Differentiatie in de klas vorming KULeuven associatie Wouter

Differentiatie in de klas vorming KULeuven associatie Wouter Smets

Agenda 1. Inhoudelijk kader: (binnenklas)differentiatie 2. Aan de slag met differentiatie: werkvormen vragenronde klasmanagement 3. Steigerleren 4. Kwaliteitsvol differentiëren Bezorg mij feedback = maak uw studiedag beter

Differentiatie: wat & waarom?

1. Binnenklasdifferentiatie: Waarom? Inspelen op verschillen in niveau interesse leerprofiel

1. Binnenklasdifferentiatie: Waarom? Inspelen op verschillen intelligent vooropleiding Heeft etnische achtergrond leerstatus Gaat met familie op vakantie interesse voorkennis Kan goed abstract maken Kijkt films Heeft stilte nodig Werkt graag alleen leerprofiel energiek zelfdiscipline Weet van aanpakken Hobby Leest boeken Heeft zus horen praten over

1. Binnenklasdifferentiatie: Waarom? Wat zijn meest relevante verschillen in jouw klassen? Hoe merk je deze verschillen op?

1. Binnenklasdifferentiatie: Waarom? (Coubergs, Struyven et al. 2015) Formeel leren • Motivatie verhogen Interesse Leerstatus • Effectiviteit verhogen • Efficiëntie verhogen Leerprofiel

Binnenklasdifferentiatie: Wat? Binnenklasdifferentiatie (BKD) is het proactief, positief en planmatig omgaan met verschillen tussen leerlingen in de klas met het oog op het grootst mogelijke leerrendement voor elke leerling. (Coubergs, Struyven et al. 2015) Wat is uw ambitie? Wat is uw doelstelling? Wanneer kiest u welke doelstelling?

Flexibele leertrajecten Divergent differentiëren Individuele opdrachten Gedifferentieerde instructie Inspelen op verschillen tussen leerlingen Coöperatief leren Convergent differentiëren Universal design Tutoring/coteaching ‘brede basiszorg’

1. Binnenklasdifferentiatie: Wat? Binnenklasdifferentiatie ≠ variëren (werkvormen/inhouden) ≠ zittenblijven ≠ extra oefeningen op smartschool Op zoek naar activiteiten / werkvormen / ideeën die binnen onze klas rekening houden met verschillen tussen leerlingen Er kan ongelofelijk veel!

Binnenklasdifferentiatie aangepast o. b. v. (Oaksford & Jones, 2001) Leerdoelen Krachtige leeromgeving actief Formatieve evaluatie constructief Beginsituatie Begin evaluatie Niveau Interesse leerprofiel Summatieve evaluatie betekenisvol sociaal doelgericht

Gedifferentieerde instructie

Gedifferentieerde instructie Wat is de instructiebehoefte van mijn studenten? Hoe verschilt deze? Wat is de instructiecomponent van mijn les? Wil ik of moet ik de instructie zelf geven, of kan het ook geschreven of op video? Hoe speel ik optimaal in op de instructiebehoefte van mijn studenten? Wie heeft nood aan meer of minder, complexere of eenvoudigere instructie?

Differentiatie Instructie Wat? complexiteit Wie? zelf Tekst/video binnen of buiten de les zelf inhoud Tekst/video

Bureau Joris Karl Janne Mira Ilse Caroline Johanna Dorien Annabel Jos Maithe Juliette Esmee Daan Suzanna Amira Nour Tammy Yassin Iwan Emma Thomas

Gedifferentieerde instructie = Meer, minder of aangepaste instructie op basis van ingeschatte instructiebehoefte van de leerling. OPGELET Miniklas is slechts 1 optie Mogelijke alternatieven: video-instructie – geschreven instructie – preteaching

Steigerleren

Steigerleren: Leerlingen ondersteunen bij hun leren Een kind dat leert zwemmen duw je niet zomaar in het zwembad. En een kind dat leert - historische bronnen analyseren? - levensbeschouwelijk communiceren? - een grafiek over economische groei aflezen? - reflecteren over de rol van sociale media in zijn/haar leven? - informatie opzoeken over een auteur op het internet? - een tekst schrijven over zijn/haar vakantie-ervaringen?

“Steigerleren probeert hier op in te spelen door leerlingen hulpmiddelen aan te bieden die het leren van de leerling ondersteunen. Het woord ontleent zijn naam aan het beeld van een steiger waarmee gebouwen worden gerenoveerd. Door een tijdelijke steiger tegen het gebouw te zetten kunnen werkmannen het gebouw op een veilige manier opbouwen of renoveren. Eens de werken voltooid wordt de steiger geleidelijk afgebroken. Op dezelfde wijze wordt bij steigerleren een tijdelijk hulpmiddel geboden dat het leren van de leerling ondersteunt. Met Vygotsky’s woorden: de Zone van Naast Ontwikkeling wordt beter geprikkeld dankzij het hulpmiddel. Na verloop van tijd kan het hulpmiddel worden weggenomen omdat de leerling bijgeleerd heeft en zijn ZNO verschoven is. ” Differentiatie door steigerleren zet hulpmiddelen gericht in, in functie van het leerprofiel of de leerstatus van leerlingen. Tempoverschillen zijn bepalend voor het moment waarop de ondersteuning afgebouwd wordt.

Leerlijn tekstbegrip 3 LP 4 Onder begeleiding 5 6 Zelfstandig Leerlijn school 5 W’s - - doorsnee leerling 5 W’s 5 W’s - - Snelle leerling 5 W’s Trage leerling 5 W’s Differentiatie door steigerleren zet hulpmiddelen gericht in, in functie van het leerprofiel of de leerstatus van leerlingen. Tempoverschillen zijn bepalend voor het moment waarop de ondersteuning afgebouwd wordt.

Leerlijn tekstbegrip 3 LP 4 Onder begeleiding 5 6 Zelfstandig Leerlijn school 5 W’s - - doorsnee leerling 5 W’s 5 W’s - - Snelle leerling 5 W’s zelfstandig Trage leerling 5 W’s Differentiatie door steigerleren zet hulpmiddelen gericht in, in functie van het leerprofiel of de leerstatus van leerlingen. Tempoverschillen zijn bepalend voor het moment waarop de ondersteuning afgebouwd wordt.

Steigerleren Taal woordenlijst/- boek, grammatica: regel, voorbeeldzin, schrijfkader Wiskunde rekenregel, rekentoestel Exacte wetenschappen formularium, definitie, theorieoverzicht Humane wetenschappen mind map, taalregister, handouts Praktijkvakken recept, handleiding, stappenplan

Coöperatief leren

Coöperatieve structuren “Meer structuur geven aan groepswerk, om leerrendement te vergroten” Leerlingen leren van en met elkaar: 1. Gelijke deelname 2. Individuele verantwoordelijkheid 3. Positieve wederzijdse afhankelijkheid 4. Simultane actie

Coöperatieve structuren Think pair share Gebruik maken van kennis die niet overal zit Iedereen activeren Kennis benoemen G g e z i c h t schouders Z Heterogene groep H HG schouders g e z i c h t

Coöperatieve werkvormen Eén spion, twee spionnen Tempo verschillen uitwissen Zwakste mobiliseren Leerstof verwerken en verwoorden Sociale druk

Coöperatieve werkvormen Duo coach Sociale/hogere vaardigheden sterke ll Inhoud zwakste ll Vaardigheden Gezichtsmaatjes G g e z i c h t schouders Z Heterogene groep H HG schouders g e z i c h t

Coöperatieve werkvormen Placemat-methode Gelijkwaardige inbreng Tempoverschillen uitwissen Consensus door discussie

Leren differentiëren

5. Leren differentiëren • Welke werkvormen gebruik ik? • Hoe organiseer ik dit alles (klasmanagement)? • Hoe evalueer ik het leren van de lln. ? (toets, examen, feedback, opvolging, …) • Hoe motiveer ik leerlingen om iets extra te doen? Hoe zorg ik voor de juiste attitude bij mijn leerlingen?

Binnenklasdifferentiatie Besluit Speelt in op de noden van alle leerlingen in de klas en ambieert maximale leerwinst Begint bij een rijk arsenaal aan didactische technieken Vraagt een heel andere kijken op leren van leerlingen en leraar Is een avontuur

Verder lezen Differentiatie plannen Differentiatie ontwerpen Differentiatie organiseren Differentiatie begeleiden Differentiatie evalueren Leren differentiëren

Thank you. contact E: Wouter. Smets@kdg. Be P: 03 613 14 62 T: @wouter_smets