Rozwj mowy i komunikacji co powinno niepokoi rodzicw

„Rozwój mowy i komunikacji – co powinno niepokoić rodziców? ” Agnieszka Kuchnio

W pierwszym roku życia dziecka, rodzice martwią się o jego rozwój ruchowy (możliwość siedzenia, raczkowania, stania, pierwsze kroki). Natomiast w drugim roku życia, rodzice największą uwagę zwracają na mowę.

Mówiąc o rozwoju mowy, musimy zwrócić uwagę na jej dwa aspekty: 1. Intencję komunikacyjną. 2. Rozwój języka.

Intencja komunikacyjna • każde typowo rozwijające się dziecko ma potrzebę komunikowania się z otoczeniem, • we wczesnym okresie, intencja komunikacyjna skierowana jest przede wszystkim na matkę, • z czasem potrzeba komunikacyjna rozszerza się na pozostałych domowników i otoczenie dziecka,

Intencja komunikacyjna W komunikacji nie chodzi tylko o słowa. Te, pojawiają się najwcześniej ok. 9 miesiąca życia dziecka.

Intencja komunikacyjna Czym zatem jest komunikacja? • to umiejętność nawiązywania relacji z drugą osobą, • komunikowanie własnych potrzeb, • pokazywanie stanów emocjonalnych, W jaki sposób dziecko się komunikuje? • krzykiem, płaczem, głużeniem, gaworzeniem i oczywiście mową,

Intencja komunikacyjna • podstawową formą komunikacji małego dziecka jest płacz, krzyk – dzięki niemu możemy zaspokoić jego potrzeby, • od 2 miesiąca życia dziecko na uśmiech reaguje uśmiechem, • gdy jest zadowolone – głuży, • dyskomfort zawsze komunikuje płaczem, • w 4 miesiącu życia dziecko odróżnia osoby z najbliższego otoczenia od obcych, • dziecko nawiązuje z nami kontakt wzrokowy, • z półrocznym dzieckiem możemy już „porozmawiać” – my zwracamy się do dziecka, a dziecko odpowiada gaworząc „pa, pa”, „da, da” – to jego pierwszy „dialog” ,

Intencja komunikacyjna W 9 miesiącu pojawia się niezwykle diagnostyczny gest - gest wskazywania palcem, który świadczy o: • gotowości do nauki języka, • dziecko wskazując paluszkiem, na to co go interesuje, na to co chce lub potrzebuje, buduje wspólne pole uwagi z dorosłym, • pokazując, sprawdza czy mama, tata, a może babcia patrzą na to samo, • wskazanie palcem jest informacją: „Zobacz! Tam jest coś ciekawego” lub „Daj mi to” (funkcja informująca i żądająca),

Intencja komunikacyjna • dziecko zawsze dąży do kontaktu z drugim człowiekiem - to właśnie on jest najważniejszy, • o swoich radościach oraz smutkach informuje rodziców – gdy ma coś ciekawego, przynosi, żeby to pokazać, gdy jest niepewne jakiejś sytuacji, zbliża się do rodzica lub opiekuna, • przedmioty są ważne, ale nie najważniejsze i same w sobie nie skupiają uwagi dziecka przez dłuższy czas, • nie ważne jest, żeby się bawić czymś, ale z kimś!

Intencja komunikacyjna W rozwoju komunikacyjnym ważne jest także rozumienie, które wyprzedza znacznie mówienie, ale o tym za chwilę.

UWAGA!!! Jeżeli w pierwszym roku życia dziecka, rodzice nie zauważą chęci do komunikowania się synka/córki z otoczeniem powinni jak najszybciej zgłosić się do specjalisty. Chęć nawiązania pozytywnej relacji z otoczeniem, jest typowym zachowaniem, rozwijającego się dziecka.

Intencja komunikacyjna/ rozwój mowy Około 12 miesiąca życia rozpoczyna się intensywny rozwój mowy, w którym współistnieją procesy mówienia i rozumienia. Prześledźmy zatem, szczegółowo etapy rozwoju językowego dziecka, od jego narodzin:

Głużenie: • • inaczej gruchanie, jest pierwszym z etapów językowego rozwoju dziecka, pojawia się między 2 a 5 miesiącem życia, w chwili gdy dziecko jest zadowolone (przewinięte, nakarmione i wyspane), wydaje gardłowe dźwięki typu: „aagggyyyyy”, „aagggaaa”, • ciekawostka: dzieci na całym świecie głużą tak samo (w tym samym czasie, wydają te same dźwięki), • głużą także dzieci głuche,

Gaworzenie: • pojawia się ok. 5 – 6 miesiąca życia, • gdy dziecko gaworzy, możemy usłyszeć powtarzające się sylaby typu: „pa, pa”, „ma, ma”, „ta, ta” – nie mają one jednak znaczenia, • wielu rodziców dopatruje się, błędnie w tym okresie, pierwszego tak wyczekiwanego słowa „mama”, • gaworząc, dzieci powtarzają wydawane przez siebie dźwięki, • dźwięk własnego głosu sprawia im dużą przyjemność, • w 10 miesiącu życia – gaworzenie ma wzory artykulacyjne i intonacyjne języka słyszanego przez dziecko, • ciekawostka: dzieci głuche też zaczynają gaworzyć, ale po niedługim czasie gaworzenie zanika. Nagły zanik gaworzenia powinien być to dla nas powodem do uważnej obserwacji dziecka

Rozumienie przed 1 rokiem życia: • ważnym etapem w rozwoju mowy jest rozwój, wspomnianego już rozumienia, • pierwsze oznaki możemy zauważyć już przed 1 rokiem życia, • w 9 miesiącu dzieci uczą się imion domowników i domowych pupili – pytane o nich, odwracają głowę w stronę mamy, taty , pieska, • zaczynają bawić się w zabawy typu: „kosi łapci”, „sroczka”, • przed ukończeniem 1 roku życia dziecko rozumie ok. 70 słów,

Pierwsze urodziny – pierwsze słowa: W granicach pierwszego roku życia, dziecko powinno zacząć wypowiadać pierwsze słowa: • • • mama, tata, baba ……. . hau, hau – pies ko, ko – kura pi – piłka mi – miś kuka, kuka – ślimak Pierwsze słowa – to słowa, które ZAWSZE oznaczają to samo. Jeżeli dziecko za każdym razem widząc piłkę, mówi „OO”, traktujemy to jako słowo. Pierwsze słowa najlepiej rozumieją domownicy.

Płynne granice - norma: • średnia ilość słów wypowiadanych przez roczne dziecko wynosi 6 słów, • wiele dzieci nie potrafi wymówić żadnego wyrazu, • nieliczne dzieci potrafią wymówić kilkadziesiąt słów (do 50 słów), • Bardzo ważne, w tym okresie rozwojowym dziecka, jest zwrócenie uwagi czy dziecko rozumie: - wie o czym mówimy (gdy słyszy o spacerze, np. bierze buty), - podaje wskazane przedmioty, zabawki, - wykonuje proste polecenia, - reaguje na imiona domowników, nazwy z otoczenia,

Podsumowanie: • 2 miesiąc – 1 rok życia: głużenie i gaworzenie • (okres melodii) • ok. pierwszych urodzin – pierwsze wyrazy • (okres wyrazu)

Pierwszych 80 słów: (wg Głoska z punktu widzenia logopedy): • Mama • Tata • Baba • niunia (lub swoje imię – może być zniekształcone) • tak • nie • moje • uś (już) • Eście (jeszcze) • Ciiiii (cicho) • am • pi • si • oć (chodź) • Ce (chcę) • da(j) • nie ma lub ma • jeś (jest) • śam (sam) • la la (śpiewać • tam • tu • bam (upadać) • bach! (uderzać) • aaa (spać) • pa pa (iść, żegnać) • gili lub lili (łaskotać) • puk (pukanie) • pać! (patrz!) • sio! • fuj • ble (niedobre) • mniam (dobre) • eeee (płakać) • auto (może być zniekształcone) • Mel (smoczek) • Jajo • Oło (koło) • Uti (buty) • Ciu (cukierek)

Pierwszych 80 słów: • Ała (boli) • Ooo!! (zdziwienie) • Oj! • EJ!! • (h)Au – (h)Au • Miau • Kwa-kwa (może być zniekształcone) • Ko ko • Bim bam (zegar) • Brum (bum – auto) • Bum bum (bębenek) • Hop • Pac • Tu- tu (traktor lub słoń) • Puf lub fu (lokomotywa) • Pi pi (mysz lub kurczak) • Mu (krowa) • Me (koza lub owca) • Be (baran lub owca) • Iha lub kląskanie (koń) • Iii lub chrum (świnia) • Kic kic (zając) • Kum (żaba) • Uhu (sowa) • Io (osiołek) • Kle kle (bocian) • Tik tak (zegarek) • Kap kap (deszcz lub woda) • Sssss (wąż) • Bzz (pszczoła, osa, mucha) • Ku ku (kukułka lub zegar z kukułką) • Fru, kra (ptak) • Auuu (wilk) • Plum (rybka lub kąpiel) • Uuuuuu (samolot) • Śtuk (stukanie) • Pip pilip (klakson) • Ao ao (karetka) • Io io (policja) • Eo eo (straż pożarna)

Zależność między rozwojem mowy a możliwościami motorycznymi dziecka

Co ciekawe, rozwój mowy w okresie melodii postępuje zazwyczaj równolegle z rozwojem fizycznym: fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy, gaworzeniu - umiejętność siadania, pierwszym wyrazom - pozycja pionowa, stawanie na nóżki.

Szybkość przyswajania nowych słów: między 1 rokiem życia, a 18 miesiącem życia – maluch powinien przyswajać ok. 8 słów na miesiąc 18 m. ż. – eksplozja słownictwa po 18 m. ż. – 9 słów dziennie – jedno słowo na godzinę czuwania

Dwulatek powinien używać około 300 słów!

Stereotyp, często powtarzany przez lekarzy, nawet logopedów: Chłopcy zaczynają mówić później niż dziewczynki! Dwa lata – ma jeszcze czas na mówienie! TO NIEPRAWDA!!!!!!!

• akcja ta, była prowadzona przez logopedów w 2014 r. • celem jej było zwrócenie uwagi rodziców na problem rozwoju mowy dziecka

Ilość przyswajanych słów: • 1 rok – 3 (6) słów • 18 m - 22 (48) słów • 2 lata – 272 słów • 2, 5 roku – 446 słów • 3 lata – 896 słów • 4 lata – 1 540 słów • 5 lat – 2 072 słów • 6 lat – 14 000 słów

Po przekroczeniu granicy 70 – 80 wyrazów, dzieci powinny zacząć łączyć wyrazy ze sobą. W ten sposób powstają zdania. Dwulatek powinien budować zdania!!!! „mama am am” „tata bum”

Zdania dwulatka: • są bardzo zróżnicowane, • zazwyczaj (ale nie zawsze!!), dziewczynki budują bardziej rozwinięte zdania i mówią więcej, np. . Ola, 18 miesięcy: „ja nie cie jeść ziemniaćków, ugotuj mi jiźu (ryżu)” Jaś, 25 miesięcy: „miau bam, halo e-o, e-o” • w jednym i drugim przypadku rozumiemy o co chodzi

Podsumowanie: • 2 miesiąc – 1 rok życia: głużenie i gaworzenie • (okres melodii) • ok. pierwszych urodzin – pierwsze wyrazy • (okres wyrazu) • ok. drugich urodzin – pierwsze zdania • (okres zdania) • trzecie urodziny – wypowiedzi zrozumiałe dla wszystkich • (okres swoistej mowy dziecięcej)

Okres swoistej mowy dziecięcej – (od 3 do 7 roku życia) • ostatni etap rozwoju mowy, • stałe bogacenie systemu fonologicznego – umiejętności wymawiania głosek, • rozwój semantyki – rozszerzanie zasobu słownikowego, zwiększenie ilości przyswajanych słów, • rozwój składni – rozwijana jest umiejętność budowania zdań coraz dłuższych i bardziej złożonych (też rodzaje zdań – zdania oznajmujące, pytające, przeczące), • rozwój pragmatyki – używanie języka w kontekście społecznym – dostosowanie wypowiedzi do rozmówcy i sytuacji, to też korzystanie z języka w sposób praktyczny, • w 6 - 7 roku życia powinna być utrwalona poprawna wymowa wszystkich głosek oraz opanowana technika mówienia, • mowa dziecka jest jeszcze niedoskonała,

Stopniowe przechodzenie od słów do mowy gramatycznej wiąże się z dojrzewaniem struktur językowych w mózgu: • ośrodek ruchowy mowy Broca • ośrodek czuciowy mowy Wernickego • pęczek łukowaty

Słodkie błędy są normalne! • wszystkie „piesy”, „lewy”, „wąże”, „mafefki” i „kordły”, • „farmerko (do mnie) ty grabaj to siano, a ja grabam to!”, • „gdzie to się położa? ” (od położyć – kłaść), • „jak to się otorza? ” (otwiera), • „ ty mamo bądź ciężniczką (księżniczką), a ja będę cięć (książę). ciężniczko noś mnie i dawaj mi buziaki” , • „mamo kończy nam się sola (sól)”, • „mężczyźni potrafią rysować konstrukcje. to dla nich nieciężkie! kobiety potrafią szybko pisać i to jest dla nich nieciężkie!”

Typowe zmiany językowe występujące u 3 latków (które mogą się utrzymywać jeszcze do 5 roku życia) to: • elizje -opuszczanie sylaby początkowej lub końcowej (zupa pomidorowa = zupa midolowa, lokomotywa = komotywa, porasol = palas), • przestawianie głosek (elementarz = emelemtasz, ławka = wałka), • tworzenie nowych wyrazów na podstawie dwóch (zadzwonić + telefonować = zatelefonić), • tworzenie nowych wyrazów na podstawie ich funkcji (żelazko = prasowaczka, fontanna = tryskawica, nabiorę na widelec =zawidelcuję),

„Uczenie się mówienia jest prawdopodobnie największym skokiem intelektualnym w życiu jednostki, otwiera ono przed dzieckiem nowy świat, świat pytań, rozumowania, komunikacji społecznej i opinii (na dobre lub na złe!), które nadają ogromnego przyspieszenia wszystkim innym rodzajom uczenia się i sprawiają, że dziecko zaczyna się nagle wydawać w pełni rozwiniętą osobą. ” L. Eliot

Dziecko, które rozwija się prawidłowo, nauczy się mówić, nawet jeśli nie zrobimy nic!

O czym może świadczyć brak rozwoju mowy? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Opóźniony rozwój mowy (dotyczy 18% dzieci) Niepełnosprawność intelektualna Wady słuchu (2 na 1000 urodzeń) Wady wzroku Autyzm (1 na 66 urodzeń) Afazja Uszkodzenia OUN (ośrodkowego układu nerwowego)

CZAS!!!!! • Proszę nigdy nie lekceważyć niepokojących objawów! • Brak rozwoju mowy i komunikacji może świadczyć o zaburzeniach rozwoju dziecka! • Wczesna i szybka diagnoza to możliwość podjęcia leczenia!!!!! • Wczesna i szybka diagnoza to wczesna terapia!!!!! • Tylko podjęcie wczesnej terapii, pozwoli zniwelować ewentualne trudności, dając dziecku największą szansę na wyrównanie zaległości. Zapraszamy na konsultacje logopedyczne, szczegółowe informacje: https: //przedszkolezaklikow. edupage. org/