RADYO ve TELEVZYON YAYINCILII FREKANS PLANLAMASI MUHSN KILI

RADYO ve TELEVİZYON YAYINCILIĞI FREKANS PLANLAMASI MUHSİN KILIÇ RADYO ve TELEVİZYON ÜST KURULU TEKNİK HİZMETLER DAİRESİ BAŞKAN V. 20 HAZİRAN 2002

FREKANS PLANI İHTİYACI Radyo ve Televizyon yayınları için ayrılmış olan frekans ve kanallar sınırlı bir ulusal kaynaktır, Bu kaynağın özelliği, kullanıldığı zaman tükenmemekte, ama kullanılmadığı zaman bir fayda sağlanamadığından ziyan olmaktadır. Kötü kullandığında ise az fayda sağlanabildiği için de ziyan olmaktadır.

FREKANS PLANLAMASI Aynı frekansı kullanan vericilerin birbirine en az ne kadar uzaklıkta olması gerektiğini; Bunların hangi özelliklerle (verici yeri, gücü, frekansı, anten yüksekliği, v. b. ) yayın yapması gerektiğini; belirleme işlemidir.

3984 SAYILI KANUN ve PLAN ÇALIŞMALARI 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Kanunun kabulü, FM radyo ve analog televizyon frekans planlarının hazırlanması çalışmalarına başlanması Bilkent Üniversitesi ile protokol imzalanarak çalışmalara başlanması ve radyo ve televizyon frekans planlarının bir yıl içerisinde tamamlanarak 1995 yılı Temmuz ayında basılması, TRT Kurumuna tahsis edilmesi gerekli kanal ve frekansların planlara uygun olarak müştereken çalışılarak tahsis edilmesi,

3984 SAYILI KANUN ve PLAN ÇALIŞMALARI(2) 1997 yılında tv kanal tahsis ihalelerine başlanmış, Ulusal Güvenlik Belgesi nedeniyle ihaleler Başbakanlık tarafından durdurulmuş, 2001 yıllında önce ulusal TV kuruluşlarından başlamak üzere ihalelere yeniden başlanmış, İhalelerin yapılacağı 26 Nisan 2001 tarihinden iki gün önce Danıştay ihalelerle ilgili yürütmenin durdurulması kararını vermiş, Bu dava sonuçlanmadan ihaleye devam etmeme yönünde Üst Kurulca alınan karar uyarınca ihalelere fiili olarak devam edilememiştir.

4756 SAYILI KANUN 4756 Sayılı Kanun 21 Mayıs 2002 tarihinde yürürlüğe girmiş, Bu kanun ile daha önce Üst Kurulun görevleri arasında olan frekans planlarını hazırlama görevi Telekomünikasyon Kurumu’na verilmiş, Bu kanunun Geçici 3. Maddesi hükmü gereği, Üst Kurul tarafından yaptırılan ulusal radyo ve televizyon frekans planları bir hafta içerisinde Telekomünikasyon Kurumu’na devredilmiştir.

Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Frekans Bandları Ülkemizde radyo ve televizyon yayınına tahsis edilen frekans bandları; § 148. 5 -283. 5 KHz; Genlik Modülasyonlu Uzun dalga Radyo Yayıncılığı, § 526. 5 -1606. 5 KHz; Genlik Modülasyonlu Orta dalga Radyo Yayıncılığı, § 5950 -26100 KHz; Genlik Modülasyonlu Kısa dalga Radyo Yayıncılığı,

Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Frekans Bandları (2) 87. 5 -108 MHz; FM Modülasyonlu Radyo Yayıncılığı, 174 -223 MHz; (VHF III Band) Analog TV Yayıncılığı, 470 -862 MHz; (UHF I/, / Band) Analog TV Yayıncılığı.

Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Frekans Bandları (3) VHF III. Bandı 12. kanal, 223 -230 MHz ile (Birinci tercih) L Bandı 1452 -1479 MHz’den, (İkinci ve üçüncü tercih) Karasal Sayısal Radyo Yayıncılığı, (T-DAB), UHF V. Bandı 61. --69. Kanallardan, Karasal Sayısal TV Yayıncılığı, (DVB-T),

Uzun, Orta ve Kısa Dalga Yayınları Ülkemizde Uzun, Orta ve Kısa dalga frekanslarından yapılan genlik modülasyonlu radyo yayınları sadece TRT Kurumu tarafından gerçekleştirilmekte ve bunlarla ilgili uluslararası frekans kullanım çalışmaları halihazırda bu Kurum tarafından yapılmaktadır.

T-DAB ve DVB-T Frekans Planları § T-DAB ve DVB-T yayıncılığı frekans planları Üst Kurulca yapılmış, § T-DAB için 12. kanal (4 blok), DVB-T için ise UHF V. band 61. -69. Kanallar planlanmıştır.

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) Tavsiye Dökümanları Analog TV yayıncılığı frekans planlaması için; Rec. ITU-R BT. 417, Rec. ITU-R BT. 655 Rec. ITU-R BT. 419, numaralı tavsiye dökümanları,

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) Tavsiye Dökümanları (2) FM radyo yayıncılığı frekans planlaması için ise, Rec. ITU-R BS. 412, numaralı tavsiye dökümanı, ITU tarafından yayımlanmıştır.

Plan Hazırlanmasında Kullanılan Veriler 1/250. 000 ölçekli sayısal arazi yükseklik haritaları (DTED-1 formatında ve 3 x 3 saniye hassasiyetinde), Propagasyon simülasyon yazılımları, arazi yükseklik bilgisi olarak bu harita bilgilerini kullanır. Raster haritalar (1/250. 000 ve 1/500. 000 ölçekli) Görüntüleme amaçlı.

Plan Hazırlanmasında Kullanılan Veriler (2) İdari ve Demografik Veri Tabanı Türkiye’deki il, ilçe, belde ve köy yerleşim yerlerinin nüfusu ve bu yerlerin koordinat bilgileri, Vektörel Mekansal Veriler Türkiye’nin komşu ülkelerle olan sınırlarını, il idari sınırlarını, önemli karayollarını ve gölleri gösteren veriler,

Frekans Planlamasında Esas Alınan Kriterler Frekans planının hazırlanması ve emisyon mahallerinin belirlenmesinde aşağıdaki kriterler dikkate alınmıştır. STO-61, Cenevre-84 Uluslararası anlaşmalarına göre, koordinasyonu yapılmış olan TRT vericileri, Komşu ülkelerde kullanılan ve STO-61 veya Cenevre 84’e göre koordinasyonu yapılmış olan frekansların enterferansa neden olma veya enterferansa maruz kalma durumuna göre planlamada göz önüne alınması .

Frekans Planlamasında Esas Alınan Kriterler (2) ITU-R +RMD propagasyon modelini kullanarak bir vericinin kapsama ve enterferans için yayılım analizlerini içeren çalışma dosyalarını üreten ve bu çalışma dosyalarını kullanarak, ITU tarafından belirlenen koruma oranlarına göre enterferans analizi yapan yazılımlar, Enterferans analizi sonuçlarını kullanarak her bir emisyon mahalli için frekans ve kanal dağıtımını yapan yazılımlar,

Frekans Planlamasında Esas Alınan Kriterler (3) Arazi bitki örtüsü bilgisi (Küçük şehir, büyük şehir, seyrek bitki, yoğun bitki),

Planlamada Gereken Sinyal Seviyesi Analog TV ve FM Radyo Yayıncılığı Frekans Planlamasında gereken sinyal seviyeleri, Kapsama için; % 50 Lokasyon ve % 50 zaman eğrileri, Enterferans için ; % 50 Lokasyon ve % 1 zaman eğrileri,

Planlamada Gereken Sinyal Seviyesi (2) Frekans planlamasında, çalışma yapılan her bir alış noktasında iki kriter değerlendirilir: Fyapıcı > Fmin. Yapıcı sinyalin seviyesi o servis için istenen ortalama sinyal seviyesinin üzerinde olmalıdır.

Analog TV Yayıncılığı İçin Gereken Sinyal Seviyeleri

FM Radyo Yayıncılığı İçin Gereken Sinyal Seviyeleri

Koruma Oranları Alış noktasındaki yapıcı sinyalin seviyesi ile servis için istenen koruma oranı farkı, alış noktasındaki enterferans seviyesinden büyük olmalıdır. F yapıcı – Fent > PR (Koruma Oranı)

Koruma Oranları (2) Enterferans analizleri sonucunda, bazen planlanan verici için tüm kanal veya frekanslar diğer vericiler tarafından enterfere edilebilir. Böyle durumlarda, planlanan vericiye ofset verilmesi (8 M, 8 P gibi), anten paternlerinin incelenerek bazı yönlere koruma konması, verici gücü veya anten yüksekliğinin azaltılıp/artırılması gerekebilir. .

Analog TV yayıncılığı Koruma Oranları

FM Radyo Yayıncılığı Koruma Oranları

TV Alıcı Anteni Analog TV yayınlarının alınmasında alıcı anteni; Sabit, Yerden 10 metre yüksekliğinde, Yönlü, Anten kazancı 10 d. B.

FM Radyo Alıcı Anteni FM radyo yayınlarının alınmasında alıcı anteni; Sabit, Yerden 10 metre yüksekliğinde, Yönsüz, Kazancı 0 d. B alınarak planlamalar yapılmıştır. Mobil ve taşınabilir alışlarda, alıcı anten yüksekliği 2 metre olduğunda, alınan sinyal seviyesi 10 d. B azalmaktadır.

Analog Televizyon Ulusal Frekans Planı (TUFP) 1995 yılı Temmuz ayında tamamlanan analog televizyon frekans planında, 830 emisyon noktası ile ülkemizdeki tüm il ve ilçe merkezleri ile Nüfusu 5. 000’den fazla olan yerleşim yerlerinin (1990 nüfus sayımı sonucu) kapsanması yapılmış, Ayrıca, aydınlatılamayan yerleşim yerlerinde ilave düşük güçlü vericiler veya boşluk doldurucular (gapfiller) kurulabilecektir.

FM Radyo Ulusal Frekans Planı FM radyo yayıncılığı frekans planı emisyon mahalleri için TUFP’daki 830 emisyon mahallinden 760’ı kullanılarak planlama yapılmıştır. Ayrıca, tahsis sonrasında, talep olması halinde kapsanamayan yerlerin, düşük güçlü vericilerle kapsanması amacıyla ilave emisyon mahalleri belirlenip buralara FM vericiler kurulabilecektir.

PLAN SÜTUNLARININ AÇIKLAMASI Frekans plan kitaplarında her bir vericiye ait; RTÜK No, İstasyonun Yeri, Boylam ve Enlem, Rakım, Kanal veya Frekansı,

PLAN SÜTUNLARININ AÇIKLAMASI (2) Anten Yüksekliği, Etkin Yayın Gücü(ERP), , Koruma Sektörü, Koruma Oranı, Anten Eğimi, Anten Polarizasyonu Düşey Kazanç bilgileri bulunmaktadır.

TEŞEKKÜR EDERİM