FNLANDYA ETM SSTEM DERS ADA ETM SSTEMLER Soner

FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİ DERS: ÇAĞDAŞ EĞİTİM SİSTEMLERİ Soner GANIK 19250057

FİNLANDİYA Başkent: Helsinki Nüfus: 5, 446, 114 Resmi diller: Fince, İsveççe Para: Euro Yönetim Şekli: Cumhuriyet

TÜRKİYE EĞİTİM SİSTEMİYLE KARŞILAŞTIRILMASI Finlandiya Türkiye Okula başlama yaşı 7 5, 5 Günlük ortalama ders sayısı 6 6 -8 Derslik başına düşen öğrenci sayısı 15 -25 35 -40 Zorunlu eğitim (yıl) 9 (7 -16 yaş) 12 (5, 5 -18 yaş) Okula gitme şekli Yürüyerek/bisikletle Okul servisi Özel okul Yok Var

Finlandiya uzun yıllar Rus ve İsveç egemenliği altında kalmış özerk bir bölge olarak her iki ülkenin bir çekişme alanı ve egemenlik aracı olarak kalmıştır. Rusya egemenliği sırasında Finlandiya kendi para birimine de kavuşmuş ve Rus Çarlık Ordusu’nda ayrı bir Fin birliği uzun süre görev yapmıştır. Finler, özerk yönetim statülerini kendi ülkelerinin çıkarlarını gözetip ilerleme amacıyla son derece ustaca kullanmayı bilmişlerdir. Fin dili, Fin kültürü ve Finlandiya geçim dünyası Rusya egemenliği altında kalınan süre içinde önemli bir biçimde güçlenerek gelişime göstermiştir. 1900’lü yılların başında Finlerle Rusya yöneticileri arasındaki ilişkileri, Rusya Çarlığı’nın başlattığı ve de Finlerin kabullenmediği ‘Ruslaştırma’ politikası gerginleştirmiştir. Rusya’da gerçekleşen Devrimin ardından, Finlandiya 1917 yılında bağımsızlığını ilân etmiş ve bu bağımsızlık ilânı, Finlandiya’nın Rusya egemenliğinden bütünüyle kopuşu anlamına gelmiştir. Bağımsız Finlandiya, kral ve çarın yerine, cumhurbaşkanı altı yılda bir halk tarafından seçilen ve yasaları yine halkın seçtiği parlamento tarafından düzenlenen cumhuriyet yönetimini, yönetim biçimi olarak benimsemiştir. 1995 yılında Finlandiya, Avrupa Birliği’ne, AB’ye, üye olarak katılmıştır. Finlandiya 2002 yılında, AB’nin ortak para birimi olan ‘Euro’yu kullanıma sokan ilk AB ülkelerinden biri olmuştur.

1 - TARİHTEN İBRET ALMAK : 1850’lerde Moskova Devlet Tiyatrosu’nun ahşap temelleri çürümüştür. Binanın yıkılıp yeniden yapılması gündemdedir. Ancak mühendisler temeli kazıp ahşap yerine granit yerleştirirler. Böylece tarihi bina ayakta kalır. Yazar böyle tarihi örnekler vererek, yok etmek yerine, mevcut olanı güzel çalışmalarla iyileştirebileceğimizi anlatır. 2 - KAHRAMANLAR VE MİLLET Kahramanlar mı milleti yönlendirir yoksa kalabalıklar mı? Kahramanlar olmadan milletin bir saman yığınından farksız olacağını düşünmekle beraber kalabalıkların içindeki ‘küçük’ adamların tarihe yön verebileceğini de savunur. 3 - YÜKSELİŞ ÖNDERİ BİR AYDIN: SNELMAN Johan Wilhelm Snelman (2 Mayıs 1806 - 4 Temmuz 1881) Snelman dönemin büyük bir bilim adamı, derin bir filozofu ve ünlü bir siyasetçisidir. Fin kültürünü yaratan halk öğretmeni olarak bilinir. Askeri gücü olmasa da kültürü ile var oluşunu sürdürecek bir Finlandiya düşünür. 4 - EĞİTİMCİ MEMURLAR İsveç hükümranlığında en kötü memurların Finlandiya’ya gönderildiğini anlatarak, bunun ilişkileri yozlaştırdığını söyler. “Bu memurlar kendilerine müracaat edenleri bekletir, halka bağırıp çağırırdı. Halk saatlerce bekledikten sonra işini yaptıramadan dağılırdı” der. Kanunsuzluğun en büyük öğreticisi kimlerdir, bilir misiniz? diye sorar ve yanıtlar: Memurların ta kendisidir. Yasayı uygulamakla yükümlü olanlardır. Halka, yasalara itaat etmenin yollarını veçarelerini memur öğretir. Ona göre memurlar halkı eğitmeli, kendilerini yetiştiren topluma ahlaklı davranmalıdır.

5 - HALK OKULU: KIŞLA Yeni dönemin kışlası, başka bir kışla olacaktır!” diyerek ant içmişlerdir. Biz kışlayı bir halk okuluna dönüştüreceğiz. Hatta bir üniversite haline getireceğiz. Öyle ki, her bir asker, kışlada yaşadığı günleri yaşamı boyunca sevgi ve övgüyle ansın; kışladan öğrendiklerini hayatında başarıyla uygulayarak gurur duysun. Askerliğin de bir eğitim yeri olduğunu ve kışlaların örnek teşkil etmesi gerektiğini anlatmaktadır. 6 - ANNE – BABA VE ÇOCUKLAR Çocukların eğitiminde ailenin önemine dikkat çeker. Anneler ve babalar çocuklarına öğütledikleri şeyleri önce kendileri yapmalıdır. Örnek olmalıdır. Halbuki böyle olmuyor, başkalarının sırtından geçinmeye çalışan aileler çocuklarına kötü örnek oluyordur. Ailesi tarafından eğitim verilmemiş çocukları sürülmemiş tarlalara benzetir. Her çocukta potansiyel vardır yalnız eğitim onu ortaya çıkarabilir. 9 - HALK ÜNİVERSİTESİ Üniversite profesörlerinin çiftçi, avukat, zanaatkar gibi toplumun çeşitli kesimlerinden insanlarına konferanslar vermesi anlatılır. Üniversitenin halka inmesi sayesinde toplumun çocuklarındaki potansiyel ortaya çıkacaktır. Üniversiteye gelen bilgiye aç vatandaşlar, profesörlerin güdüleyici konuşmalarını dinleyerek toplum eğitiminin içinde yer alabilecektir.

FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇLARI Ortak hedefleri yüceltirken bireyselliği ön plana çıkarma. Eğitim sistemi ile ülkeye eğitim yoluyla başarı getirme Çok yönlü, aktif ve hayat boyu öğrenen yurttaşlar yetiştirme ve dünyada en iyi öğrenmeyi gerçekleştirme. Bireylerin bağımsız olarak yetişmesi Herkes için eşit imkanlar sağlamak.

1) Okul Öncesi Eğitim Çocuklar 6 yaşına kadar kreşlere gidebilirler. Zorunlu değildir. Belediyelerce açılır ve finanse edilir. Yasalarca güvence altına alınan parasız öğrenim görme hakkı vardır. Okul öncesine devam etme oranı %98 gibi oldukça yüksek bir rakamdadır.

2) Zorunlu Eğitim (İlkokul ve ortaöğretim 1. devre) Ülkede zorunlu eğitim tamamlama oranı % 99. 7’dir. Dünyada birincidir. Zorunlu eğitim 7 yaşında başlayıp 16 yaşına kadar devam etmektedir. İlköğretim okullarına denk gelen okula kapsamlı okul denir. 1 -6. sınıflar birinci kademe, 7 -9. sınıflar ikinci kademe şeklinde ayrılır. İlk 6 yılda öğrenciler aynı öğretmene bağlıyken son üç yılda branş öğretmenlerinden eğitim alırlar. 9. yıldan sonra gerekli görüldüğünde öğrencilere seçmeli 10. yıl da sunulur.

Her türlü ders materyali dahil tüm temel eğitim tamamen ücretsizdir. Yerel yönetim her çocuğa yaşadıkları yere yakın bir okul tayin eder. Yine de aileler kendi tercih ettikleri okulu seçmekte özgürdürler. Okul yılı 190 gündür. Ağustos ortası başlayıp Haziranın başına kadar devam eder. Okullar haftanın 5 günü açıktır. Haftada alınan ders sayısı 19 saat ila 30 saat arası değişmektedir.

İkinci Kademe Eğitimi ve Ortaöğretim İkinci Kademe Sonrası Eğitim 16 -19 yaş arasındaki öğrenciler 3 yıllık bir süre olarak belirlenmiş olan genel ortaöğretim veya mesleki eğitim okullarına devam etmektedir. Öğrencinin %90’ından fazlası temel eğitimin hemen ardından eğitimlerine devam etmektedirler. Öğrencilerin yaklaşık %54’ü genel ortaöğretim %36’sı da mesleki eğitim veren ortaöğretim ikinci devreleri tercih etmektedir. Ortaöğretimdeki çalışmalar öğrencilerin geçmek zorunda oldukları ana dil, yabancı dil, sosyal bilimler, matematik ve fen bilimleri sınavlarını kapsayan bir olgunluk sınavıyla sonlanmaktadır.

Yükseköğrenim Yükseköğrenim, üniversiteler ve teknik okullarda sunulur. Üniversiteler bilimsel araştırma ve öğretimi vurgularken teknik okullar uygulamaya yöneliktir. Üniversite giriş sınavı yükseköğretim için genel seçilebilirlik olanağı sunmaktadır.

OKUL SİSTEMİNİN YAPISI-EĞİTİM BASAMAKLARI Bilimsel Yüksek Lisans Doktora derecesi Yüksek Lisans Derecesi ÜNİVERSİTELER 4 YIL Üniversiteye Giriş Sınavı II. DEVRE GENEL ORTAÖĞRETİM 3 YIL Mezuniyet Sonrası Meslek Yüksekokulu Derecesi MESLEK YÜKSEKOKULLARI 4 YIL Profesyonel Özellik II. DEVRE MESLEKİ ORTAÖĞRETİM 3 YIL I. DEVRE ORTAÖĞRETİM 3 YIL İLKÖĞRETİM-TEMEL ÖĞRETİM 6 YIL OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

Yükseköğrenim Olgunluk sınavı Üniversite eğitimi alabilmek için öğrencilerin olgunluk sınavına girmeleri zorunludur. Sınavın konusu Eğitim Bakanlığı’nın seçtiği 300 kişilik bir kurul tarafından belirlenmektedir. Bu sınav yılda iki kez yapılmaktadır. (Bahar-Sonbahar) Sınav iki seviyeden oluşmakta; 1. Matematik, seçmeli ikinci dil ve yabancı dil 2. Seçmeli ikinci dil

Yükseköğrenim Daha düşük seviyedeki ya da lisans seviyesindeki derece üç yılda, master derecesi 5 -6 yılda tamamlanabilir. Buna ek olarak üniversiteler bilimsel lisans üstü derecesi olan doktora dereceleri vermektedirler. Teknik okul derecesi almak içinse 3, 5 -4 yıl gerekmektedir. 2010 yılında 29. 100 öğrenci üniversite diploması almıştır. Doktora düzeyinde alınan diploma sayısı 1500’dür.

Özel Eğitim Özel ihtiyaç eğitimi özel bir sınıfta veya uygun başka bir yerde de verilir. Eğitim özel sınıf öğretmeni vasıtasıyla verilir. Her öğrenci için bireysel bir öğretim programı hazırlanması zorunludur. Ek olarak özel desteğe ihtiyacı olan öğrencilere uygun olan durumlarda normal kurumlar tarafından ilkokul öncesi ve mesleki eğitim ve öğretim sunulmaktadır.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ Eğitimin genel politikalarından Finlandiya Parlamentosu sorumludur. Bu politikaların merkezi yönetim seviyesinde uygulanmasından Eğitim Bakanı ve Milli Eğitim Kurulu sorumludur. Milli Eğitim Kurulu, lise, mesleki eğitim ve yetişkin eğitimi ve öğretimi temelinde; eğitimsel konular, müfredat ve metot geliştirmekten sorumlu bir kuruldur.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ Eğitim, Eğitim Bakanlığı’nın sorumluluğu altındadır. Ek olarak 6 Finlandiya eyaletinin her biri, bu konularla ilgilenen bir Eğitim ve Kültür Bakanlığı’na sahiptir. Yerel yönetim eğitim verme hususunda çok önemli roller üstlenen belediyelerin sorumluluğu altındadır.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ Öğretmenlerin karar alma yetkileri bir hayli yüksektir. Öğretmenler kendi ders kitaplarını seçebilmektedirler. Ders içerikleri, öğrencilerin değerlendirilmesi, okulun hangi dersleri sunacağı ve okuldaki bütçenin nasıl ayarlanacağı konusunda öğretmenler söz sahibidir. Bunun yanı sıra okul yöneticilerinin ve yerel eğitim otoritelerinin yetkisi azdır. Okullara ne kadar özerklik verileceğine yerel yetkililer karar vermektedir. Okullar kanunun gerektirdiği temel işlevleri yerine getirdiği sürece kendi idari düzenlemelerine göre eğitim hizmeti sunma hakkına sahiptirler.

PİSA

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME SİSTEMİ

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen eğitimi araştırma temellidir. Öğretmenlik mesleği saygın mesleklerin başında gelmekte olup ülkenin en başarılı öğrencileri öğretmen olmak için yarışmaktadır. Motivasyonu yüksek ve yetenekli öğrenciler programa kabul edilir ve böylece öğretmen eğitiminin kalitesi sürekli yüksek tutulur. Öğrenciler, Türkiye’de LYS sınavına benzer olgunluk sınavından sonra üç aşamadan oluşan kabul testinden geçmek zorundadır.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Kabul testi kitap sınavı, mülakat ve örnek ders anlatımından oluşur. Kitap sınavında öğrencilerin bilgiyi ayırt etme, kendi fikrini oluşturma, savunma ve sentez yapma yetenekleri ölçülür. Mülakat aşamasında da adayın karakteri, öğrenme ve geliştirme kapasitesi bakımından programa ve eğitim alanına uygunluğuna bakılır. Son aşamada adaylardan örnek ders anlatılması beklenir. Böylelikle sosyal yönleri, konuşma, sunum ve yönetim yetenekleri ölçülür.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen adayı branşıyla ilgili alması gereken dersleri üniversitenin fen veya sosyal bilimler fakültesinden alır. Branşıyla ilgili dersleri aldıktan sonra eğitim fakültesinde öğretmenlik formasyon derslerini almaya başlar. Öğretmenlik gözlem ve uygulamaları dört yıl süren bir lisans programıdır.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen adaylarına programın ilk üç yılında dörder hafta, son yıl ise beş hafta olmak üzere uygulama okullarında hem öğretmen hem de üniversite hocasının rehberliğinde staj yapma imkanı sağlanır. Öğretmen olmak için bu lisans programını bitirmek yeterli değildir. Sınıf öğretmeni adayları (1 ile 6. sınıflar) eğitim bilimlerinden, branş öğretmenleri (7 ile 12. sınıflar) kendi alanlarıyla ilgili yüksek lisans derecesine sahip olmak zorundadırlar.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Staj eğitiminin sonunda öğretmen adayının, uygulama okulundaki görevli danışman öğretmen ve eğitim fakültesinden danışman öğretmen tarafından gösterdiği performans ve gelişimi başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Başarısız görülen öğrencinin başarısız olduğu yönleri bildirilir ve öğretmen adayı staj eğitimini tekrar almak zorundadır. Atanacak olan öğretmenleri okul müdürleri veya okul yönetim kurulları seçerken bazılarında bu seçim belediye seviyesinde yapılır.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmenler yeni bilgi ve teknolojileri öğrenmek ve sınıflarında kullanabilmek için kendilerini yenileme geliştirmek için her yıl hizmet içi kurslara katılırlar.

Finlandiya & Türkiye eğitim sistemleri arasındaki 5 fark 1 - Türkiye’de çocuklar birkaç sokak ötedeki okullarına bile mutlaka servisle gidiyor. Finlandiya’da ise çocuklar birinci sınıftan itibaren okula yürüyerek veya bisikletle gidiyorlar. Özel durumlar haricinde çocuklar okula aileleri tarafından götürülmüyor.

2 - Bizde müfredat ve ders kitapları eğitimin baş aktörleri olarak biliniyor. Eğitim kalitesindeki zayıflık genelde bu ikisinin suçu olarak görülüyor. Ama Finlandiya’da çok basit bir müfredat var ve pek değişmiyor. Öğretmenler okutulacak kitapları kendileri seçiyorlar ama yine de ortalıkta pek ders kitabı gözükmüyor. Yani Fin eğitim sisteminde ders kitapları bırakın aktör olmayı, figüran bile değil.

3 - Türkiye’deki okullarda ders saati 8. Ama yetmediği için okul çıkışında etütler, hafta sonu kursları ve özel derslerle bu sayı günde 12 -14 bandını yakalıyor. Finlandiya’da ise günlük ortalama ders saati 4. Dünya eğitim ligindeki sıralamamıza baktığımızda, nitelik ve nicelik kavramlarının ne kadar önemli olduğu gün yüzüne çıkıyor.

4 - Bizim sınıflarımızda eğer bütün öğrenciler yerlerinde oturuyor ve ses çıkmıyorsa, o sınıfın öğretmeni övgü alıyor. Ama Finlandiya’da durum tam tersi… Eğer bir sınıftan hiç ses çıkmıyorsa, öğrenciler sıralarında oturuyor ve hiç kalkmıyorlarsa o öğretmen soruşturmaya alınıyor. Çünkü Fin eğitim sisteminde ders anlatan bir öğretmen yok. Hep birlikte etkinlik yapan sınıflar var. Bu yüzden Fin okullarındaki sınıflarda, “Ayakta gezinme evladım, otur yerine, ” sözü pek duyulmuyor.

5 - Finlandiya’daki okulların kantinlerinde su, süt ve meyveden başka hiçbir şey yok. Bizdeyse işin hala sağlam bir adım atılmadı. Her teneffüs fıstıklı çikolata yiyen çocukları 8 saat yerinde oturtmak zor. Belki de bu yüzden teneffüste sınıflardan hızlı boşalma rekoru bizde.

KAYNAKÇA Akgül E. (2011), Avrupa Birliği Ülkeleri (Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz) İlk Türkiye’de İlköğretim ve Ortaöğretim Finansmanının Karşılanma Durumunun İncelenmesi. İstanbul Yeditepe Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. OECD (2004). Principles of Corporate Governance. Erişim Tarihi: 11 EKİM 2018, https: //www. oecd. org/corporate/ca/corporategovernanceprinciples/31557724. pdf Onuk, B. (2011). En Başarılı Eğitim Sistemi Neden Finlandiya’da? Erişim Tarihi: 20 KASIM 2018, https: //www. kuraldisi. com/en-basarili-egitim-sistemi-neden-finlandiyada/ Saatçıoğlu, H. (2014). Dünyanın En Şaşırtıcı Eğitim Sistemi: Finlandiya. Erişim tarihi: 21 kasım 2018, https: //www. egitimpedia. com/dunyanin-en-sasirtici-egitim-sistemi-finlandiya/# Saçu, D. (2016). Finlandiya’nın Müfredat Dersleri Kaldırarak Başlattığı Ezber Bozan Eğitim Sistemi. Erişim Tarihi: 25 kasım 2018, https: //ceotudent. com/finlandiyaninmufredat-dersleri-kaldirarak-baslattigi-ezberbozan-egitim-sistemi/ www. finland. org. tr/tr adresinden 04. 11. 2018 -16: 34. 52 www. ülkeler. net/finlamdiya. htm 08. 11. 2018 www. yok. gov. tr/egitim/raporlar/giriş_sinavi/finlandiya 09. 11. 2018