Prawo hodowcw do odmian rolin a ochrona patentowa

„Prawo hodowców do odmian roślin, a ochrona patentowa roślinnych odkryć i technik w biotechnologii”, MRi. RW, Departament Hodowli i Ochrony Roślin Warszawa, 16 marca 2016 „Relacje pomiędzy wyłącznym prawem hodowców do odmian, a ochroną patentową roślinnych wynalazków biotechnologicznych” Edward S. Gacek Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej www. coboru. pl

Ochrona prawna odmian roślin

Konwencja UPOV Ø Międzynarodowa Konwencja o Ochronie Nowych Odmian Roślin – Konwencja UPOV ü ü ü Ø podpisana 2 grudnia 1961 r. w Paryżu zrewidowana w Genewie: 10. 11. 1972 r. , 23. 10. 1978 r. , 19. 03. 1991 r. powołała Międzynarodowy Związek Ochrony Nowych Odmian Roślin, lin w skrócie UPOV, UPOV z siedzibą w Genewie (73 MS) członkostwo PL od 11. 1989 r. (po podpisaniu Aktu 1978) przystąpienie PL do Aktu 1991 – 15. 08. 2003 r. (jako 24 państwo) Ustawy państw członkowskich UPOV, implementujące Konwencję, w Polsce „Ustawa o ochronie prawnej odmian”, z 26 czerwca 2003 (uopr)

Porozumienie TRIPs w ramach WTO Ø porozumienie TRIPs (Handlowe Aspekty Ochrony Własności Intelektualnej), zobowiązuje państwa członkowskie WTO do ochrony prawnej towarów i usług, znajdujących się w obrocie międzynarodowym Ø zgodnie z porozumieniem. TRIPs, ochrona prawna towarów, w tym odmian roślin, powinna opierać się na: ü patentach, lub innych efektywnych systemach ochrony prawnej (do których zaliczamy też system prawny typu UPOV ) ü albo na kombinacji obu systemów (USA, Austrii, Japonii i in. )

Liczba odmian roślin chronionych prawnie w skali globalnej 106 081 tytułów ochrony 31 grudnia 2014) 1. Unia Europejska – 22 557 odm. 12. Brazylia – 1 972 odm. 2. USA – 15 693 (patenty)+6 834 (PVP) 13. Kanada – 1 862 odm. 3. Japonia – 8 274 odm. 14. Niemcy – 1 697 odm. 4. Holandia – 7 254 odm. 15. Nowa Zelandia - 1 288 odm. 5. Rosja – 4 246 odm. 16. Wielka Brytania – 1 216 odm. 6. Chiny – 4 020 odm. 17. Polska – 1 147 odm. 7. Korea Płd. – 3 932 odm. 18. Francja – 1 102 odm. 8. Ukraina – 3 635 odm. 19. Meksyk – 1 098 odm. 9. RPA – 2 710 odm. 20. Włochy – 950 odm. 10. Australia – 2 542 odm. 21. Izrael – 882 odm. 11. Argentyna – 2 079 odm. 22. Szwajcaria - 793 odm.

Warunki konieczne dla przyznania wyłącznego prawa do odmiany Ø Wyłączne prawo hodowcy do odmiany przyznaje się, jeżeli odmiana: ü ü jest odrębna, wyrównana i trwała (OWT) odpowiada kryterium nowości posiada nazwę odpowiadającą obowiązującym wymogom spełnia wymogi formalno-prawne, a hodowca uiścił odpowiednie opłaty Wyłącznego prawa nie przyznaje się, jeżeli odmiana została zgłoszona do ochrony albo jest chroniona przez CPVO

Systemy ochrony prawnej odmian roślin w UE Ø Ø Ø Systemy ochrony krajowej – obowiązujące wyłącznie na terytorium danego kraju ( 24 poziomy krajowe) System ochrony wspólnotowej – obowiązujący na terytorium całej UE (w 27 MS, w tym w Polsce) System wspólnotowej ochrony prawnej odmian (CPVR) administrowany jest przez Wspólnotowy Urząd Odmian Roślin(CPVO)

Podstawy prawne w zakresie krajowego wyłącznego prawa do odmiany Ø Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (uopr) (Dz. U. Nr 137/2003, poz. 1300; zm. : Dz. U. Nr 126/2006, poz. 877; Dz. U. Nr 99/2007, poz. 662)

Poziom krajowy - księga ochrony (KO) Ø Ø Księga ochrony wyłącznego prawa (KO) jest urzędowym wykazem chronionych odmian i ich hodowców oraz licencjobiorców, którzy otrzymali licencję przymusową (art. 36 Ustawy o ochronie prawnej odmian roślin (uopr) Wyłączne prawo przyznawane jest, w drodze decyzji administracyjnej, przez Dyrektora COBORU – www. coboru. pl ü obowiązuje tylko na terytorium Polski – (ochrona krajowa od 1 stycznia 1988 r. ) ü odnosi się do odmian wszystkich rodzajów i gatunków roślin

Udział odmian chronionych w grupach roślin w Księdze Ochrony ( 2015)

Stan odmian chronionych krajowych (K) i zagranicznych (Z)

Poziom wspólnotowy ochrony prawnej odmian (cpvr) (1) Ø Ø Ø Wspólnotowe Wyłączne Prawo do Odmiany (CPVR) – (ochrona na poziomie unijnym w 27 MS), (od 26 kwietnia 1995 r. ) Prawem CPVR chronionych jest obecnie ok. 24 100 odmian, CPVR, administrowane jest przez Wspólnotowy Urząd Odmian Roślin - CPVO (Community Plant Variety Office) z siedzibą w Angers, we Francji www. cpvo. europa. eu

Podstawy prawne wspólnotowego prawa do odmian roślin Ø Rozporządzenie Rady (WE) Nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz. U. L 227, 1. 9. 1994; z późn. zm. ) (Basic Regulation) ü Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1768/95 z dnia 24 lipca 1995 r. ü Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 637/2009 z dnia 22 lipca 2009 r. ü Dyrektywa 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ü Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1383/2003 z dnia 22 lipca 2003 r. ustanawiające przepisy wykonawcze w zakresie odstępstwa rolnego (OJ. L 173, 25. 7. 1995; z późn. zm. ) ustanawiające reguły wykonawcze co do odpowiedniego nazewnictwa odmian roślin rolniczych i warzywnych (OJ. L 191, 23. 7. 2009) w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (OJ. L 157, 30. 4. 2004) w sprawie działań organów celnych skierowanych przeciwko towarom podejrzanym o naruszenie niektórych praw własności intelektualnej oraz środków podejmowanych w odniesieniu do towarów, co do których stwierdzono, że naruszyły takie prawa (OJ. L 196, 2. 8. 2003)

Procentowy udział odmian chronionych CPVR w grupach roślin (stan na 14. 03. 2016)

Instrumenty ochrony prawnej odmian roślin i roślinnych wynalazków biotechnologicznych w USA Instrumenty i procedury prawne w USA: Ø patenty użytkowe (Prawo patentowe, 1790) Ø patenty roślinne (1930) Ø ochrona prawna odmian (PVP, wg UPOV – dotyczy tylko roślin rozmnażanych generatywnie (1970) Ø nie ma ograniczeń w patentowaniu odmian roślin Ø nie ma jakichkolwiek odstępstw od patentów

Definicja odmiany, (art. 2. 1(1), (uopr) Ø odmiana – oznacza zbiorowość roślin w obrębie botanicznej jednostki systematycznej najniższego znanego stopnia, ( która niezależnie od tego, czy w pełni odpowiada warunkom przyznania wyłącznego prawa): ü jest określona na podstawie przejawianych właściwości wynikających z określonego genotypu lub kombinacji genotypów ü jest odróżnialna od każdej innej odmiany na podstawie, co najmniej jednej z przejawianych właściwości ü pozostaje niezmieniona po rozmnożeniu

Odmiany pochodne, (art. 22. 2(1 -2), uopr) Ø odmianę uważa się za pochodną od odmiany macierzystej, jeżeli jest ona odrębna od odmiany macierzystej, oraz jeżeli : ü pochodzi ona z odmiany macierzystej lub z innej odmiany pochodnej od tej samej odmiany macierzystej ü jej właściwości są identyczne z właściwościami odmiany macierzystej, za wyjątkiem cechy, która jest odrębna od odmiany macierzystej ü pozostałe właściwości odmiany pochodnej potwierdzają jej pochodzenie od genotypu lub kombinacji genotypów odmiany macierzystej

Kategorie odmian chronionych prawnie I. Odmiany konwencjonalne: A B C D E odmiany konwencjonalne odmiana wyjściowa (macierzysta) odmiany konwencjonalne mogą być swobodnie stosowane do celów hodowlanych (prawo hodowcy), a wytworzone przy ich udziale nowe odmiany (B, C, D, E) mogą być rejestrowane i komercyjnie wykorzystywane II. Odmiany pochodne: A A+ A++++ odmiany pochodne odmiana wyjściowa (macierzysta) odmiany pochodne (zgodnie z UPOV 1991) mogą być stosowane w programach hodowlanych (na zasadach odmian konwencjonalnych), lecz nie mogą być komercyjnie (zarobkowo) wykorzystywane, bez autoryzacji właścicieli odmiany wyjściowej.

Skutki prawne koncepcji odmian pochodnych (1) Ø odmiana może być pochodna tylko z jednej odmiany wyjściowej A Ø odmiana A+ jest pochodną od odmiany wyjściowej A, jeżeli poza różnicami genetycznymi, wynikającymi z aktu pochodzenia, w pozostałych cechach zachowuje strukturę genetyczną odmiany A Ø jeżeli odmiana A++ jest pochodna od odmiany A+, która pochodzi od odmiany A, co oznacza, że odmiany, zarówno A++ i A+ są pochodne od odmiany wyjściowej Ø zgodnie z Aktem 1991, kategoria odmian pochodnych i wynikające z niej konsekwencje prawne dotyczą tylko par odmian: A+ i A oraz A++ i A

Skutki prawne koncepcji odmian pochodnych (2) Ø nie ma tej zależności prawnej pomiędzy odmianami pochodnymi, tj. A++ i A+ Ø odmiany pochodne A++ i A+, mogą być chronione przez ich hodowców, lecz nie mogą być eksploatowane komercyjnie bez autoryzacji ze strony hodowcy odmiany wyjściowej A Ø związek prawny pomiędzy wyjściową odmianą chronioną A i zależną odmianą pochodną A+ lub A++ Ø hodowcy wymienionych odmian mają prawo wzajemnego wykluczania się, w zakresie aktów ich komercyjnego wykorzystania

Licencje przymusowe na wykorzystanie odmian pochodnych i patentów Ø w przypadku odmian pochodnych, prawo danego hodowcy koegzystuje z prawem innego hodowcy i/lub posiadaczem patentu na odkrycie biotechnologiczne wprowadzonego do odmiany chronionej Ø niezbędnym jest zawieranie „umów licencyjnych” pomiędzy zainteresowanymi stronami, w przypadku komercyjnego wykorzystania powyższych kategorii odmian Ø w przypadku braku porozumienia pomiędzy stronami prawodawstwo daje możliwość stosowania „licencji przymusowych „ na komercyjne wykorzystanie odmian pochodnych, mających znaczenie dla gospodarki i rozwoju społeczeństw

Odmiany pochodne, a odmiany GMO Ø odmiana GMO jest najczęściej odmianą pochodną Ø wprowadzenie pojedynczego genu do odmiany chronionej spowoduje, że będzie ona odmianą pochodną Ø w przypadku pochodnej odmiany GMO, istnieją zależności prawne pomiędzy taką odmianą, a chronioną odmianą macierzystą, w oparciu o którą została wytworzona odmiana GMO Ø rośliny GMO, nie spełniające kryterium definicji odmiany mogą być patentowane

Odstępstwa od wyłącznego prawa hodowców (art. 15, Konwecji UPOV) (1) I. Odstępstwa, obligatoryjnie implementowane w prawie państw członkowskich UPOV (art. 22. 3 uopr) : ü stosowanie odmian chronionych na własne, niezarobkowe potrzeby ü stosowanie odmian chronionych do celów badawczych (research exemption) ü stosowanie odmian chronionych w hodowli nowych odmian roślin (breeder’s exemption), i ich komercjalizacji, z wyjątkiem : odmian pochodnych § odmian nie różniących się wyraźnie od odmian chronionych § składników odmian mieszańcowych §

Odstępstwa od wyłącznego prawa hodowców (art. 15, Konwecji UPOV (2) II. Odstępstwo fakultatywne , zwane „przywilejem rolnika” (farmer’s privilage) (art. 23, 1 -9, uopr) ü daje tzw. drobnym rolnikom prawo do używania materiału ze zbioru ü ü ü odmiany chronionej do siewu we własnym gospodarstwie, prawo to, zwane „przywilejem rolnika”, lub „odstępstwem rolnym”, odnosi się do kilkunastu najważniejszych gospodarczo gatunków roślin rolniczych (17 w PL) wspólnotowe, jak i krajowe przepisy prawne stanowią, że podczas używania materiału ze zbioru, jako materiału siewnego, powinny być zabezpieczone należne interesy hodowców dlatego rolnicy korzystający z tego przywileju powinni dokonywać należnych odpłatności na rzecz hodowców, co najmniej w wysokości 50% opłaty licencyjnej

Przywilej rolnika w przepisach PL Ø Dotyczy materiału siewnego 17 gatunków roślin rolniczych: bobik, groch siewny, jęczmień, len zwyczajny-oleisty, lucerna siewna, łubin wąskolistny, łubin żółty, owies, pszenica twarda, pszenica zwyczajna, pszenżyto, rzepak, rzepik, wyka siewna, żyto, ziemniak Ø Kryterium „drobnego rolnika” spełnia posiadacz gruntów rolnych o powierzchni: ü ü ü do 10 ha – w przypadku ziemniaka i do 25 ha – w przypadku pozostałych gatunków rolniczych mogą oni stosować materiał ze zbioru chronionej odmiany jako materiał siewny, w swoim gospodarstwie rolnym

Definicja „drobnego rolnika” w prawie wspólnotowym Ø rolnik, który nie uprawia roślin na powierzchni większej niż ta, która potrzebna jest do wyprodukowania 92 ton zbóż / 185 ton ziemniaków w czasie jednego zbioru Ø taka sama definicja obowiązuje w większości państw członkowskich UE we Francji, nie przewiduje się przywileju rolnika Ø

Ochrona własności intelektualnej w biotechnologii Prawo patentowe Ø podstawy prawne w UE: ü dyrektywa 98/44/EC w sprawie ochrony odkryć w biotechnologii (Art. 3 i 4) ü Art. 53 Europejskiej Konwencji Patentowej (EPC) w zakresie odstępstw od patentowania ü ustawodawstwa krajów członkowskich Ø patentowaniu podlegają rośliny, (a nie odmiany), produkty, procesy, metody i inne odkrycia biotechnologiczne

Odstępstwa od ochrony patentowej (1) Ø w prawodawstwie UE, istnieje możliwość stosowania opatentowanych wynalazków do celów badawczych Ø opatentowane odkrycia mogą być częściowo stosowane w pracach hodowlanych tylko w niektórych krajach (F, NL, DE), („ograniczony przywilej hodowcy”) Ø prawo patentowe USA nie przewiduje żadnych odstępstw od ochrony patentowej

„Ograniczony przywilej hodowcy” w prawie patentowym Ø ograniczony przywilej hodowcy, pozwala na stosowanie opatentowanego materiału biologicznego, jedynie do hodowli, odkrycia i wyprowadzenia nowych odmian, ale nie do ich komercjalizacji Ø obecnie, zapisy o „ograniczonym przywileju hodowcy” znajdują się jedynie w prawach patentowych w NL, FR i DE Ø w przypadku wyłącznego prawa do odmian roślin (UPOV) występuje pełny zakres „przywileju hodowcy”, obejmujący nie tylko hodowlę innowacyjnych odmian, i daje także możliwość ich swobodnej komercjalizacji

Odstępstwa od ochrony patentowej (2) Ø odstępstwa od patentu ograniczają się jedynie do celów badawczych Ø wykorzystanie patentów w odmianach komercyjnych odbywa się na zasadach, jak w przypadku odmian pochodnych (EDV) Ø jeżeli właściciel patentu udostępnił (sprzedał) swój wynalazek do użytkowania rolniczego oznacza to, że mają też zastosowanie przywilej hodowcy i przywilej rolnika

Koegzystencja pomiędzy patentami, a wyłącznym prawem do odmian roślin (1) Ø jeżeli komercyjnie dostępna odmiana, chroniona w systemie UPOV posiada opatentowaną cechę (właściwość), to powinna ona być swobodnie dostępna do dalszej hodowli roślin, zgodnie z breeder's exemption Ø jednak rejestracja i komercyjne wykorzystanie takiej odmiany wymaga autoryzacji ze strony właściciela opatentowanej cechy Ø jeżeli wytworzona odmiana jest odmianą pochodną i posiada opatentowaną właściwość, jej komercyjne wykorzystanie wymaga autoryzacji właściciela odmiany wyjściowej oraz właściciela opatentowanej cechy

Koegzystencja pomiędzy patentami, a wyłącznym prawem do odmian roślin (2) Ø odmiana zawierająca opatentowany konstrukt genetyczny nie może być komercyjnie wykorzystywana przez posiadacza wyłącznego prawa do tej odmiany, bez zgody właściciela patentu Ø natomiast, właściciel patentu, może eksploatować chronioną wyłącznym prawem odmianę, do której wprowadził opatentowany element, jeśli nie jest ona odmianą pochodną

Koegzystencja pomiędzy patentami, a wyłącznym prawem do odmian roślin (3) Ø potrzeba zawierania umów licencyjnych pomiędzy właścicielem patentu na odkrycie biotechnologiczne a posiadaczem wyłącznego prawa do odmian roślin Ø przymusowe umowy licencyjne są zawierane pomiędzy hodowcami, a właścicielami patentów, w przypadku braku porozumienia pomiędzy stronami Ø przymusowe licencje są uregulowane prawnie: w ü Art. 12, Dyrektywy 98/44 EC ü Art. 29 Rozporządzenia 2100/94 EC ü Ustawach krajowych. (art. 30 -35, uopr)

Koegzystencja pomiędzy patentami, a wyłącznym prawem do odmian roślin (4) Ø licencje przymusowe przyznaje się, jeżeli zainteresowane strony nie są w stanie zawrzeć umów licencyjnych, a w szczególności: ü jeżeli hodowca nie może wykonać posiadanego prawa do odmiany (krajowego, wspólnotowego) bez naruszenia prawa patentowego ü może wystąpić z wnioskiem do urzędu o przyznanie licencji przymusowej na niewyłączne stosowanie opatentowanego odkrycia biotechnologicznego

Koegzystencja pomiędzy patentami, a wyłącznym prawem do odmian roślin (5) Ø i odwrotnie, jeżeli właściciel patentu nie może wykonać swojego prawa bez naruszenia prawa hodowcy do odmiany ( jeżeli jest ona odmianą pochodną) Ø w takim przypadku występuje z wnioskiem do urzędu o przyznanie licencji przymusowej na niewyłączne wykorzystanie komercyjne odmiany chronionej wyłącznym prawem Ø wnioskujący o przyznanie licencji przymusowej, musi przedstawić dowody na brak możliwości zawarcia umowy licencyjnej i jednocześnie przedstawić informacje, że określona odmiana i/lub odkrycie biotechnologiczne wnoszą istotny postęp technologiczny i mają duże znaczenie ekonomiczne

Egzekwowanie wyłącznego prawa do odmian roślin (1) Ø Regulacje prawne na poziomie wspólnotowym: ü Rozporządzenie RE, nr 2100/94 z 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego prawa do odmian roślin (OJ. L. 227, 1. 09. 1994 r. ), problematyka egzekwowania wyłącznego prawa zawarta jest głównie w art. 94 -107 niniejszego rozporządzenia ü Dyrektywa EP, RE, nr 2004/48/EC z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania prawa własności intelektualnej (OJ. L. 195, 2. 06. 2004 r. ) ü Rozporządzenie RE, nr 1383/2003, z 22 lipca 2003 r. , w sprawie działań celnych w odniesieniu do towarów podejrzanych o naruszenie niektórych form własności intelektualnej oraz środków zaradczych w odniesieniu do tych towarów (OJ. L 196, 2. 08. 2003 r. )

Egzekwowanie wyłącznego prawa do odmian roślin (2) Ø Hodowca posiadający wyłączne prawo może w drodze umowy licencyjnej udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z wyłącznego prawa Ø Umowa licencyjna wymaga zachowania formy pisemnej, pod rygorem nieważności Ø W umowie licencyjnej można ograniczyć z wyłącznego prawa (licencja ograniczona) Ø Jeżeli nie ograniczono w niej zakresu korzystania z wyłącznego prawa (licencja pełna), licencjobiorca ma prawo korzystania z wyłącznego prawa, w takim samym zakresie jak licencjodawca korzystanie

Problemy koegzystencji pomiędzy patentami roślinnymi, a wyłącznym prawem do odmiany (1) Ø system patentowy w coraz większym stopniu zachodzi / pokrywa się z wyłącznym prawem hodowców do odmian: ü coraz więcej roślin tworzy się z zastosowaniem istotnych procesów / metod biologicznych (IPB) ü ostatnie decyzje EPO (pomidor / brokuł) potwierdzają ten trend i zachęcają do patentowania roślin

Problemy koegzystencji pomiędzy patentami roślinnymi, a wyłącznym prawem do odmiany (2) Ø taki rozwój sytuacji może skomplikować, a nawet zablokować wdrażanie innowacji w sektorze nasiennym, ponieważ: ü system patentowy nie przewiduje pełnego zakresu „przywileju hodowcy” ü ograniczaniu „przywileju hodowcy” sprzyja , zarówno obecne wspólnotowe prawodawstwo patentowe oraz dyrektywa 98/44, jak i stosowne przepisy w państwach członkowskich UE ( w tym w rodzimym prawie: „Prawo własności przemysłowej”)

Problemy koegzystencji pomiędzy patentami roślinnymi, a wyłącznym prawem do odmiany (3) Ø hodowcy coraz częściej napotykają na liczne trudności i ograniczenia: ü w dostępie do innowacyjnej puli genetycznej (geny, nowatorskie cechy), tworzonej w ostatnich latach ü ograniczony dostęp do patentów, brak praktycznych odstępstw i ograniczenie zakresu przywileju hodowcy, ma kluczowe znaczenie dla innowacyjnej hodowli roślin, współczesnego rolnictwa i stale rosnących potrzeb społecznych

Problemy koegzystencji pomiędzy patentami roślinnymi, a wyłącznym prawem do odmiany (4) Ø Problem koegzystencji ochrony patentowej z prawem hodowców do odmian narasta, z powodu: ü stale rosnącej liczby patentów roślinnych ü niejasności odnośnie zakresu prawnego ich stosowania ü braku łatwo dostępnych informacji odnośnie liczebności i zakresu istniejących już patentów na materiał biologiczny

Problemy koegzystencji pomiędzy patentami roślinnymi, a wyłącznym prawem do odmiany (5) Ø powstały inicjatywy w zakresie poprawy dostępności do patentów, a mianowicie: ü „PINTO” = (Patent INnformation and Transparency On-line), inicjatywa ESA (European Seed Association), (www. euroseeds. eu) ü „PINTO” istnieje od 1 lipca 2013, i jest aktualizowany co 6 m-cy ü „ILPvegetable”, inicjatywa warzywników (www. ilp-vegetable. org), zapewniająca: - otwarte członkowstwo dla małych, średnich i dużych firm hodowli warzyw ILPvegetable” gwarantuje dostęp do patentów na materiał biologiczny warzyw na podstawie rozsądnych opłat za udostępnienie patentów

Konsekwencje decyzji (G 2/12) oraz (G 2/13) poszerzonego składu Rady odwoławczej EPO w sprawie brokuła i pomidorów Ø decyzje potwierdzają, że rośliny uzyskane w drodze istotnych procesów biologicznych (IPB), podlegają patentowaniu Ø wszystkie rośliny brokuła i pomidora, które posiadają opatentowane właściwości , występujące w naturze podlegają opatentowaniu Ø decyzje powyższe stanowią wąską interpretację art. 53(b) Konwencji EPC, a tym samym dają szerokie możliwości do przyznawania podobnych patentów dotyczących odmian roślin

Niebezpieczeństwo związane ze zwiększającą się liczbą patentów roślinnych (1) Ø Dla rolników: ü ü mniejsza podaż innowacji mniejszy postęp w hodowli roślin mniejsza oferta nowych odmian większe koszty materiału siewnego Ø Dla konsumentów: ü wybór dyktowany przez skonsolidowanie przemysłu nasiennego ü wyższe ceny produktów żywnościowych

Niebezpieczeństwo związane ze zwiększającą się liczbą patentów roślinnych Dla hodowców: (2) Ø zagrożone jest wyłączne prawo hodowców w zakresie dostępności do wyjściowych materiałów genetycznych oraz w zakresie „przywileju hodowcy” oraz w obszarze „przywileju rolnika Ø prawo patentowe wymaga nowelizacji , biorąc pod uwagę powyższe utrudnienia związane z coraz szerszego wprowadzaniem do praktyki hodowlanej, roślinnych patentów tworzonych w biotechnologii Ø odmiany chronione wyłącznym prawem są swobodnie dostępne, w celu ich dalszego doskonalenia, zarówno przez hodowców, jak i przez biotechnologów Ø niestety, obecne prawo patentowe nie daje takiej możliwości, w zakresie dostępności patentów do dalszej hodowli roślin, co jest podejściem nieuczciwym, hamującym postęp we wprowadzaniu innowacji

Zamierzenia w zakresie poprawy równowagi pomiędzy patentami, a prawem hodowców do odmian (1) Ø dążenie do wprowadzenia rozwiązań w prawie patentowym, w celu możliwości stosowania pełnego zakresu „przywileju hodowcy” przez hodowców Ø wykluczyć możliwość patentowania roślin uzyskanych z zastosowaniem istotnych procesów biologicznych (IPM)

Zamierzenia w zakresie poprawy równowagi pomiędzy patentami, a prawem hodowców do odmian (2) Ø umożliwienie patentowania roślin otrzymanych za pomocą IPM + native genów i cech Ø udostępnianie takich patentów za rozsądną opłatą jak w ramach platformy ILP vegetable) Ø rozważenie możliwości prawnych wyłącznie produktów biologicznych roślin, naturalnych genów i cech) spod patentowania, w przypadku ich pozyskania za pomocą IPB

Wnioski 1. obecne prawo patentowe nie jest wystarczającym instrumentem dla zapewnienia ochrony własności intelektualnej sprzyjającej dalszemu rozwojowi hodowli roślin i biotechnologii 2. aktualne wyłączne prawo do odmian roślin w większym stopniu, niż patenty spełnia potrzeby hodowców, biotechnologów, rolnictwa i konsumentów 3. należy poprzeć działania legislacyjne, podjęte przez prezydencję holenderską na poziomie wspólnotowym, aby odkrycia i wynalazki biotechnologiczne mogłyby być szerzej i łatwiej dostępne dla hodowców roślin i innych zainteresowanych stron

Dziękuję za uwagę