Kierowanie dziaaniami ratowniczymi zasady przejmowania kierowania na miejscu

Kierowanie działaniami ratowniczymi, zasady przejmowania kierowania na miejscu akcji, organizacja kierowania działaniami Opracował: kpt. Piotr Pszeniczny

AKTY PRAWNE ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 4 lipca 1992 r. w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym.

Kierowanie działaniem ratowniczym — należy przez to rozumieć planowanie, organizowanie, nadzorowanie i koordynowanie działań ratowniczych. Działaniem ratowniczym kieruje uprawniona osoba, która powinna być oznakowana w sposób widoczny dla innych uczestników działań ratowniczych.

Kierowanie działaniem ratowniczym rozpoczyna się z chwilą przybycia na miejsce zdarzenia pierwszych sił i środków podmiotów ksrg (W TYM JEDNOSTEK OSP) Kierowanie działaniem ratowniczym ustaje z chwilą wykonania działań ratowniczych, w tym: 1) udzielenia kwalifikowanej pierwszej pomocy osobom poszkodowanym na miejscu zdarzenia oraz przekazania ich zespołowi ratownictwa medycznego albo osobie wykonującej zawód medyczny w zakładzie opieki zdrowotnej; 2) przekazania terenu, obiektu lub mienia objętego działaniem ratowniczym właścicielowi, zarządcy, użytkownikowi lub przedstawicielowi organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego

Sposoby kierowania działaniami ratowniczymi Kierowanie działaniami ratowniczymi odbywa się jednoosobowo – zawsze, w każdym czasie działań ratowniczych jest tylko jeden kierujący działaniami ratowniczymi (KDR), do którego poleceń i rozkazów należy się podporządkować. KDR wydaje: n polecenia administracyjne - w stosunku do osób niebędących w podległości służbowej względem kierującego (np. dla jednostek Policji, Pogotowia, itp. ) polecenia mają rygor natychmiastowej wykonalności

KDR - kieruje działaniami sił i środków podmiotów ksrg i innych podmiotów uczestniczących w działaniu ratowniczym w szczególności przez: 1) wydawanie rozkazów lub poleceń oraz kontrolę ich wykonania; 2) nadzorowanie realizacji zasad i procedur ratowniczych ujętych w planach ratowniczych; 3) ostrzeganie o rodzajach i zasięgu zagrożenia oraz ewentualnym stopniu ryzyka planowanego działania ratowniczego.

Kierujący organizuje działania ratownicze z uwzględnieniem w szczególności: 1) rodzaju i skali zdarzenia; 2) liczby osób poszkodowanych lub bezpośrednio zagrożonych; 3) występujących zagrożeń oraz prognozy ich rozwoju. To na KDR spoczywa według prawa obowiązek wybrania odpowiedniej taktyki działań i sposobu realizacji zamierzonego celu. Jest on również odpowiedzialny za czuwanie nad bezpieczeństwem działań, tj. nad ewentualnymi zagrożeniami i przestrzeganiem przepisów

Kierujący może odstąpić od zasad i procedur ratowniczych Jest to uprawnienie KDR występujące jedynie podczas zdarzeń nadzwyczajnych lub zmieniających się dynamiki i wielkości zdarzenia. Za odstąpienie od zasad uznanych za bezpieczne KDR bierze zawsze odpowiedzialność jednoosobowo pod względem prawidłowości i możliwości zastosowania odstąpienia oraz sposobu w jaki wykonano odstąpienie.

Wyróżnia się trzy poziomy kierowania działaniem ratowniczym: n interwencyjny — realizowany w strefie zagrożenia lub strefie działań ratowniczych w celu realizowania czynności ratowniczych oraz zapewnienia bezpieczeństwa ratownikom; kierowaniu interwencyjnemu podlegają siły nieprzekraczające wielkością jednej kompanii;

taktyczny — realizowany na granicy strefy zagrożenia lub poza nią w celu wykonania przyjętych taktyk lub określonej strategii oraz nadzoru nad kierowaniem interwencyjnym; kierowaniu taktycznemu podlegają siły nieprzekraczające wielkością jednego batalionu lub siły, w których składzie znajdują się specjalistyczne grupy ratownicze; n strategiczny — realizowany w celu określenia i przyjęcia niezbędnej strategii w likwidowaniu zagrożenia oraz nadzoru nad kierowaniem taktycznym; kierowaniu strategicznemu podlegają siły odwodów operacyjnych na obszarze województwa, siły centralnego odwodu operacyjnego lub siły przekraczające n

Kierowanie interwencyjne są obowiązani przejąć ratownicy z jednostek ochrony przeciwpożarowej, posiadający kwalifikacje do kierowania działaniem ratowniczym, właściwi ze względu na obszar chroniony, w kolejności: 1) członek ochotniczej straży pożarnej; 2) komendant gminny ochrony przeciwpożarowej, jeśli jest członkiem ochotniczej straży pożarnej; 3) strażak jednostki ochrony przeciwpożarowej; 4) dowódca zastępu Państwowej Straży Pożarnej; 5) dowódca sekcji Państwowej Straży Pożarnej; 6) zastępca dowódcy zmiany Państwowej Straży Pożarnej; 7) dowódca zmiany Państwowej Straży Pożarnej; 8) zastępca dowódcy jednostki ratowniczo –gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej; 9) dowódca jednostki ratowniczo -gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej.

Przejmowanie kierowania działaniami ratowniczymi Pierwszy przybyły zastęp OSP, w tym członek OSP jest ZOBOWIĄZANY przejąć kierowanie działaniami (Rozporządzenie określa wprost, że osoby te przejmują kierowanie, nie zaś, że mogą przejąć). W przypadku braku na miejscu działań jednostki OSP, kierowanie interwencyjne przejmuje ratownik z podmiotu ksrg niebędącego jednostką ochrony przeciwpożarowej. Jako, że kierowanie odbywa się zawsze jednoosobowo, kierujący ma obowiązek poinformować każdorazowo o fakcie przejęcia kierowania działaniami ratowniczymi, a w przypadku przybycia kolejnej osoby uprawnionej do przejęcia kierowania, która jest wyżej w strukturze przejmowania kierowania – należy przekazać jej niezbędną wiedzę na temat zdarzenia, w tym przyjęte założenia

1. Przejmowanie kierowania interwencyjnego, taktycznego lub strategicznego podlega zgłoszeniu do właściwego terytorialnie stanowiska kierowania oraz odnotowaniu w dokumentacji. 2. W przypadku przybycia na miejsce zdarzenia osób tej samej hierarchii, które powinny przejąć kierowanie działaniem ratowniczym, kierowanie działaniem ratowniczym przejmuje ta osoba, na której terenie własnego działania znajduje się miejsce powstania zdarzenia. 3. W zakładach, w których funkcjonują zakładowe służby ratownicze lub zakładowe straże pożarne, zasady uruchamiania i kolejność przejmowania

Kierowanie interwencyjne polega w szczególności na: n n n n ustaleniu rodzaju zagrożeń oraz wyznaczeniu strefy zagrożenia; przydzielaniu zadań dla rot lub pododdziałów; ustaleniu sposobów i metod poszukiwania zagrożonych i poszkodowanych osób oraz udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy; ocenie sytuacji i prognozie jej rozwoju w zakresie potrzeb zasobów ratowniczych; zorganizowaniu ewakuacji ludności i zwierząt poza strefę zagrożenia; zorganizowaniu dekontaminacji wstępnej; analizowaniu czasu pracy poszczególnych zespołów w strefie działań ratowniczych, w szczególności czasu pracy w ubraniach ochronnych i sprzęcie izolującym drogi oddechowe ratowników;

n n n n nadzorowaniu skuteczności działania ratowniczego oraz zachowania bezpiecznych warunków jego prowadzenia; organizowaniu łączności dla podmiotów ksrg biorących udział w działaniu ratowniczym; analizowaniu zużycia sprzętu i środków gaśniczych, pochłaniających i neutralizujących; współdziałaniu z koordynatorem medycznych działań ratowniczych ; zgłoszeniu zapotrzebowania na niezbędne siły i środki podmiotów ksrg; zorganizowaniu wsparcia logistycznego; przekazywaniu informacji o prowadzonych działaniach ratowniczych do stanowiska kierowania komendanta Państwowej Straży Pożarnej; dokumentowaniu, według potrzeb, prowadzonych działań ratowniczych na miejscu zdarzenia.

Podczas kierowania na poziomie interwencyjnym najważniejsze jest właściwe rozpoznanie zdarzenia przez KDR, w tym zagrożeń dla ratowników, a następnie wydanie właściwych rozkazów zmierzających do likwidacji zagrożenia. Rozkazy po wykonaniu rozpoznania właściwego mogą być modyfikowane. Należy pamiętać, że KDR odpowiada prawnie za wszystkie podjęte decyzje i wydane rozkazy. Przykład schematu procesu decyzyjnego:

Algorytm podejmowania decyzji przez KDR Ułatwienie wydania odpowiedniej decyzji przez KDR wynika z liczby zdarzeń, w których dany KDR brał udział. Właściwy algorytm podejmowania decyzji przedstawia się następująco:

Cykl wyszukiwania rozwiązań

Czynniki, które kierujący musi uwzględnić przy podejmowaniu decyzji

Dokumentacja działań ratowniczych obejmuje: 1) kartę zdarzenia; 2) zestawienie dobowe zdarzeń; 3) kartę udzielonej kwalifikowanej pierwszej pomocy; 4) kartę dekontaminacyjną osoby poszkodowanej; 5) informację ze zdarzenia; 6) informację o działaniach ratowniczych przeprowadzonych przez oddział lub pododdział odwodu operacyjnego; 7) meldunek o wypadku lekkim ratownika; 8) meldunek o wypadkach śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych ratowników, 9) meldunek o wypadku lub kolizji pojazdu podmiotu ksrg; 10) potwierdzenie udziału w działaniu ratowniczym; 11) potwierdzenie przekazania terenu, obiektu lub mienia objętego działaniem ratowniczym.

Dokumentacja działań ratowniczych obejmuje ponadto: 1) decyzje, pokwitowania, protokoły i raporty, o których mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 lipca 1992 r. w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym (Dz. U. Nr 54, poz. 259); 2) dokumentację, o której mowa w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 58).

SZCZEGÓLNE UPRAWNIENIA KDR mając za zadanie takie organizowanie działań ratowniczych, aby ratowanie zagrożonego życia ludzkiego, mienia oraz środowiska było osiągnięte w sposób optymalny, przysługują nadane prawnie w drodze Rozporządzenia uprawnienia, pozwalające odstąpić od zasad powszechnie uznanych za bezpieczne, a także zarządzić w drodze polecenia administracyjnego szereg innych czynności.

Kierujący akcją ratowniczą lub innym działaniem ratowniczym prowadzonym przez jednostki ochrony przeciwpożarowej jest uprawniony do zarządzenia: 1) ewakuacji ludzi z rejonu objętego działaniem ratowniczym w przypadku zagrożenia życia i zdrowia, w szczególności gdy: a) istnieje możliwość powstania paniki, b) przewidywany rozwój zdarzeń może spowodować odcięcie drogi ewakuacyjnej, 2) zakazu przebywania w rejonie objętym działaniem ratowniczym osób postronnych oraz utrudniających prowadzenie działania ratowniczego, 3) ewakuacji mienia, w szczególności gdy: a) istnieje możliwość rozprzestrzenienia się pożaru lub innego zagrożenia,

4) prac wyburzeniowych oraz rozbiórkowych, w szczególności w sytuacjach: a) zagrożenia ludzi, zwierząt lub mienia, b) potrzeby dotarcia do źródeł zagrożenia w celu jego rozpoznania oraz ograniczenia wzrostu, c) potrzeby użycia środków gaśniczych i neutralizatorów oraz odprowadzenia substancji toksycznych, d) potrzeby zapewnienia dróg dojścia i ewakuacji, 5) wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym, w szczególności w celu: a) zapewnienia właściwego ustawienia i eksploatacji sprzętu ratowniczego, b) zapewnienia dróg komunikacyjnych na potrzeby działania ratowniczego, c) eliminacji zagrożeń powodowanych przez środki komunikacji, d) realizacji zadań określonych w pkt 1 -4, 6) przyjęcia w użytkowanie, na czas niezbędny do działania ratowniczego, pojazdów, środków technicznych i innych przedmiotów, a także ujęć wody, środków gaśniczych oraz

7) odstąpienia od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne, z zachowaniem wszelkich dostępnych w danych warunkach zabezpieczeń, jeżeli w ocenie kierującego działaniem ratowniczym, dokonanej w miejscu i czasie zdarzenia, istnieje prawdopodobieństwo uratowania życia ludzkiego, w szczególności w przypadkach, gdy: a) z powodu braku specjalistycznego sprzętu zachodzi konieczność zastosowania sprzętu zastępczego, b) fizyczne możliwości ratownika mogą zastąpić brak możliwości użycia właściwego sprzętu, c) jest możliwe wykonanie określonej czynności przez osobę zgłaszającą się dobrowolnie. Ponadto KDR jest uprawniony do żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych i organizacji

Realizacja uprawnień następuje wyłącznie w okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności, przy czym: 1) do skorzystania z uprawnień wystarczające jest wydanie ustnego polecenia, które należy potwierdzić na piśmie na żądanie zainteresowanego 2) przyjęcie w użytkowanie, na czas niezbędny do działania ratowniczego, nieruchomości, środków i przedmiotów, wymaga wydania pokwitowania określającego istotne cechy przyjętego mienia; pokwitowanie podlega zwrotowi przy zwrocie mienia, a w razie potrzeby sporządza się protokół zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Pokwitowanie powinno zawierać: 1) imię, nazwisko i stopień służbowy kierującego działaniem ratowniczym, a także określenie jego jednostki organizacyjnej, 2) imię i nazwisko lub nazwę posiadacza mienia, 3) datę i godzinę przejęcia mienia a w odniesieniu do pojazdu - także markę, numer rejestracyjny oraz wskazanie licznika zainstalowanego w pojeździe, 4) opis stanu przejmowanego mienia, 5) określenie miejsca i w miarę możliwości terminu zwrotu mienia, 6) podpisy kierującego działaniem ratowniczym oraz posiadacza mienia. /w przypadkach uzasadnionych koniecznością natychmiastowego podjęcia czynności można jedynie poinformować ustnie o czynnościach z punktu 1) i 4)/

Realizacja uprawnień KDR O każdym przypadku skorzystania z wymienionych uprawnień KDR informuje w raporcie swojego przełożonego. Raport powinien zawierać: n Imię, nazwisko i stopień służbowy KDR, a także określenie jego jednostki organizacyjnej, n Określenie uprawnienia z którego skorzystano, n Szczegółowy opis wydarzeń uzasadniających skorzystanie z uprawnienia, n Dane osób, od których KDR zażądał udzielenia pomocy, n Określenie ewentualnego uszczerbku na zdrowiu osób ewakuowanych albo udzielających pomocy lub opis szkody materialnej w udostępnionym mieniu, n Podpis sporządzającego raport.

STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI KODEKS KARNY Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.

Stan wyższej konieczności – okoliczność wyłączająca bezprawność działania. W przypadku stanu wyższej konieczności chodzi o poświęcenie dobra chronionego prawem przez zniszczenie innego dobra chronionego prawem, pod warunkiem, że dobro zniszczone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego albo też nie przedstawia wartości oczywiście wyższej.

Elementy stanu wyższej konieczności n Zagrożenie (niebezpieczeństwo): rzeczywiste – musi zachodzić w faktycznie obiektywnej rzeczywistości; bezpośrednie – musi stwarzać natychmiastowe zagrożenie; skierowane przeciwko dobru prawnie chronionemu; może pochodzić od człowieka, od zwierzęcia, lub poprzez działanie sił naturalnych. n Działanie podjęte w celu ratowania dobra musi być: – poświęcenie jednego dobra w celu uratowania dobra drugiego musi być jedynym wyjściem. Dla ratującej osoby nie może być innego alternatywnego rozwiązania;

STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI – dojazd do remizy Jeżeli w przypadku usłyszenia lub otrzymania wiadomości o alarmie bojowym OSP, druhowie jadą do remizy łamiąc jednocześnie zasady ruchu drogowego (np. przekroczenie prędkości, wyprzedanie na czołówkę, itp. ), to sami powodują rzeczywiste, a niekiedy i bezpośrednie zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego narażając się na odpowiedzialność karną. Natomiast Odstąpić od zasad powszechnie uznanych za bezpieczne (zasad ruchu drogowego) można tylko w stanie wyższej konieczności. Zgodnie z definicją nie można się powoływać na stan wyższej konieczności, jako uzasadnienie łamania przepisów prawa ruchu drogowego, ponieważ: n Łamiąc przepisy ryzykujemy poświęcenie najwyżej cenionego dobra – życia ludzkiego, n Łamiąc przepisy nie poświęcamy żadnego dobra, n Nie wiadomo, czy nasz udział w działaniach jest niezbędny (może na miejscu są inni druhowie),

22 - Zasady postępowania dobrego dowódcy 1. Dobrze rozpoznaj zdarzenie i znaj swoje miejsce. Okres oczekiwania na przybycie ekip ratowniczych wykorzystaj na rozpoznanie sytuacji (360, wywiad od świadków zdarzenia, mieszkańców itp. ) i podjęcie decyzji o właściwym kierunku działań oraz priorytetach. Warta podkreślenia jest także odległość jaką powinien zachować KDR od centrum wydarzeń. Z dalszej odległości widać po prostu więcej, ponadto trudniej jest dać się wciągnąć w działania, których dowodzący nie powinien wykonywać. Zadaniem dowódcy jest obserwacja i kierowanie działaniami ratowniczo-gaśniczymi. Sprawianie drabiny czy łączenie odcinków wężowych to nie robota dla KDR. 2. Nie wydawaj ogólnikowych predyspozycji. Sformułowania: „wynosić co się da”, „gaście!”, „wszystko się pali”, nie stanowią żadnego merytorycznego wsparcia dla ratowników, wnoszą natomiast dodatkowe emocje. Lepiej powiedzieć mniej, niż zawracać głowę ratownikom nieprecyzyjnymi sformułowaniami. Jasno i precyzyjnie wyznaczaj zadania swoim podwładnym.

3. Pracuj nad swoimi umiejętnościami interpersonalnymi. Skuteczna i efektywna komunikacja to solidne narzędzie m. in. do rozwiązywania problemów w zarodku. 4. Kontroluj przepływ informacji. W sytuacjach kryzysowych liczba informacji może przyprawić o ból głowy. Staraj się selekcjonować przepływ informacji, te istotne przetwarzaj, a mylne natychmiast ucinaj. Pamiętaj, że ludzie postępują irracjonalnie przy niedostatku wiedzy. Miej przy sobie osoby dobrze poinformowane. 5. Pamiętaj, że o wszystkim nie możesz decydować. Kierujący działaniem ratowniczym przeważnie obciążony jest nadmiarem obowiązków. Umiejętność właściwego ich uszeregowania pod względem ważności to klucz do sukcesu. Trzeba z czegoś zrezygnować, by móc skupić się na sprawach najważniejszych. 6. Nie zajmuj się drobiazgami. Jeśli będziesz postępował w zgodzie z poprzednimi punktami, to zasada szósta nie powinna sprawić Ci kłopotu. Miej świadomość, że zetkniesz się z osobami, które będą zajmować Cię drobiazgami, by uniknąć kontaktu z rzeczywistymi problemami lub z uwagi na ich nieumiejętność selekcjonowania

7. Wyeliminuj niepoważnych. Uświadom sobie, że podobnie jak zajmowanie się błahostkami, również trywializowanie sytuacji jest działaniem obronnym. Ludziom o takim nastawieniu daj zadania, które wyeliminują ich ze struktury organizacyjnej lub spowodują przeniesienie poza teren Twojego działania. Dodatkowo postaraj się zabezpieczyć miejsce zdarzenia przed osobami postronnymi. Wykorzystaj do tego zadania inne służby (np. policja) lub wyznacz kogoś do odgrodzenia miejsca działań. To na pewno pomoże Ci w późniejszym czasie. 8. Pamiętaj o odpoczynku. Ma to szczególne znaczenie podczas długotrwałych akcji. Zmęczenie KDR prowadzi do podejmowania błędnych decyzji, powoduje stres. Nie obawiaj się przekazania dowództwa, gdy musisz odpocząć. Ta sama zasada dotyczy całego zespołu. 9. Zadbaj o właściwą łączność. Pomyślność akcji ratowniczej zależy od współpracy i koordynacji wysiłków. Wielu problemów uda się uniknąć, gdy osoby podejmujące kluczowe decyzje będą miały możliwość porozumiewania się. Używaj komunikacji gestami, która jest zrozumiała dla innych. 10. Utrzymuj koncentrację. Najwięcej błędów popełnia się w końcowej fazie działań, gdy wszystko wydaje się być uporządkowane. Myśl kilka kroków naprzód. Nie pozwalaj sobie na nonszalancję.

11. Wróć do normalnych działań gdy tylko będzie to możliwe. Kontynuowanie bez potrzeby działań na najwyższych obrotach prowadzi do niepotrzebnych napięć. Gdy sytuacja zostanie opanowana nie wprowadzaj zbędnego pośpiechu. 12. Informuj swojego przełożonego. Gdy o to zadbasz, wiele zyskasz. Masz szansę dotrzeć przy pomocy swojego przełożonego do potrzebnych Ci środków i liczyć na wsparcie w czasie akcji. Jeśli zaniechasz tego elementu przez większą część akcji, możesz nie mieć czasu na nadrabianie zaległości. Podobnie jest z dyspozytorem – Twoim aniołem stróżem i kimś kto ma dostęp do internetu, ADRów, procedur, dysponuje wiedzą dot. zadysponowanych środków i lokalizacji w danej chwili. Korzystaj z tego. 13. Wykorzystuj doświadczenie innych. Rutyna pożera. Korzystaj z dostępu współpracowników. do służb specjalistycznych i wiedzy 14. Pamiętaj, że prokurator przyjrzy się Twojej działalności. Fakt ten muszą znać wszyscy decydenci, ale nie mogą czuć się skrępowani. Wszystko co zdarzy się podczas akcji będzie później analizowane. Świadomość tego robi robotę. Wczuwanie się „w skórę” poszkodowanego/właściciela budynku itp. i w jego oczekiwania odejmie Ci wielu kłopotów w przyszłości.

16. Zorientuj się jakie masz możliwości uzyskania pomocy. Przygotuj listę (niekoniecznie na papierze) możliwych sposobów uzyskania pomocy lub środków, zanim będziesz ich potrzebował. 17. Współdziałaj ze środkami masowego przekazu. Wyznacz osobę odpowiedzialną za kontakty z mediami. Media mogą pomóc, ale także zaszkodzić szukając sensacji. 18. Pamiętaj, że po opanowaniu sytuacji nastąpi rozładowanie stresu. Symptomy rozładowania stresu mogą być różne, od depresji, przez poirytowanie po ból fizyczny czy nieracjonalne wybuchy emocji. Twoim zadaniem jest zapewnienie środków pomocy takim osobom (włączając w to pomoc lekarską) 19. Nie bagatelizuj doniesień swoich podwładnych. Jeśli ktoś twierdzi, że czuje się osłabiony, ma nudności itp. , może sugerować to np. przegrzanie organizmu, o które nie trudno w pracy strażaka. Unikaj „maczyzmu” twierdząc z przekonaniem, że to tylko zwykłe mazanie się. 20. Pamiętaj, że uratowani/zabezpieczeni wymagają opieki. Osoby ratowane mogą przeżywać szok, poczucie winy, lęk. Wyznacz osobę która będzie obserwowała poszkodowanych i udzieli im wsparcia psychicznego.

21. Debriefing. Przeprowadź krytyczną analizę akcji ratowniczej. Pominięcie tej kwestii to największe marnotrawstwo jakiego możesz się dopuścić, wszak najlepiej uczymy się na własnych błędach. Wykorzystaj nowe doświadczenie do wypracowania lepszych rozwiązań. Takie „spotkanie” po akcji przy kawie jest też dobrym sposobem na rozładowanie emocji. 22. Bądź liderem… a nie szefem. Inicjuj ćwiczenia z ratownikami, ćwicz wspólnie. Wymieniajcie się doświadczeniem i zgrywajcie jako team. Dowiedz się kto, jakie umiejętności posiada. Z tą wiedzą będziesz podejmował efektywniejsze decyzje. W praktyce do konkretnego zadania wybierzesz osobę, która robi to najlepiej. W ten sposób wykorzystasz w pełni potencjał każdego członka załogi. Tworzy to bardzo skuteczny kolektyw, ale wymaga ćwiczeń.

Dziękuję za uwagę