1 ilova 5 Mavzu Didaktika pedagogik talim nazariyasi

1 -ilova 5 -Mavzu. Didaktika pedagogik ta’lim nazariyasi. O’qitish jarayoni yaxlit tizim sifatida

2 -ilova Reja: 1. Didaktika pedagogikaning tarkibiy qismi sifatida. 2. Didaktikaning asosiy kategoriyalari. 3. Zamonaviy ta”lim paradigmalari. 3. Ta’lim jarayonining mohiyati va vazifalari. 4. Oqitish jarayoni bosqichlari. 5. . O’quvchilaming bilish faoliyati va uning tuzilishi. 6. Ta’lim tamoyillari va qonuniyatlari.

Adabiyotlar: 1. О‘z. Rning “Ta’lim tо‘g‘risida”gi Qonuni // Barkamol avlod – О‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – Toshkent: Sharq nashriyot-matbaa konserni, 1997. 2. О‘z. Rning “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” // Barkamol avlod – О‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – Toshkent: Sharq nashriyot-matbaa konserni, 1997. 3. Karimov I. A. Barkamol avlod – О‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – Toshkent: Sharq nashriyot-matbaa konserni, 1997. 4. Mavlonova R. , Tо‘rayeva O. , Holiqberdiyev K. Pedagogika. – Toshkent: О‘qituvchi, 2001. 5. Pedagogika nazariyasi va tarixi. 1 -qism. Pedagogika nazariyasi / M. X. Toxtaxodjayeva va boshqalar. Prof. M. X. Toxtaxodjayevaning umumiy tahriri ostida. – Toshkent: “Iqtisod-moliya”, 1996.

3 -ilova Didaktika (ta’lim nazariyasi: yunoncha “didaktikos” о‘rgatuvchi, “didasko” esa о‘rganuvchi) ta’limning nazariy jihatlari (ta’lim jarayonining mohiyati, tamoyillari, qonuniyatlari, о‘qituvchi va о‘quvchi faoliyati mazmuni, ta’lim maqsadi, shakl, metod, vositalari, natijasi, ta’lim jarayonini takomillashtirish yо‘llari va hokazo muammolar)ni о‘rganuvchi fan

3 A-ilova Didaktika (ta’lim nazariyasi)ning predmeti о‘qitish (о‘qituvchi faoliyati)va bilim olish (о‘quvchining о‘rganish faoliyati)ning о‘zaro bog‘liqligi va aloqadorligi jihatlarini о‘rganishdan iborat

O‘quvchi faoliyatining vazifasi: 1. Bilim olish; 2. O‘quv harakatlari: (yozish, rasm chizish, tajribalar o‘tkazish); perseptiv harakatlar (tinglash, fikrlash, kuzatish, sezish) hamda nutqdan foydalanish kabilar; 3. Eslab qolish; 4. Idrok etish; 5. O‘z-o‘zini nazorat etish; 6. Kuzatish; 7. Natijani baholash, tahlil etish.

4 -ilova Vazifalar Ta’lim jarayonlari va ularni amalga oshirish shartlarini ta’riflash va tushuntirish Ta’lim jarayonini yanada mukammal tashkil etish, ta’lim tizimlari va texnologiyalarini ishlab chiqish Ta’lim jarayoni uchun xos bо‘lgan umumiy qonuniyatlarni aniqlash, omillarini tahlil qilish va ta’riflash Didaktikaning asosiy vazifalari

Ta’limning keng tarqalgan beshta paradigmasi mavjud: an’anaviy (bilimga yo‘naltirilgan paradigma); fenomenologik (insonparvarlik paradigmasi); ratsionalistik (bixevioristik, xulq- atvorga doir); texnokratik; ezoterik.

5 -ilova Didaktikaning asosiy kategoriyalari quyidagilardan iborat: Bilim shaxsning ongida tushunchalar, sxemalar, ma’lum obrazlar kо‘rinishida aks etuvchi borliq haqidagi tizimlashtirilgan ilmiy ma’lumotlar majmui Kо‘nikma olingan bilimlarga asoslanib qо‘yilgan vazifalar va shartlarga binoan bajariladigan harakatlar yig‘indisi Malaka ongli xatti-harakatning avtomatlashtirilgan tarkibiy qismi

5 A-ilova Ta’lim о‘quvchilarga nazariy bilimlarni berish asosida ularda amaliy kо‘nikma va malakalarni shakllantirish, ularning bilish qobiliyatlarini о‘stirish va dunyoqarashlarini tarbiyalashga yо‘naltirilgan jarayon Ta’lim jarayoni о‘qituvchi va о‘quvchilar о‘rtasida tashkil etiluvchi hamda ilmiy bilimlarni о‘zlashtirishga yо‘naltirilgan pedagogik jarayon Bilim olish idrok etish, о‘rganish, mashq qilish va muayyan tajriba asosida xulq-atvor hamda faoliyat kо‘nikma, malakalarning mustahkamlanib, mavjud bilimlarning takomillashib, boyib borish jarayoni Dars bevosita о‘qituvchi rahbarligida muayyan о‘quvchilar guruhi bilan olib boriladigan ta’lim jarayonining asosiy shakli О‘quv fani ta’lim muassasalarida о‘qitilishi yо‘lga qо‘yilgan hamda о‘zida muayyan fan sohasi bо‘yicha umumiy yoki mutaxassislik bilim asoslarini jamlagan manba Ta’lim mazmuni davlat ta’lim standartlari asosida belgilab berilgan hamda ma’lum sharoitda muayyan fanlar bо‘yicha о‘zlashtirilishi nazarda tutilgan ilmiy bilimlar, shuningdek, shaxsning aqliy va jismoniy qobiliyatini har tomonlama rivojlantirish, dunyoqarashi, odobi, xulqi, ijtimoiy hayot va mehnatga tayyorlik darajasini shakllantirish jarayonining mohiyati

5 B-ilova Ta’lim tizimi yosh avlodga ta’lim-tarbiya berish yо‘lida davlat tamoyillari asosida faoliyat yuritayotgan barcha turdagi о‘quv-tarbiya muassasalari majmui Ta’lim maqsadi (о‘qish, bilim olish maqsadi) ta’limning aniq yо‘nalishini belgilab beruvchi yetakchi g‘oya Ta’limni boshqarish ta’lim muassasalarining faoliyatini yо‘lga qо‘yish, boshqarish, nazorat qilish hamda istiqbollarini belgilash

6 -ilova Ta’limning funksiyalari Ta’lim jarayonining ta’lim berish funksiyasi о‘quvchilarda bilim, kо‘nikma va malakalarni shakllantirishdan iborat Ta’limning rivojlantiruvchi funksiyasi ta’lim jarayonida bilimlarni о‘zlashtirish jarayonida о‘quvchining rivojlanishi sodir bо‘lishini ifodalaydi Ta’limning tarbiyalash funksiyasi turli ijtimoiy tuzum hamda sharoitda ham yaqqol namoyon bо‘lib, ta’lim mazmuni, shakli va metodlarining mohiyati bilan belgilanadi va о‘qituvchi hamda о‘quvchilar о‘rtasidagi munosabatlarni tashkil etish jarayonida yetakchi о‘rin tutadi

7 -ilova Bosqichlar Rejalashtirish Tashkil etish Boshqarish (rag‘batlantirish) Nazorat Natijalarni baholash va tahlil qilish Ta’lim jarayonini boshqarish bosqichlari

8 -ilova Bosqichlar Idrok etish О‘quv materialini anglab yetish Bilimlarni mustahkamlash Bilimlarni amaliyotda qо‘llash Bilimlarni egallash bosqichlari

Zamonaviy fanga aniq qonuniyatlarni ko‘plab soni ma’lumdir. Ular qatoriga quyidagilar kiradi: Didaktik qonuniyatlar. Gnoseologik qonuniyatlar. Psixologik qonuniyatlar. Kibernetik qonuniyatlar. Sotsiologik qonuniyatlar. Tashkiliy qonuniyatlar.

9 A-ilova Ta’lim tamoyillari о‘qitish asosida yotadigan, ta’lim va uni tashkil etish jarayonini tashkil etish mazmuni, shakl, metod va vositalarini tanlanishini belgilaydigan boshlang‘ich asoslardir

Ta’limning mazmunli tamoyillari. Ular ta’lim mazmunini tanlash bilan bog‘liq bo‘lgan qonuniyatlarni aks ettiradi va quyidagi g‘oyalarni ifodalaydi: - fuqarolik; - ilmiyligi; - tarbiyalovchi ta’lim; - fundamentalligi va amaliy yo‘nalganligi (ta’limning hayot bilan, nazariyaning amaliyot bilan bog‘liqligi); - tabiat bilan uyg‘unligi; - madaniyat bilan uyg‘unligi; - insonparvarligi.

10 -ilova “Nima uchun? ” metodi Nima uchun? Nima uchun Ta’lim bilan tarbiya birini bog’lab turadi? Nima uchun?

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!