ZESP SZK TECHNICZNYCH W CHEMIE SZKOLNE KOO TOWARZYSTWA

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 1

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI TEMATYKA PREZENTACJI PROGRAMU „ŚLADY PRZESZŁOŚĆ” SZKOLNEGO KOŁA TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI. 1. PRZYSTĄPIENIE DO PROGRAMU „NASZA WSPÓLNA PRZESZŁOŚĆ”. 2. POLITYKA HITLEROWSKA W STOSUNKU DO JEŃCÓW WOJENNYCH. 3. POŁOŻENIE CMENTARZA W CHEŁMIE. 4. HISTORIA CMENTARZA JEŃCÓW WOJENNYCH PRZY STALAGU 319 A I 319 C W CHEŁMIE. 5. HISTORIA DZIEJÓW STALAGU 319 -A W CHEŁMIE ORAZ PODLEGŁYCH MU PODOBOZÓW ROZMIESZCZONYCH NA TERENIE POWIATU CHEŁMSKIEGO. 6. DOKUMENTY OBOZOWE STALAGU 319. 7. WSPOMNIENIA WŁOSKIEGO CAPITANA POMPILIO ASTE WIĘZIONEGO W STALAGU 319 C W CHEŁMIE. 8. PRACE WYKONYWANE PRZY PORZĄDKOWANIU CMENTARZA. 9. TABLICE, INFORMACYJNA I OPISUJĄCA CMENTARZ PRZY UL. OKSZOWSKIEJ. 10. KENNKARTA – KARTA ROZPOZNAWCZA Z OKRESU WOJNY. 11. DOKUMENTY WIĘŹNIA Z OBOZU MAUTHAUSEN Z OKOLIC CHEŁMA. 12. OGÓLNOPOLSKA PREZENTACJA PROJEKTU PROGRAMU „ŚLADY PRZESZŁOŚCI” W WARSZAWIE. 13. WYCIECZKI ORGANIZOWANE W RAMACH PROJEKTU PROGRAMU „ŚLADY PRZESZŁOŚCI”. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 2

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI UCZNIOWIE KLASY I MP W ZESPOLE SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE IM. GEN. ZYGMUNTA BOHUSZA – SZYSZKO POD KIERUNKIEM WYCHOWAWCY KLASY PODJELI SIĘ OPIEKI NAD CMENTARZEM JEŃCÓW WOJENNYCH ARMII ALIANCKICH. CMENTARZ TEN KU CZCI POMORDOWANYCH TU W LATACH 1941 – 1944, 60 TYSIĘCY JEŃCÓW WOJENNYCH I OBYWATELI POLSKICH, RADZIECKICH, JUGOSŁOWIAŃSKICH, FRANCUSKICH, WŁOSKICH ZE STALAGU 319 A I 319 C POWSTAŁ W 1961 ROKU PRZY UL. OKSZOWSKIEJ. DZIAŁANIA MŁODZIEŻY WYNIKAJĄ Z PRZYSTĄPIENIA DO OGÓLNOPOLSKIEGO PROGRAMU „NASZA WSPÓLNA PRZESZŁOŚĆ” PROWADZONEGO PRZEZ NARODOWE CENTRUM KULTURY I CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ W WARSZAWIE. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 3

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI 2. Polityka hitlerowska w stosunku do jeńców wojennych — obozy dla jeńców wojennych. § Władze III Rzeszy Niemieckiej opracowały program postępowania wobec jeńców wojennych, według którego jednym z celów było wykorzystanie siły roboczej jeńców wojennych, dla gospodarki Niemiec hitlerowskich. Został on uzgodniony między Naczelnym Dowództwem Sił Zbrojnych i Generalnym. Pełnomocnikiem do Spraw Gospodarki Wojennej. Konwencja genewska z 27 VII 1929 r. w sprawie traktowania jeńców wojennych stanowiła w art. 2, że „jeńcy wojenni winni być traktowani w sposób humanitarny”, ora, że „środki odwetowe względem nich są zabronione". Mimo przyjętych przez rządy wszystkich państw świata zasad tej konwencji, w okresie II wojny światowej zostały popełnione przez cywilne i wojskowe władze III Rzeszy zbrodnie na jeńcach wojennych. Mimo różnic w traktowaniu przez władze hitlerowskie jeńców: oficerów, podoficerów i szeregowych, generalnie, jak stwierdzono w wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, „znęcano się nad jeńcami wojennymi, dręczono ich i mordowano, nie tylko z pogwałceniem wszelkich postanowień prawa międzynarodowego, lecz z całkowitym lekceważeniem elementarnych postulatów ludzkości". Władze III Rzeszy pozbawiły polskich jeńców wojennych przede wszystkim uprawnień, które wynikały z konwencji genewskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeszy, wychodząc z założenia, że państwo polskie nie istnieje, uznało 20 XI 1939 r. mandat Szwecji jako państwa opiekuńczego nad polskimi jeńcami wojennymi za wygasły. Takie samo stanowisko zajęło Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych Rzeszy, które w dyrektywie 15 IV 1940 r, stwierdziło: wojna zakończyła się zmiażdżeniem Państwa Polskiego, sam wódz dal temu wyraz w październiku 1939 r. , likwidując wojskową administrację i zastępując ją cywilną. § mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 4

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI § § § Jesienią 1939 r. Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych Rzeszy i Rada Obrony Rzeszy przystąpiły do realizacji wytycznych w sprawie pracy jeńców wojennych w przemyśle i rolnictwie. System obozów zorganizowanych dla jeńców wojennych w czasie II wojny światowej był w III Rzeszy szeroko rozbudowany. Na obszarach operacyjnych na Wschodzie na szczeblu grupy armii istniał od 1942 r. urząd dowódcy jeńców wojennych, który podlegał generalnemu kwatermistrzowi Dowództwa Wojsk Lądowych. W 1943 r. utworzony został urząd generalnego inspektora do spraw jeńców wojennych, którego zadaniem była przede wszystkim koordynacja wysiłków, zmierzających do maksymalnego wykorzystania jeńców wojennych jako siły roboczej oraz zapobieganie ucieczkom jeńców wojennych. W rozkazie dowództwa Wehrmachtu, wydanym przez W. Kitla 8 VII 1943 r. , polecono wykorzystanie 200 000 jeńców radzieckich w przemyśle górniczym, zwłaszcza węglowym, oraz w przemyśle wojennym, przy budowie umocnień i przy rozminowywaniu terenu. Jeńcy radzieccy byli traktowani w szczególnie nieludzki i barbarzyński sposób. Nie respektowano wobec nich postanowień konwencji haskiej i genewskiej. Obozy były faktycznie ośrodkami zagłady. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 5

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI POMNIK USTAWIONY W 1962 ROKU POSIADA GRANITOWĄ TABLICĘ Z INSKRYPCJĄ NA OBJĘTYM ADOPCJĄ CMENTARZU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 6

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI CMENTARZ POŁOŻENIE CMENTARZA ŻOŁNIERZY RADZIECKICH I ARMII ALIANCKICH W CHEŁMIE PRZY UL. OKSZOWSKIEJ mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 7

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI 4. HISTORIA CMENTARZA JEŃCÓW WOJENNYCH PRZY STALAGU 319 A I 319 C W CHEŁMIE. CMENTARZ JENIECKI LEŻY W POBLIŻU PAROWOZOWNI CHEŁMSKIEJ, OKOŁO 500 M OD TERENU OBOZU PRZY ULICY OKSZOWSKIEJ. ZNAJDUJE SIĘ NA NIM CAŁY KOMPLEKS ZBIOROWYCH MOGIŁ KRYJĄCY DOCZESNE SZCZĄTKI JEŃCÓW ZMARŁYCH I ZAMORDOWANYCH W LATACH 1941 -1944. WEDŁUG PROTOKOŁU OGLĘDZIN TERENU OBOZU DOKONANEGO W 1945 ROKU PRZEZ POWIATOWĄ KOMISJĘ ZBRODNI HITLEROWSKICH W CHEŁMIE, TEREN GRZEBALNY CMENTARZA OBEJMOWAŁ OKOŁO 1 HA I ZOSTAŁO POCHOWANYCH NA NIM 40 000 OFIAR. PORZĄDKOWANIE TERENU O POWIERZCHNI 0, 72 HA POD CMENTARZ WOJENNY ROZPOCZĘTO W 1954 ROKU OD UTWORZENIA Z CIAŁ BĘDĄCYCH W STANIE ROZKŁADU 48 MOGIŁ. ROZBUDOWA CMENTARZA TRWAŁA DO 1962 ROKU ZAJMUJĄC POWIERZCHNIE 0, 75 HA Z 57 MOGIŁAMI ZBIOROWYMI. CAŁOŚĆ OGRODZONA JEST KAMIENNYM MUREM WOKÓŁ KTÓREGO POSADZONO KRZEWY. CMENTARZ JENIECKI KRYJE PROCHY 60 TYSIĘCY JEŃCÓW RÓŻNYCH NARODOWOŚCI. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 8

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI 5. HISTORIA DZIEJÓW STALAGU 319 -A W CHEŁMIE ORAZ PODLEGŁYCH MU PODOBOZÓW ROZMIESZCZONYCH NA TERENIE POWIATU CHEŁMSKIEGO. OBÓZ JENIECKI – STALAG 319–A ZAŁOŻYLI NIEMCY W CZERWCU 1941 ROKU, W CHEŁMIE LOKALIZUJĄC GO NIEDALEKO STACJI KOLEJOWEJ. WSCHODNIA GRANICA PRZEBIEGAŁA POZA ZABUDOWANIAMI GOSPODARCZYMI UL. RAMPA BRZESKA, OBEJMUJĄC POSESJĘ BYŁEJ HUTY SZKŁA I SIĘGAŁA DO UL. OKSZOWSKIEJ. NATOMIAST GRANICA ZACHODNIA BIEGŁA POZA OBRĘBEM DZISIEJSZEGO MIEJSKIEGO PRZEDSIĘBIORSTWA ENERGETYKI CIEPLNEJ PRZY UL. TOWAROWEJ. BRAMA GŁÓWNA ZNAJDOWAŁA SIĘ OD STRONY UL. RAMPA BRZESKA, A BOCZNA OD UL. OKSZOWSKIEJ. OBÓZ OTACZAŁ PODWÓJNY PŁOT Z DRUTÓW KOLCZASTYCH. WIĘZIENI W NIM BYLI JEŃCY RADZIECCY, KTÓRZY DOPROWADZENI ZOSTALI PIESZO POD KONIEC CZERWCA 1941 ROKU. SKŁADY KILKUDZIESIĘCIU WAGONÓW TOWAROWYCH LUB WĘGLAREK PRZYWOZIŁY DO 3000 ŻOŁNIERZY RADZIECKICH DO STACJI KOLEJOWEJ CHEŁM GŁÓWNY. W STALAGU OSADZENI BYLI RÓWNIEŻ ŻOŁNIERZE FRANCUSCY, BELGIJSCY I WŁOSCY. UMIESZCZONO RÓWNIEŻ 1944 ROKU GRUPĘ RANNYCH ŻOŁNIERZY Z 27 WOŁYŃSKIEJ DYWIZJI AK, UJĘTYCH WRAZ Z POLOWYM SZPITALEM W REJONIE LASÓW SZACKICH NA WOŁYNIU. KOMENDZIE TEGO OBOZU PODLEGAŁ TEŻ STALAG 319 -B PRZY UL. WOJSŁAWICKIEJ ORAZ FILIE WE WŁODAWIE I ŻMUDZI. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 9

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI ODZNACZENIE JEDNOSTEK FORMOWANYCH Z JEŃCÓW WIĘZIONYCH W CHEŁMIE STALAG 319 mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 10

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI AKTA WŁASNE KOMENDANTA OBOZU JENIECKIEGO W CHEŁMIE mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 11

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI AKTA WŁASNE KOMENDANTA OBOZU JENIECKIEGO 319 W CHEŁMIE mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 12

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI AKTA WŁASNE KOMENDANTA OBOZU JENIECKIEGO 319 W CHEŁMIE mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 13

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI AKTA WŁASNE KOMENDANTA OBOZU JENIECKIEGO 319 W CHEŁMIE mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 14

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCA INTERNOWANIA CAPITANA POMPILIO ASTE W STALAGACH OKUPOWANEJ EUROPY mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 15

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCA INTERNOWANIA CAPITANA POMPILIO ASTE W STALAGACH mgr Mariusz Śliwa OKUPOWANEJ EUROPY ZST w Chełmie 16

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KORESPONDENCJA CAPITANA POMPILIO ASTE WIĘZIONEGO W mgr C Mariusz Śliwa CHEŁMIE STALAG 319 ZST w Chełmie 17

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI CAPITANA POMPILIO ASTE WIĘZIONY W CHEŁMIE STALAG 319 C Mariusz Śliwa 07. 11. 1943 – 19. 01. 1944 mgr ROK ZST w Chełmie 18

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI PRACE WYKONYWANE PRZY PORZĄDKOWANIU CMENTARZA. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 19

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KORESPONDENCJA CAPITANA POMPILIO ASTE WIĘZIONEGO W mgr CMariusz Śliwa CHEŁMIE STALAG 319 ZST w Chełmie 20

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KORESPONDENCJA CAPITANA POMPILIO ASTE WIĘZIONEGO W mgr C Mariusz Śliwa CHEŁMIE STALAG 319 ZST w Chełmie 21

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KORESPONDENCJA CAPITANA POMPILIO ASTE WIĘZIONEGO W mgr CMariusz Śliwa CHEŁMIE STALAG 319 ZST w Chełmie 22

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI PRACE WYKONYWANE PRZY PORZĄDKOWANIU CMENTARZA. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 23

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI PRACE WYKONYWANE PRZY PORZĄDKOWANIU CMENTARZA. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 24

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI PRACE WYKONYWANE PRZY PORZĄDKOWANIU CMENTARZA. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 25

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI PRACE WYKONYWANE PRZY PORZĄDKOWANIU CMENTARZA. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 26

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI TABLICA INFORMACYJNA USYTUOWANA PRZY UL. OKSZOWSKIEJ mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 27

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI TABLICA INFORMACYJNA USYTUOWANA PRZY UL. OKSZOWSKIEJ mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 28

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KENNKARTA - KARTA ROZPOZNAWCZA Z OKRESU WOJNY mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 29

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KENNKARTA - KARTA ROZPOZNAWCZA Z OKRESU WOJNY mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 30

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI DOKUMENTY WIĘŹNIA Z OBOZU MAUTHAUSEN POCHODZĄCEGO Z OKOLIC CHEŁMA mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 31

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KORESPONDENCJA Z OBOZU MAUTHAUSEN WIĘŹNIA POCHODZĄCEGO Z OKOLIC CHEŁMA mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 32

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI LIST Z OBOZU MAUTHAUSEN WIĘŹNIA POCHODZĄCEGO Z OKOLIC CHEŁMA mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 33

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI LIST Z OBOZU MAUTHAUSEN Z PROŚBĄ O POMOC mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 34

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI OGÓLNOPOLSKA PREZENTACJA PROJEKTU „CMENTARZ JEŃCÓW WOJENNYCH W CHEŁMIE POWSTAŁY 1961 ROKU PRZY UL. OKSZOWSKIEJ…” W BIBLIOTECE NARODOWEJ W WARSZAWIEmgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 35

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI OGÓLNOPOLSKA PREZENTACJA PROJEKTU „CMENTARZ JEŃCÓW WOJENNYCH W CHEŁMIE POWSTAŁY 1961 ROKU PRZY UL. OKSZOWSKIEJ…” W BIBLIOTECE NARODOWEJ W WARSZAWIEmgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 36

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI OGÓLNOPOLSKA PREZENTACJA PROJEKTU „CMENTARZ JEŃCÓW WOJENNYCH W CHEŁMIE POWSTAŁY 1961 ROKU PRZY UL. OKSZOWSKIEJ…” W BIBLIOTECE NARODOWEJ W WARSZAWIEmgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 37

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI 12. WYCIECZKI ORGANIZOWANE W RAMACH PROJEKTU, ODWOŁANIE SIĘ DO TRADYCJI HISTORYCZNEJ. - OBÓZ KONCENTRACYJNY W LUBLINIE NA MAJDANKU. - MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. - POWĄZKI MIEJSCEM SPOCZYNKU PATRONA ZST W CHEŁMIE ZYGMUNTA BOHUSZA – SZYSZKO. - SOBIBÓR HITLEROWSKI OBÓZ ZAGŁADY ŻYDÓW CAŁEJ EUROPY. - CMENTARZ JEŃCÓW WOJENNYCH W CHEŁMIE NA SKRAJU LASU BOREK. - MIEJSCE STRACEŃ W CHEŁMIE - KUMOWA DOLINA. - MOGIŁA PACJENTÓW SZPITALA PSYCHIATRYCZNEGO W CHEŁMIE. - SAWIN - MIEJSCA POŚWIĘCONE STACJONUJĄCYM JEDNOSTKOM BOJOWYM PIERWSZEGO DREZDEŃSKIEGO KORPUSU PANCERNEGO WOJSKA POLSKIEGO. - KAPLICA UPAMIĘTNIAJĄCA MIEJSCA FORMOWANIA 2 I 3 BRYGADY PANCERNEJ 1 DREZDEŃSKIEGO KORUSU PANCERNEGO WOJSKA POLSKIEGO. - POMNIK W SAWINIE UPAMIĘTNIAJĄCY ROCZNICĘ POWOŁANIA ARMII KRAJOWEJ. - POMNIK POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH W BITWIE POD MALINÓWKĄ. - OBÓZ ZAGŁADY ŻYDÓW W BEŁŻCU. - OBÓZ HITLEROWSKI DLA WYSIEDLONEJ LUDNOSCI ZAMOJSZCZYZNY I MUZEUM ROTUNDA. mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 38

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI WYCIECZKA DO LUBLINA ZWIEDZANIE OBOZU KONCENTRACYJNEGO NA MAJDANKU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 39

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI WYCIECZKA DO LUBLINA ZWIEDZANIE OBOZU KONCENTRACYJNEGO NA MAJDANKU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 40

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI ZWIEDZANIE MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 41

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI ZWIEDZANIE MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 42

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCE SPOCZYNKU NA POWĄZKACH PATRONA ZST W CHEŁMIE GEN. ZYGMUNTA BOHUSZA-SZYSZKO mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 43

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCE SPOCZYNKU NA POWĄZKACH PATRONA ZST W CHEŁMIE GEN. ZYGMUNTA BOHUSZA-SZYSZKO mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 44

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI ZWIEDZANIE HITLEROWSKIEGO OBOZU ZAGŁADY ŻYDÓW Z EUROPY I MUZEUM W SOBIBORZE mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 45

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI ZWIEDZANIE HITLEROWSKIEGO OBOZU ZAGŁADY ŻYDÓW Z EUROPY I MUZEUM W SOBIBORZE mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 46

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI ZWIEDZANIE MIEJSC EGZEKUCJI, KREMATORIUM W BORKU ORAZ CMENTARZA JEŃCÓW WOJENNYCH PRZY UL. WOJSŁAWICKIEJ mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 47

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCE STRACEŃ W KUMOWEJ DOLINIE GDZIE USTAWIONO W 1963 ROKU BETONOWY POMNIK MAJACY FORMĘ MONUMENTALNEJ ŚCIANY mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 48

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MOGIŁA PACJENTÓW SZPITALA PSYCHIATRYCZNEGO W CHEŁMIE WYMORDOWANYCH PRZEZ HITLEROWCÓW 12. 01. 1940 ROKU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 49

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCA POŚWIĘCONE STACJONUJĄCYM JADNOSTKOM BOJOWYM PIERWSZEGO DREZDEŃSKIEGO KORPUSU PANCERNEGO WOJSKA POLSKIEGO ROZMIESZCZONYM W REJONIE CHEŁMA I SAWINA VII 1944 – II 1945 ROKU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 50

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI SZLAK BOJOWY PIERWSZEGO DREZDEŃSKIEGO KORPUSU PANCERNEGO WOJSKA POLSKIEGO FORMOWANY W REJONIE CHEŁMA I SAWINA mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 51

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI KAPLICA UPAMIĘTNIAJĄCA MIEJSCA FORMOWANIA 2 I 3 BRYGADY PANCERNEJ 1 DREZDEŃSKIEGO KORPUSU PANCERNEGO WOJSKA POLSKIEGOmgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 52

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI POMNIK W SAWINIE UPAMIĘTNIAJĄCY 55 ROCZNICĘ POWOŁANIA ARMII KRAJOWEJ mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 53

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI POMNIK POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH W BITWIE POD MALINÓWKĄ 22 LISTOPADA 1863 ROKU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 54

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI TABLICA UPAMIĘTNIAJĄCA OBÓZ ZAGŁADY ŻYDÓW W BEŁŻCU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 55

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIEJSCE UPAMIĘTNIAJĄCE OBÓZ HITLEROWSKI DLA WYSIEDLONEJ LUDNOŚCI ZAMOJSZCZYZNY mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 56

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI MUZEUM ROTUNDA W ZAMOŚCIU mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 57

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH W CHEŁMIE SZKOLNE KOŁO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD ZABYTKAMI DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ ! mgr Mariusz Śliwa ZST w Chełmie 58