Szkoa Cukrzycy Porozumienie Zielonogrskie Wrocaw 08 czerwiec 2010

„Szkoła Cukrzycy” Porozumienie Zielonogórskie Wrocław, 08 czerwiec 2010 Andrzej Paciorkowski

Cukrzyca typu 2 - epidemia XXI wieku POLSKA Wskaźnik częstości występowania - 5, 37% Około 2, 6 miliona chorych Około 600 tys. osób leczonych insuliną 3 -krotny wzrost liczby zachorowań w ciągu ostatnich 15 lat co 8 pacjent przychodzący do lekarza ma cukrzycę 2

Cukrzyca ……. dlaczego dobrze leczyć? 3

Przewlekłe powikłania cukrzycy – liczy się czas Na świecie - co 15 minut umiera człowiek z powodu powikłań cukrzycy - co 19 minut mam miejsce amputacja z powodu powikłań cukrzycy - co 1, 5 godziny ktoś traci wzrok z powodu powikłań cukrzycy - co 4 godziny kolejny pacjent rozpoczyna dializoterapię z powodu powikłań cukrzycy 4

Przewlekłe powikłania cukrzycy – liczą się pieniądze Według badań Banku Światowego aż 8 % nakładów na służbę zdrowia pochłania problem cukrzycy …………… Koszty leczenia przewlekłych powikłań cukrzycy to 80 -90% z budżetu opieki zdrowotnej w porównaniu do 10% potrzebnych na leczenie cukrzycy niepowikłanej. 5

Leczenie cukrzycy – w jakim miejscu jesteśmy ? Zła kontrola metaboliczna zwiększa ryzyko powikłań cukrzycy. Badania Pol. Diab wykazały, że tylko ok. 11% pacjentów leczonych z powodu cukrzycy typu 2 spełnia kryteria prawidłowego wyrównania cukrzycy wg wytycznych PTD 2006 6

Leczenie cukrzycy – w jakim miejscu jesteśmy ? „Nasz kraj znalazł się na jednym z ostatnich miejsc (25 miejsce na 29 krajów) w rankingu konsumenckim Euro Consumer Diabetes Index dotyczącym jakości leczenia chorych na cukrzycę w Europie. Jednym z ważniejszych problemów w Polsce, oprócz dostępności refundowanych insulin, jest też niezadowalający poziom edukacji pacjentów. ” PAP/Rynek Zdrowia 2008 -12 -05

Leczenie cukrzycy – w jakim miejscu jesteśmy ? Marek Twardowski, wiceminister zdrowia – „…Cukrzyca trafi na listę priorytetów zdrowotnych na najbliższe lata w ramach Strategii Rozwoju Zdrowia na lata 2007 -2013” „…większość pacjentów powinna być na co dzień leczona w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. ” Prof. Edwin Gale z brytyjskiego University of Bristol przekonuje, że korzyści płynące z edukacji przeważają nad kosztami, które trzeba na nią ponieść, dlatego Polska powinna stworzyć narodowy program edukacji w cukrzycy Rzeczpospolita/Rynek Zdrowia 2009 -09 -11 8

Dlaczego leczyć cukrzycę? Poprawa wyrównania metabolicznego cukrzycy z uzyskaniem: obniżenia Hb. A 1 c o 1% zmniejsza o 15 - 20 % ryzyko zawału serca i udaru mózgu 9

Zmniejszenie ryzyka powikłań cukrzycy wynikające obniżenia poziomu Hb. A 1 c o 1% Wszystkie powikłania p<0. 0001 Ryzyko względne 5 5 5 1 p<0. 0001 21% 14% 1 1 0. 5 0 5 6 7 8 9 10 11 Choroba naczyń obw. Mikroangiopatia Udar mózgu 5 Zawał serca Zgon związany z cukrzycą 20 15 p<0. 0001 12% 37% 43% p<0. 0035 10 10 1 1 1 0. 5 0 5 6 7 8 9 10 11 0. 1 0 5 6 7 8 Hb. A 1 c UKPDS 35. BMJ 2000; 321: 405 -12 Dane liczbowe dotyczą zmniejszenia poziomu Hb. A 1 c o 1% 9 10 11 z

Cukrzyca ……. co to znaczydobrze leczyć? 11

Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej cukrzyca typu 1 i krótkotrwająca cukrzyca typu 2 (PTD 2010) Hb. A 1 c ≤ 6, 5 % mg/dl mmol/l Glikemia na czczo i przed posiłkami 70 -110 3, 9 -6, 1 Glikemia 2 godziny po posiłku - podczas samokontroli < 140 7, 8 Wartość Hb. A 1 c ≤ 6, 5% można się starać osiągnąć u wyedukowanego pacjenta, jeśli ryzyko hipoglikemii nie jest u niego zwiększone.

Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej cukrzyca typu 2 ( wg PTD 2010 ) Hb. A 1 c ≤ 7, 0 % mg/dl mmol/l Glikemia na czczo i przed posiłkami 70 -110 3, 9 -6, 1 Glikemia 2 godziny po posiłku - podczas samokontroli < 160 8, 9

Kryteria wyrównania gospodarki lipidowej w cukrzycy mmol/l mg/dl cholesterol całkowity < 4, 5 < 175 cholesterol LDL < 2, 6 < 100 cholesterol LDL u chorych na cukrzycę i chorobę niedokrwienną serca < 1, 9 < 70 cholesterol HDL* > 1, 0 > 40 cholesterol nie-HDL < 3, 4 < 130 triglicerydy < 1, 7 < 150 *

Kryteria kontroli ciśnienia tętniczego u chorych na cukrzycę ciśnienie skurczowe < 130 mm Hg ciśnienie rozkurczowe < 80 mm Hg

Patofizjologia cukrzycy typu 2 Diagnoza Stan przedcukrzycowy Cukrzyca Insulinooporność Glikemia poposiłkowa Wydzielanie insuliny Hb. A 1 C glikemia na czczo Norma Lata Powikłania mikronaczyniowe Powikłania makronaczyniowe Adapted from Rabasa-Lhoret R et al. Enc Med Chir. 2003; 506– 516.

Życie z cukrzycą przypomina trudną wędrówkę po kamienistej górskiej drodze, której kolejny etap pozostaje dla nas niewiadomą. . . 17

Leczenie cukrzycy Wysiłek fizyczny Dieta LECZENIE CUKRZYCY Edukacja i reedukacja pacjenta Leczenie farmakologiczne

„Szkoła Cukrzycy” „chorzy na cukrzycę wiedzący najwięcej żyją najdłużej” ( prof. Joslin ) 19

„ Szkoła Cukrzycy” Cykl spotkań edukacyjnych przeznaczony dla osób z cukrzycą, członków ich rodzin i osób zainteresowanych profilaktyką zdrowotną 20

„Nekielska Szkoła Cukrzycy” 2006 Organizatorzy Przychodnia Zespołu Lekarza Rodzinnego „AMICOR” s. c. w Nekli ( ok. 6 tys. pacjentów, 3 lekarzy, 3 pielęgniarki) Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Nekli Nekielski Ośrodek Kultury. 21

Środa Wielkopolska 22

„Średzka Szkoła Cukrzycy” V edycja - 2009/2010 Organizatorzy Poradnia Diabetologiczna w Środzie Wlkp. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Środzie Ośrodek Kultury w Środzie Wlkp. 23

Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Środzie Wlkp. Poradnia Diabetologiczna w Środzie Wlkp. zapraszają na cykl spotkań edukacyjnych pod patronatem Starosty Średzkiego „Średzka Szkoła Cukrzycy” 27. 10. 2005 - Cukrzyca- objawy, typy, rozpoznanie, aktualne kryteria dobrego leczenia. 24. 11. 2005 - Leczenie cukrzycy-dieta, wysiłek fizyczny cele i zasady samokontroli. 26. 01. 2006 - Leczenie cukrzycy-leki doustne, zasady i technika insulinoterapii. 23. 02. 2006 - Ostre powikłania cukrzycy -hipoglikemia, kwasica cukrzycowa. 30. 03. 2006 - Przewlekłe powikłania cukrzycymikroangiopatia: retinopatia, nefropatia, neuropatia. 27. 04. 2006 - Przewlekłe powikłania cukrzycymakroangiopatia: udar mózgu, zawał serca. 25. 05. 2006 - Zespół metaboliczny- związek otyłości, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego i zaburzeń gospodarki lipidowej. „chorzy na cukrzycę wiedzący najwięcej żyją najdłużej” ( prof. Joslin ) Spotkania odbywają się w Średzkim Ośrodku Kultury o godz. 16 Uczestnicy największej liczby spotkań wezmą udział w losowaniu cennych nagród. 24

25

26

27

28

29

www. srodawlkp-powiat. pl 30

31

Retinopatia, nefropatia, neuropatia-sposoby zapobiegania i leczenia. 1. Retinopatia to przewlekłe powikłanie cukrzycy w obrębie : a. nerek b. serca c. oka d. nerwów obwodowych 2. Kontrolę okulistyczną dna oka wykonujemy w cukrzycy: a. tylko na zlecenie lekarza b. co 1 rok lub częściej c. co 5 lat d. nie ma potrzeby badania oka w cukrzycy 3. W zaawansowanej retinopatii szansę na zatrzymanie zmian daje: a. fizykoterapia b. laseroterapia c. kinezyterapia d. nie ma takiej metody leczenia 32

„Średzka Szkoła Cukrzycy” Uczestnicy największej liczby spotkań biorą udział w losowaniu nagród 33

34

35

36

„Średzka Szkoła Cukrzycy” I edycja - 2005/2006 Statystyka Ilość spotkań edukacyjnych – 7 Ilość godzin wykładowych – 14 Średnia liczba uczestników spotkania – 40 osób Liczba „osobogodzin” edukacji – 560 37

„Średzka Szkoła Cukrzycy” IV edycja - 2008/2009 Statystyka Ilość spotkań edukacyjnych – 9 Ilość godzin wykładowych – 18 Średnia liczba uczestników spotkania – 120 osób Liczba „osobogodzin” edukacji – 2160 38

„Średzka Szkoła Cukrzycy” IV edycja – 2008/2009 2% 2% 29% <40 51 -60 61 -70 71 -80 >80 46% Średnia wieku uczestników, którzy wypełnili ankietę – 65 lat A. Paciorkowski 39

„Średzka Szkoła Cukrzycy” IV edycja – 2008/2009 11% 34% 1 --5 6 --10 11 --20 >20 25% Czas trwania cukrzycy (na podstawie 65 ankiet) A. Paciorkowski 40

Hb. A 1 c w kryteriach wyrównania cukrzycy wg PTD na rok 2010 Docelowe wartości Hb. A 1 c: < 7, 0% (< 6, 5%) 41

Hb. A 1 c w badaniach populacji polskiej Typ 1 cukrzycy – 8, 98 % Typ 2 cukrzycy – 8, 03 % Sieradzki J. , Grzeszczak W. Karnafel W. Badania Pol. Diab – analiza leczenie cukrzycy w Polsce, Diabetol. Prakt. 2006 42

43

„Średzka Szkoła Cukrzycy” II edycja 2006/2007 Średnia wartość Hb. A 1 c na zakończenie „szkoły” 7, 65 % Liczba osób badanych – 98. A. Paciorkowski Laboratorium – Zakład Diagnostyki Medycznej Labo. Med, Poznań ul. Mickiewicza 2 44

„Średzka Szkoła Cukrzycy” III edycja - 2007/2008 Średnia wartość Hb. A 1 c na zakończenie „szkoły” 6, 9 % Liczba osób badanych – 70. (Dane na dzień 30. 06. 2008) A. Paciorkowski Laboratorium – Zakład Diagnostyki Medycznej Labo. Med, Poznań ul. Mickiewicza 2 45

„Średzka Szkoła Cukrzycy” IV edycja - 2008/2009 Średnia wartość Hb. A 1 c na zakończenie „szkoły” 6, 6 % Liczba osób badanych – 65. (Dane na dzień 30. 08. 2009) A. Paciorkowski Laboratorium – Zakład Diagnostyki Medycznej Labo. Med, Poznań ul. Mickiewicza 2 46

„Średzka Szkoła Cukrzycy” IV edycja - 2008/2009 47

„Średzka Szkoła Cukrzycy” IV edycja - 2008/2009 8% 31% 17% nowi uczesnicy uczestnicy 2 edycji uczestnicy 3 edycji uczestnicy 4 edycji 45% Czy warto powtarzać cykle edukacyjne? Liczba osób badanych – 65 ( 30. 08. 2009) A. Paciorkowski 48

Poprzez „Szkołę Cukrzycy” chcemy wspólnym wysiłkiem uczynić tę drogę łatwiejszą i bardziej przewidywalną… 49

„Szkoła Cukrzycy” Koordynator Programu „Szkoła Cukrzycy” Federacji „Porozumienie Zielonogórskie” lek. Andrzej Paciorkowski 50

„Szkoła Cukrzycy” Przewodniczący Rady Naukowej Prof. dr hab. med. Bogna Wierusz- Wysocka 51

„Szkoła Cukrzycy” Rada Naukowa 1. Prof. dr hab. med. Witold Lukas. Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej 2. Prof. dr hab. med. Krzysztof Strojek. Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii 3. Prof. dr hab. med. Dorota Zozulinska- Ziółkiewicz - Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 4. Prof. dr hab. med. Ewa Wender- Ożegowska - Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych UM w Poznaniu 5. Prof. dr hab. med. Liliana Majkowska - Klinika Diabetologii 52

„Szkoła Cukrzycy” Rada Naukowa 6. Prof. dr hab. med. Maciej Małecki - Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych CMUJ w Krakowie 7. dr n. med. Anna Majchrzak- Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 8. dr n. med. Ewelina Pietrzykowska- psycholog-Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 9. lek. med. Piotr Liszkowski, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 10. lek. med. Andrzej Paciorkowski- Poradnia Lekarza Rodzinnego w Nekli i Poradnia Diabetologiczna w Środzie Wlkp. 53

„Szkoła Cukrzycy” 1. Cukrzyca- co to za choroba? Jak rozpoznać? Dlaczego dobrze leczyć? 2. Samokontrola-cele i zasady. Rola wysiłku fizycznego. 3. Żywienie w cukrzycy - aktualne zasady. 4. Leczenie cukrzycy –dla kogo leki doustne ? 5. Leczenie cukrzycy –dlaczego insulina ? 54

„Szkoła Cukrzycy” 6. Cukrzyca u kobiety-problem nie tylko kobiet. 7. Ostre powikłania- hipoglikemia, kwasica cukrzycowa- jak ich unikać ? 8. Retinopatia, nefropatia, neuropatia - łatwiej zapobiegać niż leczyć. 9. Zawał serca, udar mózgu - czy to też powikłania cukrzycy? 55

„ Szkoła Cukrzycy” co oferujemy ? Gotowe prezentacje multimedialne Streszczenia kolejnych wykładów dla uczestników Testy sprawdzające wiedzę Karty i kupony uczestnictwa Konferencje szkoleniowe dla lekarzy prowadzących Pomoc logistyczna przedstawicieli medycznych 56

„ Szkoła Cukrzycy” kto jest potrzebny ? Lekarze zainteresowani prowadzeniem „Szkoły Cukrzycy” dla swoich pacjentów 57

„Szkoła Cukrzycy” „chorzy na cukrzycę wiedzący najwięcej żyją najdłużej” ( prof. Joslin ) 58