Sytuacja epizootyczna w Polsce i administracyjne metody zwalczania

Sytuacja epizootyczna w Polsce i administracyjne metody zwalczania ASF dr Bogdan Konopka Główny Lekarz Weterynarii Konferencja naukowo-dydaktyczna – nauka w praktyce, dla szkół rolniczych, ośrodków doradztwa rolniczego, powiatowych inspektoratów weterynarii i hodowców trzody chlewnej; nt. : „Zasad bioasekuracji i danych epizootycznych w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń” 31. 03. 2021 r.

W 2020 r. na terytorium Polski stwierdzono 103 ogniska ASF u świń 4156 przypadków choroby u dzików

2020 województwo lubelskie podkarpackie warmińsko-mazurskie wielkopolskie mazowieckie lubuskie dolnośląskie podlaskie zachodniopomorskie suma liczba ognisk przypadków u świń u dzików 61 17 8 6 5 4 2 0 0 0 103 717 275 1374 167 182 1251 54 125 7 1 4 156

2020 województwo lubelskie podkarpackie warmińsko-mazurskie wielkopolskie mazowieckie lubuskie dolnośląskie podlaskie zachodniopomorskie suma liczba ognisk przypadków u świń u dzików 61 17 8 6 5 4 2 0 0 0 103 717 275 1374 167 182 1251 54 125 7 1 4 156

W 2021 r. do 30. 03 na terytorium Polski stwierdzono 1 ognisko ASF u świń 977 przypadków choroby u dzików

2021 województwo warmińskomazurskie lubuskie lubelskie podkarpackie wielkopolskie mazowieckie podlaskie dolnośląskie zachodniopomorskie suma liczba ognisk przypadków u świń u dzików 0 138 1 0 0 0 0 1 626 55 48 0 25 8 41 36 0 977

2021 województwo warmińskomazurskie lubuskie lubelskie podkarpackie wielkopolskie mazowieckie podlaskie dolnośląskie zachodniopomorskie suma liczba ognisk przypadków u świń u dzików 0 138 1 0 0 0 0 1 626 55 48 0 25 8 41 36 0 977

2021 województwo warmińskomazurskie lubuskie lubelskie podkarpackie wielkopolskie mazowieckie podlaskie dolnośląskie zachodniopomorskie suma liczba ognisk przypadków u świń u dzików 0 138 1 0 0 0 0 1 626 55 48 0 25 8 41 36 0 977 Brak przypadków i ognisk ASF w 2021

Aktualny zasięg obszarów objętych restrykcjami (zgodnie z decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2021/544 z dnia 25 marca 2021 r. ) zamkniętym (lochy, prosięta, warchlaki, tuczniki, knury), położonym w miejscowości

Ognisko ASF nr 1/2021 • potwierdzone 17. 03. 2021 r. wyznaczono w gospodarstwie, w którym utrzymywano 15 938 świń w cyklu zamkniętym (lochy, prosięta, warchlaki, tuczniki, knury), położonym w miejscowości Niedźwiady, gmina Świebodzin, powiat świebodziński, województwo lubuskie, tj. na obszarze wymienionym w części II załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709 w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE.

Ognisko ASF nr 1/2021 wyznaczono w gospodarstwie, w którym utrzymywano 15 938 świń w cyklu zamkniętym (lochy, prosięta, warchlaki, tuczniki, knury), położonym w miejscowości Niedźwiady, gmina Świebodzin, powiat świebodziński, województwo lubuskie, tj. na obszarze wymienionym w części II załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709 w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE. Na tym obszarze wykryto w ostatnim czasie liczne przypadku choroby u dzików.

Ognisko ASF nr 1/2021 W rejonie wystąpienia ogniska wykryto w ostatnim czasie liczne przypadki ASF u dzików. wyznaczono w gospodarstwie, w którym utrzymywano 15 938 świń w cyklu zamkniętym (lochy, prosięta, warchlaki, tuczniki, knury), położonym w miejscowości Niedźwiady, gmina Świebodzin, powiat świebodziński, województwo lubuskie, tj. na obszarze wymienionym w części II załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709 w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE. Na tym obszarze wykryto w ostatnim czasie liczne przypadku choroby u dzików.

Administracyjne metody zwalczania ASF • Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 1 Rozporządzenie określa: 1) sposób i tryb postępowania: a) przy podejrzeniu ASF; b) przy stwierdzeniu ASF; 2) sposób i warunki określania obszarów zapowietrzonego, zagrożonego i skażonego; 3) środki stosowane w celu zwalczania choroby; 4) sposób czyszczenia i odkażania; 5) warunki i sposób ponownego umieszczania świń w gospodarstwie.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 3 1. W przypadku podejrzenia wystąpienia choroby w gospodarstwie powiatowy lekarz weterynarii obejmuje gospodarstwo nadzorem urzędowym oraz podejmuje następujące środki, mające na celu stwierdzenie albo wykluczenie choroby: 1) pobiera od zwierząt w tym gospodarstwie próbki do badań laboratoryjnych w kierunku choroby, zgodnie z instrukcją diagnostyczną; 2) przeprowadza: a) dochodzenie epizootyczne, b) kontrolę prawidłowości oznakowania świń i prowadzenia księgi rejestracji, które są określone w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt;

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń 3) zakazuje: a) wyprowadzania świń z pomieszczeń, w których są przetrzymywane, lub nakazuje przetrzymywanie ich w miejscu wykluczającym kontakt z innymi zwierzętami, b) wprowadzania do gospodarstwa i wyprowadzania z gospodarstwa świń oraz może zakazać wprowadzania do gospodarstwa lub wyprowadzania z gospodarstwa innych gatunków zwierząt, c) wynoszenia lub wywożenia z gospodarstwa w celu wprowadzenia do handlu mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych ze świń oraz materiału biologicznego świń;

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń 4) nakazuje: a) sporządzenie spisu wszystkich świń, z podziałem na kategorie produkcyjne, określając liczbę świń padłych, podejrzanych o zakażenie lub o chorobę (…), b) stosowanie określonych przez niego produktów biobójczych (…) przy wejściach i wyjściach z gospodarstwa oraz z pomieszczeń, w których są przetrzymywane świnie c) zachowanie zasad higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się choroby, w szczególności odkażanie rąk i obuwia przez osoby wchodzące do gospodarstwa lub z niego wychodzące, d) czyszczenie i odkażenie środków transportu przed opuszczeniem przez nie gospodarstwa;

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń 5) może nakazać przeprowadzenie w gospodarstwie: a) dezynsekcji, b) deratyzacji. (…)

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 4 1. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku stwierdzenia wystąpienia choroby w gospodarstwie wyznacza je jako ognisko choroby oraz: icia, celu 1) stosuje środki, o których mowa w § 3 ust. 1 -3, z wyłączeniem zakazu określonego w § 3 ust. 1 pkt 3 lit. b; 2) zakazuje wprowadzania do gospodarstwa i wyprowadzania z gospodarstwa świń, z wyłączeniem świń transportowanych z gospodarstwa bezpośrednio w z gospodarstwa innych zwierząt;

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 4 1. 3) nakazuje: a) niezwłoczne zabicie, pod urzędowym nadzorem, wszystkich świń przebywających w gospodarstwie, b) zniszczenie lub unieszkodliwienie, pod urzędowym nadzorem, w sposób określony w rozporządzeniu nr 1069/2009: - zwłok świń, - produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego (…) i produktów pochodnych, które mogły być skażone, - materiału biologicznego świń pobranego w okresie od dnia prawdopodobnego wprowadzenia czynnika zakaźnego do gospodarstwa do dnia stwierdzenia choroby w gospodarstwie, - mięsa pozyskanego ze świń poddanych ubojowi w okresie od dnia prawdopodobnego wprowadzenia czynnika zakaźnego do gospodarstwa do dnia stwierdzenia choroby (…)

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 4 1. 3) nakazuje: c) zniszczenie lub unieszkodliwienie, pod urzędowym nadzorem, pasz, substancji, sprzętu, materiałów, narzędzi i innych przedmiotów, które mogły zostać skażone i nie mogą zostać skutecznie oczyszczone i odkażone, d) po zabiciu świń oczyszczenie, odkażenie, a jeżeli to konieczne - także dezynsekcję, pomieszczeń, w których przebywały świnie, środków transportu używanych do transportu świń lub ich tusz oraz sprzętu, materiałów, narzędzi i innych przedmiotów, ściółki, obornika i gnojowicy, które mogły być skażone;

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 4 1. 4) pobiera od zabitych świń odpowiednią liczbę próbek w kierunku choroby i wysyła je do badań laboratoryjnych; 5) w przypadku pierwotnego ogniska choroby - dodatkowo pobiera i wysyła do badań laboratoryjnych próbki w celu określenia genotypu wirusa choroby.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 7 W przypadku wyznaczenia ogniska choroby powiatowy lekarz weterynarii albo wojewoda określa: 1) obszar zapowietrzony o promieniu co najmniej 3 km, 2) obszar zagrożony sięgający co najmniej 7 km poza obszar zapowietrzony, 3) sposób oznakowania obszaru zapowietrzonego i zagrożonego – z uwzględnieniem wyników dochodzenia epizootycznego, warunków geograficznych, a w szczególności naturalnych lub sztucznych barier, odległości pomiędzy gospodarstwami, w których są utrzymywane świnie, dróg przemieszczania świń oraz lokalizacji rzeźni i zakładów przetwórczych.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 8 1. Powiatowy lekarz weterynarii sporządza i aktualizuje na obszarze zapowietrzonym spis gospodarstw, w których są utrzymywane świnie. 2. Powiatowy lekarz weterynarii w terminie 7 dni od dnia określenia obszaru zapowietrzonego: 1) przeprowadza badanie kliniczne wszystkich świń utrzymywanych w gospodarstwach na obszarze zapowietrzonym; 2) kontroluje prawidłowość prowadzenia księgi rejestracji i oznakowania świń.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 9 1. Powiatowy lekarz weterynarii na obszarze zapowietrzonym: 1) zakazuje: a) wywożenia świń oraz materiału biologicznego świń z gospodarstw, b) transportu świń po drogach publicznych lub wewnętrznych, z wyłączeniem dróg wewnętrznych w gospodarstwach; 2) nakazuje: a) oczyszczanie, odkażanie, a w koniecznych przypadkach także dezynsekcję, środków transportu oraz sprzętu używanego do transportu zwierząt, tusz, środków żywienia zwierząt, nawozów naturalnych lub przedmiotów, które mogą spowodować szerzenie choroby,

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 9 1. 2) nakazuje: b) zachowanie zasad higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się choroby, w szczególności odkażanie rąk i obuwia przez osoby wchodzące do gospodarstwa lub z niego wychodzące, c) niezwłoczne powiadomienie powiatowego lekarza weterynarii przez posiadaczy świń o wszystkich przypadkach padłych lub chorych świń w gospodarstwie; (…)

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 10 1. Nakazy i zakazy określone w § 9 są utrzymywane na obszarze zapowietrzonym co najmniej do dnia: 1) czyszczenia i odkażenia, a jeżeli została nakazana dezynsekcja - także dezynsekcji, przeprowadzonych we wszystkich ogniskach choroby; 2) poddania świń we wszystkich gospodarstwach badaniom klinicznym i laboratoryjnym, przeprowadzonym zgodnie z instrukcją diagnostyczną, w celu stwierdzenia albo wykluczenia choroby. 2. Badania, o których mowa w ust. 1 pkt 2, przeprowadza się po upływie 45 dni od dnia ukończenia wstępnego czyszczenia i odkażania, a jeżeli została nakazana dezynsekcja także dezynsekcji, we wszystkich ogniskach choroby.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń § 14 1. Ponowne umieszczanie świń w gospodarstwie (…) 1) odbywa się pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii; 2) może nastąpić po upływie 40 dni od dnia ukończenia czyszczenia i odkażania, a jeżeli było to konieczne - dezynsekcji w gospodarstwie; 3) powinno uwzględniać sposób utrzymywania zwierząt praktykowany w danym gospodarstwie.

Bioasekuracja gospodarstw, jako skuteczna forma zabezpieczenia przed wystąpieniem ASF dr Bogdan Konopka Główny Lekarz Weterynarii Konferencja naukowo-dydaktyczna – nauka w praktyce, dla szkół rolniczych, ośrodków doradztwa rolniczego, powiatowych inspektoratów weterynarii i hodowców trzody chlewnej; nt. : „Zasad bioasekuracji i danych epizootycznych w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń” 31. 03. 2021 r.

Bioasekuracja ochrona gospodarstwa przed zakażeniem

Bioasekuracja Kto powinien przestrzegać zasad bioasekuracji w gospodarstwie? hodowcy kierowcy, dostawcy lekarze weterynarii pracownicy fermy

Bioasekuracja Kto powinien przestrzegać zasad bioasekuracji w gospodarstwie? KAŻDY, kto przebywa na terenie gospodarstwa!

Wymagania dla hodowców świń w zakresie bioasekuracji • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń z późn. zm.

Przepisu nie stosuje się w przypadku świń Wymagania dla hodowców świń w zakresie bioasekuracji utrzymywanych w gospodarstwie w systemie otwartym. na terenie całego kraju: 1. Utrzymywanie świń w gospodarstwie w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne. 2. Zabezpieczenie budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych. 3. Karmienie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących. 4. Prowadzenie rejestru środków transportu wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie. 5. Wykonywanie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie. 6. Stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia. 7. Bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń.

Wymagania dla hodowców świń w zakresie bioasekuracji na terenie całego kraju: 8. Używanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności. 9. Wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych pomieszczeń, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wejścia lub wyjścia, a długość – nie mniejsza niż 1 m, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego. 10. Sporządzenie przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń, z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki, oraz bieżące aktualizowanie tego spisu.

Na obszarach objętych regionalizacją (część I, III załącznika do decyzji 2014/709) maty należy również wyłożyć przed wjazdami i wyjazdami do/z gospodarstwa, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość wjazdów i wyjazdów, a długość - nie mniejsza niż obwód największego koła środka transportu wjeżdżającego lub wyjeżdżającego z tego gospodarstwa - a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego. Na obszarach objętych regionalizacją (część I, III załącznika do Przepisu stosuje należy się, jeżeli przedprogram wjazdami do gospodarstwa, w którym są decyzji nie 2014/709) wdrożyć monitorowania i utrzymywane świnie, i wyjazdami z tego gospodarstwa znajdują się niecki dezynfekcyjne zwalczania gryzoni. utrzymywane w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego lub są stosowane urządzenia zapewniające skuteczną dezynfekcję.

Wymagania dla hodowców świń w zakresie bioasekuracji na terenie całego kraju: 1, 5 m 11. W przypadku utrzymywania świń w gospodarstwie lub utrzymywania w gospodarstwie w warunkach fermowych dzików lub świniodzików, w systemie otwartym: - zabezpieczenie wybiegu dla świń podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1, 5 m, związanym na stałe z podłożem, a przed wjazdami i wejściami na wybieg oraz wyjazdami i wyjściami z wybiegu wyłożenie mat dezynfekcyjnych, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż: - szerokość danego wejścia i wyjścia, a długość - nie mniejsza niż 1 m oraz - szerokość wjazdów i wyjazdów, a długość - nie mniejsza niż obwód największego koła środka transportu wjeżdżającego lub wyjeżdżającego z tego wybiegu, - stałe utrzymywanie mat dezynfekcyjnych w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego; x 2

Wymagania dla hodowców świń w zakresie bioasekuracji na terenie całego kraju: 12. Zakaz wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, zwłok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, pochodzących z dzików oraz materiałów i przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem afrykańskiego pomoru świń. 13. Zakaz wykonywania czynności związanych z obsługą świń przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na zwierzęta łowne lub odłowie takich zwierząt.

Ponadto, NA OBSZARZE CAŁEGO KRAJU: • • OBOWIĄZUJĄ ZAKAZY: karmienia świń zielonką lub ziarnem pochodzącymi z obszaru objętego ograniczeniami (cz. II) lub obszaru zagrożenia (cz. III), chyba że zielonkę lub ziarno poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 30 dni przed ich podaniem świniom wykorzystywania w pomieszczeniach, w których utrzymywane są świnie słomy pozyskanej z obszaru objętego ograniczeniami (cz. II) lub obszaru zagrożenia (cz. III), chyba że słomę poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 90 dni przed jej wykorzystaniem

Dziękuję za uwagę images: unsplash. com, icons: flaticon. com