Gio vin thc hin Th Trc Linh Trng

  • Slides: 35
Download presentation
Giáo viên thực hiện: Đỗ Thị Trúc Linh Trường: THPT số I Nghĩa Hành

Giáo viên thực hiện: Đỗ Thị Trúc Linh Trường: THPT số I Nghĩa Hành

Tiết : 36 - Tiếng Việt THỰC HÀNH MỘT SỐ PHÉP TU TỪ CÚ

Tiết : 36 - Tiếng Việt THỰC HÀNH MỘT SỐ PHÉP TU TỪ CÚ PHÁP Phép lặp cú pháp Hãy nêu các biện pháp tu từ cú pháp chêm đã học. Phép ? Phép liệt kê xen

I. Phép lặp cú pháp: 1. Bài tập 1: a. Đoạn văn: Sự thật

I. Phép lặp cú pháp: 1. Bài tập 1: a. Đoạn văn: Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải là thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật đầu hàng Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hoà. (Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)

Tác dụng Tạo âm hưởng đanh thép, hùng hồn, thích hợp với việc khẳng

Tác dụng Tạo âm hưởng đanh thép, hùng hồn, thích hợp với việc khẳng định nền độc lập của Việt Nam và khẳng định thắng lợi của Cách Việc sử dụng mạng tháng Tám là đánh đổ chế phép lặp mang lại độ thực dân và chế độdiễn phong hiệu quả đạt kiến. như thế nào cho văn bản ?

b. Đoạn thơ: Trời xanh đây là của chúng ta Núi rừng đây là

b. Đoạn thơ: Trời xanh đây là của chúng ta Núi rừng đây là của chúng ta Những cánh đồng thơm mát Những ngã đường bát ngát Những dòng sông đỏ nặng phù sa

b. Ñoạn thơ: + Keát caáu: C- V (caâu khaúng ñònh) “Trôøi xanh ñaây

b. Ñoạn thơ: + Keát caáu: C- V (caâu khaúng ñònh) “Trôøi xanh ñaây laø cuûa chuùng ta. Nuùi röøng ñaây laø cuûa chuùng ta”. CN VN + Lặp cụm từ: Những cánh đồng thơm mát Những ngả đường bát ngát Những dòng sông đỏ nặng phù sa Cụm DT Định ngữ

Tác dụng Khẳng định mạnh mẽ chủ quyền của chúng ta và bộc lộ

Tác dụng Khẳng định mạnh mẽ chủ quyền của chúng ta và bộc lộ cảm xúc tự hào, sung sướng khi đất nước giành được quyền làm chủ

c. Bài tập trong SGK trang 151 (hs làm ở nhà)

c. Bài tập trong SGK trang 151 (hs làm ở nhà)

*TÁC DỤNG: Biểu hiện nỗi nhớ da diết của người ra đi đối với

*TÁC DỤNG: Biểu hiện nỗi nhớ da diết của người ra đi đối với cảnh sinh hoạt và cảnh vật thiên nhiên ở Việt Bắc.

2. Bài tập 2: a. Tục ngữ: Bán bà con xa, mua láng giềng

2. Bài tập 2: a. Tục ngữ: Bán bà con xa, mua láng giềng gần Kết cấu: (CN khuyết)/ ĐT- DT – TT (cả hai vế) => Hai vế lặp cú pháp nhờ phép đối chặt chẽ về số lượng tiếng, về từ loại, về kết cấu ngữ pháp của từng vế.

2. Bài tập 2: b. Câu đối: Cụ già ăn củ ấu non. Chú

2. Bài tập 2: b. Câu đối: Cụ già ăn củ ấu non. Chú bé trèo cây đại lớn Kết cấu: C(DT) – V(ĐT) – BN (DT-TT) Cụ già – ăn - củ ấu non Chú bé - trèo - cây đại lớn Đòi hỏi mức độ chặt chẽ cao: số tiếng bằng nhau, phối hợp với phép đối (về từ loại, nghĩa, dùng từ đồng nghĩa, trái nghĩa tương ứng)

2. Bài tập 2: c. Thơ Đường luật: Ta dại, ta tìm nơi vắng

2. Bài tập 2: c. Thơ Đường luật: Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ, Người khôn, người đến chốn lao xao. Kêt cấu: ĐN, C – V - BN Đòi hỏi mức độ chặt chẽ cao: kết cấu ngữ pháp giống nhau, số tiếng bằng nhau, các tiếng đối nhau về từ loại và nghĩa

2. Bài tập 2: d. Văn biền ngẫu: “Kẻ đâm ngang, người chém ngược,

2. Bài tập 2: d. Văn biền ngẫu: “Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho mã tà ma ní hồn kinh; bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu sắt tàu đồng súng nổ. ” Thường phối hợp với phép đối trong một cặp câu (câu có thể dài nhưng tương đối cân bằng về số lượng tiếng trong các vế)

GIỐNG VÀ KHÁC GIỮA CÁC THỂ LOẠI

GIỐNG VÀ KHÁC GIỮA CÁC THỂ LOẠI

Giống nhau + Tất cả đều sử dụng phép lặp kết cấu cú pháp.

Giống nhau + Tất cả đều sử dụng phép lặp kết cấu cú pháp. Làm rõ ý nghĩa biểu đạt của văn bản + Tác dụng : Nhằm nhấn mạnh và khẳng định nội dung văn bản

Khác nhau Tục ngữ, câu đối, thơ Đường luật , văn biền ngẫu :

Khác nhau Tục ngữ, câu đối, thơ Đường luật , văn biền ngẫu : - Về số tiếng: ở vế trước và vế sau; câu trước và câu sau phải bằng nhau. - Về từ loại : Phải cùng từ loại - Về nhịp điệu : Lặp lại rõ ràng, cân đối. Văn xuôi, thơ tự do : - Về số tiếng: không nhất thiết phải bằng nhau. - Về từ loại : không nhất thiết phải cùng từ loại. - Về nhịp điệu : không nhất thiết lặp lại rõ ràng.

Ôn lại kiến thức: Lặp cú pháp: là sự lặp lại kết cấu cú

Ôn lại kiến thức: Lặp cú pháp: là sự lặp lại kết cấu cú pháp trong câu, trong đoạn nhằm nhấn mạnh, khẳng định nội dung được đề cập hoặc tạo nên sự hài hòa, cân đối về từ ngữ, âm Thế nào là phép điệu… lặp cú pháp?

II/. Phép liệt kê: - Phân tích hiệu quả của phép lặp cú pháp

II/. Phép liệt kê: - Phân tích hiệu quả của phép lặp cú pháp phối hợp với phép liệt kê trong đoạn trích sau : a/152 -SGK: “ Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo, không có ăn thì ta cho cơm; quan nhỏ thì ta thăng chức, lương ít thì ta cấp bổng; đi thủy thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa; lúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết, lúc ở nhàn hạ thì cùng nhau vui cười. Cách đối đãi so với Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang ngày trước cũng chẳng kém gì. ”

*Keát caáu : Hoaøn caûnh + “thì” + giaûi phaùp. *Taùc duïng : Nhaán

*Keát caáu : Hoaøn caûnh + “thì” + giaûi phaùp. *Taùc duïng : Nhaán maïnh vaø khaúng ñònh söï ñoái ñaõi chu ñaùo, ñaày nghóa tình cuûa Traàn Quoác Tuaán ñoái vôùi töôùng só trong moïi hoaøn caûnh khoù khaên.

II/. Phép liệt kê: b. 152 : Đọc SGK. Phép lặp cú pháp kết

II/. Phép liệt kê: b. 152 : Đọc SGK. Phép lặp cú pháp kết hợp với phép liệt kê trong đoạn văn có: * Kết cấu: C- V phối hợp với phép liệt kê: Hàng loạt câu kể tội ác của giặc Pháp “Chúng. . chúng. . . ” * Tác dụng: Vạch trần tội ác của thực dân Pháp, chỉ mặt tên kẻ thù của dân tộc.

Thế nào là biện pháp tu từ liệt kê?

Thế nào là biện pháp tu từ liệt kê?

Ôn lại kiến thức : Liệt kê: là sự sắp xếp nối tiếp hàng

Ôn lại kiến thức : Liệt kê: là sự sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ (cụm từ ) cùng loại để diễn tả được đầy đủ, sâu sắc hơn các khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.

III: Pheùp cheâm xen. Phân tích bộ phận in đậm trong các câu sau

III: Pheùp cheâm xen. Phân tích bộ phận in đậm trong các câu sau về các mặt: Vị trí Dấu hiệu phân biệt Vai trò, tác dụng THẢO LUẬN NHO M Nhóm 1: Đoạn 1. a/152 3 phút Nhóm 2: Đoạn 1. b/153 Nhóm 3: Đoạn 1. c/153 Nhóm 4: Đoạn 1. d/153

III: Phép chêm xen. 1. Bài tập 1/152: a. Thò Nôû xích laïi. Ñaët

III: Phép chêm xen. 1. Bài tập 1/152: a. Thò Nôû xích laïi. Ñaët baøn tay leân ngöïc haén (thò suy nghó ñeán baây giôø môùi xong), thò hoûi haén : - Vöøa thoå haû? (Nam Cao, Chí Pheøo) * Vị trí: TP chêm xen nằm giữa câu * Dấu hiệu: Giữa hai dấu ngoặc đơn * Vai trò-tác dụng : Bổ sung thông tin, thể hiện nhận xét của người viết về đầu óc kém hiểu biết của Thị Nở.

b. Chí Pheøo hình nhö ñaõ troâng tröôùc thaáy tuoåi giaø cuûa haén, ñoùi

b. Chí Pheøo hình nhö ñaõ troâng tröôùc thaáy tuoåi giaø cuûa haén, ñoùi reùt vaø oám ñau, vaø coâ ñoäc, caùi naøy coøn ñaùng sôï hôn ñoùi reùt vaø oám ñau. (Nam Cao, Chí Pheøo) * Vị trí: Phần chêm xen nằm ở cuối câu * Dấu hiệu: Được tách ra bằng dấu phẩy trước đó *Tác dụng: Bổ sung thông tin, thể hiện sự đánh giá của người viết đối với sự việc được nói trước đó (Sự cô độc thật đáng sợ).

c. Cô bé nhà bên(có ai ngờ) Cũng vào du kích. Hôm gặp tôi

c. Cô bé nhà bên(có ai ngờ) Cũng vào du kích. Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích Mắt đen tròn(thương quá đi thôi) *Vị trí: Hai TP chêm xen nằm ở cuối câu *Dấu hiệu: Giữa hai dấu ngoặc đơn *Tác dụng: Thông tin về thái độ ngạc nhiên và tình cảm thương mến của người viết đối với đối tượng.

d. Bởi thế cho nên, chúng tôi, Lâm thời Chính phủ của nước Việt

d. Bởi thế cho nên, chúng tôi, Lâm thời Chính phủ của nước Việt Nam mới, đại biểu cho toàn dân Việt Nam, tuyên bố thoát li hẳn quan hệ thực dân với Pháp, xóa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã kí về nước Việt Nam, xóa bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất nước Việt Nam. *Vị trí: TP chêm xen nằm giữa câu *Dấu hiệu: được tách ra bằng các dấu phẩy *Tác dụng: Bổ sung thêm thông tin về chủ thể của người nói – Chúng tôi- chính phủ nước VN mới. . . dân tộc VN.

Tóm lại : Vị trí, vai trò, dấu hiệu và tác dụng của phép

Tóm lại : Vị trí, vai trò, dấu hiệu và tác dụng của phép chêm xen là : * Vò trí: Naèm ôû giöõa hoaëc cuoái caâu. * Vai troø: Theå hieän söï nhìn nhaän ñaùnh giaù cuûa ngöôøi noùi, ngöôøi vieát ñoái vôùi söï vieäc, hieän töôïng maø caùc thaønh phaàn khaùc bieåu hieän. * Daáu caâu taùch bieät: Daáu () hoaëc daáu phaåy. * Taùc duïng: Giaûi thích, ghi chuù cho töø ngöõ ñi tröôùc, boå sung theâm saéc thaùi veà saéc thaùi tình caûm, caûm xuùc cuûa ngöôøi vieát.

2. Bài tập 2/153: ( HS làm ở nhà)

2. Bài tập 2/153: ( HS làm ở nhà)

IV. Củng cố: • Làm bài tập 1: Đọc 4 câu thơ sau: Cô

IV. Củng cố: • Làm bài tập 1: Đọc 4 câu thơ sau: Cô gái như chùm hoa lặng lẽ Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu (Anh vô tình anh chẳng biết điều Tôi đã đến với anh rồi đấy) (Hương Thầm – Phan Thị Thanh Nhàn) Xác định phép tu từ cú pháp được sử dụng trong 4 câu thơ trên và tác dụng của nó?

 Trả lời: + Phép tu từ: phép chêm xen, phần đặt trong ngoặc

Trả lời: + Phép tu từ: phép chêm xen, phần đặt trong ngoặc đơn. + Tác dụng: thể hiện một cách kín đáo tế nhị lời nói thầm kín của cô gái đối với chàng trai “hương thơm, chùm hoa” là cách bộc lộ tình yêu của cô gái.

 • Làm bài tập 2 : Phân tích phép lặp kết hợp với

• Làm bài tập 2 : Phân tích phép lặp kết hợp với phép liệt kê trong đoạn thơ sau: Của ong bướm, này đây tuần tháng mật. Này đây, hoa của đồng nội xanh rì. Này đây, lá của cành tơ phất. Của yến anh, này đây khúc tình si. (Vội vàng – Xuân Diệu)

 Trả lời: Phép lặp cùng một kiểu cấu trúc ngữ pháp kết hợp

Trả lời: Phép lặp cùng một kiểu cấu trúc ngữ pháp kết hợp với phép liệt kê hàng loạt các biểu hiện sinh động của thiên nhiên có tác dụng khẳng định niềm vui say ngây ngất của nhà thơ trước bức tranh mùa xuân tràn đầy hương sắc.