SOLUNUM SSTEM VE SUNN SOLUNUM 1 SOLUNUM SSTEM

SOLUNUM SİSTEMİ VE SUNNİ SOLUNUM 1

SOLUNUM SİSTEMİ (GLİKOZ ) C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 6 CO 2 +6 H 2 O + ENERJİ VÜCUDUMUZDAKİ TÜM HÜCRELER YAŞAMLARINI DEVAM ETTİREBİLMEK İÇİN YUKARIDA GÖRÜLEN KİMYASAL İŞLEMİ YAPMAK ZORUNDADIR. GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ BU İŞLEMİ YAPABİLMEK İÇİN BOL MİKTARDA OKSİJEN MOLEKÜLÜNE İHTİYAÇ VARDIR. BU NEDENLE ÇEŞİTLİ NEDENLERLE OKSİJEN ALIMI DURDUĞU TAKTİRDE ÇOK KISA BİR ZAMAN DİLİMİ İÇİNDE KALP VE BEYİN GİBİ HAYATİ ORGANLARDA GERİYE DÖNÜŞÜ MÜMKÜN OLMAYAN FONKSİYON KAYIPLARI MEYDANA GELECEKTİR. BU NEDENLE SOLUNUMU DURAN KİŞİLERE MÜMKÜN OLDUĞU KADAR KISA SÜREDE MÜDAHALE EDİLMELİDİR. ORTAMDA BULUNAN HAVANIN İÇERİĞİ; %21 OKSİJEN, %78 AZOT VE %1 ORANINDAN ÇEŞİTLİ GAZLARDAN OLUŞUR. SOLUNUM ESNASINDA %21 ORANINDAKİ OKSİJENİN ANCAK %5 -6 SINI KULLANIRIZ. %15 -16 LIK BÜYÜK BÖLÜMÜ TEKRAR VÜCUT DIŞINA VERİLİR.

OKSİJEN YOKLUĞUNDA OLUŞABİLECEK SORUNLAR l 0 -1 DAKİKA KARDİYAK HASSASİYET l 1 -4 DAKİKA BEYİN HASARINA EĞİLİM l 4 -6 DAKİKA BEYİN HASARI BAŞLANGICI l 6 -10 DAKİKA BEYİN HASARI ARTAR l 10 + DAKİKA GERİYE DÖNÜŞSÜZ BEYİN HASARI

ŞEKİLDE DE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ UYGULAMAYA BAŞLAMAK İÇİN HER SANİYENİN ÇOK BÜYÜK ÖNEMİ VARDIR. YANİ UYGULAMAYA ZAMANINDA BAŞLARSANIZ KİŞİ YAŞAYABİLİR, BAŞLAMAZSANIZ ÖLÜR.

OKSİJENİN ATMOSFERDEN ALINIP HÜCRELERE İLETİLMESİ İKİ SİSTEME BAĞLIDIR. 1 - SOLUNUM, 2 - DOLAŞIM SİSTEMİ ŞEKİLDE OKSİJENİN VÜCUDA GİRMESİ VE SONRASINDA VÜCUTTAKİ SEYRİ GÖRÜLÜYOR.

SOLUNUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ NORMAL DEĞERLER: SOLUNUM SAYISI DEĞİŞMEKLE BİRLİKTE GENELLİKLE; ERİŞKİNLERDE : ÇOCUKLARDA : BEBEKLERDE : 15 -20 kez/dk. 20 -30 kez/dk 30 -40 kez/dk

SOLUNUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ BAK, DİNLE, HİSSET ADI VERİLEN BİR YÖNTEM UYGULANIR. BU YÖNTEME GÖRE; BAK : GÖĞÜS KAFESİ HAREKETLERİ İZLENİR DİNLE : SOLUNUMUN SESİ DİNLENİR HİSSET : YÜZ YANAĞA YAKLAŞTIRILARAK SOLUNUMUN SICAKLIĞI HİSSEDİLİR.

BAK, DİNLE, HİSSET YÖNTEMİNİ UYGULARKEN İLKYARDIMCININ KONUMU RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ OLMALIDIR. BUNUN YANISIRA HASTANIN AĞIZ BÖLGESİNE SAAT CAMI, AYNA GİBİ NESNELER YAKLAŞTIRILARAK BUĞU OLUP OLMADIĞI ŞEKLİNDE DE SOLUNUM KONTROLÜ YAPILABİLİR.

SUNNİ SOLUNUM KAZAZEDENİN YANINA GELİNDİĞİNDE İLK OLARAK ABC’ Sİ KONTROL EDİLMELİDİR. • Danger: • Responce: • Airway: Tehlike Yanıt (Bilinç kontrolü) Havayolu (Kontrol, önlem) • Breathing: • Circulation: destek) Solunum (Kontrol, destek) Dolaşım (Kontrol,

A- AIRWAY: SOLUNUM YOLUNUN AÇIKLIĞININ SAPTANMASI VE DEVAMLILIĞIN SAĞLANMASI BİLİNÇSİZ YERDE YATAN KİŞİYLE RASTLANILDIĞINDA ÖNCELİKLE OMUZLARINDAN HAFİFÇE SARSILARAK “İYİ MİSİNİZ” ŞEKİLİNDE SORULAR YÖNELTİLMELİDİR. KİŞİNİN DUYMA ÖZÜRLÜ OLMA OLASILIĞINA KARŞI HAFİFÇE SARSILMASI ÖNEMLİDİR. BAŞA POZİSYON VERME NEDENİ: BİLİNÇSİZ İNSANLARDA KASLAR GEVŞER. DİL ÇENE KÖKÜNE BAĞLI BİR KAS OLDUĞU İÇİN GEVŞEMESİNE BİNAEN SOLUNUM YOLUNU TIKAYABİLİR. BAŞA POZİSYON VERME SAYESİNDE SOLUNUM YOLUNA BASKI YAPAN DİL KÖKÜ GERİYE ÇEKİLEBİLİR VE SOLUNUM YOLU AÇILMIŞ OLUR.

BAŞ-ÇENE POZİSYONU KAZAZEDENİN BOYUN OMURLARINDA ZEDELENME OLMA OLASILIĞINA KARŞI KULLANILMASI GEREKEN BİR POZİSYONDUR. RESİMDE DE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ BAŞ BİR EL İLE ALINDA SABİTLENİRKEN DİĞER EL İLE ÇENEDEN DESTELEMEK SURETİYLE NAZİKÇE İYİCE GERİYE DOĞRU YATIRILIR. BÖYLECE SOLUNUM YOLU AÇILMIŞ OLUR.

KÖRLEME YÖNTEMİ: AĞIZ İÇİNDEKİ GIDA, KUM, BEZ GİBİ YABANCI CİSİMLERİ MENDİLİ PARMAĞINIZA DOLAYIP TEMİZLEYİNİZ. BUNU YAPARKEN DAHA DERİNE, SOLUK BORUSUNA KAÇMAMASINA DİKKAT EDİLMALİDİR.

B- BREATHİNG: SOLUNUMUN VARLIĞININ SAPTANMASI VE SÜRDÜRÜLMESİ SOLUNUM YOLU AÇILDIKTAN SONRA BAK, DİNLE, HİSSET YÖNTEMİ İLE 10 SANİYE KADAR SOLUNUM DEĞELENDİRİLİR. YOKSA HEMEN SUNNİ SOLUNUM UYGULAMASINA GEÇİLMELİDİR. ÖNCE HERBİRİ 1 SN YE KADAR SÜRECEK İKİ TANE KURTARICI NEFES VERİLİR. VERİLECEK SOLUK MİKTARI GÖĞÜS KAFESİNİ YÜKSELTECEK KADAR OLMALIDIR.

C- CIRCULATION: DOLAŞIMIN VARLIĞININ SAPTANMASI VE DEVAMLILIĞININ SAĞLANMASI BU KONUYA “DOLAŞIM” BÖLÜMÜNDE AYRINTILI BİR BİÇİMDE DEĞİNİLECEKTİR.

KOMA POZİSYONU ABC KONTROLÜNDEN SONRA SOLUNUM VE DOLAŞIMI OLAN BİLİNSİZ KİŞİLERE UYGULANACAK POZİSYONDUR. KUSMA KANAMA YADA BUNLARIN OLASILIĞI OLAN KİŞİLERDE BAŞ YANA ÇEVRİLMELİDİR.

KOMA POZİSYONU BOYUN OMURLARINDA ZEDENLEME VARSA BOYUN HAREKET ETTİRİLMEDEN KİŞİ YAN ÇEVRİLMELİDİR. BÖYLECE HEM SOLUNUM YOLU AÇIK TUTULMUŞ HEM DE KUSMA İHTİMALİNE KARŞI ÖNLEM ALINMIŞ OLUR.

SUNNİ SOLUNUMU OLMAYAN KİŞİN YAPAY OLARAK SOLUTULMASIDIR. KİŞİYE BAŞ ÇENE POZİSYONU VERİLDİKTEN SONRA ALNI SABİTLEDİĞİMİZ ELİN BAŞ VE İŞARET PARMAKLARI İLE BURUN KAPATILDIKTAN SONRA DERİN BİR NEFES ALINIR VE KİŞİNİN AĞZI İYİCE KAVRANARAK 1 SN SÜRE İLE GÖĞÜS YÜKSELİNCEYE KADAR NEFES VERİLİR.

SUNNİ SOLUNUM ÜÇ YOLDAN YAPILABİLİR. 1 - AĞIZDAN AĞIZA SUNNİ SOLUNUM: GENELLİKLE EN SIK KULLANILAN, TAVSİYE EDİLEN VE EN ETKİLİ YÖNTEMDİR. UYGULAMANIN ETKİLİ OLABİLMESİ İÇİN KİŞİNİN AĞZI İYİCE KAVRANMALI VE BURUN SIKICA KAPATILMALIDIR.

2 - AĞIZDAN BURUNA SUNNİ SOLUNUM: KİŞNİN AĞZI SIKICA KAPATILIP NEFES BURUNDAN VERİLMELİDİR. ÖNERİLDİĞİ DURUMLAR: HASTANIN AĞZINI AÇMAK MÜMKÜN DEĞİLSE AĞIZ BÖLGESİNDE CİDDİ YARALANMA VARSA, TAKMA DİŞ KULLANIYORSA (DİŞLER ÇIKARILINCA AĞZI KAVRAMAK MÜMKÜN OLMAZ) SİZİN TERCİHİNİZSE.

3 - AĞIZDAN AĞZA VE BURUNA SUNNİ SOLUNUM: ÖZELLİKLE BEBEKLERDE AĞIZ VE BURUN MESAFESİ KISA OLMASI NEDENİYLE, UYGULAMANIN DAHA ETKİLİ OLABİLMESİ İÇİN UYGULANIR.

YABANCI CİSİM TIKANMALARI GENELLİKLE BİR ŞEY YERKEN YADA İÇERKEN GÜLME VEYA ANİ HAREKET VE ÇOCUKLARIN OYUNLARI ESNASINDA CİSİMLERİ AĞIZ VE BURUNLARINA SOKMALARI NETİCESİNDE OLUŞABİLMEKTEDİR.

27. 12. 2005

TIKANMA NEDENİYLE KİŞİ ÖKSÜRÜYORSA HİÇ BİR MÜDAHALEDE BULUNMADAN BEKLENİR. ÖKSÜRME VÜCUDUN YABANCI CİSMİ ÇIKARMAK İÇİN REFLEKSİDİR. TA Kİ KONUŞAMAMAYA ÖKSÜRMEMEYE VE İKİ ELİ İLE BOĞAZINI TUTMAYA BAŞLAYINCAYA KADAR. RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ.

HEİMLİCH MANEVRASI: (SUBDİYAFRAGMATİK BATINDAN İTME) YABANCI CİSİN TIKANMALARINDA UYGULANAN MÜDAHALEDİR. UYGULAMA AŞAMALARI AŞAĞIDA VERİLDİĞİ ŞEKİLDE OLMALIDIR. (1 YAŞIN ÜZERİNDEKİLERDE) l EĞER KİŞİDE HAFİF TIKANMA VARSA; ÖKSÜRMEYE TEŞVİK EDİLMELİDİR. l. EĞER ŞİDDETLİ TIKANMA VARSA VE BİLİNCİ AÇIKSA; BAŞLANCIÇTA SIRTINA 5 KEZ VURULUR.

BU DARBELER NETİCESİNDE SOLUNUM YOLU AÇILMIŞ MI KONTROL EDİLMELİDİR. AÇIMAMIŞSA HEİMLİCH MANEVRASI UYGULANIR. HEİMLİCH MANEVRASI: TIKANAN KİŞİNİN ARKASINA GEÇİLMELİDİR. KOLLAR ÜST KARIN BÖLGESİNE (GÖBEK ÇUKURUNUN YUKARISINA) GELECEK ŞEKİLDE KİŞİ SARMALANIR VE İRÖNE DOĞRU EĞİLMESİ SAĞLANIR. YUMRUK HALİNE GETİRİLEN EL GÖBEK ÇUKURU İLE KSİFOİD ÇIKINTI ARASINDAKİ BOŞLUĞUN ORTASINA YERLEŞTİRİLİR.

DİĞER EL YUMRUK YAPILAN ELİ KENETLEMEK SURETİYLE İÇE VE YUKARI DOĞRU SERT DARBELER UYGULANIR. BEŞ DEFA TEKRARLANIR. TIKANMA HALA DEVAM EDİYORSA SIRT BÖLGESİNDEN BEŞ DARBE DAHA UYGULANIR. BU İŞLEM YABANCI CİSİM ÇIKINCAYA KADAR YADA KİŞİ BİLİNCİNİ KAYBEDENE KADAR DEVAM EDİLİR.

BİLİNÇSİZ KİŞİLERDE HEİMLİCH MANEVRASI BİLİNÇLİ KİŞİLERDE UYGULANAN HEİMLİCH MANEVRASINDAN SONUÇ ALAMADIĞIMIZ TAKTİRDE 1 -2 DK İÇİNDE BİLİNÇ KAYBI GELİŞECEKTİR. BİLİNCİ KAPANAN KİŞİ DESTEKLENEREK YER YATIRILIP, BAŞ YANA ÇEVRİLMELİ, BİLİNÇLİ KİŞİLERDEKİ UYGULAMA NOKTASINA BİR EL YUMRUK YAPARAK YERLEŞTİRİLMELİ DİĞER ELDEN DESTEK ALINARAK İLERİ VE YUKARI OLACAK ŞEKİLDE BASKI UYGULANMALIDIR.

ÇOCUKLARDA HEİMLİCH MANEVRASI

HAMİLELERDE HEİMLİCH MANEVRASI İLERİ DÖNEM HAMİLERDE HEİMLİCH MANEVRASI GÖĞÜS KEMİĞİNİN ALT YARISINA (KALP MASAJI YAPILAN KISMA) UYGULANIR.

BEBEKLERDE HEİMLİCH MANEVRASI NOT: İLKYARDIM UYGULAMALARINDA 0 -1 YAŞ BEBEK, 1 -8 YAŞ ÇOCUK, 8 YAŞ ÜZERİ ERİŞKİN OLARAK KABUL EDİLİR.

SUDA BOĞULMALARDA KURTARMA VE İLKYARDIM BOĞULMA: ÇEŞİTLİ NEDENLERLE NEFESSİZ KALMA SONUCU OLUŞAN ÖLÜMDÜR. KİŞİNİN SUDA PANİĞİ KAPILMASI SONUCU BOĞULMA OLAYI MEYDANA GELEBİLİR. PANİK NEDENİ İLE VÜCUT REFLEKS OLARAK AKCİĞERLERE SU GİRMEMESİ İÇİN LARENKS KASLARINI KASAR, ANCAK BU KASILMA NEDENİ İLE AKCİĞERLERE HAVA GİRİŞİ DE ENGELLENDİĞİNDE KİŞİ HAVASIZ KALIR VE BİLİNCİ KAPANIR. BİLİNÇSİZ KİŞİLERDE KASLAR GEVŞEYECEĞİ İÇİN LARENKSLER DE GEVŞER VE AKCİĞERLER SU GİRMESİ SONUCU BOĞULMA GERÇEKLEŞİR

SUDA KURTARMA: BOĞULMAK ÜZERE OLAN BİR KİŞİ GÖRÜLDÜĞÜNDE SUDA KURTARMA KONUSUNDA EĞİTİM ALINMAMIŞSA KURTARMA ESNASINDA SORUNLAR YAŞANABİLİR. PANİĞE KAPILAN KİŞİ KURTARICIYI SUYA ÇEKEREK ONUNDA BOĞLMASINA NEDEN OLUR. O NEDENLE ÖNCE İP, KURTARMA SİMİDİ GİBİ NESNELER ATILABİLİR, DAL VEYA KÜREK GİBİ NESNELER UZATILARAK TUTUNMASI SAĞLANABİLİR YADA KAYIK , SU MOTORU GİBİ ARAÇLARLA ULAŞILMAYA ÇALIŞABİLİR. YÜZEREK KURTARMA YAPILACAKSA DAİMA SIRTTAN YAKLAŞILMALIDIR. İLKYARDIMCI EĞER KURTARMA EĞİTİMİ ALMAMIŞSA VE YALNIZSA TAVSİYE EDİLEN BOĞULMAKTA OLAN KİŞİNİN BİLİNCİ KAYBOLANA KADAR BEKLEYİP DAHA SONRA SUDAN KURTARILMASI YÖNÜNDEDİR.

BOĞULMALARDA İLKYARDIM YAPMAK İÇİN KİŞİ EN KISA ZAMANDA SUDAN ÇIKARILMALIDIR. SONRAKİ İŞLEMLER: l ABC Sİ DEĞERLENDİRİLİR VE DEVAMLILIĞI SAĞLANIR, GEREKİRSE CPR UYGULANIR. l. VÜCUT ISISININ DÜŞMESİ ENGELLENİR. lŞOK TABLOSUNUN GELİŞMEMESİ İÇİN ÖNLEMLER ALINIR. l HASTANEYE SEVKİ SAĞLANMALIDIR.