ENDOMETRAL KANSER Epidemiyoloji Patoloji ve Molekler Karakteristikler Prof

ENDOMETRİAL KANSER Epidemiyoloji, Patoloji ve Moleküler Karakteristikler Prof. Dr. Ali Yanık s - TÜRKİYE

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ • Gelişmiş ülkelerde en sık görülen jinekolojik kanser • Gelişmekte olan ülkelerde serviks kanserinden sonra ikinci sırada

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ • Uterin kanserler arasında en sık görülen ‘Endometrial Adenokarsinom’dur. • ABD’de 2013 yılında yaklaşık 50000 yeni vakaya tanı konulduğu ve 8000’den fazla ölüm olduğu bildirilmiştir • Hayat boyu risk: %2, 6 • Ortalama yaş: 61 • %68 uterusa sınırlı • Uzak metastaz %8

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ • Türkiye’de en sık görülen jinekolojik kanserdir

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ YIL OLGU YAŞ 2009 6 51 -73 2010 10 50 -86 2011 19 37 -85 2012 16 27 -81 2013 18 39 -71 2014 (*3 aylık) 16 39 -65 2009 -2014* 85 27 -86

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ Endometrial kanserler: • %95 sporadik • %5 ailesel (Lynch II / HNPCC Sendromu) (50 yaş altında tanı alanların %10’u ailesel) Otozomal dominant kanser sendromu Kolon/ rektum/ endometrium/ mide/ over/ ince barsak/ ürotelyal/ pankreas/ hepatobiliyer/ beyin/ cilt/ meme/ prostat

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ TİP I (%80) Östrojen ilişkili (obezite, DM, HT) Perimenopozal İyi-orta derecede diferansiye Daha iyi prognoz TİP II (%20) Östrojen ilişkisiz Postmenopozal Az diferansiye Daha kötü prognoz

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER TİP I Grade 1 -2 endometrioid tümörler, müsinöz tümörler Endometrial hiperplazi zemininde gelişirler Diploid karyotip Östrojen/Progesteron reseptörü (+) TİP II Grade 3 endometrioid tümörler ve nonendometrioid histoloji, özellikle seröz ve berrak hücreli karsinom Atrofik endometrium zemininde gelişirler Anöploid karyotip Epidermal büyüme faktörü reseptörü (EGFR) (+) ***Moleküler karakteristikleri ve patogenezleri farklıdır***

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Karşılanmamış östrojen Proliferasyon Hiperplazi Atipik hiperplazi Endometrial kanser

KARSİNOGENEZ

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER ONKOGENLER TÜMÖR SUPRESÖR GENLER DNA TAMİR GENLERİ K-ras PTEN MSH 2 HER 2/neu(c-erb. B 2) Beta catenin MLH 1 (EGFR ailesinden) (hücrelerarası adezyon) p 53 MSH 6 p 16 PMS 2 E-cadherin (hücrelerarası adezyon)

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Endometrioid karsinomlar (tip I) PTEN tümör supressör gen mutasyonu K-ras proto-onkogen mutasyonu β-catenin (CTNNB 1) mutasyonu DNA MMR (yanlış eşleşme tamir) genlerinde defektler ve mikrosatellit instabilite (MSI) Seröz ve berrak hücreli karsinomlar (tip II) p 53 mutasyonu Her 2/neu amplifikasyonu p 16 inaktivasyonu E-cadherin değişikliği

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Genetik değişiklikler Tip II PTEN mutasyonu Mikrosatellit instabilite % 50 -80 % 20 -45 % 10 % 0 -5 K-ras mutasyonu β-catenin mutasyonu % 10 -30 % 20 % 0 -5 P 53 mutasyonu Her 2/neu overekspresyonu % 10 -20 % 10 -30 % 90 % 45 -80 P 16 inaktivasyonu E-cadherin değişikliği % 10 -20 % 40 % 80 -90

TİP I ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER PTEN (tümör supresör geni) • Mutasyon veya delesyon nedeniyle fonksiyon kaybı • Karsinogenezde ilk basamak • PTEN mutasyonu: • Normal endometrium: %0 • Kompleks atipili hiperplazi / EIN: %55 • Endometrioid karsinom: %83

TİP I ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Mikrosatellit İnstabilite (MSI): %20 -45 Ø DNA MMR gen mutasyonları MSI Ø DNA MMR genlerinin epigenetik inaktivasyonu (çoğunlukla MLH 1 promotor hipermetilasyonuna sekonder MLH 1 inaktivasyonu) MSI

AİLESEL ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Lynch II Sendromu (= Herediter Nonpolipozis Kolorektal Kanser (HNPCC) Sendromu): En sık rastlanan ekstrakolonik tümör Endometrial Kanserdir. Ailede mutasyon taşıyan kadınlarda hayat boyu endometrial kanser riski %40 -60’tır. Aynı yolaktaki DNA mismatch repair (MMR) tümör supresör genlerinde - DNA yanlış eşleşme tamir genlerinde - mutasyon (MSH 2, MLH 1, MSH 6, PMS 2) veya daha nadiren MSH 2 geninin sessizleşmesine yol açan EPCAM (epitel hücre adezyon molekülü) gen mutasyonu mikrosatellit instabilite (MSI)

TİP II ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER p 53 tümör supresör gen mutasyonu: (%90) DNA hasarı olduğunda p 53 nükleusta birikir, hücre siklusunu duraklatır, hücre apoptoza gider

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Prognozu Etkileyen Patolojik Özellikler • Histolojik tip H • Grade • Miyometrial invazyon • Endoservikal tutulum • Periton yıkama sitolojisi • Lenfovasküler invazyon

ENDOMETRİAL KANSER Epidemiyoloji, Patoloji ve Moleküler Karakteristikler ÖZET Endometrial kanserlerde moleküler karakteristikler • Histolojik tipi • Grade’i • Tümörün progresyonunu Prognozu belirler

SİVAS