Uluslararas Pazarlama deme Yntemleri ve Uluslararas Ticarette Kullanlan

Uluslararası Pazarlama Ödeme Yöntemleri ve Uluslararası Ticarette Kullanılan Belgeler

Ödeme Yöntemlerinin Önemi • Ülkeler farklı hukuk sistemlerine ve farklı mevzuata sahip olduklarından, birbirlerini yeterince tanımayan ve güven duymayan dış ticaretle uğraşan taraflar açısından riskler yaratmaktadır. • İthalatçı için; malların zamanında ve sipariş edildiği şekilde yüklenmemesi. • ihracatçı için; ödemenin yapılmaması.

Ödeme Yöntemlerinin Özellikleri • İşletmler belirli yöntemlere göre yapılır. • İşlemler bankalar aracılığı ile yapılmaktadır. • Ödeme yöntemlerinde Uluslararası Ticaret Odası Kuralları (International Chamber Of Commerce-ICC) uygulanır

Ödeme Yönteminin Seçimi İhracatçı İthalatçı • Alıcı maldan vazgeçer mi? • Ödeme nasıl yapılacak? Finansal kredibilitesi var mı? • Hangi belgelere ihtiyaç var? • Satın alınan mal fiziksel olarak ne zaman ulaşır? • Ödeme nasıl yapılmalıdır? • Hangi belgeler gereklidir?

Uluslararası Ticarette Ödeme Yöntemleri • • Peşin Ödeme Mal Mukabili Ödeme Vesaik Mukabili Ödeme Akreditif

Peşin Ödeme (advance payment) • İhracatçı (alıcı) ve ithalatçı (satıcı) birbirini tanımaktadırlar. • Güvene dayalı bir ödeme şeklidir. • İthalatçı açısından yüksek risk barındıran bir ödeme yöntemidir. • Peşin ödemeyi düzenleyen herhangi bir uluslararası kural bulunmamaktadır. • Sipariş konusu mal bedeli, mallar henüz sevk edilmeden satıcıya ödenir.

Peşin Ödeme Satıcı (İhracatçı) Alıcı (İthalatçı) • Peşin ödeme alır • Mal istediğim gibi gelir mi? • Ne zaman gelir? İhracatçı riski azaltmak için yazılı sözleşme ve garanti mektubu (Teminat mektubu-Stand by l/c ) yapılabilir.

Vesaik Mukabili Ödeme (Cash against documents ) • Vesaik mukabili kuralları, ICC(International Chamber of Commerce)tarafından hazırlanmış URC 522 sayılı kitapçıkta düzenlenmiştir. • Alım satım belgeler aracılığı ile gerçekleştirilir. Ödeme için iki yöntem bulunmaktadır: • Görüldüğünde (sight) (Cash against documents (CAD) , Deliver payment (D/P) : Alıcının malın bedelini yükleme belgeleri karşılığında ödemesini ifade eder. • Kabul kredili (Against acceptance) ( Deliver Acceptance – D/A) : Alıcının bankası orijinal belgeleri alıcıya vadeli poliçenin kabulu karşılığı teslim eder.

Vesaik Mukabili Ödeme İthalatçı • • İhracatçı Vesaikleri ödeme karşılığında bankasından teslim alır. Ödemeyi peşin veya poliçe kabulüne istinaden vadeli olarak gerçekleştirir. Belgeleri bankasından aldıktan sonra, malları gümrükten çeker. Alıcı vesaik olmadan malları gümrükten çekemez. • • • Malın sevkiyatını yapar. Yükleme evraklarını kendi bankasına teslim eder. Navlun+Sigorta masraflarını üstlenir. Banka • Mukabili ödemelerde, bankaların ödeme ilgili bir riski yoktur. • İhracatçının bankası vesaikleri teslim alır ve ithalatçısının bankasına gönderiri. • İthalatçının bankası teslim aldığı yükleme evraklarını ödeme karşılığında ithalatçıya teslim eder. • Ödeme ve evraklar bankalar aracılığı ile gerçekleşir.

Mal Mukabili Ödeme (Cash against goods) • Açık hesap (Open account) olarak da ifade edilebilir. • İhracatçı açısından yüksek risk barıdıran bir yöntemdir. • Bu ödeme yöntemini düzenleyen bir uluslararası kural mevcut değildir. • İhracatçının malları sevkinden sonra –çoğu zaman ithalatçının malları teslim almasını takiben- mal bedelinin bankalar aracılığı ile ihracatçıya havale eder. • Bu yöntemde bankalara vesaik verilmemektedir. Vesaikler taraflar arasında kargo yolu ile veya nakliyeciler aracılığı ile gönderilmektedir.

Mal Mukabili Ödeme Mallar+Vesaik sevk eder İthalatçı İhracatçı Ödeme yapar İthalatçı riski azaltmak için yazılı sözleşme ve garanti mektubu (Teminat mektubu-Stand by l/c ) yapılabilir.

Akreditif (Letter of Credit) • Özel bir poliçe karşılığı ödeme şekli olarak tanımlanabilir. • Alıcı ve satıcının birbirini iyi tanımadığı durumlarda en uygun ödeme şeklidir. • Ödeme bir ya da daha fazla banka tarafından güvence altına alınır. • Akreditifli ödemelerde, ihracatçı firmalara ödeme garantisi bankalar tarafından verilmektedir. Bankalar, akreditifli ödemelerde ödeme garantisi dışında; ihracatçının ibraz ettiği belgeleri inceleyerek, ödeme yapılıp yapılmayacağına, akreditif kuralları çerçevesinde karar vermektedirler. • ICC(International Chamber of Commerce)tarafından hazırlanmış URC 522 sayılı kitapçıkta düzenlenmiştir.

Akreditif Süreci 1) Alıcı ile satıcı arasında yazılı alım satım sözleşmesi yapılır. 2) İthalatçı (Amir), bankasına başvurarak akreditif açtırır. 3) İthalatçının (Amir banka) bankası akreditifi hazırlayıp lehtar (ihracatçının bankasına) bankaya gönderir. 4) Lehtar bankanın incelemesinden sonra akreditif ihracatçıya ihbar edilir. 5) İhracatçı akreditifi inceleyerek malları sevk eder. 6) İhracatçı (Lehtar) ihracat sevk belgelerini bankasına teslim eder. 7) Akreditif teyitli ise ödeme lehtar banka tarafından amir bankaya 7 iş günü içinde yapılır ve gerekli belgeler gönderilir. 8) Amir banka ilgili belgeleri amire sunar ve mal bedelini tahsil eder. 9) Akreditif teyitsiz ise amir banka tarafından mal bedeli havale edilir. 10) İhracatçıya ödeme yapılır.

Akreditif Türleri • Ödeme Sorumluluğu Açısından Akreditifler • Ödeme Koşullarına Göre Akreditifler • Kullanılış Amaçlarına Göre Akreditifler

Ödeme Sorumluluğu Açısından Akreditifler Teyitli Akreditif (Confirmed credit) Amir bankanın haricinde ikinci bir bankanın daha ödeme garantisi var ise Teyitsiz Akreditif(Unconfirmed credit) Sadece amir bankanın, lehdara karşı ödeme tahhüdü var ise 15

Ödeme Koşullarına Göre Akreditifler • Görüldüğünde Ödemeli Akreditif: Akreditifte şart koşulan belgelerin ibraz edilmesi ve bu belgelerin amir banka tarafından uygun bulunması üzerine akreditif bedelinin hemen ödendiği akreditif • Vadeli Akreditif (Deferred payment credit): Vadeli akreditif ihracatçının sattığı mala ilişkin olarak ithalatçıya belirli bir vade tanımladığı akreditif türüdür. • Kabul Kredili Akreditif (Acceptance credit): Kabul kredili akreditif, ihracatçının kendisine açılmış olan vadeli bir akreditifteki belirli bir vadede alacağı parayı şimdiden kullanmak istemesi esasına dayanan bir akreditif türüdür.

Kullanılış Amaçlarına Göre Akreditifler-1 • Adi Akreditif: Akreditif talimatında belirtilen limit, çekilecek poliçelerle bir defa kullanılabilir. • Devredilebilir Akreditif (Transferable credit): Devredilebilir akreditif, lehdarı tarafından ikinci bir lehdara devredilebilen akreditiftir. Devredilebilir akreditiflere genellikle ilk lehdarın malın üreticisi değil komisyoncusu olduğu durumlarda başvurulmaktadır. • Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause L/C): Malların sevkinden ve vesaiklerin bankaya ibrazından önce lehdara avans niteliğinde bir ödemenin yapılmasına imkan veren akreditif türü olarak tanımlanmaktadır. • Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause L/C): Kırmızı şartlı akreditifler gibi, vesaiklerin ibrazından önce avans kullanma imkanı sağlayan bir akreditif türü olan yeşil şartlı akreditiflerde, kırmızı şartlı akreditiflerden farklı olarak, malların depolandığını ve mal mülkiyetinin bankaya devredildiğini gösteren ambar teslim makbuzları bankaya verilerek akreditif tutarının tamamı veya bir kısmı olarak peşin ödenecek avanslar garanti altına alınmaktadır.

Kullanılış Amaçlarına Göre Akreditifler-2 • Karşılıklı Akreditif (Back-to-back L/C): Genellikle transit ticarette karşılan bir türdür. Back to Back akreditifle lehdar, akreditifi kendisine ihbar eden Bankaya başvurarak, kendi lehine açılmış olan akreditifi teminat olarak göstermek suretiyle ikinci bir lehdar lehine akreditif açılmasını istediği akreditif türüdür. • Rotatif Akreditif (Revolving L/C): Rotatif akreditif, bir kısmı veya tamamı kullanıldıkça ek bir değişiklik talimatına gerek kalmaksızın aynı şartlarla ve aynı tutar için otomatik olarak yenilenen akreditiftir.

Örnek Akreditif Mektubu

Uluslararası Ticarette Kullanılan Bazı Belgeler • Ticari Belgeler (Commercial Documents) : Faturalar, çeki listesi, koli listesi, imalatçı analiz belgesi, kontrol-gözetim belgesi, gemi ölçü raporu. • Resmi Belgeler (Official Documents): Dolaşım belgeleri, menşe şahadetnamesi, kontrol belgeleri, konsolosluk faturası, uygunluk belgesi, sağlık sertifikası, veteriner sertifikası, helal belgesi, koşer belgesi, radyasyon belgesi, boykot/kara liste sertifikası, A. T. A karneleri. • Taşıma Belgeleri (Transport Documents): Deniz konşimentosu, Özellikli konşimentolar, diğer konşimentolar. • Sigorta Belgeleri (Insurance Documents): Flotan sigorta poliçesi, sigorta mektubu, sigorta poliçesi, sigorta sertifikası. • Finansman Belgeleri (Financial Documents): Poliçe, bono, rehin senedi, antrepo makbuzu, teslim emri, kontrol ve numune alma yetki belgesi.

Gümrük Beyannamesi (Customs Declaration Form) • İhracatta gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir. • Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmektedir. • Gümrük beyannameleri üzerinde kazıntı ve silinti yapılamaz. • Gümrük beyannamelerinin tescili için ibrazından sonra beyan edilen eşyanın cins, nev’i, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme yapılamaz. • Gümrük beyannamelerinin tescili gümrüklerde tutulan deftere usulü dairesinde kayıt olunmak, üzerine kayıt sıra numarası, tarih ve resmi mühür konulması ile tamamlanmaktadır.

Dolaşım Belgeleri (Movement Certificate) • Bu belgelere serbest dolaşım belgeleri de denilmektedir. Örneğin; Dolaşım Belgeleri, Türkiye veya Avrupa Birliğine üye ülkeler menşeli veya bu ülkelerde serbest dolaşım halinde bulunan üçüncü ülke menşeli mallar için düzenlenebilir. • AB için; A. TR Dolaşım Belgesidir. • EFTA ülkeler için; EUR. 1,

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin) • İhracata konu malın menşeini, üretildiği, imal edildiği ülkeyi gösteren bir belgedir.

Proforma Fatura (Proforma İnvoice) • İhracatçının sipariş sırasında ithalatçıya gönderdiği teklif faturasıdır.

Ticari Fatura (Commercial İnvoice) • İhraç malları hazırlandıktan ve sevkiyat yapılmadan önce düzenlenecek ilk belge ticari faturadır. Asıl fatura niteliği taşır, proforma üzerindeki şartlar ithalatçı tarafından kabul edilmişse, ticari fatura oluşturulacaktır.

Navlun Faturası (Freight Invoice) • Navlun, deniz ve/veya iç su yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretinin ifadesidir.

Çeki Listesi (Weight Note) • İhracatçının, ihracat beyannamesi, gümrük beyannamesi ve konşimentoda beyan ettiği malların net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir.

Koli Listesi (Packing List) • Dökme olmayan ve koliler ile sevk edilen malların her koli içindeki miktar ve ölçüler ile koli sayısını ambalajlar açılmadan gösteren belgedir.

Deniz Konşimentosu (Bill of Lading) • Taşıtanın isteği üzerine taşıyıcı veya gemi acentası tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden belgedir. Bu tip konşimentonun en önemli özelliği kıymetli evrak niteliği taşımasıdır.

Havayolu Konşimentosu (Airwaybill): • Bu konşimento bir makbuzdur, kıymetli evrak niteliği taşımaz, ciro edilerek mülkiyeti devir edilemez, ithalatçı adına düzenlenir yani bir nev’i nama yazılı konşimento niteliği taşır.

Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note) • Kamyon konşimentosu (Truck Bill of Lading) da denilen bu belge, kamyon veya tır ile yapılan uluslar arası taşımacılıkta, CMR [Convention Merchandises Routier (Ticari Mallar Güzergah Anlaşması)] gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir.

Poliçe (Bill Of Exchange/Draft) • Bu belge belirlenmiş bir sürenin sonunda veya vadede, cinsi ve tutarı belirlenmiş bir meblağın belirli bir lehdara ödenmesi için keşidecinin muhataba verdiği yazılı nitelik taşıyan şartsız bir ödeme emridir.