MAYOZ BLNME Mayoz karyot 2 ndiploit kromozomlu reme

MAYOZ BÖLÜNME Mayoz; ökaryot, 2 n(diploit) kromozomlu üreme (eşey) ana hücrelerine özgü bir bölünme şeklidir. Mayoz bölünme ile; § Sperm ana hücresi(2 n) sperm(n) § Yumurta ana hücresi(2 n) yumurta(n) § Polen ana hücresi(2 n) polen(n) § Spor ana hücresi(2 n) spor(n) oluşturulur.

Mayoz bölünme ile 2 n (diploit) kromozomlu bir hücreden n (haploit, monoploit) kromozomlu dört hücre meydana gelir. Mayoz bölünme mayoz-I ve mayoz-II olmak üzere birini takip eden iki aşamalı bir bölünme şeklidir.

Mayoz bölünmede kromozomlar nitelik ve nicelik olarak değişir. Bu değişim; krossing-over olayı ve homolog kromozomların rastgele ayrılması ile sağlanır. Mayoz bölünmede bu şekilde kalıtsal çeşitlilik oluştuğundan evrime katkı sağlar.

Mayoz bölünme ve döllenme olayı eşeyli üreyen canlılarda kromozom sayısının nesiller boyu sabit kalmasını sağlar.

MAYOZ BÖLÜNMENİN AŞAMALARI İNTERFAZ Hücre hacimsel büyümesini tamamlar. Ardından bölünme için gerekli olan proteinler, enzimler ve ATP sentezlenir. DNA eşlenir. Hayvan hücrelerinde sentrozom eşlenir. Bitkilerde sentrozom yerine sitoplâzmada özel proteinler bulunur.

PROFAZ I Kromatin iplikler kromozoma dönüşür. Çekirdek zarı, çekirdekçik, bazı organeller eriyerek kaybolur. İğ iplikleri oluşur. Bu aşamada tetrat, sinaps, krossing-over meydana gelir. Mayoz bölünmenin en uzun süren evresidir.

METAFAZ I Homolog kromozomlar orta düzleme dizilerek sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunurlar.

ANAFAZ I Homolog kromozomlar karşı kutuplara çekilir.

TELOFAZ I Her bir kutupta yeniden çekirdek ve çekirdekçik oluşur. İğ iplikleri kaybolur.

SİTOKİNEZ Hayvan hücrelerinde boğumlanarak; bitki hücrelerinde ara lamel oluşturarak sitoplazma bölünür ve “n” kromozomlu iki hücre oluşturulur.

İNTERKİNEZ Kısa bir hazırlık evresidir. DNA eşlenmesi görülmez. Hayvan hücrelerinde sentrozomlar eşlenirken bitki hücrelerinde özel proteinler sentezlenir. PROFAZ II Çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolur, iğ iplikleri oluşmaya başlar.

METAFAZ II Kardeş kromatitler orta düzleme dizilerek sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunurlar.

ANAFAZ II Kardeş kromozomlar karşı kutuplara çekilir.

TELOFAZ II Her bir kutupta kromozomlar yeniden kromatin ipliklere dönüşür. İğ iplikleri kaybolur. Çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller yeniden oluşur.

SİTOKİNEZ Hayvan hücrelerinde boğumlanarak; bitki hücrelerinde ara lamel oluşturarak sitoplazma bölünür ve “n” kromozomlu dört hücre oluşturulur.

Mayoz-I ve mayoz-II’nin ortak özellikleri; §Sentrozom eşlenmesi (hayvan hücrelerinde) §Sitokinez evresi §Hücre sayısında artış şeklinde sıralanabilir.

Mayoz-I ve mayoz-II’nin farklılıkları; §DNA eşlenmesi mayoz-I’de görülürken mayoz-II’ de görülmez. §Tetrat, sinaps, krossing-over mayoz-I’ de gerçekleşirken mayoz-II’ de gerçekleşmez. §Mayoz-I’ de homolog kromozomlar ayrılırken mayoz-II’ de kardeş kromozomlar ayrılır. şeklinde sıralanabilir.

Krossing-Over Olayı Homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşen parça değişimi (gen değişimi) olayıdır. Krossing-over olma olasılığı genler arasındaki uzaklık arttıkça artar. Bu olayla genlerin yapısı değişmez; kromozomdaki dizilişleri değişir. Böylece kalıtsal çeşitlilik artırılmış olur.

Mayoz Bölünmede; 1 kromozom= 2 kromatit 1 tetrat = 4 kromatit 1 tetrat = 2 kromozom Tetrat sayısı= n kromozom sayısı

OLAYLAR Mayoz II Mitoz DNA eşlenmesi Var Yok Var Tetrat, sinaps, krossing over Var Yok Homolog kromozom ayrılması Var Yok Kardeş kromozom ayrılması Yok Var Sentromer ayrılması Yok Var Sitoplazma bölünmesi Var Var Hücre sayısında artma Var Var

MİTOZ BÖLÜNME MAYOZ BÖLÜNME 1 - n, 2 n, 3 n hücreler mitoz geçirebilir. 1 -Sadece 2 n hücreler mayoz geçirebilir. 2 -Daha çok vücut (somatik) hücrelerinde görülür. 3 -Kardeş kromozomlar ayrılır. 4 -Tetrat, sinaps, krossing-over görülmez. 2 -Üreme (eşey) ana hücrelerinde görülür. 3 -Önce homolog sonra kardeş kromozomlar ayrılır. 5 -Kromozom sayısı ve yapısı değişmez. 4 -Tetrat, sinaps, krossing-over görülür. 7 -Bir hücreden iki hücre oluşur. 7 -Bir hücreden dört hücre oluşur. 6 -Kalıtsal karakterlerin korunmasını sağlar. 8 -Oluşan hücreler tekrar mitoz geçirebilir. 9 -Hayat boyu sürer. (zamanla yavaşlasa da) 10 -Tek hücrelilerde çoğalmayı; çok hücrelilerde büyüme, gelişme ve rejenerasyonu sağlar. 11 -Eşeysiz üreme mitoz bölünmelerle sağlanır. 12 -Erkek arılarda ve çiçeksiz bitkilerde gamet oluşumunu sağlar. 5 -Kromozom sayısı yarıya iner. 6 -Kalıtsal çeşitlilikte artışa neden olur. 8 -Oluşan hücreler döllenmeden tekrar mayoz geçiremez. 9 -Sadece üreme çağında gerçekleştirilir. 10 -Yumurta, sperm, polen ve spor gibi üreme (eşey) hücrelerinin oluşumunu sağlar. 11 -Eşeyli üreme mayoz bölünme ve döllenme olayı ile sağlanır. 12 -Eşeyli üreyen canlılarda gamet oluşumunu sağlar.

2 n=32 kromozoma sahip bir eşey ana hücresi mayoz bölünme geçiriyor. Bu hücrenin mayoz bölünmesinin profaz I evresindeki kromatit ve tetrat sayısı kaç olur? Kromatit sayısı=64 Tetrat sayısı=16 Bir hücrede mayoz bölünme sırasında profaz I evresinde 92 kromatit sayılıyorsa, bu hücredeki sentromer ve tetrat sayısı kaç olur? Sentromer sayısı=46 Tetrat sayısı=23 Mayoz bölünme sonucunda oluşmuş bir hücrenin 10 kromozomu vardır. Bu hücrenin profaz I evresinde kaç kromozom ve tetrat vardır? Kromozom sayısı=20 Tetrat sayısı=10

Mayoz bölünme sonucu oluşmuş bir sperm hücresinde 15 otozom vardır. Bu hücreyi oluşturan sperm ana hücresinin kaç kromozomu vardır? Mayoz bölünme sırasında kaç tetrat oluşturmuştur? Kromozom sayısı=32 Tetrat sayısı=16 -9 İnterfaz başlangıcında DNA miktarı 8 x 10 gr olan bir hücrenin mayoz I sonunda ve mayoz II sonundaki DNA miktarı ne olur? -9 Mayoz I= 8 x 10 Mayoz II= 4 x 10 -9