Differentiatie EXPERIMENTEREN MET DIFFERENTIATIE OP LEERSTIJLEN ANNEMARIE DELISLILLIJAN

Differentiatie EXPERIMENTEREN MET DIFFERENTIATIE OP LEERSTIJLEN ANNEMARIE DELIS/LILLI-JAN ROHOF

Doel van deze workshop Goodpractices opdoen en inspiratie wat betreft de toepassing van verschillende werkvormen en differentiatie. Nodig voor professionalisering. Denken en uitwisselen ervaringen differentiatie Handreiking literatuur, wetenschappelijk maar kort en direct toepasbaar.

Observaties Mijn leerlingen hangen in de stoel, staren uit het raam. Ze praten door mijn lessen heen Ik heb niet het idee dat er leeropbrengst is Ze vervelen zich tijdens mijn les Ze doen in de les wel mee, maar maken het huiswerk niet Leerlingen voelen zich niet competent Ik krijg geen contact Als ik het niet zeg, gebeurt er niets! Sterker nog: ik krijg alleen maar discussie!

Verschillende vormen van motivatie Externe regulatie - je doet iets vanwege het krijgen van beloning of ter voorkoming van straf. Introjected regulatie - je doet iets om geen schuldgevoel te hebben of om een soort bevestiging te krijgen. Identified regulatie - er is al sprake van zelf bepalen, zelf richting geven omdat je er een persoonlijk belang bij hebt, je bewust bent van het doel, nut van iets. Integrated regulatie - dit komt overeen met persoonlijke doelen, past bij wat iemand zelf ook belangrijk vindt en heeft veel overeenkomst met intrinsieke regulatie/motivatie. Intrinsieke regulatie - je hebt er interesse in, het past bij persoonlijke doelen en dingen die je zelf heel belangrijk vindt.

Hoe dan ook: Bij elk type van motivatie speelt de mate waarin een persoon, een leerling het gevoel heeft zelf keuzes te kunnen maken een belangrijk rol. Naarmate iemand meer het gevoel heeft dat er een bepaalde ruimte is voor eigen inbreng, eigen strategieën of interesses, des te meer zal diegene bereid zijn zich in te zetten. (Bron: Drs. Greet de Boer, CPS, onderwijsontwikkeling en advies)

Stevens: autonomie, competentie en relatie

Dus…. Als ik nou contact maak, De leerling eigenaar maak van het leerproces En hem of haar dusdanig begeleid dat hij of zij het gevoel heeft dat het mogelijk is en dat hij/zij het kan…. .

De vijf rollen van de leraar M. Slooter, CPS 1. Gastheer: 2. Presentator: 3. Didacticus: De docent komt terug op de vorige les, hij noteert en benoemt toetsbare lesdoelen en heeft een zichtbare lesopbouw op het bord, die kort wordt genoemd. Hierdoor weten de leerlingen wat er van hen wordt verwacht. Bij de rol van didacticus is de instructie uiteraard zeer belangrijk: houd deze kort en bondig en check of de boodschap is overgekomen. (effectieve instructie Ebbens en Ettekoven) Elke leerling is verschillend: je zal dus moeten differentie ren om elke leerling te bedienen. (b. v. differentiatie in tempo, niveau, etc. ). Een didacticus varieert in passende werkvormen, waarbij de leerlingen worden geactiveerd en waarbij er meerdere zintuigen worden geprikkeld (b. v. een animatie laten zien en daarnaast het ook vertellen). 4. pedagoog 5. Afsluiter

Didacticus: Elke leerling is verschillend dus…. . Welke werkvormen pas jij toe in je lessen? Opdracht: Op je tafel ligt pen en papier. Schrijf in 2 minuten op welke werkvormen jij toepast in je les. Doe dit individueel in stilte. Vergelijk nu je werkvormen met je buurman of buurvrouw. Bespreek waarom je voor deze werkvormen kiest.

Doener/projectleider Dromer/motivator • - Practicum • - Computerprogramma om te oefenen • - Spel/quiz • - ontwerpen • - Toneelstukje/rollenspel/samenwerken • - spreekbeurt • - presentatie • • • • • - Beslisser/coach Denker/docent • - Zelf opdrachten maken uit het werkboek • - Werkstuk theoretisch • - experimenteren op basis van theorie • - Probleemsituatie bespreken en proberen op te lossen • - Spel • - Check in duo’s • - Discussie ren • - De leerstof lezen uit het boek • - Zelf opdrachten maken uit het werkboek • - De leraar geeft uitleg voor het bord • - Klassikale behandeling van opgaven • - Leraar stel klassikaal vragen • - Een gesprek in de klas over het onderwerp • - Zelf informatie opzoeken op internet • - Filmpjes bekijken Bron: M. Berben- differentieren kun je leren klassikale behandeling opgaven klassenleergesprek Collage of poster maken Powerpoint of prezi Demonstratiepracticum Filmpjes bekijken Quiz Toneelstukje/rollenspel Mindmappen

Welke stijl heb jij ? Bekijk het schema op het bord en vergelijk het met jouw werkvormen. In welk vakje komt – of komen jouw werkvormen het meeste voor? Doener, Denker, Beslisser of Dromer? Welke werkvormen in mijn les komen overeen met deze leertypen? Doe zelf een test op: www. onderwijsvannu. nl/downloads. html

Kolb en leertypen Volgens Kolb vindt leren plaats in een cyclus In een goed leerproces komen alle fasen aan bod Bij welke fase er begonnen wordt, hangt af van het leertype.

Leertypen in een context Manon Ruijters, l. Liefde voor leren 2006 Kunst afkijken: Deze mensen leren het liefst in de spanning van de praktijk. Ze observeren anderen, analyseren wat bruikbaar is en passen dat toe in hun werk. Participeren: Leren door te sparren met anderen. Hun reacties en ideeën voeden jouw leerproces. Kennis verwerven: Grote kans dat je deze mensen met hun neus in een boek vindt. Ze houden van leren waarbij een expert kennis overdraagt. Oefenen: Mensen die graag oefenen, proberen iets nieuws graag uit in een veilige omgeving. Ze zijn niet bang voor fouten, want daar leren ze van. Ontdekken: Zij leren het liefst van het leven. Schools leren is te beperkt voor hen. Ze leren het liefst door zelf iets uit te vinden.

Gardner en meervoudige intelligentie Linguistisch Logisch-wiskundig Ruimtelijk en visueel Muzikaal Lichamelijk en beweging Naturalistisch Interpersoonlijk Intrapersoonlijk

Werkvormen bij meervoudige intelligentie Linquistisch: opstel schrijven, spreekbeurt houden Logisch-mathematisch: een schematische weergave Visueel ruimtelijk: tekening maken of 3 D collage Muzikaal: Een rap of een liedje met of over de stof Beweging: uitbeelden, film maken Naturalistisch: beredeneren vanuit de natuur Inter/intrapersoonlijk: personificatie van het onderwerp Ik zie duidelijke overeenkomsten in de verschillende uitwerkingen Bron: Maaike Berben: Diferentieren kun je leren

Bloom en Gardner

Werkvormen in relatie tot Bloom De genoemde werkvormen spelen op verschillende manieren in op de verschillende denkniveau’s van de taxonomie van Bloom. Wil je hier meer over weten? Kijk eens op: https: //talentstimuleren. nl/thema/stimulerend-signaleren/rijkeleeractiviteiten/blooming-lessen Dit is een site van het SLO. Er staat een overzicht van ‘blooming lessen’ waarbij de werkvormen worden ingedeeld op denkniveau.

Motivatie Bij elk type van motivatie speelt de mate waarin een persoon, een leerling het gevoel heeft zelf keuzes te kunnen maken een belangrijk rol. Naarmate iemand meer het gevoel heeft dat er een bepaalde ruimte is voor eigen inbreng, eigen strategieën of interesses, des te meer zal diegene bereid zijn zich in te zetten. Al met al is er geen concreet bewijs dat de leerstijlen daadwerkelijk leiden tot betere leerresultaten. Maar: Leerlingen vinden de lessen afwisselender , er is ruimte voor strategieën en interesses: Dat leidt tot motivatie Als ik nu eens ga werken aan eigen keuzes?

Hoe ziet mijn les er ongeveer uit? Een voorbeeld uit de lespraktijk In het lokaal zijn bijvoorbeeld aanwezig: -verschillende soorten papier -tijdschriften -scharen -stiften I pads voor naslag

• GA RUSTIG OP JE PLAATS ZITTEN, JAS UIT • TELEFOON/OORTJES E. D. IN DE TAS • IPAD OP DE HOEK VAN DE TAFEL • BOEKEN OP TAFEL, TAS OP DE GROND Van harte welkom!

Doe de bloedquiz 1. : 2 minuten: Wat weet je nog van bloed. 2. : bespreek dit met je buurman/-vrouw 3. : per groepje noemen jullie een aantal dingen klassikaal op. 4. : woord-web 5. Prijs? Eeuwige roem of? ….

Vandaag: Thema 3 Basisstof 3 25 minuten, kies uit: 1) Instructie met samenvatting (met docent) 2) Groene woorden opschrijven en begrippen erachter (zelfstandig in stilte) 3) Poster (zelfstandig in stilte) 4) Eigen samenvatting Na 25 minuten heb je deze basisstof af Het is dan……. Uur. (zie bord) Eerder klaar? Ga verder met de werkboekopdrachten of oefen in biologiepagina. nl Niet klaar? Kom op bijles.

25 minuten gewerkt ! Top! Nog 15 minuten…. . Iedereen gaat aan het werk met het werkboek. Zachtjes overleggen mag Je kunt ook oefenen in www. biologiepagina. nl Om de beurt (max. 2 p. )laat je jouw werk zien bij de docent; heb je nog een vraag? Afgetekend = geen bijles; behalve als je extra komen wil. Bijles is verplicht bij een 6 - op s. o. of proefwerk 3 x geen huiswerk = bijles voor huiswerk

Afsluiting Hoe hebben we gewerkt? Wat is het belangrijkste uit deze basisstof? Welke beroepen kun je bedenken waarbij je deze kennis moet toepassen? Huiswerk Wie komt er op bijles? Of: Ga naar menti. com

Eigen keuzes en feedback Als ik het lesdoel duidelijk voor ogen heb, kan ik dat overbrengen op mijn leerlingen via directe instructie. De kaders waarbinnen zij moeten werken ook. Ik kan de leerlingen laten kiezen tussen bijvoorbeeld drie verschillende werkvormen uit de verschillende leerstijlen. Zij krijgen dan de keuze, maar het is wel tussen biologie, biologie of biologie en mijn lesdoel. Ik kan ook nog kiezen voor verdieping.

Lukt dat in een keer? Nee! Veel experimenteren Uit je ‘comfortzone’ durven stappen Overleggen En een ’plan B’! Ik bereid mijn lessen wel altijd grondig voor!

Voorbereiding Inhoudelijk: heldere doelen Audiovidueel (dus met een Power Point o. i. d. ) Leerlingen: -instructie onafhankelijk: wat gaan zij doen? -instructie afhankelijk -Leerlingen tussenin.

Stappenplan 1. Investeer in pedagogisch klimaat Veilig, regels en consequenties, duidelijk, gezien 2. Experimenteer met verschillende werkvormen binnen een hoofdstuk. Welke werkvormen passen bij mij en de leerlingen 3. Reflecteer met je leerlingen: Wat vond je van die werkvorm, waarom, hoe en wat ging goed en wat kan beter? 4. Slijp vaardigheden in –overleg ook met je collega’s! 5. Overleg met je leerlingen: wat werkt? Koppel dan ook terug: voor jou werkt dit, dan heb ik dat van jou nodig. (waar ligt je talent). 6. Je kunt ook een leerstijlentest doen met je leerlingen of in de mentorles.

Feedback: onmisbaar! Feedback, vooruit, achteraf of tijdens de les Feedback op de persoon, het proces of het resultaat…. . Feedback geef je volgens de feedback regels maar: Feedback moet altijd gericht zijn op groei.

Wau. W ik heb een 10! Docent: Jeetje jongen! Wat ben jij knap en wat kan je goed leren!!! Leerling: Ja he! En denkt ondertussen: als het maar zo blijft en de volgende toets niet moeilijker wordt. Anders denken ze dat ik niet zo slim ben. Welke taak zal deze leerling voortaan kiezen?

Mindset op de groei: Leerling: Wauw ik heb een 10! Docent: jeetje wat een hoog cijfer! Wat heb je gedaan om dit te bereiken? Wat ging er goed voor jouw gevoel? Wat ging er minder? Wat neem je daarvan mee naar de volgende toets? Top man! Deze 10 is alvast binnen!

Vragen? ?

Handige sites en literatuur Meike Berben en Mirjam Teeseling: Differentieren is te leren, CPS, maart 2014 Martie Slooter: De vijf rollen van de leraar, CPS augustus 2014 Observatieformulier ‘ de docent in zijn vijf rollen’. Ebbens en Ettekoven: Effectieve instructie, noordhoff uitgevers Groningen, 2013 Blooming lessen; SLO 2017; https: //talentstimuleren. nl/thema/stimulerend-signaleren/rijke-leeractiviteiten/bloominglessen Werkvormen Meervoudige Intelligenties, Bohn, Stafleu van Loghum, januari 2017; http: //assortiment. bsl. nl/files/01 b 8 a 312 a 179 -4 c 69 -ab 40 -a 640 c 48 b 7 c 37/werkvormenenmeervoudigeintelligenties. pdf Bridge to Learn: persoonlijke leerstijl. com, januari 2017; http: //www. persoonlijke-leerstijl. com/leervoorkeuren. html Wij leren. nl; fixed en growth mindset, januari 2017; http: //wij-leren. nl/userfiles/Mindsets. jpg Carol Dweck; the effect of praise on mindsets, januari 2017 https: //www. youtube. com/watch? v=TTXr. V 0_3 Uj. Y CPS onderwijs ontwikkeling en advies, Greet de Boer- Hoe verbeter je de motivatie van een leerling? Januari 2017; http: //www. cps. nl/blog/2014/10/20/hoe-verbeter-je-de-motivatie-van-een-leerling Goleve. co-learning. net: Voor docenten: inspireren tot leren; hoe geef je feedback, januari 2017; http: //golewe. colearning. net/hoe-docenten-leren/feedback-geven/feedback-gericht-op-growth-mindset Ik leer in beelden. nl, oktober 2009 http: //www. ikleerinbeelden. nl/beelddenken-concepten/meervoudige-intelligentie-howardgardner/