ETMDE LME VE DEERLENDRME Eitimde Kullanlan lme Ara

  • Slides: 71
Download presentation
EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Eğitimde Kullanılan Ölçme Araç ve Yöntemleri – I (Geleneksel Yöntemler)

EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Eğitimde Kullanılan Ölçme Araç ve Yöntemleri – I (Geleneksel Yöntemler) Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Selda ÖRS ÖZDİL

KAYNAKLAR 2 � Atılgan, H. , Kan, A. & Doğan, N. (2009). Eğitimde ölçme

KAYNAKLAR 2 � Atılgan, H. , Kan, A. & Doğan, N. (2009). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık. � Çıkrıkçı Demirtaşlı, N. (Ed. ) (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Edge Akademi. � Güler, N. (2011). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi. � Özçelik, D. A. (2010). Ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi. � Tan, Ş. (2011). Öğretimde ölçme ve değerlendirme: KPSS el kitabı. Ankara: Pegem Akademi. � Tekin, H. (1991). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi. � Turgut, M. F. & Baykul, Y. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.

Çoktan Seçmeli Testler �Testi alanların yanıtlarını belirli sayıdaki seçenekler arasından seçerek vermesini gerektiren sorulardan

Çoktan Seçmeli Testler �Testi alanların yanıtlarını belirli sayıdaki seçenekler arasından seçerek vermesini gerektiren sorulardan oluşan testlerdir. Nesnelerin gözlemlenip, gözlem sonuçlarının sayı Madde veya sembollerle ifade edilmesine ne denir? kökü A) Ölçüt B) Değerlendirme C) Ölçek D) Birim E) Ölçme Seçenekler A, B, C, D → Çeldiriciler E → Doğru Cevap

Çoktan Seçmeli Maddeler �Çoktan seçmeli maddenin nitelikli olması öncelikle maddenin, kavrama ve üstü bilişsel

Çoktan Seçmeli Maddeler �Çoktan seçmeli maddenin nitelikli olması öncelikle maddenin, kavrama ve üstü bilişsel bilgileri yoklamaya yönelik olmasına doğru yanıt dışındaki seçeneklerin bilinmeyeni ve az bileni yeterince çekmesine bağlıdır. !!! Çeldiricilerin amacı yanıtlayıcıları yanıltmak DEĞİLDİR. �Bilgi, kavrama, uygulama, analiz ve değerlendirme basamağındaki davranışların ölçülmesinde kullanılabilir. !!! Sentez basamağı davranışlarının ölçülmesinde kullanılmaz!

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Her madde bir kazanımı/davranışı ölçmelidir. �

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Her madde bir kazanımı/davranışı ölçmelidir. � Kazanım, çoktan seçmeli test maddesiyle ölçülmeye uygun olmalıdır. � Madde kökü açık, yalın ve anlaşılır olmalıdır.

ÖRNEK 1 ÖRNEK: Bir turist şehirdeki bayram havasını görünce karşılaştığı bir öğrenciye “Bugün ne?

ÖRNEK 1 ÖRNEK: Bir turist şehirdeki bayram havasını görünce karşılaştığı bir öğrenciye “Bugün ne? Niçin bütün bunlar? ” diye sormuş. Öğrenci de “Cumhuriyetin 69. Yıldönümünü kutluyoruz” cevabını vermiş. Buna göre o günün tarihi nedir? A) 19 Mayıs 1988 B) 29 Ekim 1992 D) 23 Nisan 1989 E) 23 Nisan 1990 C) 30 Ağustos 1991 AÇIKLAMA: Soru cümlesi çok uzatılarak sorulmuş bu durum sınav esnasındaki öğrencinin hem zamanından çalmaktır hem de öğrencinin dikkat süresini etkilemektedir. Oysaki Seçmeli sorular olabildiğince açık ve kısa olmalıdır. Cumhuriyetin 69. Yıldönümü hangi tarihte kutlanmıştır? A) 19 Mayıs 1988 B) 29 Ekim 1992 D) 29 Ekim 1991 E) 23 Nisan 1990 C) 19 Mayıs 1992 #

ÖRNEK 2 ÖRNEK: Ayşe Öğretmen bir Fransızca sınavı hazırlamıştır. 10 farklı uzman, Ayşe Öğretmenin

ÖRNEK 2 ÖRNEK: Ayşe Öğretmen bir Fransızca sınavı hazırlamıştır. 10 farklı uzman, Ayşe Öğretmenin hazırladığı sınavın müfredatla olan uygunluğunu incelemiştir. Uzmanların fikir sahibi olmaya çalıştığı nitelik hangisidir? A) Yordama geçerliği B) Yapı geçerliği D) Uygunluk geçerliği E) Görünüş geçerliği C) Kapsam geçerliği AÇIKLAMA: Soru cümlesi çok uzatılarak sorulmuş bu durum sınav esnasındaki öğrencinin hem zamanından çalmaktır hem de öğrencinin dikkat süresini etkilemektedir. Oysaki Seçmeli sorular olabildiğince açık ve kısa olmalıdır. Bir sınavda kullanılan soruların müfredata olan uygunluğu sınavın hangi niteliği ile ilgilidir? A) Yordama geçerliği B) Yapı geçerliği D) Uygunluk geçerliği E) Görünüş geçerliği C) Kapsam geçerliği #

ÖRNEK 3 • Senenin en kısa gecesi hangi aydadır? A) Mart C) Eylül B)

ÖRNEK 3 • Senenin en kısa gecesi hangi aydadır? A) Mart C) Eylül B) Haziran D) Aralık • Kuzey Yarım kürede, senenin en kısa gecesi hangi aydadır? A) Mart C) Eylül B) Haziran D) Aralık #

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler �Noktalama ve diğer yazım kurallarına uyulmalıdır. �

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler �Noktalama ve diğer yazım kurallarına uyulmalıdır. � Test maddelerinin kökü ve seçenekleri bir kaynaktan aynen alınmamalıdır.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � İyi bir çoktan seçmeli maddesi seçenekler

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � İyi bir çoktan seçmeli maddesi seçenekler kapatıldığında çözülebilmelidir. �Madde kökünde seçeneklere ipucu veren ifadeler kullanılmamalıdır.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler �Madde kökü ve seçeneklerde çelişkili ifadelerin bulunmaması,

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler �Madde kökü ve seçeneklerde çelişkili ifadelerin bulunmaması, yoruma açık, subjektif ifadelerden kaçınılması gerekir.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Maddede kullanılan öncül, grafik, şekil ya

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Maddede kullanılan öncül, grafik, şekil ya da görseller mantıklı olmalı ve maddenin çözümünde mutlaka kullanılmalıdır.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Madde kökünde hangisi yanlış olmaz? Hangisi

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Madde kökünde hangisi yanlış olmaz? Hangisi olumsuz özelliği değildir? gibi çift olumsuz ifadeler kullanılmamalıdır. � Mümkün olduğunca olumsuz ifade kullanımından kaçınılmalı, kullanılacaksa olumsuz ifadelerin altı çizilmelidir.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Çeldiriciler anlam ve dilbilgisi bakımlarından kökle

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Çeldiriciler anlam ve dilbilgisi bakımlarından kökle uyumlu olmalıdır. � Çeldirici kökle uyumlu olmadığı durumda, doğru cevabı bilmeyen ancak bu uyumsuzluğu fark eden yanıtlayıcı uyumsuz olan çeldiriciyi kolayca eleyebilir. � Çeldiriciler davranışa sahip olmayanları çekmeli fakat sahip olanları yanıltmamalıdır. � Maddelerin kolaylaştırılması veya zorlaştırılması gerektiği zaman, çeldiriciler üzerinde çalışma yapılmalıdır.

ÖRNEK 4 ÖRNEK: Pusula İslam gemicileri tarafından ne zaman kullanılmaya başlamıştır? A) Pusula ilk

ÖRNEK 4 ÖRNEK: Pusula İslam gemicileri tarafından ne zaman kullanılmaya başlamıştır? A) Pusula ilk defa Avrupa gemicileri tarafından kullanılmıştır. B) 15. yüzyıldan itibaren C) Pusula bir Çin icadıdır. D) 12. yüzyıl başlarından itibaren E) 8. yüzyılda AÇIKLAMA: Kök ile çeldiriciler arasında paralellik olmalıdır. Soru kökünde aranan bir zamandır. Bu bakımdan çeldiricilerin ifadesi de soru köküne paralel olarak zaman dilimini anlatan ifadeler olmalıdır. Bu durumda A ve C çeldiricileri zayıftır, yeniden yazılmalıdır. (Cevap: D) #

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Seçenekler yaklaşık eşit uzunlukta, aynı zaman

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Seçenekler yaklaşık eşit uzunlukta, aynı zaman kipinde, mantıksal sırada olmalıdır. �Maddelerin hepsi eşit sayıda seçeneğe sahip olmalıdır.

� Seçenek sayısı testin hitap ettiği öğrenci düzeyine uygun olmalıdır. İlköğretim 2. sınıfa uygulanacak

� Seçenek sayısı testin hitap ettiği öğrenci düzeyine uygun olmalıdır. İlköğretim 2. sınıfa uygulanacak testlerin (ki önerilmez) 2 seçenekli, 3, 4 ve 5. sınıflara üç seçenekli, 6, 7 ve 8. sınıflara dört seçenekli, Lise ve daha üst seviyelerde 5 seçenekli maddelerin kullanılması tavsiye edilir.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Rakam kullanılan seçenekler büyükten küçüğe veya

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Rakam kullanılan seçenekler büyükten küçüğe veya tersi sıralı bir şekilde verilmelidir. � Seçenekler birbirinden bağımsız olmalı, biri diğerini içermemeli, birbirlerine ipucu vermemelidir. � Seçeneklerde birbirinin zıddı olan ifadeler kullanılmamalıdır. Seçenek bulma zorlukları yaşandığında madde tipi değiştirilmelidir.

ÖRNEK 5 ÖRNEK: "Akıl yaşta değil, baştadır; fakat aklı başa yaş getirir. " sözünden

ÖRNEK 5 ÖRNEK: "Akıl yaşta değil, baştadır; fakat aklı başa yaş getirir. " sözünden nasıl bir yargıya ulaşılabilir? A) Gençler, yaşlılardan daha akıllıdır. B) Akıl doğuştandır, sonradan kazanılamaz. C) Akıl doğuştan da olsa onu ancak zaman olgunlaştırır. D) Yaşlılar, gençlerden daha akıllıdır. E) Akıl gençliğe de yaşlılığa da bağlı değildir. AÇIKLAMA: A ve D seçeneklerinin birbirinin karşıtı olması bunlardan birinin veya ikisinin de doğru cevap olmayacağına ipucu olabilir. (Doğru cevap C) "Akıl yaşta değil, baştadır; fakat aklı başa yaş getirir. " sözünden nasıl bir yargıya ulaşılabilir? A) Gençler, yaşlılardan daha akıllıdır. B) Akıl doğuştandır, sonradan kazanılmaz. C) Akıl doğuştan da olsa onu ancak zaman olgunlaştırır. D) Yaşlılar da gençler de kendi çağlarına göre akıllıdır. E) Akıl gençliğe de yaşlılığa da bağlı değildir. #

ÖRNEK 6 ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi panelin özelliklerinden biri değildir? A) Katılımcılar, alanında uzman kişilerdir.

ÖRNEK 6 ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi panelin özelliklerinden biri değildir? A) Katılımcılar, alanında uzman kişilerdir. B) Panel bir başkan tarafından yönetilir. C) Panel bir saat süren tartışma türüdür. D) Panel katılımcılarının uzman olma zorunluluğu yoktur. E) Panel başkan tarafından sonuca bağlanır. AÇIKLAMA: A ve D seçeneği birbirinin tam tersi olduğu için ikisinden birinin doğru seçenek olduğu kesindir. Ayrıca E seçeneği B seçeneğini içinde barındırmaktadır. #

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Yukarıdakilerden hepsi/yukarıdakilerden hiçbiri seçeneği mümkünse kullanılmamalıdır.

Çoktan seçmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Yukarıdakilerden hepsi/yukarıdakilerden hiçbiri seçeneği mümkünse kullanılmamalıdır. Kullanılacaksa da ikisi birden aynı madde içinde seçenek olarak kullanılmamalıdır. � Seçeneklerde gereksiz tekrarlardan kaçınılması gerekmektedir. � Bir maddede verilen bilgi başka bir maddenin cevabını açıklamamalıdır.

ÖRNEK 7 Bağırsaklarda yaşayan hayvansal iç asalaklar için en yararlı adaptasyon aşağıdakilerden hangisidir? A)İyi

ÖRNEK 7 Bağırsaklarda yaşayan hayvansal iç asalaklar için en yararlı adaptasyon aşağıdakilerden hangisidir? A)İyi gelişmiş duyu organları B) İyi gelişmiş sindirim sistemi C)İyi gelişmiş sinir sistemi D) İyi gelişmiş üreme sistemi E) İyi gelişmiş boşaltım sistemi Düzeltilmiş Madde: İnsan bağırsağında yaşayan iç asalaklarda özellikle hangi sistemin iyi gelişmiş olması gerekir? A)Üreme B)Sindirim C) Sinir D)Dolaşım E)Boşaltım #

ÖRNEK 8 ÖRNEK: Ülkemizdeki siyasi partilerle ilgili olarak aşağıdaki verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Halk

ÖRNEK 8 ÖRNEK: Ülkemizdeki siyasi partilerle ilgili olarak aşağıdaki verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Halk fırkası cumhuriyetin ilanıyla Cumhuriyet Halk fırkası adını almıştır. B) Kurtuluş Savaşı’ndan sonra kurulan ilk parti Halk Fırkasıdır. C) Atatürk çok partili hayata geçilmesi için yeni partiler kurulmasını sağladı. Ancak istenen sonuç alınamadı. D) Ülkemize 1982 yılında çok partili hayata geçildi. AÇIKLAMA: Soruda yoklanan davranış nedir belli değildir. İyi bir çoktan seçmeli soruda ilgili davranışa sahip bir öğrenci madde kökünü okunduğunda cevabı vermelidir. “Aşağıdakilerden hangisi doğrudur/yanlıştır” şeklindeki sorular çoktan seçmeli değil, doğru/yanlış sorusu niteliğindedir. Ayrıca seçeneklerin aynı uzunlukta olmamaları diğer bir olumsuzluktur. Düzeltme için önce soru ile yoklanmak istenen davranış belirlenmeli daha sonra soru yeniden yazılmalıdır. Olumsuz kök vurgulanmalıdır. #

Çoktan Seçmeli Testin Düzeninde Dikkat Edilmesi Gerekenler � Doğru yanıtlar şekil, desen vb. çağrıştıracak

Çoktan Seçmeli Testin Düzeninde Dikkat Edilmesi Gerekenler � Doğru yanıtlar şekil, desen vb. çağrıştıracak bir örüntüde yerleştirilmemelidir. Yanıtlar tesadüfi dağılmalıdır. � Doğru yanıtlar seçeneklere yaklaşık olarak eşit dağıtılmalıdır. 10 tane A 2 tane B olmamalıdır. � Aynı seçeneğe ait doğru yanıtlar çok sayıda art arda gelmemelidir. � Maddeler teste yerleştirilirken maddeler arasında belirli bir boşluk bırakılmalıdır. � Test içindeki ilk maddelere kolay olanları yerleştirilmelidir. � İlk sayfada soru sayısının, sınav süresinin, yanıtlamanın nasıl yapılacağı vb. bilgileri içeren yönerge verilmelidir.

Çoktan Seçmeli Testin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Çok sayıda soru/kazanım ölçmek mümkündür. �

Çoktan Seçmeli Testin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Çok sayıda soru/kazanım ölçmek mümkündür. � Uygulaması kolaydır. Kalabalık gruplar için kullanışlıdır. � Puanlaması kolay ve objektiftir. � Sentez basamağı dışındaki tüm basamaklara yönelik soru yazılabilir. Fakat yazması zordur. � Ölçme sonuçlarına yazı güzelliği, yazma becerileri vb. değişkenler karışmamaktadır. Ancak maddeler uzun olduğunda okuduğunu anlama ve okuma hızı gibi değişkenlerin ölçme sonuçlarına karışma riski vardır.

Çoktan Seçmeli Testin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Şans başarısı vardır. Şans başarısı =

Çoktan Seçmeli Testin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Şans başarısı vardır. Şans başarısı = 1/seçenek sayısı Düzeltilmiş Puan = Pd = D – (Y/S-1) !!! Her zaman puanları düzeltmeli miyiz? ? ? � Düşünceleri aktarabilme, düşünceleri organize edebilme gibi üst düzey becerilerin ölçülmesinde yetersiz kaldığı durumlar vardır. � Hazırlaması zordur, uzun zaman alır ve uzmanlık gerektirir.

MADDE YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Madde yazarı, � Hazırlayacağı testin konu alanını çok iyi

MADDE YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Madde yazarı, � Hazırlayacağı testin konu alanını çok iyi bilmek zorundadır. Eğer bir psikolojik test hazırlıyorsa, testin doğrudan ilgili olduğu yapıya ana hatlarıyla değil ayrıntılarıyla hâkim olmalıdır. �Hedef ve davranışları sınıflama bilgisine sahip olmalıdır. (Bilgi, kavrama, uygulama, analiz…)

MADDE YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Kullandığı dile hâkim olmalıdır. Yazarın, madde kökünü en sade

MADDE YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Kullandığı dile hâkim olmalıdır. Yazarın, madde kökünü en sade biçimde, anlaşılır ve dilbilgisi yönünden kusursuz yazması gerekir.

MADDE YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER �Testi uygulayacağı öğrenci grubunun gelişim düzeyini iyi bilmelidir.

MADDE YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER �Testi uygulayacağı öğrenci grubunun gelişim düzeyini iyi bilmelidir.

�Öğrencilerin düşünüş tarzlarında en çok yaptıkları hataları bilmelidir.

�Öğrencilerin düşünüş tarzlarında en çok yaptıkları hataları bilmelidir.

Çoktan Seçmeli Maddeler İçin Kontrol Listesi

Çoktan Seçmeli Maddeler İçin Kontrol Listesi

Çoktan Seçmeli Testler Ne zaman Tercih Edilmelidir? � Sınavın uygulanacağı kişi sayısı çok olduğunda

Çoktan Seçmeli Testler Ne zaman Tercih Edilmelidir? � Sınavın uygulanacağı kişi sayısı çok olduğunda � Seçme ve yerleştirme gerektiren durumlarda � Soru sayısının çok olması gerektiğinde � Sınav hazırlamak için yeterince vakit var ve puanların çabuk bildirilmesi gerektiğinde � Çoktan seçmeli test maddesi hazırlamak için gerekli uzmanlık ya da bilgiye sahip olunduğunda � Testin güvenirlik ve geçerliğinin yüksek olması gerektiği durumlarda

Doğru-Yanlış Testleri �Yanıtların sadece Doğru/Yanlış olarak verildiği sınav türüdür. D D Y

Doğru-Yanlış Testleri �Yanıtların sadece Doğru/Yanlış olarak verildiği sınav türüdür. D D Y

Doğru-Yanlış tipi madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Her maddede bir fikir bulunmalı ve

Doğru-Yanlış tipi madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Her maddede bir fikir bulunmalı ve bir davranışı ölçmeli X Doğru-yanlış tipindeki maddelerin hazırlanması kolay ve şans başarısı düşüktür. D( ) Y( ) ü Doğru-yanlış tipindeki maddelerin hazırlanması kolaydır. D( ) Y( ) ü Doğru-yanlış tipindeki maddelerin şans başarısı düşüktür. D( ) Y( ) X Balinalar tatlı suda yaşayan memeli hayvanlardır. D( ) Y( ) ü Balinalar; Tatlı suda yaşarlar D( ) Y( ) Memeli hayvanlardır D( ) Y( ) � Her madde kesinlikle doğru ya da kesinlikle yanlış olmalıdır. X Ölçme araçlarında bulunması gereken nitelikler geçerlik ve güvenirliktir. (D / Y)

Doğru-Yanlış tipi madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Maddelerde çoğu zaman, bazen, birkaç vb.

Doğru-Yanlış tipi madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Maddelerde çoğu zaman, bazen, birkaç vb. ifadelerden kaçınılmalıdır. � -ebilir, muhtemeldir gibi belirsizlik taşıyan ifadelerden kaçınılmalıdır. X Doğru- yanlış maddelerinde birkaç seçenek bulunur. (D / Y) X İki kıta levhası çarpıştığında yerkabuğunu yukarı doğru iterek dağ sıraları oluşabilir. (D / Y) � Maddelerin uzunlukları birbirine yakın olmalıdır. � Doğru ve yanlış yanıt sayıları yaklaşık olarak birbirine eşit olmalıdır. � Doğru ve yanlış yanıtlar teste belirli bir örüntüde yerleştirilmemelidir.

Doğru-Yanlış tipi madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Olumsuz ifadeler dikkatli kullanılmalı, özellikle çifte

Doğru-Yanlış tipi madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Olumsuz ifadeler dikkatli kullanılmalı, özellikle çifte olumsuz önermeler kullanılmamalıdır. X Maddelerin anlaşılmasının güçlüğü güvenirliği olumsuz etkiler. (D / Y) ü Test maddelerinin anlaşılır olması güvenirliği olumlu etkiler. (D / Y) maddelerin yanlışlığı, önemsiz bir ayrıntıda, � Doğru-yanlış aldatıcı, dikkatten kaçan ya da algılanması zor bir noktada olmamalıdır. X Geçerlik ölçme sonuçlarının amaca uygun olmamasıdır. (D / Y) X Doğru-yanlış testlerinde iç tutarlık güvenirliği KR-22 ile hesaplanır. (D / Y) � İfadeler bilinen kaynaklardan olduğu gibi alınmamalıdır.

Doğru-Yanlış Testlerinin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Testin hazırlanması ve uygulanması kolaydır. � Çok

Doğru-Yanlış Testlerinin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Testin hazırlanması ve uygulanması kolaydır. � Çok sayıda sorulabilir. � Puanlanması objektif ve kolaydır. � Eğitimin her basamağında kullanılabilir. !!! Bazı maddelerin yanlış verilmesi test yapısı için zorunludur fakat eğitim-bilim açısından sakıncalıdır. Yanlış ifadelerin verilmesi, yanlışın kalıcı olarak öğrenilmesine neden olabilir. Mutlaka dönüt verilmelidir.

Doğru-Yanlış Testlerinin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Şans başarı en yüksek olan testtir. (%50)

Doğru-Yanlış Testlerinin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajlar) � Şans başarı en yüksek olan testtir. (%50) � Test maddeleri dikkatli ve özenli hazırlanmazsa sadece ezbere dayalı, önemsiz ya da çok basit bilgi ölçmekten öteye gidemez. � Öğrenme eksiklerinin belirlenmesi ve öğretimin değerlendirilmesi amacı ile kullanılan izleme testleri için uygun değildir. � Madde yapısı basit olsa da, uygulama basamağına kadar çeşitli basamaklarda sorular yazılabilir. (Soru yazarlarının üst düzey soru yazabilmeleri dikkat ve

Örnek Bir içecek firmasının yeni çıkardığı ürünün satışından elde ettiği bir yıllık karın aylara

Örnek Bir içecek firmasının yeni çıkardığı ürünün satışından elde ettiği bir yıllık karın aylara göre dağılımını gösteren grafik şöyledir: Yönerge: Aşağıda verilen her bir ifadeyi dikkatlice okuyun. Grafikte verilenlere göre ifade doğruysa parantezin içine (D), yanlışsa (Y) yazın. ( ) Bu ürünün satışında en fazla yaz aylarında kar edilmiştir. ( ) Şubat-Mart aylarındaki toplam kar, Eylül-Ekim aylarındaki toplam # kardan düşüktür.

Eşleştirme Testleri � Eşleştirme testleri, iki grup (kolon) halinde verilen ve birbiriyle ilgili olan

Eşleştirme Testleri � Eşleştirme testleri, iki grup (kolon) halinde verilen ve birbiriyle ilgili olan bilgilerin/öğelerin belirli bir açıklamaya (ilişkiye/ölçüte) göre eşleştirilmesini gerektirir. F D B E C A

Eşleştirmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Eşleştirmenin nasıl yapılacağı (yazarak, çizerek, işaretleyerek vb.

Eşleştirmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Eşleştirmenin nasıl yapılacağı (yazarak, çizerek, işaretleyerek vb. ) ve hangi ilkeye göre yapılacağı açıkça belirtilmelidir. Yönerge: Aşağıda I. sütunda ölçme ve değerlendirme ilgili tanımlar ve II. sütunda bu tanımların karşılığı olan kavramlar yer almaktadır. I. sütunda belirtilen tanımların II. sütundaki karşılıklarını bulup ilgili harfi I. sütunun başındaki boşluğa yazınız. � Seçenek sayısı öncül sayısından fazla olmalıdır. � İfadelerden daha uzun olanlar öncül olarak kullanılmalıdır. � Çok uzun eşleştirme listesi yapılmaktan kaçınılmalıdır. Seçenek sayısı en fazla 15 olmalıdır. � Seçenekler kelimeyse alfabetik, sayıysa büyüklük sırasında verilmelidir.

Eşleştirmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Seçeneklerin hepsi öncüllerin her biri için makul

Eşleştirmeli madde yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Seçeneklerin hepsi öncüllerin her biri için makul seçenekler olmalıdır. Örnek X

Örnek X

Örnek X

Örnek X EŞLEŞTİRMEYİ NASIL YAPALIM ?

Örnek X EŞLEŞTİRMEYİ NASIL YAPALIM ?

Eşleştirmeli Testlerin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajları) � Hazırlanması nispeten kolaydır. Uygulaması kolaydır. � Puanlanması

Eşleştirmeli Testlerin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajları) � Hazırlanması nispeten kolaydır. Uygulaması kolaydır. � Puanlanması objektiftir. � Öncül ve seçenek sayısına bağlı olarak şans başarısı vardır. � Her eğitim düzeyi için uygulanabilir. � Çok sayıda kazanımı/davranışı bir madde ile yoklamak mümkündür. � Genellikle alt düzey davranışları (hatırlama, bilgi vb. ) ölçmek için kullanılmaktadır. Fakat, üst düzey davranışları ölçmek için kullanılacağı durumlar da vardır.

Örnek

Örnek

Yazılı Sınavlar � Soruların yazılı olarak verildiği ve öğrencilerin yanıtları düşünerek ve organize ederek

Yazılı Sınavlar � Soruların yazılı olarak verildiği ve öğrencilerin yanıtları düşünerek ve organize ederek yazılı olarak sundukları sınav türüdür. � Yazılı sınavlarda yanıtı sınırlandırılmış ve yanıtı sınırlandırılmamış soru tipleri kullanılabilir. � Yanıtı Sınırlandırılmış soru tipi: Yanıtların çoğunlukla sınırlı veya kısa olan sorulardır. Soruda bireyin yanıtlarının sınırı olabildiğince kesin ve açık şekilde belirlenmelidir. Örn: «Bir paragrafla özetleyiniz. » « 5 madde ile listeleyiniz. »

Örnek: Geliştirmeye açık soru örneği: Yordama geçerliği nedir? Geliştirme tavsiyesi: Yordama geçerliğini 2 cümle

Örnek: Geliştirmeye açık soru örneği: Yordama geçerliği nedir? Geliştirme tavsiyesi: Yordama geçerliğini 2 cümle ile tanımlayınız. Yordama geçerliğinin önemli olacağı 2 örnek veriniz ve örneklerinizi birer cümle ile gerekçelendiriniz. Geliştirme tavsiyesi: Lisans Yerleştirme Sınavının (LYS) yordama geçerliğini çalışmak isteyen bir araştırma takımında yer aldığınızı düşünün. Araştırmanın neleri içermesi gerektiği hakkında bir sayfayı geçmeyecek şekilde görüş bildiriniz. Örnek: Yazılı sınavların güvenirliğini artırmak için alınabilecek önlemleri bir paragrafı geçmeyecek şekilde kısaca açıklayınız.

Örnek:

Örnek:

� Yanıtı Sınırlandırılmamış soru tipi: Yanıtı sınırlı olmayan, uzun yanıt gerektiren, kompozisyon tipi sorulardır.

� Yanıtı Sınırlandırılmamış soru tipi: Yanıtı sınırlı olmayan, uzun yanıt gerektiren, kompozisyon tipi sorulardır. Bu tür sorular yazma becerilerini, yaratıcı düşünme gücünü, eleştirel düşünme becerileri vb. üst düzey davranışları ölçmek için en uygun soru tipidir. Örnek: Ölçme ve değerlendirmenin eğitim sistemindeki yeri ve önemini öğretmen, öğrenci ve veli açısından ele alarak açıklayınız.

Yazılı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Soru ile yoklanmak istenen üst düzey

Yazılı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Soru ile yoklanmak istenen üst düzey davranışların müfredatta belirtilen kazanımlarla örtüşmesi beklenir. � Sorular açık ve anlaşılır olmalıdır. Yanıtlayıcılar farklı şekilde algılamamalıdır. � Her bir maddenin cevaplanması diğer maddelerden bağımsız olmalıdır. � Testte, öğrencilerin testi verilen sürede bitiremeyecekleri kadar uzun ve çok sayıda madde yer almamalıdır. � Cevabı genel ve uzun olan az sayıda madde yerine kısa ve cevabı sınırlandırılmış çok madde sorulmalıdır. � Uzun yanıt gerektiren maddelerde karşılaştırın, orijinal bir örnek verin, nasıl olduğunu açıklayın, eleştirin … olsa ne olurdu? gibi ifadeler kullanılabilir.

Yazılı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Öğrencilerin cevap verirken bağlı kalması gereken

Yazılı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Öğrencilerin cevap verirken bağlı kalması gereken çerçeveyi soru içerisinde belirgin olarak çizmekte fayda var. Örneğin; karşılaştır, örneklerle gerekçelendir, sebeplerini açıkla, güçlü ve zayıf yönlerini tespit et vb. Örnek: «Moğolları anlatınız» yerine «Moğolların ekonomik açıdan güçlenmesini etkileyen faktörleri açıklayınız. » gibi. � Sorularda ifade ve yazım hataları bulunmamalıdır. � Hangi sorunun kaç puan olduğu, puanlamanın nasıl yapılacağı, sınav süresinin ne kadar olduğu, öğrencilerin hangi kurallara uyması gerektiği vb. konularda bilgi veren kısa bir yönerge yer almalıdır.

Yazılı Sınavların Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajları) � Hazırlanması nispeten daha kolaydır. Uygulaması kolaydır. �

Yazılı Sınavların Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajları) � Hazırlanması nispeten daha kolaydır. Uygulaması kolaydır. � Şans başarısı yoktur. � Üst düzey bilişsel davranışların ölçülmesinde (analiz, sentez, değerlendirme) etkilidir. � Yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme gibi davranışları ölçmek için uygundur. � Dili yazılı olarak kullanma becerilerini ölçmede en uygun araçtır.

Yazılı Sınavların Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajları) � Diğer sınav türlerine özellikle çoktan seçmeli testlere

Yazılı Sınavların Özellikleri (Avantaj ve Dezavantajları) � Diğer sınav türlerine özellikle çoktan seçmeli testlere göre daha az sayıda sorulabilir. � Okunması zaman alır; puanlaması ve puanlama objektifliği sağlanması güçtür (daha uzun yanıtların daha iyi sayılması vb. ) � Yazı güzelliği, kağıt düzeni, dili kullanma becerisi, yazı yazma hızı vb. ölçülmesi beklenilmeyen davranışların puanlamaya karışması söz konusu olabilir. � Şişirme ve esnek yanıt vermeye elverişlidir.

Yazılı Sınavların Puanlanması � Yazılı sınavlarda yapılan değerlendirmenin niteliği, sadece nitelikli maddelerle değil; o

Yazılı Sınavların Puanlanması � Yazılı sınavlarda yapılan değerlendirmenin niteliği, sadece nitelikli maddelerle değil; o maddelerin puanlama yöntemiyle de ilgilidir. � Puanlamanın maddeden maddeye ve öğrenciden öğrenciye değişmesi ölçülen yeterliğe hata karışmasına neden olur. � Yazılı sınavların güvenirliği yansız bir değerlendirme ile mümkün olur. � Sınıf içi açık uçlu testlerin değerlendirilmesinde yaygın olarak öğretmenler puanlama anahtarı hazırlamak yerine “en iyi” yanıtların yazıldığı bir yanıt kağıdı hazırlama eğilimindedirler. Çoğunlukla hangi durumlarda kısmi puan verileceği açık değildir. � Yazılı sınavların puanlanmasında iyi tanımlanmış bir “dereceli

Yazılı Sınavların Puanlanması � Genel İzlenimle Puanlama: Öğretmenin her bir kağıda genel izlenime göre

Yazılı Sınavların Puanlanması � Genel İzlenimle Puanlama: Öğretmenin her bir kağıda genel izlenime göre puan verdiği teknik. � Sınıflama Yoluyla Puanlama: Öğrencilerin kağıtlarının önce “iyi, orta, zayıf” gibi sınıflara ayrılması sonra da bu sınıflardaki kağıtların kendi içinde puanlanması şeklinde uygulanır. � Sıralama Yoluyla Puanlama: Okunan kağıtlar birbirleriyle karşılaştırılarak iyiden kötüye doğru sıralanır ve en iyi kağıda en yüksek puan verilir sırayla diğer kağıtlara düşük puanlar verilir. � Puanlama Anahtarı Kullanma: Öğretmen sınavdan önce sorulara kendisi yanıt verir. Verilen yanıtların her bir soruda ne olursa kaç puan verileceğinin tanımlanması ile anahtar oluşturulur. Puanlama yapılırken öğrencinin kağıdı ile anahtar karşılaştırılır.

Sözlü Sınavlar � Sınav sorularının yazılı veya sözlü sorulduğu, öğrencilerin cevaplarını ise her zaman

Sözlü Sınavlar � Sınav sorularının yazılı veya sözlü sorulduğu, öğrencilerin cevaplarını ise her zaman sözlü olarak verdikleri sınavlardır. Genel özellikleri bakımından yazılı yoklamalara benzer. � Diğer sınav türlerine kıyasla daha bireysel sınavlardır. � Okuma-yazma becerilerine sahip olmayan ya da okuma-yazma becerilerinin gelişmemiş olduğu okul öncesi ve ilköğretimin ilk yıllarında sözlü sınav yapılabilir. � Sözel iletişim becerilerinin, kelime telaffuz yeteneklerinin ya da okuma becerilerinin ölçülmesi istendiğinde sözlü sınavlar kullanılır. � Ders başlarken ya da ders aralarında öğrencilerin dikkatinin çekilmesinde, derse katılımın sağlanmasında tercih edilebilir.

Sözlü Sınavların Özellikleri � Sözlü iletişim becerisi, etkili konuşma, ses tonu gibi ölçme konusu

Sözlü Sınavların Özellikleri � Sözlü iletişim becerisi, etkili konuşma, ses tonu gibi ölçme konusu olmayan değişkenlerin puanlama karışması söz konusu olabilir. � Yanıtlayıcı ve sınav yapan arasındaki etkileşim puanlar üzerinde etkili olabilmektedir. � Üst düzey davranışların ölçülmesinde etkilidir. � Bilgilerin istenilen derinlikte yoklanmasında, verilen yanıtların aşamalarının ve düşünme süreçlerinin izlenmesinde, öğrenme güçlüğü yaşanan noktaların belirlenmesinde etkili olabilir. � Şans başarısı yoktur.

Sözlü Sınavların Özellikleri � Sınıf ortamında kullanılması durumunda her bireye farklı sorulması gerekir. Sınıf

Sözlü Sınavların Özellikleri � Sınıf ortamında kullanılması durumunda her bireye farklı sorulması gerekir. Sınıf ortamında yapılmayan sözlü sınavlarda da soruların ifşa edilmesi ihtimaline karşılık çok sayıda soru hazırlanmalıdır. � Hazırlanan soruların eşit ya da yakın güçlükte olması olası değildir. Bu nedenle puanların karşılaştırılabilirliği düşecektir. � Öğrencinin yanıtı düşünürken yeterince zaman verilmemesi geçerliği ve güvenirliği düşürür. � Her bir öğrenci az soruyla değerlendirilir. Dolayısıyla kapsam geçerliği düşük olur. � Soruların sorulması, yanıtlanması ve puanlanması fazla zaman aldığından uygulanması çok zaman alır. Puanlama yanlılığına

Sözlü Sınavların Puanlanması �Sözlü sınavlarda geçerli ve güvenilir puanlama yapmak zordur. �Sınav planı önceden

Sözlü Sınavların Puanlanması �Sözlü sınavlarda geçerli ve güvenilir puanlama yapmak zordur. �Sınav planı önceden yapılmalı, sorular önceden hazırlanmalı ve sınav planına uygun sınav yapılmalıdır. �Anahtarla puanlama yapılmalıdır. �Puanlamada sorulan sorunun ölçtüğü davranışlar dışında başka şeylere (kılık kıyafet vb. ) puan verilmemesine özen gösterilmelidir. �Olanak varsa birden fazla puanlayıcı kullanışmalıdır.

Kısa Yanıtlı Testler � Öğrencilerin bir kelime, bir sembol, bir sayı ya da bir

Kısa Yanıtlı Testler � Öğrencilerin bir kelime, bir sembol, bir sayı ya da bir cümle ile cevap verebildikleri maddelerden oluşan testlerdir. � İki madde tipi çok sık kullanılmaktadır: soru biçiminde olanlar ve boşluk doldurmalı olanlar Örnek 1: Bir öğretmenin yaptığı sınav sonrasında her öğrencinin puanına 10 puan eklemesi ne tür bir hatadır? …………………… Örnek 2: Bir öğretmenin yaptığı sınav sonrasında her öğrencinin puanına 10 puan eklemesi sonucunda yapılan hataya …………… denir.

Kısa Yanıtlı Testler Örnek 3: 93’ten küçük çift sayılar ile tek sayıların toplamı arasındaki

Kısa Yanıtlı Testler Örnek 3: 93’ten küçük çift sayılar ile tek sayıların toplamı arasındaki fark kaçtır? …………… Örnek 4: Azotun periyodik cetveldeki sembolü nedir? . . . Örnek 5: Altıgenin iç açıları toplamı. . . derecedir.

Kısa yanıtlı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Yoklanmak istenen davranış önemli bir

Kısa yanıtlı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Yoklanmak istenen davranış önemli bir davranış olmalıdır. 1. Dekametre, metrik sistemde metrenin 10 katı olan …………… (ölçü birimidir) 2. Metrik sistemde metrenin 10 katı olan ölçü birimine ………… denir. (dekametre) 3. Dekametre, metrik sistemde metrenin ………………… katıdır. (10) � Kısa yanıtlı soruların tek bir doğru yanıtının olması beklenir. Örnek: X Osmanlı Trakya’ya ne zaman çıkmıştır? . . Yanıt: 1353 yılında, Orhan Gazi döneminde, 1300’lu yıllarda, Pazartesi günü ? ? ? ü Osmanlının Trakya’ya ilk çıkışı kabul edilen Çimpe Kalesi hangi

Kısa yanıtlı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Maddeyi kolayca yanıtlamayı sağlayacak gereksiz

Kısa yanıtlı sınav sorusu yazımında dikkat edilmesi gerekenler � Maddeyi kolayca yanıtlamayı sağlayacak gereksiz bilgilerden ve ipuçlarından kaçınılmalıdır. Boşluktan sonra gelecek dir/dır /dur ekleri mümkünse kullanılmamalıdır. X Görmeyi sağlayan ışığa ve renge duyarlı hücrelerin bulunduğu göz tabakasına verilen ad …………… dır. üGörmeyi sağlayan ışığa ve renge duyarlı hücrelerin bulunduğu göz tabakasına verilen ada ……………. denir. ölçülmelidir. Bir maddede � Her maddede tek bir davranış birden fazla boşluk ya da soru olmamalıdır. Birden fazla boşluk soruyu anlaşılmaz ve belirsiz hale getirebilir. Boşlukların uzunluğu eşit olmalı � Testte yer alan maddeler birbirinden bağımsız yanıtlanabilmelidir.

Kısa Yanıtlı Testlerin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantaj) � Yazılı sınavlara kıyasla kapsam geçerliği daha

Kısa Yanıtlı Testlerin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantaj) � Yazılı sınavlara kıyasla kapsam geçerliği daha yüksek sınavlar hazırlamak mümkündür. � Şans başarısı yoktur. � Eğitimin her düzeyinde uygulanabilir. � Yazı güzelliği, yanıtı organize etme becerisi, şişirme gibi etkenlerin puanlamaya karışma olasılığı yazılı yoklamalara göre çok daha azdır. � Puanlama güvenirliği yazılı yoklamalara göre daha yüksektir. Kısmen de olsa nesnel puanlanabilir.

Kısa Yanıtlı Testlerin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantaj) � Bilgi düzeyindeki hatırlama davranışlarını ölçen soruların

Kısa Yanıtlı Testlerin Özellikleri (Avantaj ve Dezavantaj) � Bilgi düzeyindeki hatırlama davranışlarını ölçen soruların hazırlanması genelde kolaydır. Puanlanması da kolaydır. Kullanışlılığı yüksektir. � Kısa yanıtlı sınavların alt düzey düşünme becerilerini (bilgi, kavrama gibi) yoklamak için uygun olduğu, fakat özen gösterildiğinde sentez basamağı dışında birçok alt ve üst düzey becerinin ölçülmesine yönelik soru yazılabileceği belirtilmektedir. (özellikle fen ve matematik derslerinde)

TIMSS 2007, 8. sınıf matematik testi

TIMSS 2007, 8. sınıf matematik testi

KAYNAKLAR 71 � Atılgan, H. , Kan, A. & Doğan, N. (2009). Eğitimde ölçme

KAYNAKLAR 71 � Atılgan, H. , Kan, A. & Doğan, N. (2009). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık. � Çıkrıkçı Demirtaşlı, N. (Ed. ) (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Edge Akademi. � Güler, N. (2011). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi. � Özçelik, D. A. (2010). Ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi. � Tan, Ş. (2011). Öğretimde ölçme ve değerlendirme: KPSS el kitabı. Ankara: Pegem Akademi. � Tekin, H. (1991). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi. � Turgut, M. F. & Baykul, Y. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.