MAVZU Ertak otish darsining ishlanmasini tuzish 1 2

MAVZU: Ertak o‘tish darsining ishlanmasini tuzish (1 -2 -sinf)

REJA: 1. Ma’ruzada o‘rganilgan nazariy bilimlarni takrorlash 2. Mavzu bo’yicha DTS va 1 -2 -sinf o‘qish fanidan o‘quv dasturi tahlili. Dars ishlanmasi muhokamasi 3. Ertak o‘tish darsining ishlanmasini tuzish va o‘tkazish yuzasidan tavsiyalar 4. Blis-o'yini Test 4. Xulosa

GLOSSARIY Ertak- fairy tale hikoya- istoriya she’r- poetry metod- method

Foydalanilgan adabiyotlar : 1. G‘afforova T. va boshqalar “ O‘qish kitobi ” 1 - sinf , T. , 2019 2. G‘afforova T. va boshqalar “ O‘qish kitobi ” 2 - sinf , T. , 2019 3. Umarova M. va boshqalar “ O‘qish kitobi ” 3 -sinf , T. , 2017 3. Matchonov S. . va boshyaalar “ O‘qish kitobi ” , 4 - sinf , T. , 2017 8. Matchonov S. va boshqalar 4 - sinfga o‘qish darslari , T. , 2010 9. K. Qosimova, S. Matchonov, X. G’ulomova, SH. Yo‘ldosheva, SH. Sariyev “Ona tili o‘qitish metodikasi”. T. “Noshir”. 2009. 10. George Yule. The Study of Language. CAMBRIDJE

• Savollar: • 1. Sinfda o’qish darslarida o’quvchilarga qanday bilimlar beriladi? • 2. O’qish darslarining tarbiyaviy ahamiyatini ayting. • 3. O’qish darslarining asosiy vazifalari nimalardan iborat? 4. 1 - sinf o`qish darsligi uchun dasturda necha soat ajratilgan? 5. 2 - sinf o`qish darsligi uchun dasturda necha soat ajratilgan? 6. Qanday o’qish turlari bor? 7. Ertak nima? 8. Ertakni o‘rganishda qanday usullardan foydalaniladi? 9. Boshlang‘ich 1 -sinf «O‘qish kitobi» da qaysi mavzudagi ertaklar berilganini izohlang. 10. Boshlang‘ich 2 -sinf «O‘qish kitobi» da qaysi mavzudagi ertaklar berilganini izohlang. 11. Ertakni o‘rganish darslarining qurilishi quyidagicha bo‘lishi

“Kichik guruhlarda ishlash” 1 -guruh uchun savollar: 1. Sinfda o‘qish darslarida o‘quvchilarga qanday bilimlar beriladi? 2. O‘qish darslarining tarbiyaviy ahamiyatini ayting. 3. O‘qish darslarining asosiy vazifasi nimalardai iborat? 4, Yaxshi o‘qish malakasining sifatlari deganda nimani tushunasiz? Ular o‘zaro qanday aloqada? 5. To‘g‘ri o‘qish nima? Xato o‘qishni keltirib chiqaradigan sabablarni ayting. 6. To‘g‘ri o‘qishni ta’minlovchi shartlarni sanang.

2 -guruh uchun savollar: 1. Tez o‘qish nima? Unga erishishning metodik usullarini ayting. 2. O‘quvchilarning o‘sish sur’atiga qo‘yiladigan dastur talablarini ayting. 3. Ongli o‘qish xaqida gapirib bering. 4. Ifodali o‘qish, uning ahamiyatini ayting. 5. Ifodali o‘qishga o‘rgatish shartlarini ayting. 6. Ifodali o‘qish malakasini shakllantirish shartli ravishda necha bosqichga bo‘linadi. Har bir bosqichning vazifasini ayting.

1 -topshiriq. Boshlangich sinflar ona tili dasturi ( «O‘qish» bo‘limi) va o‘qish kitoblaridan foydalanib, 1 -2 sinflarda o‘qish tematikasini belgilang. 2 -topshiriq. Badiiy asar ustida ishlashning sxematik rejasini tuzing va uni asoslang, badiiy asar ustida ishlashning har bir bosqichi vazifalarini ayting. 3 -topshiriq. Matn ustida ishlash yuzasidan o‘quvchilar ko‘nikmasiga qo‘yilgan dastur talablarini tahlil qiling. 4 -topshiriq. 1 -2 - sinflar «O‘qish kitobi» da berilgan topshiriqlarni guruhlang; o‘quvchilarda matn ustida ishlash, xususan, reja tuzish va qayta hikoyalash ko‘nikmasini shakllantirish qay darajada amalga oshirilganini aniqlang.

O’QISH FANINING DAVLAT TA’LIM STANDARTIDA O’QUVCHILAR EGALLASHI LOZIM BO`LGAN BILIM, KO`NIKMA VA MALAKAGA QUYIDAGI TALABLAR QO’YILGAN: §Ifodali o‘qish; §Qayta hikoya qilish; §Mustaqil fikrlash; §Og‘zaki va yozma nutqni o‘stirish; §O‘qish tezligi va texnikalarini shakllantirish.

Muammolar : Øo‘qish tezligi; Øo‘qish texnikasi; Øindvidual ishlash; Ømustaqil fikrlash; Øhajm jihatidan katta bo‘lgan matnlar ustida ishlash; Øpedagogik texnologiyalardan samarali va maqsadli foydalanish; Ødarslarda AKTdan foydanish.

O‘qitish usullari va texnikasi: “Keys-stadi”, “Blis-so‘rov”, “Tushunchalar tahlili”, “Zinamazina”, “Munosabat”, “Aqliy hujum”, Dars ishlanmasi muhokamasi “Bumerang”, “Bahs-munozara”, “T-jadval”, (Grafik organayzerlar): “Baliq skeleti”, “BBB”, 3. Ertak o‘tish darsining “Toifalash jadvali”, “Venn diagrammasi”, ishlanmasini tuzish va o‘tkazish “Insert”, “Klaster”, “Nima uchun? ”, “Qanday? ” yuzasidan tavsiyalar va boshqalar. • O‘qitishni tashkil qilish shakllari: frontal, kollektiv, guruhiy, dialog, o‘zaro hamkorlikka asoslangan. •

Ertakni o‘rganish darslarining qurilishi quyidagicha bo‘lishi mumkin: 1. Ertak bilan tanishtirish: a) o‘quvchilarni ertakni idrok etishga tayyorlash; b) o‘qituvchining ertakni ifodali o‘qishi, yod aytib berishi va hok. 2. Ertakni o‘quvchilar qay darajada idrok etganliklarini aniqlash maqsadida qisqacha suhbat o‘tkazish; 3. Ertakni qismlarga bo‘lib o‘qish va tahlil qilish; undagi ayrim tasviriy vositalar, ma’nodosh so‘zlarni topish, lug‘at ishi (ayrim so‘zlar ma’nosini tushuntirish); 4. Ertakni aytib berishga tayyorlanish (ichda o‘qish); 5. Ertakni so‘zlab berish; 6. Umumlashtiruvchi suhbat (ertak g‘oyasini ochish); 7. Ma’lum vazifa bilan ertakni qayta o‘qish (ijodiy va mustaqil ishlar); 8. Vazifani tekshirish va yakunlash; 9. Uyda ertakni o‘qib (yoki aytib) berishga tayyorlanish.

“ZEHN MATNI” USULI Bu usul darslikda berilgan matn bilan o‘quvchilar tanishib bo‘lgach zehnini sinash uchun, yoki uyga vazifa sifatida berilgan matnni mustahkamlash uchun qo‘llaniladi. • Buning uchun o‘quvchilarga matn yozilgan qog‘oz tarqatiladi. Matn ichidagi ayrim so‘z va raqamlar o‘zgartirib qo‘yiladi. O‘quvchilar esa ana shu xatolikni topib, matn tagida berilgan jadvalga joylaydilar.

Sinkveyn “ metodi muz sovuq, qattiq eriydi, yoriladi, ko‘chadi Bolalar muzda yaxmalak uchadi. yax “So‘zdan so‘z yasash”o‘yini O‘quvchilarning lug‘at boyligini oshirishda, so‘z zahirasini orttirishda yordam beradi. O‘yinning sharti: O‘quvchilar 3 guruhga bo‘linadilar. Mavzuga oid bir necha so‘z yozib qo‘yiladi. So‘zdagi harflardan foydalangan holda, boshqa harf ishlatmasdan, o‘zgacha ma’noga ega bo‘lgan so‘zlarni topib yozish taklif qilinadi.

“Meni tushun” o‘yini. Biror narsaning nomi, belgisi yozilgan kartochka stol ustida teskarisiga qo‘yiladi. O‘qituvchi yoki bir o‘quvchi chiqib shu narsani yoki belgini ta’riflaydi. Masalan, ona tili darslarida matn bilan tanishishlaridan oldin o‘tkaziladi. O‘qish darslarida asarda ishtirok etgan timsollar nomi yozilgan bo‘lishi ham mumkin. Masalan, “Ur, to‘qmoq” so‘zi yozilgan kartochka teskari qilib qo‘yiladi O‘qituvchi: 1 - ta’rif: saxiy, qo‘li ochiq, , himmatli, saxovatli, xotam, tanti chol qatnashgan. U qaysi ertak? 2 - ta’rif: Chol parrandaga yordam beradi. 3 - ta’rif: Parranda cholga qaynar xumcha, ochildasturxon beradi. So‘ng o‘qituvchi: “ Cholning xususiyatlarini ayting” topshirig‘ini beradi.

Rezyume” texnologiyasi murakkab, ko‘p tarmoqli, mumkin qadar muammoli mavzularni o‘rganishga qaratilgan. Texnologiyaning mohiyati shundan iboratki, bunda bir yo‘la mavzuning turli tarmoqlari bo‘yicha axborot beriladi. Ayni paytda ularning har biri alohida nuqtalardan muhokama etiladi. Masalan, ijobiy va salbiy tomonlari, afzallik va kamchiliklari, foyda va zararlari belgilanadi.

Talabalarning bilishga oid o‘quv maqsadiga erishilganlik darajasini nazorat qilish va baholashda foydalaniladigan topshiriqlar

Blis-o'yini № Savollar 1. O‘qish va yozuv darslariga qo‘yiladigan umumdidaktik talablar 2. 4 -sinf o‘quvchilarining o‘qish malakasi qaysi bosqichga to‘g‘ri keladi. Yak ka javob To'g' 'ri ja vob G Sizning harakatingiz D B) Ongli o‘qish o‘quvchining hayotiy tajribasiga, so‘zning leksik ma’nosini, gapda so‘zlarning bog‘lanishini tushunishga bog‘lik G ) Dars tarbiyalovchi xarakterda bo‘lsin, ta’limiy maqsadni amalga oshirsin, izchil va istiqboli, samarali xilma-xil metod va usullardan tanlansin, dars materiali ilmiy va muvofiq o‘quvchilarning saviyasi hisobga olinsin A) 1 -sinf 3. Ongli o‘qishni ta’minlovchi metodik shartlarni aniqlang B) 4. Yangi asarni o‘rganishda tayyorgarlik ishlarining vazifalari berilgan javobni belgilang. E V) Adabiy talaffuz normalariga rioya qilgan holda o‘qish to‘g‘ri o‘qish deyiladi. 5. Notanish matnni bir daqiqada o‘qish tezligi 25 -30 so‘z bo‘lgan me’yor qaysi sinfga tegishli? A D) Sidirg‘a o‘qish bosqichiga 6 To‘g‘ri o‘qishga berilgan qaysi tarifni noto‘g‘ri deb bilasiz? V E) Asarni o‘qishga tayyorgarlik: asarda tasvirlangan voqealari haqida tasavvur qilishlari uchun uni hayot bilan bog‘lash, yozuvchi haqida ma’lumot berish asarni emostional idrok etishga tayyorlash, lug‘at ustida ishlash: asarni o‘qib berish: o‘quvchilarning dastlabki tasavvurlarini aniqlovchi suhbat.

19 BOTIR MERGAN VA CHAQIMCHI (O‘ZBEK XALQ ERTAGI)

20 QUYIDAGI TURLI JANR ASARLAR TA’RIFINI ANIQLANG VA JADVALGA HAR BIR USTUN OSTIGA MOS RAQAMLARNI BELGILANG 1. ERTAK. 2. HIKOYA. 3. SHE’R. 4. RIVOYAT 5. TOPISHMOQ.

E'tiboringiz uchun rahmat!!!