TIP FAKLTES ETMMFREDAT HAZIRLAMA Prof Dr Nee Saltolu

TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-MÜFREDAT HAZIRLAMA Prof. Dr. Neşe Saltoğlu

EĞİTİMİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ n Çalışma grupları oluşturulması ¨ Eğitim ve müfredat geliştirme ¨ Eğitim becerileri ¨ Ölçme değerlendirme

n n Oluşturulan gruplar ve koordinatörler kurulunun yönetim başkanlığında toplanması Oluşturulan grupların kendi aralarında toplanarak çalışma prensiplerini belirlemesi Tıp eğitiminde amaç –sorunlar-eğitim modelleri ele alınması İlk toplantı sunumunun müfredat grubu tarafından yapılması

Tıp Eğitiminin Amacı n Tüm insanların sağlıklı yaşamalarını sağlamak için hekim yetiştirmek World Federation for Medical Education

Tıp Eğitiminde Sorunlar Geleneksel tıp eğitimi temel sağlık sorunlarına yaklaşımı , içerik ve öğrenme/öğretme yöntemleri ile geleceğin sağlık ihtiyaçlarına cevap verememektedir. n n Tıp biliminin olanakları insanlara eşit olarak sunulamamaktadır. n Tıp öğrencilerine her bilim dalında derinlemesine bilgi edindirilmeye çalışılmaktadır n Eğitimde ağırlık tedavi edici tıp hizmetlerine yöneliktir. World Federation for Medical Education

Dünya Tıp Eğitimi Kongresi-2002. 1. Sınıftan itibaren: n Küçük tartışma gruplarının müfredatın %10 -30 unu oluşturması gerektiği, n Toplum ve meslekle yüze getirme yöntemlerinin kullanılmasının önemi n Ölçme değerlendirme sistemi ile müfredatı ve beceriyi ölçmenin önemi

Dünya Tıp Eğitimi Kongresi. (WFME 2002 Kopenhag) n Öğrenci geri bildirimlerinin önemi n Tıp eğitiminin %20 sinin elektif ders veya stajlardan oluşması gerektiği, n Tıp eğitiminin anadille olması gerekliliği vurgulandı.

Tıp Eğitiminde Hedefler n Yeni müfredat aracılığı ile öğrencilere yaşam boyu kendine öğrenme becerisi kazandırılmalıdır. n Tıp literatür bilgilerini kanıta dayalı tıp kavramı ile birleştirebilecek beceriler kazandırılmalıdır. n Öğrenciler eleştirel muhakeme yapabilecek düzeye eriştirilmelidir.

Tıp Eğitiminde Değişiklikler n n Müfredatta yoğunluk azaltılmalı Müfredat tam entegre olmalıdır. n Hem yatay entegrasyon(temel bilimler anabilim dalları arasında) hem de dikey (temel bilimler ile klinik bilimler arasında) entegrasyon sağlanmalı n Tıp eğitiminde, hasta ile karşılaşma sadece fakültelerde değil birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında da organize edilmelidir. n Tedavi edici ve koruyucu sağlık hizmetlerinin ağırlığı dengelenmelidir.

Tıp Eğitimi Modelleri n n n Geleneksel tıp eğitimi (Flexner Modeli) Entegre eğitim Probleme dayalı eğitim a. Yönlendirmeli b. Yönlendirmesiz

Geleneksel tıp eğitimi n n Temel ve klinik bilimler arasında kesin ayırım yapılır. Bilginin temel kaynağı eğiticidir Planlaması ve uygulaması pratiktir ¨ Öğrencinin neyi öğreneceğine eğitici kendisi karar verir Öğrencilere büyük gruplar halinde eğitim verilir ¨ Temel bilimler ilk 2 yılda ¨ Klinik bilimler son 3 yılda okutulur

Geleneksel tıp eğitimi (Flexner Modeli) n Dezavantajları ¨ Eğiticiler Dersi istediği gibi sunarlar ¨ Eğiticiler dersleri çoğu kez birbirlerinden habersiz hazırlar. ¨ Tekrarlar kaçınılmazdır.

Entegre eğitim n n n Konular ilgili bütün bilim dallarının katkısı ile birlikte hazırlanıp sunulur. Bütüncül tıp yaklaşımı esas alınır Temel bilimler ile klinik bilimler birlikte öğretilir. n Yatay entegrasyon farklı bilim dalları arasında etkin işbirliği ve iletişim sağlamayı amaçlar. n Dikey entegrasyon temel bilimler ile klinik bilimleri ilişkilendirir ¨ Klinik bilgi temel bilimlerin konularında düşünmeyi güçlendirmek, yapılandırmak ve genişletmek için kullanılır

Entegre eğitim n n Öğrencilerin hasta ile daha erken yıllarda tanışmaları hedeflenir İçerik merkezli yaklaşım esastır Bilim dalı esaslı müfredata kıyasla, daha az öğretim üyesi merkezlidir Öğrenci değerlendirmede yazılı, ancak interdisipliner sınavlar, bazen de çoktan seçmeli sınavlar yapılır.

n Entegre eğitim hazırlamada dikkat edilmesi gereken durumlar ¨ Müfredat organizasyonuna bilim dallarının ve öğretim üyelerinin hiyerarşisi yansıyabilir! ¨ Müfredatta değişiklik yapmak olanaklıdır, ancak değişimi yapmak çok zaman alabilir!

Probleme dayalı öğrenim: Yönlendirmesiz n n n n Öğrenciler serbest ya da bir eğitim yönlendiricisi eşliğinde grup çalışmaları yaparlar Öğretim üyeleri eğitim yönlendiricisi işlevini üstlenir O konuda uzman olmasına gerek yoktur Öğrenciler sadece akademik yeteneklerine göre seçilmez Grup çalışmaları benimsenir Klinik deneyimler erken yıllarda kazandırılır Matriks organizasyon esas alınır

Probleme dayalı öğrenim: Yönlendirmesiz n n n Öğretim üyesi/öğrenci oranı yüksektir! Problemleri hemen tüm öğretim üyelerini kapsayan müfredat komitesi seçer ve oluşturur. Kendi kendine öğrenmeyi esas alır. Temel bilimler klinik problemleri çözme uğraşının sonucu olarak öğrenilir. Müfredat yapısında bütüncül tıp yaklaşımı benimsenir.

Tıp Eğitimi Müfredatında SPICES Modeli n n n Öğretmen merkezli Bilgi yüklemeli Disiplinlere dayalı Hastaneye dayalı Standart program Usta-çırak ilişkili Öğrenci merkezli Probleme dayalı Entegre Topluma dayalı Elektifler Sistematik

Müfredat Karşılaştırma n Öğretmen merkezli müfredat n Öğretilecek bilgiye ve öğretme yöntemine öğretmen karar verir. ¨ Değerlendirmeyi öğretmen yapar ¨ Öğrenciler öğrenme sürecinde pasiftir n Öğrenci merkezli müfredat ¨ Öğrenciler kendileri için öğrenme hedefleri belirlerler ¨ Öğrenmeye nasıl ulaşılacağı tartışılır ¨ Öğrenci öğrenme sürecinde özerktir ¨ Motive olur ¨ Yaşam boyu öğrenme deneyimine hazırlar

n n Bilgi yüklemeli müfredat Öğrenciye tüm bilgiler didaktik tarzda verilir Öğrencinin öğrenme kapasitesini aşabilir Hastanın sorununu anlamaya yönelik değildir ¨ Öğretim üyesinin deneyimsiz ve alt yapının yetersiz olduğu fakülteler için uygundur n n Probleme dayalı müfredat Öğrencilere özel seçilmiş klinik sorunlar verilir Öğrenciler bu sorunun nedenlerini, oluş mekanizmasını ve çözümleri araştırır. Temel bilimler klinik bilimler ile ilişkilendirilerek öğrenilir ¨ Alt yapısı çok iyi fakültelere uygundur.

Bilim dallarına dayalı müfredat n n Bilgi temel ve klinik tıp bilimlerinin kendi içeriğinde ayrı sunulur Kurumun niteliği: Köklü okullardır Temel bilimleri araştırma merkezlidir Klinisyenlerin çoğunluğu üst ihtisas yapmıştır

Bilim dallarına dayalı müfredat n n n n TEMEL ve KLİNİK bilimler tamamen AYRIDIR Eğitim anabilim dalı temellidir Eğitim mezuniyet sonrası seviyenin hemen altındadır Öğrencilerin tüm bilim dallarında eğitim alması öngörülür İyi bir sağlık hizmeti için uzmanlaşma gereğine inanılır Müfredat bilim dalı temelinde organize edilmiştir Bilim dallarının ve öğretim üyelerinin hiyerarşik yapısı müfredata yansır

Bilim dallarına dayalı müfredat n n n Öncelikle temel bilimlerin öğrenilmesi hedeflenir Öğrenciler çok çalışmalı, verilen eğitim programının tamamını öğrenmelidirler Öğretim yöntemi öğretmen merkezlidir Çoktan seçmeli sınavlar çok az ya da kullanılmaz Örnekler: n İngiltere University College of London n Kanada Mc Gill n Avustralya Melbourne

Amaç ve öğrenim hedefi belirleme toplantıları

Sunum planı n Toplantının amacı ¨ Tıp eğitiminde bu noktaya nasıl geldik ? ¨ Fakülte Tıp Eğitiminin amaç ve öğrenim hedefleri n Katılımcılar ¨ Fakülte n Öğretim üyeleri Toplantı Yöntemi ¨ Beyin fırtınası

Neden amaç ve öğrenim hedefleri belirlemeliyiz ? Amaç ve hedefler belirlenmeden yapılan değişiklikler ve uygulanan yöntemler etkisiz olacaktır.

Amaç ve öğrenim hedefleri: n Tüm öğretim üyelerinin birlikte kararlaştırdığı bir akittir. ü Müfredatı ve eğitim yöntemlerini belirler !! ü Öğrencilerle de paylaşılmalıdır.

Çünkü; n İçerik tanımlanmalı n Eğitim yöntemleri belirlenmeli n Ders saatleri n Öğretim Üyesi sayısı

1988 Edinburgh Bildirgesi (WFME) Temel tıp eğitiminin amacı: Tüm toplumun sağlık düzeyini yükseltebilecek, nitelikli hekimler yetiştirmektir.

Shows how Gösterir Knows howbilir Nasıl olduğunu Knows Bilir YETERLİLİK Does Yapar

HANGİ NOKTALARDA YETERLİLİK? n Tıbbi bilgi ve klinik nedenselleştirmenin kurulması n Hasta bakımı n Meslektaşları ve toplumla iletişim n Profesyonellik, etik ve öz değerlendirme n Uygulamaya dayalı öğrenme

Tıp eğitimi amaç ve öğrenim hedefleri belirlendi

Fakültenin amacı Tüm toplumun sağlık düzeyini yükseltebilecek, nitelikli birinci basamak hekimi yetiştirmektir. Örnek program

Nitelikli Hekim Kimdir ? ¨ ¨ ¨ ¨ Kapsamlı ve uygun bilgiyi edinmiş Humanist Mesleğine tutkun Seçtiği yolda /kariyerde başarılı Yaşam boyu öğrenmeye istekli Hasta bakımında yetkin İçinde bulunduğu toplumun sağlık sorunlarını bilen ve çözmeye hazır

Eğitim sistemi: Karma sistem n Yatay ve dikey integrasyon +topluma dayalı uygulamalar +beceri laboratuvarları +elektifler +kurslar +interaktif modüller

Öğrenciler Tıp Eğitiminin İlk Üç Yılı Sonunda Neleri Bilmelidir ve Yapabilmelidir ?

Katılımcılar: Temel Tıp Bilimleri Öğretim Üyeleri ve klinik Anabilim Dalından temsilciler Yöntem: Beyin fırtınası Süre: 60 -120 dk

Toplantının amacı Tıp fakültesi ilk 3 yılındaki eğitimin öğrenim hedeflerinin öğretim üyelerinin katılımı ile belirlenmesi

İlk 3 yılın amacı; Bu 3 yılın sonunda öğrenciler; Nitelikli bir hekim olabilmek için gerekli olan , temel bilgi, beceri ve tutum kazanacaklardır.

Neden ilk 3 yıl bir arada ele alınmalı? Tıp eğitimi bir bütün n Her yılı ayrı almak mümkün ama teknik olarak zor n Entegre sistem için zorunlu n ¨ Sarmal, blok veya koridor sistemler kullanılıyor

İLK ÜÇ YILDA *Beceri edinme n Normal yapı ve işlev çözme *Topluma dayalı uygulamalar n *Problem + Anormal yapı ve işlev *Serbestçalışma zamanı Değişime I. sınıftan başlamalı, sonuçlarını görerek devam edilmelidir.

İLK 3 YIL MÜFREDAT YAPISI 1. sınıf Normal yapı ve işlev 2. sınıf Normal yapı ve işlev 3. sınıf Nor mal yapı Anormal Topluma yapı ve dayalı işlev uygulama Anormal yapı Topluma dayalı ve işlev uygulama Anormal yapı ve işlev Topluma dayalı uygulama

ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI OLUŞTURMA HAZIRLIKLARI n n n n Anabilim dallarından müfredatlar istenmeli Yurt dışı ve Türkiye’deki bazı tıp fakültelerinin uyguladıkları müfredatlar değerlendirilmeli Hastalıkların görülme sıklıkları gözden geçirilmeli (Ulusal ve bölgesel) (Ulusal ÇEP) Öğrencilerimizin görüşleri alınmalı Mezunlar derneği aracılığı ile anket uygulanması ile mezunlardan geri bildirim alınmalı Birinci ve ikinci basamakta uygulama eğitimi ile Sağlık müdürlüğünün katkısı alınmalı Meslek örgütünün görüşleri alınmalı

n Anabilim dallarından müfredatlar istenmeli ¨ Anabilim dalları derslerinin değerlendirilmesinde sonraki 2 slaytta yer alan örnek sorulardan yararlanılabilir.

Temel Bilimler Değerlendirme Çizelgesi Klinik bilim konularından en az birisi ile ilgili midir? Klinik bilim konularından en az birisinin anlaşılması ve uygulanması için gerekli bir ön bilgi ya da temel bilgi niteliğinde midir? Konunun bilinmemesi öğrencinin genel tıp bilgisinde önemli bir eksiklik oluşturacak mıdır? 0 -1 -2 puan verilir

Klinik Bilimler Değerlendirme Çizelgesi n Konu, önemli bir sağlık sorunuyla mı ilgilidir? n Konunun bir pratisyen hekim tarafından bilinmemesi bireyin yaşamını ya da yaşam kalitesini tehdit eder mi? n Konu, bir pratisyen hekimin acil tanı koymasını gerektiren bir durum mudur n Konu, pratisyen hekim tarafından yapılabilecek bir acil girişimle ilgili bilgi, ve beceri kazandırmakta mıdır? n Konu, bir pratisyen hekimin kendisinin girişim yapması gerekmeyen, ancak, ön tanıyla bir merkeze sevkini gerektiren bir durum mudur? n Konu, önemli bir koruyucu hekimlik uygulamasını içermekte midir? n Konu, birinci basamakta tanı konulabilecek bir hastalıkla ilgili bilgi ve beceri kazandırmakta mıdır? n Konu, birinci basamakta tedavi edilebilecek ve evde ve ayakta izlenebilecek bir sorunla ilgili bilgi ve beceri kazandırmakta mıdır? v 0 -1 -2 puan verilir

n Ulusal ÇEP incelenmeli n Kurumsal ÇEP oluşturulmalı n Değerlendirmeler sonucunda ÇEP’ e uygun ağırlıkta ders dağılımı sağlanmalı n İlk 3 yıl her kurulun daha sonra her bir dersin, stajların amaç ve öğrenim hedefi oluşturulmalı n

Tıp Eğitimi- Müfredat ile ilgili Öneriler Mesleki İngilizce eğitiminin verilmesi sağlanmalı n İnteraktif eğitim arttırılmalı ¨ Amfi ortamında interaktif eğitim yöntemleri geliştirilmeli ÖR NE KT İR n Öğrencilerin 1. sınıftan itibaren sağlık kurumlarını tanımaları için düzenlemeler yapılmalı n n Hastalar ile ilk yıldan itibaren tanışmaları sağlanmalı

n Öğrencilerin laboratuvar uygulamalarına aktif katılımının sağlanması ile verimliliğinin arttırılmalı n Tıp eğitimi ile ilgili beceriler için beceri laboratuvarları tıp eğitimi ilk 3 yıl içerisinde yaygınlaştırılmalı n Eğitimde bilişim yaygınlaştırılmalı n Öğrencilerin kaynak arama konusunda motivasyon ve becerilerinin arttıracak yöntemleri geliştirmeli n Danışmanlık sisteminin etkinleştirilmeli

Stajlarla İlgili Öneriler n İlk 3 yıl ile ilgili düzenlemelerle birlikte staj eğitimleri de gözden geçirilmeli n

4, -5. yıl Tıp eğitimini gözden geçirme n n Büyük stajlar 4. sınıfta yer almalı (İç HastalıklarıKadın Doğum-Cerrahi-Çocuk hastalıkları gibi) Küçük stajlar 5. sınıfta yer almalı Bazı stajlar elektif olabilir. İlişkili stajlar benzer modüller içerisinde verilebilir ¨ Örneğin Travma Modülü n Acil AD n Ortopedi n Fizik Tedavi n Beyin Cerrahisi

n n n 1. Entegre Eğitim Örnek Program Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Entegre Eğitim Programı www. ctf. edu. tr 2. Karma Eğitim örnek program: n Çukurova Üniversitesi Entegre Eğitim Programı n www. cu. tip. edu. tr

Sağlık Eğitim Olgu Danışmanlığı sunumları Kurum ziyareti Üreme sağlığı Modülü Hasta hekim iletişimi ileri düzey modülü Modüller Örneğin n. Yaşlı Bireye Yaklaşım nÜreme sağlığı gibi gra m Hekim-Hasta İletişimi pro Film gösterimleri Olgu sunumları Modüller Örneğin: Obezite Travma gibi ne k Olgu sunumları Dönem 6 Ör Olgu sunumu Dönem 5 lte si İlk adım modülü Dönem 3 Fa kü Dönem 2 : Ç uk uro va Ün ive rsi tes i. T ıp Dönem 1

Örnek 1. Sınıf programı Pazartesi Teorikler Salı Çarş Perş Lab/ pratik • Beceri lab • Halk sağlığı • Elektifler • Medikal enformatik Diğer Hekim Ziyareti Kurum ziyareti Cuma Öğle arası Lab/ pratik Kurslar ve Yabancı dil