YETIKIN EITIMI renme ve Yetikin Eitiminde Temel Kuramlar

YETIŞKIN EĞITIMI Öğrenme ve Yetişkin Eğitiminde Temel Kuramlar

GÜNDEM Öğrenme – Öğretme � Nasıl Öğreniyoruz? � Öğrenme Hakkındaki Yaygın Yanılgılar � Pedagoji X Andragoji � Sinergoji � Yetişkin Eğitimde En Yaygın 12 Sorun � Çözüm Önerileri � Son Söz � 2

ÖĞRETIM – ÖĞRENME. . Eğitmen Medya Mesaj Öğrenci Yöntem 3

NASIL ÖĞRENIYORUZ? 4

YAŞANTI KONISI (DALE) 5

ÖĞRENDIKLERIMIZIN. . . 1% TATMA 2% DOKUNMA 4% KOKLAMA 10% DUYMA 83% GÖRME ÖĞRENME 6

AKILDA KALAN ÖĞRENMELERIN. . . 10% OKUMA 20% DUYMA 30% GÖRME 50% DUYMA & GÖRME 70% SÖYLEME 90% YAPMA Akılda Tutma 7

YAŞANTI KONISININ DAYANDIĞI BILIMSEL ILKELER. . . 1. 2. 3. 4. Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve geç unuturuz. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımı ile öğrenebiliriz. En iyi öğretim, somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru giden öğretimdir. 8

NEDEN ÖĞRENEMIYORUZ – ÖĞRETEMIYORUZ. . � Bireyler, öğrenme ortamında şu 3 sorunun cevabını bulamadıkları takdirde, içeriği öğrenememekte ya da içeriği anlamaları oldukça uzun zaman almaktadır. 1. 2. 3. Bu bilgiyi daha önce duydum ya da gördüm mü? Bu bilgi hangi bilişsel yapıma daha uygun? Bu bilgi ile ne yapabilirim? Bu bilgi ile daha önce öğrendiklerim arasında bir benzerlik ya da farklılık var mı? 9

ÖĞRENME İLGILI BAZI YANILGILAR. . � Öğrenciler, 50 dakikalık bir dersin neredeyse %40’ını ders sonunda hiç hatırlamamaktadır. � Öğrenciler, dersin ilk 10 dakikasındaki içeriğin %70’ini akıllarında tutabilmektedirler. � Dersin son 10 dakikasındaki içeriğin ise sadece %20’si öğrencilerin akıllarında kalmaktadır. � Özellikle “Giriş” düzeyinde ve çoğunlukla “Düz Anlatım” yöntemiyle verilen derslerde, derse sürekli devam eden ve derse hiç devam etmeyip sadece kitaptan okuyan öğrenciler arasındaki başarı farkı sadece %8’dir. 10

ÖĞRENME İLGILI BAZI YANILGILAR. . Bir birimlik bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarılması 10 saniye almaktadır. Normal bir konuşma hızıyla anlatımda ise bir dakikada 150 sözcük söylenmektedir. Aşağı yukarı her 5 sözcükte 1 fikir üretilebilmektedir. Bu durumda öğrenci, 1 dakikada 30 fikri yani anlamı almakla yükümlü tutulmaktadır. Bu durumda öğrenci kendisine aktarılan önemli bilgilerin sadece %30’unu bilişsel olarak kodlama ve depolama şansına sahiptir. 11

PEDAGOJI + ANDRAGOJI = YAŞAM BOYU ÖĞRENME. . . Kökeni eski Yunanca da “Paid” (Çocuk) kelimesinden gelen Pedagoji, çocuğun yönlendirilmesi ve yetiştirilmesi bilimine ve sanatına karşılık gelir. Bilmek ve öğretmek hem bilimsel hem de sanatsal boyutu içeren bir olgudur. Andragoji ise, eski Yunanda “adam” kavramına karşılık gelen “andras” kökünden gelmektedir. Pedagojik ve andragojik yaklaşımların bileşkesi ise, bireyi yaşam boyu öğrenmeye (life-long education) hazırlamak bilimidir. 12

SINERGOJI � Güdüleme, öğrenme ve hatırlama kavramları üzerine inşa edilmiş bir insan kaynakları yönetimi terimidir (Robert Blake ve Jane Srygley ). � Sinergoji (Synergogy) = Synergos + Agogus “Bir arada çalışma” + “öğretmen” � Sinergoji = Bir konuyu öğretmek için ortak olarak çalışma 13

PEDAGOJI + ANDRAGOJI = YAŞAM BOYU ÖĞRENME. . . Yaşam Boyu Öğrenme Pedagoji Andragoji Öğrenme İhtiyacı Zaman > Sorumluluk Zaman Sorumluluk Öğreticinin Rolü Bilgi Sağlama Bilgiye Yönlendirme Deneyimler Ön-Bilgi Yaşam Öğrenme Amacı Belirlenir Belirler Kalıcı Öğrenme Kısa Süreli Uzun Süreli 14

YETIŞKIN KIMDIR? . . 1. Biyolojik olarak yetişkin; üreyebilme yetisine ve becerisine ulaşmış bireylerdir. Bu dönem ergenliğin ilk safhasına karşılık gelir. 2. Yasal olarak yetişkin; imza atabilen, başkasının iznine veya himayesine ihtiyaç duymadan yasal yükümlülüklerini yerine getirebilen, ülkemizde yasal yetişkinlik yaşı olan 18 yaşını bitirmiş kişilerdir. 15

YETIŞKIN KIMDIR? . . 3. Sosyolojik açıdan yetişkin; toplumda yetişkinlerin rollerini üstlenmiş ve tam zamanlı çalışma, oy kullanma gibi sosyal sorumluluklarını yerine getirebilen bireylerdir. Ülkemizde sosyolojik açıdan yetişkinlik, genelde yasal yetişkinlikten önce gerçekleşir. 4. Psikolojik olarak yetişkin ise, özbeni gelişmiş, kendi yaşantısını kontrol edebilen ve yönlendiren, özgüven ve öz-saygı olgularını hayatının her kademesinde kullanan ve geliştiren bireylerdir. 16

ANDRAGOJIK İLKELER IŞIĞINDA KURUMSAL EĞITIM Öğrenme Amacı Bireysel ve Ortamsal Farklılıklar Temel Yetişkin Eğitimi İlkeleri 2. Bağımsızdırlar ve içeriğin akış şemasını kendileri belirlemek isterler. 3. Ön yaşantıları ve tecrübeleri onlar için önemlidir. 4. Yeni öğrenilecek konuların hayatla direk ilgili ve profesyonel gelişimi sağlayıcı olması gerekir. 5. Öğrenme problem çözme duruma uygulama şeklinde gerçekleşir. 6. Güdülenme süreci içseldir ve bireysel fayda merkezlidir. Toplumsal Gelişim “Neden” “Niçin” ve “Nasıl” eğitileceklerini bilmek isterler. Ortamsal Farklılıklar İçerikteki Farklılıklar Kurumsal Gelişim 1. Öğrenmede Bireysel Farklılıklar Bireysel Gelişim 17

ÖĞRETIMIN 3 AŞAMASI. . Eğitim Öncesi 1. 2. 3. 4. 5. İçeriğin Belirlenmesi Öğretim Yaklaşımının Belirlenmesi Zaman ve Mekan Seçimi Eğitimin Yapısal Özellikleri Güdüler Etkileşim 1. 2. 3. 4. 5. İçerik Sunumu Soru - Cevap Yardım Sağlama İlişkilendirme Ortam Yönetimi Eğitim Sonrası 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kavrama Düzeyinin Belirlenmesi Dönüt - Düzeltme Ödüllendirme ve Eleştiri. Test Notlandırma Raporlama 18

EĞITMENIN 3 TÜRÜ. . OTORİTER DEMOKRATİK MAX-MODERN Cezalandırıcı Kusur Arayıcı Talepkar Yargılayıcı Eleştirisel Baskıcı Zorlayıcı Korkutucu Baskın Arkadaşça Tutarlı Cesaretlendirici Yardım edici Yol Gösterici Sıcak İlgili Adil Etkileyici Rahat Tam özgürlükten yana Kural koyamayan 19

YETIŞKIN EĞITIMINDE EN YAYGIN 12 SORUN. . Yapılan bir araştırmada, kurumsal eğitim vermeye yeni başlayan 984 eğitmene, eğitim verirken karşılaştıkları sorunlar sorulmuş. Verilerin analizi sonunda bu kişilerin karşılaştıkları sorunlar 12 başlık altında toplanmıştır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Korku Güven Tecrübe Problematik Öğrenci Grupları Katılım Zaman Öğretimin Düzeyi Sorular Dönüt Medya, Materyal, Donanım Başlama ve Bitirme Ders Notlarına Bağımlı Kalmak 20

YETIŞKIN EĞITIMINDE EN YAYGIN 12 SORUN. . Belirlenen 12 soruna çözüm bulabilmek için kurumsal ve yetişkin eğitiminde uzman 36 kişiye bu sorunları giderebilme yöntemleri sorulmuştur. Uzmanların bu sorunlar için önerdiği çözümler ise. . . 21

ÇÖZÜM ÖNERILERI 1 KORKU ü İyi Hazırlanın: Uzman eğitimciler detaylı öğretim planlarına sahiptirler, kullanacakları materyale ve içeriğe hakimdirler. ü Rahatlatıcı Etkinlikler: Uzman eğitimciler, eğitime başlamadan önce rahatlatıcı ve atmosferi daha çekici hale getiren etkinlikler yaparlar. 22

ÇÖZÜM ÖNERILERI 2 GÜVEN ü Alçak Gönüllü Olmayın: Uzmanlar konu-alanı uzman olduklarını bireylerle paylaşmalı ve uzmanlıkları konusunda alçak gönüllülük göstermemelidir. ü Uzman Gibi Davranın: Uzmanlar iyi dinleyen, iyi gözlemleyen ve sınıfta etkili uygulamalar yapan kişilerdir. Uzmanlar iyi hazırlanmış ve organize olmuş kişilerdir. ü Tecrübe Paylaşımı: Uzmanlar, uzmanlık alanlarının göstergesi olarak geçmiş yaşantılarından örnekler vermelidirler. 23

ÇÖZÜM ÖNERILERI 3 TECRÜBE ü Kişisel Tecrübenin Sunulması: Uzmanlar bazen kişisel tecrübelerini aktarabilmek için, katılımcıları sorularıyla kendi uzmanlık alanlarına yönlendirirler. ü Katılımcıların Uzmanlıklarının Tanınması: Uzmanlar aynı zamanda katılımcıların da tecrübelerini ve uzmanlıklarını ortaya çıkaran ve bunları paylaşan kişilerdir. 24

ÇÖZÜM ÖNERILERI 4 PROBLEMATİK KATILIMCILAR ü Sorunla Yüzleşin: Uzmanlar ders boyunca bu tür katılımcılara espritüel bir yaklaşım gösterirler. Dersten sonra ya da arada bireysel konuşarak sorundan rahatsız olduğunu katılımcıya hissettirir. ü Baskın Olmaktan Kaçının: Uzmanlar bu tür kişilere karşı sözel bir hakimiyet kurmak yerine, mimiksel hareketlerle onların davranışlarını onaylamadığını göstermeyi tercih ederler. ü Grup Çalışmaları Yapın: Bu tür katılımcılar küçük çalışma guruplarında daha az rahatsız edici davranırlar. 25

ÇÖZÜM ÖNERILERI 5 KATILIM ü Açık Uçlu Sorular Sorun: Derse katılmayan bireylere açık uçlu sorular sorun ve göz iletişimini kaybetmeyin. ü Küçük Gurup Etkinlikleri Tasarlayın: Uzmanlar derse gelmeden önce küçük gurup etkinliklerini ders planlarına eklerler. Gurup içinde çalışan bireyler ile bire-bir ilgilenirler. 26

ÇÖZÜM ÖNERILERI 6 ZAMAN ü İyi Planlayın: Uzmanlar yeteri kadar ve zamanla paralel olarak ders materyallerini hazırlarlar ve bu plana sadık kalırlar. ü Önceden Alıştırma Yapın: Uzmanlar derse gelmeden önce mutlaka ders materyali ile bir alıştırma yaparlar ve dersin ne kadar zaman gerektirdiğini bilerek derse gelirler. 27

ÇÖZÜM ÖNERILERI 7 ÖĞRETİMİN DÜZEYİ ü Gurubun İhtiyacını Belirleyin: Uzmanlar eğitim vermeden önce gurubun eğitim ihtiyacını temel alarak dersini tasarlar. ü Guruptan Dönüt Alın: Uzmanlar ders boyunca ve ders aralarında katılımcıların tepkilerine göre ders içeriğini ve materyalleri tekrar düzenleyebilir. 28

ÇÖZÜM ÖNERILERI 8 SORULAR ü Gelebilecek Soruları Önceden Belirleyin: Uzmanlar katılımcılardan gelebilecek soruları önceden düşünüp hazırlık yaparlar. ü Sorulan Soruları Tekrar Edin: Uzmanlar sorulan soruları kendi cümleleriyle tekrar edip herkesin duyup duymadığından ve herkesin aynı şeyi anlayıp anlamadığından emin olurlar. ü “Bilmiyorum” Demek Sorun Değil: Uzmanlar sorunun cevabını bilmediklerinde “bilmiyorum” diyebilen kişilerdir. 29

ÇÖZÜM ÖNERILERI 9 DÖNÜT ü İnformal Dönütleri Dikkate Alın: Uzmanlar katılımcılardan sadece formal değil aynı zamanda informal dönütler de alır. Katılımcıların sözel ve mimiksel dönütlerine eşit önem verir. ü Formal Değerlendirmeler de Yapın: Her eğitimin sonunda katılımcıların eğitimle ve eğitmenle ilgili bir ölçme aracını doldurmalarını isteyin. 30

ÇÖZÜM ÖNERILERI 10 MEDYA & MATERYAL & DONANIM ü Kullanacağınız Teknolojiyi Tanıyın: Uzmanlar eğitim boyunca kullanacakları sunum teknolojilerini daha önceden kullanıp tecrübe edinirler. ü Yedekleme Yapın: Kullanacağınız materyallerin her zaman yedeklerini ve alternatifini de yanınızda bulundurun. ü Yardım İsteyin: Uzmanlar bir teknik sorunla karşılaştıklarında katılımcılardan yardım isterler. 31

ÇÖZÜM ÖNERILERI 11 BAŞLAMA ve BİTİRME ü Dersin Başında Atmosferi Yumuşatın: Uzmanlar eğitim başlamadan önce tecrübelerine dayanarak katılımcıları “ders” psikolojisinden çıkartmaya çalışır. ü Dersin Sonunda Özet Yapın: Dersi bitirmeden önce mutlaka anlamlı özet yaparak katılımcıların yeni bilgileri gerçek hayata aktarmalarına yardımcı olun. 32

ÇÖZÜM ÖNERILERI 12 DERS NOTLARI ü Ders Notları Her Zaman Gereklidir: Her ne kadar uzman olursanız olun, daima ders notlarına ihtiyaç duyacağınız bir an olacaktır. ü Görsel Materyallere Öncelik Verin: Görsel materyaller konunun anlaşılmasını %14 %38 oranında artırır ve kolaylaştırır. 33

SON SÖZ… Öğrencilerinizi iyi tanıyın Amaçlarınızı iyi belirleyin Öğretim tasarımı ilkelerini etkin kullanın Yönlendirici/Yol gösterici olun Cesaretlendirici olun Tutarlı ve esnek olun 34