Tytu wykadu Wykad 8 Ochrona rolin przed chorobami
Tytuł wykładu Wykład 8 Ochrona roślin przed chorobami: Metody agrotechniczne i fizyczne. Choroby szczególnie uciążliwe lub zwalczane na mocy prawa Dr hab. Krzysztof Matkowski Program unowocześniania kształcenia w SGGW dla zapewnienia konkurencyjności oraz wysokiej kompetencji absolwentów
Agrotechniczne metody ochrony roślin • Uprawa roli podorywka, orka, uprawki • Zmianowanie i płodozmiany klasyczne, zbożowe, międzyplony i wsiewki • Zasiewy mieszane • Rejonizacja upraw
Agrotechniczne metody ochrony roślin Płodozmian pozwala na utrzymanie żyzności i urodzajności sprzyja utrzymaniu odpowiedniego poziomu zdrowotności roślin. Objawy zgorzeli podstawy źdźbła (Gaeumannomyces graminis)
Zasiewy mieszane Zasiew mieszany - mniejsze tempo rozprzestrzeniania choroby Zasiew jednogatunkowy Patogen zakażający gatunek 1 Patogen zakażający gatunek 2
Agrotechniczne metody ochrony roślin Nawożenie zgodne z zaleceniami, nawożenie dolistne, NPK Niedobór składników pokarmowych Nadmiar składników pokarmowych Nawożenie mikroelementami Utrzymywanie właściwego dla uprawianego gatunku rośliny p. H podłoża Niedobór potasu na winorośli
Niedobór składników pokarmowych Objawy niedoboru wapnia na owocach pomidora i gruszy Niedobór miedzi na pomidorze
Agrotechniczne metody ochrony roślin • Stosowanie optymalnego terminu siewu, sadzenia i zbioru • Stosowanie wysokiej jakości materiału rozmnożeniowego • Niszczenie chwastów i żywicieli pośrednich patogenów • Selekcja negatywna-usuwanie pierwszych chorych roślin lub ich fragmentów • Niszczenie resztek pożniwnych jako źródła infekcji • Zabiegi higieniczne - odkażanie narzędzi i opakowań
Fizyczne metody ochrony roślin Stosowanie wysokiej temperatury: 1. Odkażanie nasion 2. Odkażanie gleby 3. Termoterapia Zraszanie wodą 4. Dosuszanie nasion po zbiorze Zadymianie Stosowanie niskiej temperatury: 1. Przechowywanie płodów i organów rozmnażania wegetatywnego w przechowalniach Zraszanie upraw wodą i zadymianie może być ochroną przed przymrozkami
Test sprawdzający 1. Niedobór azotu ma pływ na: a. podatność roślin na choroby b. mrozoodporność c. eutrofizację środowiska d. aktywność aparatu fotosyntetyzującego e. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe 3. Fizyczne metody ochrony roślin stosuje się głównie w: a. przetwórstwie rolnospożywczym b. przechowalnictwie c. w uprawach zbóż d. podczas siewu roślin 2. Selekcja negatywna to: a. usuwanie chorych roślin b. usuwanie chorej części rośliny c. oddzielanie zdrowych sadzonek od chorych d. hodowla merystemów 4. Rejonizacja upraw to: a. grupowanie roślin dla rolnictwa ekologicznego b. nadzór plantacji przez rejonowe oddziały PIORi. N c. uprawa odmian roślin w rejonie o optymalnych warunkach klimatyczno-glebowym d. grupowanie roślin przydatnych do przetwórstwa
Choroby zwalczane na mocy prawa - kwarantanna Słowo kwarantanna pochodzi od włoskiego quaranta - 40. W okresie epidemii chorób zakaźnych słowem tym określano czterdziestodniowe odosobnienie ludzi przybyłych z miejsc dotkniętych chorobą. czy chwastów. W ochronie roślin jest to zespół przepisów i zabiegów mających na celu niedopuszczenie do zawleczenia i rozprzestrzeniania w obrębie kraju (kwarantanna wewnętrzna) bądź pomiędzy państwami (kwarantanna zewnętrzna) ważnych gospodarczo chorób i szkodników Stołbur - jedna z chorób kwarantannowych ziemniaka
Choroby zwalczane na mocy prawa Celem kwarantanny jest niedopuszczenie do wprowadzenia i rozwleczenia groźnych gospodarczo chorób roślin, szkodników i chwastów Organizmy szkodliwe znajdujące się na tzw. liście kwarantannowej podlegają zwalczaniu obowiązkowemu Fakt wystąpienia organizmu szkodliwego należy bezwzględnie zgłosić Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa Bakterioza pierścieniowa ziemniaka (Clavibacter michiganensis ssp. Sepedonicus)
Choroby zwalczane na mocy prawa - kwarantanna Przepisy związane z organizmami kwarantannowymi zawarte są w "Ustawie o ochronie roślin" z 18 grudnia 2003 r. (Dz. U. z 2004 r. nr 11 poz. 94), w rozporządzeniu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 marca 2004 r. "W sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych" (Dz. U. z 2004 r. nr 61, poz. 571) oraz w rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 8 czerwca 2004 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych (Dz. U. nr 138, poz. 1466).
Zasady ustalania listy obiektów kwarantannowych • Patogen nie występuje w kraju lub występuje tylko w niektórych regionach • Patogen może być zawleczony do kraju i może się na jego terenie rozwijać • Epidemie wywoływane przez patogena mają charakter wyspowy i są możliwe do ograniczenia na określonym obszarze • Rozprzestrzenianie patogena jest ograniczone i w jakimś stopniu zależne od działań człowieka • Do zwalczania patogena są potrzebne specjalne środki które wykraczają poza standardowe zabiegi ochrony roślin
Organizmy kwarantannowe -zaraza ogniowa Zaraza ogniowa (Erwinia amylovora)
Choroby zwalczane na mocy prawa Kontrole zdrowotności roślin przeprowadza się w miejscach: • uprawy roślin, • wytwarzania produktów roślinnych • ich przechowywania, • u podmiotów nabywających rośliny, produkty • w każdym miejscu, w którym rośliny są przemieszczane — na drogach i w środkach transportu. W przypadku wykrycia organizmu kwarantannowego wojewódzki inspektor musi ustalić: • zasięg występowania i możliwości rozprzestrzeniania się organizmu; • źródło infekcji; • strefy, w których mogą być podjęte działania w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się tych organizmów.
Szczególnie uciążliwe choroby roślin, nie będące organizmami kwarantannowymi Mączniaki prawdziwe (Blumeria graminis i inne) Rdze, w szczególności rdze brunatne zbóż Fuzariozy ( Fusarium culmorum, F. avenaceum, F. oxysporum i inne) Botrytis cinerea na pomidorze Zaraza ziemniaka na ziemniaku i pomidorze (Phytophthora infestans) Szara pleśń (Botrytis cinerea) Parch jabłoni ( Venturia inaequalis) Zaraza ziemniaka na pomidorze
Szczególnie uciążliwe choroby roślinchoroby w przechowalniach Sina pleśń jabłek (Penicillium expansum) Botrytis cinerea na pietruszce
Test sprawdzający 1. Kwarantanna jest metodą ochrony: a. biologicznej b. nieunormowaną prawnie c. opartą na izolacji przestrzennej d. organizacyjno - prawną 3. Sadzonki roślin przeznaczone na a. b. c. d. eksport do krajów EU muszą posiadać: paszport świadectwo fitosanitarne kartę choroby elektroniczny identyfikator 2. Kwarantanna zewnętrzna: a. obejmuje teren poza obszarem wystąpienia choroby b. obejmuje teren kraju lub grupy krajów c. jest to umowne określenie strefy z której doszło do infekcji d. obejmuje teren poza obrębem krajów Unii Europejskiej (UE) 4. Pasożyty bezwzględne: a. szybko zabijają roślinę b. muszą przejść fazę saprotroficzną c. pasożytują tylko na żywych roślinach d. rozwijają się również na martwych roślinach
Zakończenie KONIEC WYKŁADU
- Slides: 19