Prvi deo predmet i metod sociologije Nauka postulati

Prvi deo – predmet i metod sociologije Nauka – postulati, konstituitivni elementi i klasifikacija Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u Nauka u najširem smislu – ljudsko saznanje o prirodi, čoveku i društvu koje relativno odgovara objektivnoj stvarnosti. u 3 osnovne karakteristike nauke: – Čovekovo delo – Objektivno saznanje – Relativnost naučnog saznanja Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati Naučno saznanje razlikuje od drugih oblika ljudskog saznanja po svom metodološkom izvođenju. u 4 osnovna metodološka principa, odnosno postulata nauke: u – Objektivnost – Pouzdanost – Opštost – Sistematičnost. u Postulati nauke opštevažeći. nisu Sociologija, 2008 univerzalni i

Nauka i njeni postulati OBJEKTIVNOST u Prvi i najvazniji postulat naučne delatnosti. u Mora biti nepristrasno, lišeno ličnih stavova, emocija, predrasuda, kao i pojedinačnih i grupnih interesa. u U praksi teško postići – tradicionalna shvatanja, predrasude, lična i društvena iskustva istraživača, razni grupni interesi. u Zahtev za intersubjektivnim proveravanjem svih naučnih iskaza, hipoteza i teorija. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u OBJEKTIVNOST u u Uslovi za intersubjektivnu proverljivost – komunikatibilnost i javnost naučnog saznanja. Naučno znanje je hipotetičko, relativno – nema konačnih rešenja i istina. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u POUZDANOST u Drugi metodološki postulat. u Naučno saznanje u prilog svojoj osnovanosti mora imati odgovarajuće empirijske dokaze. u Ipak, bez slepe privrženosti činjenicama. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati OPŠTOST u Treći postulat naučnog saznanja. u Nauka usmerena na otkrivanje opštih veza i odnosa među pojavama, procesima i predmetima u objektivnoj stvarnosti. u Težnja da se dokuči unutrašnja suština pojava koje se ispituju i da se utvrde opšti i relativno stalni odnosi i veze koje se među njima uspostavljaju. u Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u OPŠTOST u Stepen opštosti različit kod pojedinih naučnih disciplina (npr. sociologija vs. ekonomija). u Naučni zakoni izražavaju relativno konstantne, opšte i nužne odnose među pojavama. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u OPŠTOST u Zakoni prema karakteru i vrsti odnosa koje izražavaju: deskriptivni, kauzalni (uzročni), funkcionalni, strukturalni i zakoni razvoja ili evolucije. u Zakoni prema stepenu egzaktnosti: strogo egzaktni i zakoni verovatnoće i tendencijske pravinosti. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u OPŠTOST u Naučni modeli predstavljaju idealne znakovne sisteme pomoću kojih se matematičkim proračunima, eksperimentom ili logičkom analizom otkrivaju unutrašnji skriveni odnosi pojave koje se istražuju. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati OPŠTOST u Zakoni i modeli, prema osobini koja se uzima kao osnov za analizu, dele se na: opisne i teorijske, induktivne i deduktivne, determinističke i epohastičke itd. u Idealni tipovi su apstraktni teorijski modeli koji se grade idealizacijom, tj. preuveličavanjem i prelagrašavanjem bitnih konstitutivnih osobina određene vrste pojava. u Utemeljivač “idealnih tipova” – Maks Veber. u Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u SISTEMATIČNOST u Izražava se u koherentnosti i konzistentnosti unutrašnjeg predmetnog, sadrđajnog, logičkog i metodološkog poretka konstitutivnih delova nauke, naučnih teorija, naučnih zakona, naučnoteorijskih pojmova i slično. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u SISTEMATIČNOST u Postiže se uspostavljanjem teorijskopojmovnog poretka koji nalaže da svi osnovni pojmovi kojima se neposredno korespondira sa stvarnošću budu što konkretniji i što adekvatniji stvarnosti na koju se odnose i da se iz tih osnovnih pojmova mogu predmetnom sadržinskom i logičnom doslednošću izvesti složeniji, obuhvatniji, opštiji i apstraktniji pojmovi. Sociologija, 2008

Nauka i njeni postulati u SISTEMATIČNOST u Postiže se i izgrađivanjem naučnog sistema u koje vlada unutrašnja saglasnost između njegovih osnovnih principa, odnosno postulata i iskustvenih saznanja konstituisanih u naučnim iskazima, zakonima i teorijama. Sociologija, 2008

Konstitutivni elementi nauke u Dva konstitutivna elementa: – Predmet – Metod. u Predmet nauke određuje kompleks novih aktuelnih ideja i međusobno srodnih problema koji nastaju u procesu praktične interakcije čoveka i objektivnog sveta. Sociologija, 2008

Konstitutivni elementi nauke u Na konstituisanje predmeta nauke utiču: – Određeni segment (deo) stvarnosti – Čovekove potrebe – Filosofsko shvatanje stvarnosti – Metod. Sociologija, 2008

Konstitutivni elementi nauke u Metod – način na koji se dolazi do saznanja o predmetu koji određena nauka proučava. u 3 dela naučnog metoda: – Logički deo – univerzalan – logička pravila i na njima zasnovane misaone radnje koje se koriste u postupku naučnog saznanja; – Teorijsko-epistemološki deo; – Tehnike istraživanja. Sociologija, 2008

Konstitutivni elementi nauke u Sva tri dela metoda su međusobno povezana i neodvojiva. Sociologija, 2008

Klasifikacija nauka u Svaka podela nauka – veštačka i uslovna. u Celokupni sistem nauke se deli na: – Filosofske – Matematičke – Prirodne – Psihološke i – Društvene nauke. Sociologija, 2008

Klasifikacija nauka u Prema klasifikacijskim analogonima: – Opšte i – Posebne nauke. u Opšte – izučavaju opšta i zajednička svojstva pojava koje čine određeni kompleks stvarnosti. u Posebne – izučavaju pojedine delove, odnosno segmente stvarnosti u okviru tih kompleksa. Sociologija, 2008

Klasifikacija nauka u Podela nauka prema metodu: – Deskriptivne – nauke koje opisuju pojave – Eksplikativne – one koje objašnjavaju pojave. u Prema ljudskoj svrsi: – Indikativne – nauke čiji su objekti istraživanja nezavisni od čoveka i njegovih želja, stavova i vrednosti; – Normativne – nauke u čijoj osnovi leže ljudske želje, interesi i težnje. Sociologija, 2008

Klasifikacija nauka u Prema ljudskoj svrsi još i na: – Fundamentalne – istražuju svoj predmet bez obzira na neposrednu primenu svojih rezultata u praksi – Primenjene – istražuju svoj predmet prvenstveno sa ciljem da njihovi rezultati služe praksi, tj rešenju određenih praktičnih problema Sociologija, 2008