Duysal Motor I II III N olfactorius N

Duysal Motor I II III N. olfactorius N. oculomotorius IV V VI VIII IX X XI XII N. Trochlearis N. opticus N. trigeminus N. abducens N. facialis N. statoacusticus N. glossopharyngeus N. vagus N. accessorius N. hypoglossus Otonom Refleks

1. nöron: n. olfaktorius Burunda pars olfaktoriada (konka nazalis üst yüz) 6 milyon koku duyusu ile ilgili nöron ve reseptörler bulunur. Koku hücreleri pars olfaktoriada çözülerek silialar üzerindeki reseptörlere ulaşırlar. Farklı kokular için silialarda farklı reseptörler bulunur. Pars olfaktoriada nöronların uzantıları n. olfactoriusu oluşturur ve etmoid kemik lamina kribrozasından geçerek bulbus olfaktoriusu oluşturur. Bulbus olfaktorius traktus olfaktoriusla devam eder. Talamusa uğramadan ilerleyerek primer koku merkezi olan temporal lob parahipokampal girusa ulaşır.

N. olfactorius disfonksiyonu belirtileri: §Negatif: Hiposmi, Anosmi §Pozitif: Hiperosmi, Kakozmi Hasar yerleşimi Etyolojik neden Duysal reseptörler ve primer nöron Travma, Üst solunum yolu infeksiyonu, Burun veya sinüs hastalığı , Toksinler Sekonder nöronlar: §B. Olfactorius, T. olfactorius Meningiom , frontal tm, hipofiz adenom, anevrizma Olfaktor korteks Epilepsi, tm, infarkt, alzheimer hastalığı

N. opticus İşlev bozukluğu; Belirtileri: -Bulanık görme -Görme kaybı Bulguları: -Görme keskinliği -Işık refleksi veya Ø -Kırmızı renk ayrımında -Görme alanı defekti -Papilla ödemi -Sekonder optik atrofi -Primer optik atrofi

Lezyon yerleşimi Etyolojik neden Retina Vasküler: Emboli, Dev hücreli arterit, İnfeksiyon: Sitamegalovirüs, Toksoplazma Toksik-metabolik-avitaminozlar: Tütün, alkol, Etambutol, INH, iodoquinol, kloramfenikol, amiadoron Dejeneratif: Retinitis pigmentosa Optik disk ve sinir §Glokom §Papilla ödemi: İntrakraniyal basınç artışı §Papillitis ve Retrobulber Nöritis: İnflamatuvar; infeksiyöz, demiyelinizan lezyonlar §Vasküler: İskemik (nonarteritik, arteritik), anevrizma basısı §Toksik-metabolik: Tütün, alkol, B 1 ve B 12 hipovitaminozları, INH, etambutol § Travma §Tümör: Gliomlar, meningiomlar, kraniyofaringeoma, hipofiz tümörleri, karsinomatöz menenjit, lösemi, lenfoma

Optik kiazma §Tümör: Kiazmal-hipotalamik gliomlar, kraniyofaringeomalar, hipofiz adenomları, meningeomalar §Vasküler: Hipofiz apopleksisi, int. karotid arter anevrizması §Hidrosefali Tractus opticus ve c. geniculatum laterale §Tümör §Demiyelizan hastalıklar Radiatio optici §Vasküler §Tümör §Demiyelizan hastalıklar Oksipital lob §Vasküler §Primer veya metastatik tümörler

3. Okulomotor sinir

4. Troklear sinir

6. Abdusens sinir

6. Kranyal sinir lezyonları SUBARAKNOİD MESAFEDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU Vasküler Anevrizma, ektazik damarlar, Ateroskleroz, Diyabet, Dev Hücreli Arterit, SLE Travma Transtentoriyel unkal herniasyon Tümör Meningiom, metastaz, parasellar, serebellopontin köşe, ve klivus tümörleri Meninkslerin inflamatuvar hastalıkları Akut İnflamatuvar Demiyelizan Poliradikülonöropati (Guillain-Barre sendromu)

PETROZ KEMİK APEKSİNDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU İnfeksiyon Petrozit - komplike otitis media, Mastoidit Travma Kafa kaidesi fraktürü Tümör Kolesteatoma, Schwannoma, Nazofaringeal karsinoma

KAVERNÖZ SİNÜS İÇİNDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU Vasküler Karotid arter disseksiyonu-anevrizması, tromboz, fistül, iskemi Tümör Hipofiz adenomu, nazofaringeal karsinom, lenfoma, meningiom, sfenoid sinüs tümörleri, meme-prostat Ca metastazı İnfeksiyözinflamatuvar Herpes zoster, Aktinomikoz, Tolosa-Hunt sendromu

ORBİTA İÇİNDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU Travma Orbita kaidesi kırıkları Tümör İnfeksiyöz-inflamatuvar + II + Vizyon kaybı + Proptozis + Kemozis + Kapak ödemi Sinir-Kas bileşeği Miyastenia Gravis Sinirin seyri boyunca herhangi bir seviye Diyabet, hipertansiyon, ateroskleroz, kollagen vasküler hastalıklar, para- veya postinfeksiyöz vaskülopatiler, migren, Lenfoma

YATAY KONJUGE BAKIŞ MEKANİZMASI

YATAY KONJUGE BAKIŞ MEKANİZMASI Sag supratentoriyel lezyon = Gözkürelerinin saga deviyasyonu Sag MLF lezyonu= Sag internükleer oftalmopleji Sag pons lezyonu= Gözkürelerinin sola deviyasyonu

V. NERVUS TRİGEMİNUS Duysal § Yüz § Oral-nazal kavite §Dilin 2/3 ön kısmı: Ağrı-ısı-dokunma §Meninksler: Ağrı Motor Çiğneme kasları, tensor veli palatini Refleks Kornea-Göz kırpma, çene

Preganglionik sinir kökleri: Subaraknoid alan TRİGEMİNAL NEVRALJİ ? GASSER GANGLİONUNDA YERLEŞİK LEZYONLAR Vasküler Anevrizma, kollagen doku hastalıkları Tümör İnfeksiyon H. Zoster, abse, petrozitis

Trigeminal nevralji • Trigeminal nevralji tek taraflı, kısa şimşekvari ağrılar ile karakterize, ani başlayıp ani sonlanan ve trigeminal sinirin ikinci veya üçüncü dalının dağılım alanı ile sınırlı (birinci dalda %5) bir durumdur. Ağrı genelde yüz yıkama, traş olma, sigara içme, konuşma ve/veya diş fırçalama (tetik faktörler) gibi uyaranlarla ortaya çıkabildiği gibi, sıklıkla spontan da olabilir. Nazolabial oluk ve/veya çenedeki küçük alanlar (tetik alanları) ağrının tetiklenmesine eğilimli bölgelerdir. Tetik noktalarının daha çok idyopatik tipte olduğu düşünülmektedir. Ağrılar değişik dönemler boyunca durabilir. Bazen zeminde künt bir ağrı devam edebilir. Nevraljiler idyopatik veya nadiren semptomatik (herpes zoster infeksiyonu veya MRG ile gösterilmiş yapısal bir lezyon görülmesi şeklinde) olabilir. Giderek artan görüntüleme incelemeleri sonucunda bu tabloda yüksek oranda trigeminal sinir kökünün geniş ve kıvrımlı damarlar tarafından basıya uğradığı gösterilmiştir. Olgularda ince kesitli bir MRG incelemesi mutlaka yapılmalıdır. Ağrı asla karşıya geçmez, bilateral görüldüğünde multipl skleroz gibi bir tablodan kuşkulanılmalıdır

KAVERNÖZ SİNÜSTE YERLEŞİK LEZYONLAR SUPERİOR ORBİTAL FİSSÜRDE YERLEŞİK LEZYONLAR PERİFERİK DALLARI ETKİLEYEN LEZYONLAR İnfeksiyon İnflamasyon; Bakteriyel-tbc-karsinomatözgranülomatöz menenjit Travma Kafa kaidesi fraktürü Tümör Paget hastalığı Vasküler Anevrizma, infarkt (DM) Guillain-Barre sendromu

V. NERVUS FACİALİS Motor Mimik kaslarının innervasyonu Parasempatik § Gözyaşı, § Nazal-palatal mukoza ve § Tükrük glandlarının innervasyonu Refleks Göz kırpma-kornea, stapedius refleksleri Duysal § Farinks (+IX) § Burun ve damak mukozası (+V) § Dışkulak yolu (+IX), § Kulak ve mastoid üzeri derinin § Dilin 2/3 ön kısmı: Tad duyusu

7. Fasiyal sinir

BELL PARALİZİSİ; • Viral-Herpes simplex (? ), • Kulak-kulak ardında ağrı 2 -3 gün içinde yerleşen yüz felci Tad duyusu bozl Hiperakuzi % 8085 olguda 3 ay içinde spontan iyileşme (ancak DM, AHT ile olasılık ) • Tedavi; Korneanın korunması, ilk hafta içinde başlanan PREDNİZOLON 60 mg/gün: 5 gün, sonra 10 mg/ gün eksiltme, ASİKLOVİR 5 X 800 mg/gün (10 gün).

8. Vestibulokohlear sinir

VIII. N. STATOAKUSTİKUS Motor Dengenin sağlanması İşlev bozukluğu halinde; Duysal İşitme (-) Ataksi, Hipo/anakuzi (+) Vertigo, Nistagmus, Bulantıkusma-terleme, Tinnitus, İşitme kaybı çeşitleri; § İletim § Nörosensoriyel İşitme Muayenesi; § Fısıltı veya hışırtı algılanması § Weber testi § Rinne testi § Schwabach testi

Saf ton odiometrisi Retrokoklear işitme kaybı örneği Koklea lezyonu: Meniere hastalığı Retrokoklear lezyonlar: § Beyinsapı-İnternal akustik kanal girişi arasındaki subaraknoid mesafede yerleşik yapısal lezyonlar § Travma: Kafa kaidesi fraktürü § Toksin ve ilaçlar: Aminoglikozidler vs.

IX. N. GLOSSOFARİNGEUS Motor Duysal Stilofaringeus kası ile yutma sırasında larinksin yukarı hareketi, farinksin elevasyonu ve genişlemesi § Dilin 1/3 arka kısmının tad ve somatik duyusu § Farinks, tonsiller, larinks § Dışkulak yolu, timpan membranın iç yüzeyi Otonom Karotid cisim ve sinüsteki kemo- ve baro reseptörler ile PO 2 ve AKB kontrolü, parotis bezinin innervasyonu Refleks Yumuşak damak, farinks, solunum ve AKB regülasyonu ile ilgili refleksler İŞLEV BOZUKLUĞU HALİNDE Disfaji (+X) Glossofaringeal nevralji AKB refleks kontrolünde bozulma Solunum ritmi ve derinliğinin refleks kontrolünde bozulma Yumuşak damak ve farinks refleksi kaybı

9. Glososfaringeal sinir

Wallenberg sendromu + X (ses boğukluğu ve disfaji) + VIII (bulantı, kusma, vertigo) V (IL yüz yarımında ağrı, ısı-ağrı duyusu ) spinotalamik yol (KL gövde ve ekstremitelerde ısı-ağrı ) serebellar lifler (ataksi) inen sempatik yol (Horner sendromu)

Serebellopontin köşe Juguler foramen, retrofaringeal alan § Travma (kaide kırığı), § Tümör (primer, metastatik), § Vasküler (AVM), § İnfeksiyon Orofaringeal bölge, boyun Karsinom, Guillain-Barre send. Glossofaringeal nevralji +X + XII

X. N. VAGUS Motor Duysal Palatoglossus kası, Stilofaringeus ve tensor veli palatini dışındaki farinks ve palatal kaslar, larinks kasları, § Arka kafa çukurunun durası § Kulak ardı, dışkulak yolu, timpan membranın dış yüzeyi § Farinks ve larinksin somatik duyusu § Gastrointestinal ve solunum sistemleri Otonom Farinks, larinks, ösefagus-kolon, solunum yolları, kalp, pankreas, karaciğer Refleks Yumuşak damak, farinks, öksürme, kalbin otonom kontrolü SUPRANÜKLEER LEZYONLAR BEYİNSAPI SEREBELLOPONTİN KÖŞE-SUBARAKNOİD MESAFE JUGULER FORAMEN, RETROFARİNGEAL ALAN OROFARİNGEAL BÖLGE, BOYUN İŞLEV BOZUKLUĞU HALİNDE Disfaji Ses kısılması-boğukluğu §Kalp ritmi ve AKB kontrol bozukluğu Vazovagal senkop, § Barsak hareketlerinin kontrol bozukluğu Yumuşak damak ve farinks refleksi kaybı ASPİRASYON

10. Vagus siniri

PERİFERİK DALLARI § FARİNGEAL § SUPERİOR LARİNGEAL § REKÜRRAN LARİNGEAL LEZYON SPEKTRUMU §Aort anevrizması § Mediyastende LAP § Akciğer tm § Boyun cerrahisi § DM § Sifiliz § Nöritis SEMPTOM §Ses kısıklığı § Disfaji § Akut ise solunum yolu obs.

XI. N. ACCESSORIUS Motor Sternokleidomastoid ve trapezius kasları BEYİNSAPI: + Poliyomiyelit + Motor Nöron Hastalığı SEREBELLOPONTİN KÖŞESUBARAKNOİD MESAFE JUGULER FORAMEN RETROFARİNGEAL BÖLGE BOYUN § Cerrahi § Yerel infeksiyonlar § Radyoterapi

12. Hipoglosal sinir

XII. N. HYPOGLOSSUS BEYİNSAPI Motor İntrensek dil kasları Duysal Dilin proprioseptif duyusu HİPOGLOSSAL KANAL: §Tümör: - Glomus jugulare - Meningiom - Kordoma - Kolesteatoma § İnflamasyon § Kafa travması § İnternal karotid arter Disseksiyonu Motor Nöron Lezyonu - Dilin lezyon tarafına deviasyonu - Atrofi Fasikülasyon RETROFARİNGEAL BÖLGE BOYUN § Cerrahi § Yerel infeksiyonlar § Radyoterapi § Tm [primer, metastatik (bronş, lenfoma, lösemi)]