Solunum sistemi muayenesi Prof Dr Ycel Tatan ocuk

Solunum sistemi muayenesi Prof. Dr. Yücel Taştan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD

Solunum sistemi ile ilgili temel yakınmalar n n n n Öksürük Boğaz ağrısı Hırıltılı solunum Nefes darlığı Ses kısıklığı Siyanoz Parmaklarda çomaklaşma

Solunum sistemi n n Üst Solunum Yolu: Ağız içi, boğaz, tonsiller, kulaklar, paranazal sinüsler ve larinks. Alt Solunum Yolu: Trakea, bronşlar, bronşiyoller ve alveoller.

n. Solunum iş yükünün artış bulguları

Temel muayene prensipleri n n Gözlem (inspeksiyon) Dokunma (palpasyon) Vurma (perküsyon) Dinleme(oskültasyon)

Gözlem(inspeksiyon) n n n n n Ağız, burun, boğazın gözlemi Solunum sayısı Solunum ritmi Solunumun derinliği Göğüs ön arka çapı Gögüs duvarı anomalileri Cilt rengi ve döküntüler Solunum iş yükünün artış bulguları -burun kanadı solunumu-çekilmeler-inleme-baş sallama Parmaklarda çomaklaşma Vertebra ve sternal anomaliler

Solunum Sayısı

Yaşa göre solunum sayısı Yenidoğan 1 ay-1 yaş 1 -5 yaş 5 -12 yaş >12 yaş 40(30 -60) 25 -35 20 -30 20 -25 16 -20

Solunum tipleri n n n Apne: 15 (20) saniyeden uzun süren, bradikardi ve siyanozun eşlik ettiği solunum durmasıdır. Periyodik solunum: Dakikada üçten fazla 20 saniyeden kısa süreli solunum durması nöbetleriyle giden solunum tipi. (preterm) Biot: Apne nöbetleriyle kesilen düzensiz solunum tipi (Ağır beyin hasarı)

Solunum tipleri n n Cheyne-Stokes: KİBAS ve kalp yetersizliği Bradipne: Solunum hızı düşüktür (metabolik alkaloz ve MSS depresyonu)

Solunum tipleri n n n Kussmaul solunumu: Derin ve hızlı solunum (diyabetik ketoasidoz). Hiperpne: Anormal derin solunum (metabolik asidoz). Pradoksal solunum: inspiryumda göğsün içe çökmesi (interkostal kaslarıın paralizisi, üst solunum yolları tıkanması, preterm bebekler).

Dispne(zor ve zorunlu solunum) n n n Taşipne Burun kanadı solunumu (özellikle süt çocuklarında) Çekilmeler (Retraksiyonlar) n n n İnterkostal Jugüler Substernal

Parmak uçlarında çomaklaşma

Dokunma (Palpasyon) n n n Trakeal pozisyon Kalp tepe atımının yeri Akciğer havalanmasının değerlendirilmesi Servikal-aksiller LAP palpasyonu Taktile-Vokal fremitus

Palpasyon Gögüs hareketleri; Başparmağın uçları omurga üzerinde orta hatta birleştirilir , avuç içi ve diğer parmaklar sırttaki kostalar üzerine yerleştirilerek derin soluk aldırılır. n Akciğer havalanması (ekspansiyon) bir tarafta daha az ise o taraftaki başparmak orta hattan daha az uzaklaşır. n n n Bilateral azalma; Astım atağı, amfizem Tek taraflı azalma; plörezi ve plevral kalınlaşması Deri altı amfizeminde göğüs duvarı elle yoklanırken çıtırtı(krepitasyon) farkedilir.

Toraks vibrasyonu Vibrasyon torasik ; Hasta “ 40 -41” diye yüksek sesle sayarken, (KÇ ağlarken), göğüs duvarının değişik bölgelerine avuçları yapıştırıp, konuşma seslerinin ele yansıması değerlendirilir. Göğüs vibrasyonu n n Artma : Lober pnömoni, diğer konsolidasyonlar Azalma, plörezi, pnömontoraks, atelektazi.

Vurma (Perküsyon)

Vurma (Perküsyon) n n n Apekslerden başlanır ve karşılıklı yapılır. Orta parmak göğüs duvarına yapıştırılır. Skapula altına dek parmak vertebraya diktir. Skapula altında parmak interkostal aralıklara yerleştirilir. Normalde alınan ses sonördür. İlk matite alınan yerde (10. Kosta hizası) derin inspiryum yaptırılır (Sinüs açık mı? ).

Perküsyon Matite n n n Plevrada sıvı Konsolidasyon Geniş atelektazi Tümör Plevra kalınlaşması Hipersonorite n Plevrada hava n n Pnömotoraks Alveol içinde havanın hapsi (obstruktif hastalık) n n n Astım Bronşiyolit Amfizem

Dinleme (oskültasyon) n n n Süt çocuklarını annenin kucağında dinleyin. BÇ hafif öne eğilmiş ve otururken dinlenebilir. Eller başın üzerine konursa koltukaltı bölgeleri daha rahat dinlenir. BÇ’a derin soluk aldırın. KÇ’ı ağlarken daha iyi dinleyebilirsiniz Mutlaka karşılaştırmalı olarak apekslerden başlayarak iki taraflı olarak dinleyin.

Akciğerler dinlenirken. . Üç özelliğe dikkat edilmelidir 1 - İnspiryum ve ekspiryumun süresi (normalde insp/exp süresi: 5/6’dır, Fakat 5/2 duyulur) 2 - Ek ses var mı? (raller), 3 - Solunum sesleri her alanda eşit mi?

Dinleme n n Normal solunum sesleri a)Trakeal b)Bronşiyal c)Bronko-veziküler d)Veziküler Anormal solunum sesleri

Dinleme n n Solunum sesleri normalde çocuklarda bronkovezikülerdir. Ek ses (ral) varsa n n n Niteliği Yeri Zamanı (inspiryum veya ekspiryum) kaydedilmelidir.

Ek sesler; Krepitan (ince) raller n n Alveollerin inspiryumda açılırken çıkardıkları ince çıtırtı sesidir. Niteliği öksürmekle değişmez. n n Pnömonilerde, Akciğer ödeminde duyulur.

Ek sesler; Raller n Sukrepitan raller(orta ral) n Küçük hava yollarındaki (bronşiyollerdeki) salgıların inspiryum ve ekspiryumda çatlaması sonucu oluşan kaba yaş rallerdir. n n n Bronşit, Bronşiyolit, Bronşiektazi, Akciğer konjesyonu TBC n n Ronflan raller (kaba raller) Büyük bronşların kısmı daralmasında duyulan kaba, horultu ya da kapı gıcırtısı gibi sesler. Sibilan ral; Küçük bronşlar ın kismi darlığında duyulan ıslık sesi. Sibilan ve ronflan raller hem inspiryumda hem de ekspiryumda işitilir ve öksürükle değişirler.

Raller n n Sibilan raller bazen çıplak kulakla bile işitilebilir ve wheezing olarak isimlendirilir. Wheezing (hışıltı) Ekspiryumda duyulur. Ekspiryum uzundur. n n n Astım, Kistik fibroz Bronşiyolit. Ø İnspiryumda Wheezing Ø n Yabancı cisim Larinks ödemi Ekstratorasik hava yolları daraldığında ; n n Stridor Kornaj, inspiryumda öter gibi bir sestir.

Tuber sufl (suflan solunum, bronşiyal solunum) n Alveollerin içi eksüda ile dolduğunda (Lober pnömoninin hepatizasyon dönemi) veziküler ses ortadan kalkar ve sadece büyük hava yollarından geçen havanın oluşturduğu ses duyulur. n Stetoskopu boynun yan tarafına bastırarak veya paratrakeal bölgede derin inspiryum yaptırıldığında duyulan sese benzer.

Plevral sürtünme sesi (frotman) n n Plevranın her iki plevra yaprağının birbirine sürtmesiyle hem inspiryumda hem de ekspiryumda duyulan seslerdir. Hamman’s belirtisi

Dinlemekle solunum seslerinin azaldığı (alınamadığı) durumlar Plevrada sıvı Plevrada hava Atelektazi Tümör Plevrada kalınlaşma

Özet Çocukları sevin n Çok sabırlı olun. n Olabildiğince çıplak muayene edin. Deneyim kazanmak için Sık sık dinleyin… n