Examenvragen Cultuur van Romantiek en Realisme De hierna

Examenvragen Cultuur van Romantiek en Realisme

De hierna volgende vragen komen uit Cito examens Kunst Algemeen tussen 2009 en 2017. Het is slechts een kleine selectie, alleen bedoeld om een idee te geven van de manier waarop vragen gesteld worden en als richtlijn voor het niveau van de examens.

Realisme in fotografie en schilderkunst

Vraag 1 De eerste wereldtentoonstelling in 1851 in Londen trok meer dan zes miljoen bezoekers. In de daarop volgende decennia groeide de wereldtentoonstelling uit tot een steeds terugkerend evenement. Meedoen aan zo’n tentoonstelling bood de deelnemende landen de mogelijkheid zich via presentaties te profileren. Beschrijf twee onderwerpen waarmee deze landen zich profileerden.

Vraag 2 Het ontstaan van het fenomeen wereldtentoonstelling past in typisch negentiende-eeuwse politieke en economische ontwikkelingen. Noem een economische én noem een politieke ontwikkeling en leg voor beide uit hoe deze het ontstaan van de wereldtentoonstellingen beïnvloedde.

Vraag 3 Afbeelding 1 geeft een indruk van de wereldtentoonstelling in Londen. Je ziet een deel van het tentoonstellingsgebouw (Crystal Palace) van de architect Joseph Paxton (1803 -1865). Crystal Palace is opgetrokken uit een combinatie van de materialen gietijzer en glas. Op afbeelding 2 zie je een deel van het exterieur van dit revolutionaire gebouw. Leg uit waarom het tentoonstellingsgebouw revolutionair genoemd kan worden.

Fotografie werd niet alleen gebruikt om bijzondere gebeurtenissen zoals een wereldtentoonstelling vast te leggen, maar ook voor het maken van portretten. Het portretteren was vóór het ontstaan van fotografie het terrein van de kunstschilders, maar fotografen konden dit sneller en goedkoper. De foto op deze afbeelding is een portret van Cyrus West Field (1819 -1892), gemaakt door de fotograaf Mathew B. Brady in 1858. Onder leiding van Field werd voor het eerst een onderzeese kabellijn voor telegrafisch verkeer aangelegd tussen Engeland en Amerika.

Vraag 4 De manier waarop de fotograaf Cyrus West Field in beeld bracht, vertoont nog sterke overeenkomsten met de wijze waarop schilders hun klanten portretteerden in de negentiende eeuw. Bespreek deze overeenkomsten. Betrek in je antwoord zowel de voorstelling als de vormgeving.

Vraag 5 Vanaf het ontstaan van de fotografie was er een nauwe relatie met de beeldende kunst. Het waren kunstenaars die het fotografische procedé uitvonden en ontwikkelden. Kunstenaars maakten gebruik van foto’s als geheugensteun bij het vervaardigen van hun kunstwerken. De fotografie zelf werd toen nog niet als een vorm van kunst beschouwd. Leg uit waarom fotografie niet als vorm van kunst werd beschouwd.

Fotografie, wel of geen kunst? In 1861 klaagde een fotograaf een collega aan, omdat deze zijn foto’s zonder toestemming zou hebben gebruikt. In eerste instantie luidde de uitspraak van de rechtbank dat fotografie geen kunst was en dat er daarom geen aanspraak kon worden gemaakt op het beeldrecht. Later werd er in hoger beroep bepaald dat fotografie gezien kon worden als kunstvorm en daarom dezelfde rechten moest genieten als elke andere tak van kunst. De rechter zei in zijn vonnis dat foto's de vrucht zouden kunnen zijn van menselijk denken en geest van kunstzinnige smaak of intelligentie, het stempel van een persoonlijkheid zou kunnen dragen en daarmee tot kunstwerken worden. Ondanks deze uitspraak duurde het nog tot ver in de twintigste eeuw voor fotografie als volwaardige kunstvorm op tentoonstellingen werd toegelaten.

Vraag 6 In de tekst staat waarom, volgens het vonnis van de rechter, foto’s wél als kunstwerk beschouwd kunnen worden. Geef in eigen woorden de redenering van de rechter bij dit vonnis weer.

Vraag 7 Een kunstenaar die gebruik maakte van foto’s bij de totstandkoming van zijn schilderijen was Gustave Courbet (1819 -1877). Een voorbeeld van zo’n schilderij is Les baigneuses. De foto die Courbet voor dit schilderij hoogstwaarschijnlijk gebruikte zie je op de voorgaande afbeelding. Courbet gebruikt de foto als hulpmiddel. Hij benadrukt in zijn schilderij enkele aspecten in de figuur van de baadster die niet zichtbaar zijn op de foto. Beschrijf twee aspecten die Courbet benadrukt in de figuur van de baadster.

De opvattingen van Gustave Courbet Halverwege de negentiende eeuw verklaarde de schilder Gustave Courbet (18191877) dat schilderkunst vooral een kunst van het zien is en zich daarom alleen bezig moet houden met de zichtbare dingen. Een beroemde uitspraak van Courbet is: “Ik schilder geen engelen. Wie heeft er wel eens engelen gezien? ” Hij ging met deze visie in tegen de opvattingen van de officiële en machtige Académie des Beaux-Arts waar de classicistische schilder- en beeldhouwkunst werd onderwezen. Kenmerkend voor deze classicistische kunst waren de geïdealiseerde beelden, de keuze voor dramatische hoogtepunten en de poëtische, dikwijls op literatuur gebaseerde, onderwerpen van de Romantiek. Courbet wilde zich juist richten op eigentijdse onderwerpen die destijds eigenlijk te gewoon, te vulgair gevonden werden voor de schilderkunst. De jury van de officiële Salons, die voornamelijk bestond uit kunstenaars van de Académie des Beaux-Arts, wezen Courbets schilderijen op diverse momenten af, onder andere vanwege de keuze van zijn onderwerpen. Ook voor de Salon van 1855 werden alle schilderijen die Courbet inzond, waaronder Un enterrement à Ornans, afgewezen. Om zijn werk toch te kunnen tonen aan het publiek organiseerde Courbet datzelfde jaar een onafhankelijke expositie in zijn ‘Pavillion du Réalisme’ vlak bij de ingang van de wereldtentoonstelling in Parijs.

Vraag 8 In de schilderkunst ontstaat een reactie op de geïdealiseerde werkelijkheid van de romantische schilders. De opvattingen van Courbet over het weergeven van de werkelijkheid worden weerspiegeld in het schilderij Un enterrement à Ornans (zie boven) Beschrijf twee aspecten van de voorstelling die deze opvatting weerspiegelen.

Vraag 9 Het was niet alleen de keuze van het onderwerp van Un enterrement à Ornans waar de jury van de officiële Salon moeite mee had, ook de manier van schilderen leidde tot de afwijzing. Leg uit waarom de jury deze manier van schilderen niet kon waarderen.

Vraag 10 Courbets opvatting over het weergeven van de werkelijkheid was van invloed op een volgende generatie schilders, de impressionisten. Een van de impressionisten, Claude Monet, was van mening dat kunst moet laten zien wat er ‘nu, op dit moment’ te zien is. Dit streven wordt ook zichtbaar in de vormgeving van zijn schilderijen (zie hiernaast). Beschrijf twee aspecten van de vormgeving waardoor Monet het ‘nu, op dit moment’ in dit schilderij weergeeft.

Tragische liefde De dichter en literatuurcriticus Heinrich Heine (1797 -1856) was een van de belangrijkste Duitse schrijvers uit de negentiende eeuw. Zijn werken beschrijven nostalgische gevoelens, persoonlijke reizen en de natuur, maar worden ook gekenmerkt door een maatschappijkritische, satirische ondertoon. Zijn lyrische gedichten zoals Liedboek (1827) zijn omgezet in liederen door romantische componisten als Robert Schumann en Franz Schubert. In 1835 schreef Heine De l’Allemagne/Over Duitsland waarin hij een Slavische legende opnam over zogenaamde Wili’s. Dit zijn wraakzuchtige geesten van bedrogen meisjes, die vóór hun huwelijk in de steek zijn gelaten. ’s Nachts komen deze Wili’s uit hun graven om nietsvermoedende mannen de dood in te dansen. Net als vampiers verdwijnen zij zodra het licht wordt. De dichter en danscriticus Théophile Gautier schreef op basis van dit verhaal een libretto voor het romantische ballet Giselle. Hierin danste zijn grote liefde, Carlotta Grisi, de hoofdrol.

Vraag 11 De dichter Heinrich Heine maakte in 1835 voor een van zijn werken gebruik van een Slavische legende over de geesten van ongehuwde meisjes die ’s nachts uit hun graf komen. Heines verhaal werd de inspiratie voor het romantische ballet Giselle. De belangstelling voor een dergelijk verhaal past in de romantiek. Leg uit waarom deze belangstelling juist in de romantiek kon ontstaan.

https: //www. youtube. com/watch? v=Md. Nl. GRjbso 0 Giselle Ballet-pantomime in 2 akten. Choreografie: J. Perrot en J. Coralli. Muziek: A. Adam. Libretto: T. Gautier en J. Saint-Georges. Decors: P. Ciceri. Synopsis Akte 1: Graaf Albrecht, prins van Silezië, verlaat een jachtpartij aan het hof. Verkleed als eenvoudige dorpsjongen wil hij het boerenmeisje Giselle, dat erg van dansen houdt, verleiden. Hilarion, de boswachter, is ook verliefd op Giselle. Hij ontdekt de ware identiteit van Albrecht wanneer hij diens mantel en zwaard vindt. Hij onthult die aan Giselle tijdens het bezoek van de adellijke jachtstoet. Giselle ziet de edelvrouw waarmee Albrecht verloofd is. Ze wordt waanzinnig en steekt zich dood met Albrechts zwaard. Akte 2: In het maanverlichte bos rijzen de Wili’s uit hun graven om mannen die zich in de buurt wagen meedogenloos mee te sleuren in een dodelijke dans. Myrtha, koningin van deze wraakgodinnen, wijdt Giselle in. Hun eerste slachtoffer wordt Hilarion, die Giselles graf bezoekt. Daarna is de berouwvolle Albrecht aan de beurt. Maar de onvoorwaardelijke liefde van Giselle redt hem van de dood. Zij rekt de tijd door met hem te dansen tot de dageraad. Zodra het licht wordt verliezen de Wili’s namelijk hun boze krachten. Giselle moet de Wili’s volgen in hun graf en Albrecht blijft achter, voor altijd van haar gescheiden.

Vraag 12 Op 28 juni 1841 ging in de Parijse Salle le Peletier het ballet Giselle in première, in een choreografie van Jean Corelli en Jules Perrot. Adolphe Adam componeerde de muziek. In het filmfragment ontmoet het boerenmeisje Giselle graaf Albrecht en wordt verliefd. Je ziet eerst een pantomime-gedeelte. Aan het eind van de scène wordt alleen nog gedanst. Geef aan hoe in de pantomime het opbloeien van de liefde wordt verbeeld en geef aan hoe de muziek dit versterkt. Leg daarna uit waarom in het laatste dansgedeelte geen pantomime meer nodig is.

Vraag 13 https: //www. youtube. com/watch? v=Xi 5 GYXREe. XQ In dit filmfragment zie je hoe Giselle het bedrog van Albrecht ontdekt. Zij wordt ziek van verdriet en raakt in een toestand van waanzin. Op een gegeven moment hoor je een muzikaal thema uit fragment 1 terug. Deze melodie heeft de functie van leidmotief. Geef aan wat een leidmotief is. Leg daarna uit wat hier de betekenis van dit leidmotief is.

https: //www. youtube. com/watch? v=Krzj 73 WQ 6 e. I In 1853 ging in Venetië de opera La Traviata in première. Het is een opera in drie akten van de Italiaanse componist Giuseppe Verdi (1813 - 1901). Het libretto van Francesco Maria Piave is gebaseerd op een roman uit 1848 van de Franse schrijver Alexandre Dumas (1824 -1895): La dame aux camélias. De roman schetst het Parijse burgerleven en de kwetsbare positie die courtisanes daarin innamen. Verdi las het boek, zag de succesvolle toneelversie ervan in seizoen 851 -52 en componeerde meteen daarna zijn opera. Verdi had een buitenechtelijke affaire met een zangeres. Hij herkende zich in de door Dumas geschetste morele dilemma’s en greep zijn kans in La Traviata om het burgerpubliek een spiegel voor te houden. Synopsis Hoofdpersoon Violetta is van lage komaf, maar verdient veel geld in de vrije liefde als maîtresse van heren van stand. Lijdend aan tuberculose, destijds een ongeneeslijke ziekte, weet ze dat ze jong zal sterven. Dan komt de jonge graaf Alfredo in haar leven, die een grote liefde voor haar heeft opgevat. Ze gaan samenleven op het platteland. Op een dag komt Alfredo’s vader op bezoek. Hij vraagt Violetta om haar verhouding met Alfredo op te geven. Alfredo’s zus gaat trouwen en Violetta maakt de familie te schande. Violetta zwicht voor de morele druk, verlaat Alfredo en hervat haar bestaan als courtisane. Alfredo is ontroostbaar. Er volgt pas een hereniging als Violetta op haar sterfbed ligt. Dromend over een mooie toekomst sterft ze in Alfredo’s armen.

Vraag 14 De romantische opera La Traviata uit 1853 van de Italiaanse componist Giuseppe Verdi is net als het verhaal van Giselle een liefdesdrama. In filmfragment 4 zie je een verfilming uit 1982 door de Italiaanse regisseur Franco Zeffirelli. De muziek loopt parallel met het opbloeien van de liefde en de emoties van de personages blijken mede uit hun zang in dit duet. Geef aan hoe de zang het opbloeien van de liefde illustreert. Geef je antwoord in drie stappen.

Vraag 15 La Traviata loopt vooruit op een stroming die ‘verismo’ wordt genoemd. De naam komt van het Italiaanse woord ‘vero’, dat ‘waar’ of ‘werkelijk’ betekent. Aan het eind van de negentiende eeuw was de veristische opera in Italië een trend geworden. La Traviata was in veel opzichten ‘werkelijker’ dan Giselle. Bespreek twee aspecten die La Traviata destijds zo realistisch maakten.

Vraag 16 https: //www. youtube. com/watch? v=9 to. P-xv 6 Zj 0 Plácido Domingo en Rolando Villazón, die in La Traviata de rol van Alfredo vertolkten, behoren tot de beroemdste hedendaagse operatenoren. Zij geven over de hele wereld concerten en zijn geliefd bij een groot publiek. De volkszanger André Hazes bespeelde de emoties van een ander, weliswaar niet internationaal, maar wel talrijk Nederlands publiek. In dit filmfragment zie je hem optreden in 1982 in een stampvol Concertgebouw. Hij zingt een liefdeslied dat hij over en voor zijn vrouw schreef. Hazes brengt zijn emoties op een andere manier over dan operazangers. Geef aan wat het verschil is tussen het stemgebruik van Hazes en dat van de operatenoren. Geef ook aan waarom de stijl van optreden bij Hazes losser kan zijn dat van de operatenoren.

Liedtekst Zij gelooft in mij, André Hazes Ze lag te slapen, ‘k vroeg haar gisteravond “wacht op mij” misschien ben ik vanavond vroeger vrij, ze knikte wel van ja, maar zij kent mij nu sta ik voor jou, ik ben weer blijven hangen in de kroeg zo'n nacht ze weet 't, heb ik nooit genoeg, hoe was het? dat was alles wat ze vroeg want zij gelooft in mij, zij ziet toekomst in ons allebei, ze vraagt nooit maak je voor mij eens vrij, want ze weet, dit gaat voorbij ik schrijf m’n eigen lied tot dat iemand mij ontdekt en ziet, dat een ieder van mijn songs geniet, ze vertrouwt op mij, ze gelooft in mij ik zou wachten, tot de tijd dat ieder mij herkent, en je trots kan zijn op je eigen vent, op straat zullen ze zeggen, die Hazes is bekend zolang we dromen, van ‘t geluk dat ergens op ons wacht, dan vergeet je snel weer deze nacht zij vertrouwt op mij, dat is m’n kracht, oh m’n kracht André Hazes (1951 -2004) werd nationaal bekend als Amsterdamse volkszanger. Hij trad net zo lief op in een kleine kroeg als in een afgeladen poptempel. Zijn (liefdes) leven was heftig. Hij kreeg kinderen uit verschillende huwelijken. Hij hield van bier, schreef met rijmwoordenboek bij de hand zijn pakkende levensliederen en groeide uit tot een icoon. Jong opgebrand heeft hij de harten van zo veel Nederlanders veroverd dat er nog steeds Hazes-manifestaties worden georganiseerd waarin het publiek kan meezingen met zijn liederen. Op de Albert Cuypmarkt prijkt sinds september 2005 zijn standbeeld in brons: Hazes op een barkruk met microfoon. Amsterdammers leggen nog regelmatig bloemen bij het beeld. Het publiek nam afscheid van hem (met optredens van bevriende artiesten) in Amsterdam Aren. A, waar zijn kist op de middenstip van het voetbalveld stond.

Vraag 17 Het leven van Hazes was een mengeling van succes en tragiek. Hij had huwelijksproblemen, hij dronk en raakte opgebrand. Hazes overleed in 2004 op zijn 53 e aan een hartstilstand. In het filmfragment komt zijn tweede vrouw Ellen, aan wie het lied gewijd is, prominent in beeld. De liefde van deze vrouw is te vergelijken met die van Giselle en Violetta. Dat is af te leiden uit de liedtekst. Geef aan welke man-vrouwrelatie hier bezongen wordt en leg uit waarom sprake is van een tragische of hopeloze liefde.

Vraag 18 Volkszanger Hazes werd tegen het eind van zijn leven ook populair bij een high art-publiek. Geef hiervoor een verklaring vanuit het high art-publiek. Geef daarna een verklaring vanuit de artiest.

Wraakgodinnen In de negentiende-eeuwse literatuur, met name de Duitse, kwamen vrouwfiguren voor die ontleend waren aan oude legendes, zoals zeemeerminnen, sirenen en witte geestverschijningen. De Duitse dichter Heinrich Heine beschreef in 1835 een aantal van deze legendes in De l’Allemagne, een boek over de geschiedenis van het Duitse taalgebied.

Vraag 19 Geef een reden waarom negentiende-eeuwse schrijvers belangstelling toonden voor zulke legendes.

Vraag 20 Heine beschreef in De l’Allemagne ook een Slavische legende over de wili's. Dit zijn geesten van vrouwen die door hun geliefden zijn bedrogen. Het ballet Giselle uit 1841 is gebaseerd op deze legende. Op de afbeelding zie je een prent uit 1843 met Myrtha, de koningin van de wraakzuchtige wili’s. Een wili is een typisch romantisch personage, dat gezien kan worden als een verbeelding van het sublieme. Geef aan in welk opzicht wili’s passen bij de romantiek en leg uit op welke manier zij het sublieme verbeelden.

Vraag 21 Dit filmfragment is de scène waarin de wili’s Hilarion de dood in dansen. Opgejaagd door de muziek zie je dat hij niet aan zijn lot kan ontsnappen. Bespreek drie manieren waarop dat in de choreografie is verbeeld. https: //www. youtube. com/watch? v=rd. G 0 c. J 8 K 0 d. M

Vraag 22 Een wraakzuchtige vrouw is de hoofdpersoon in Cave of the heart van de Amerikaanse choreografe Martha Graham. In dit filmfragment zie je een scène uit dansstuk. De wraak wordt in deze dans fundamenteel anders verbeeld dan in het klassieke romantische ballet. Leg uit wat dit fundamentele verschil in verbeelden inhoudt. Geef daarna aan hoe dat in de dans van Graham tot uitdrukking komt. Betrek ook het romantisch ballet in je antwoorden. NB Laat het verschil tussen solo en groepsdans buiten beschouwing https: //www. youtube. com/watch? v=Mn 45 Nd. QMIq. E

In de jaren veertig en vijftig van de twintigste eeuw maakte de Amerikaanse danseres en choreografe Martha Graham (1894 - 1991) stukken rondom vrouwenfiguren uit de klassieke mythologie en de Griekse tragedie. In deze dansstukken stelde zij de vrouwelijke personages centraal. Met de danstaal die zij ontwikkelde, belichtte zij hun karakter en psyche vanuit een vrouwelijk standpunt. Eén van die stukken is Cave of the heart (Spelonk van het hart) uit 1946, waarin Medea, een tovenares uit de Griekse sagenwereld, de tragische hoofdpersoon is. Medea gaf haar familie en vaderland op voor haar geliefde Jason, maar verloor hem aan een andere vrouw. Verteerd door woede en jaloezie nam zij op gruwelijke wijze wraak. De mythe van Medea kent verschillende versies. In 431 v. Chr. schreef de Griekse schrijver Euripides een tragedie over deze mythe. Hoewel niet zeker is wat Euripides zelf heeft aangepast aan de mythe, is zijn tragedie in de loop van de eeuwen gaan dienen als de meest gangbare versie van de Medea-mythe. De Oosterse prinses Medea uit Colchis, in het tegenwoordige Georgië, wordt verliefd op de Griekse held Jason. Zij helpt hem om het Gulden Vlies, een gouden vacht van een ram, in handen te krijgen. Ze moest daarvoor haar broer vermoorden en haar vaderland achterlaten. Ze vlucht met Jason naar zijn land, waar ze trouwen en twee zonen krijgen. Als Jason Medea na tien jaar verstoot en om politieke redenen een andere vrouw, Kreousa, kiest, neemt Medea wraak. Ze doodt Kreousa. Maar daarna doodt ze ook haar eigen kinderen, de twee zonen die zij met Jason kreeg.

Vraag 23 In dit fragment zie je een object dat de Japanse kunstenaar Isamu Noguchi ontwierp voor Cave of the heart. Martha Graham, die bij de première zelf de rol van Medea danste, noemde het object haar ‘stekeljurk’. Noguchi’s object versterkt de expressie van Medea’s woede en jaloezie. Leg dit uit aan de hand van twee effecten van deze ‘stekeljurk’. https: //www. youtube. com/watch? v=y. Jv-m 3 xnw. Fs

Vraag 24 https: //www. youtube. com/watch? v=Wgv. TEv 1 Ysl 4 In 1969 bracht de Italiaanse filmmaker Pier Paolo Pasolini de film Medea uit. Hij richtte zich in eerste instantie op het cultuurverschil tussen Medea en haar geliefde Jason. In filmfragment 4 zie je hoe zij aankomt in het land van Jason, waar de mannen een tijdelijk kamp hebben opgezet. De overstap naar dit nieuwe land valt Medea zwaar. De vormgeving van de scène, die een duidelijk contrast tussen haar en de mannen schept, laat haar ontreddering goed zien. Bespreek twee aspecten van de filmvormgeving waaruit die ontreddering blijkt. Betrek zowel Medea als de mannen in elk antwoord. NB Laat de gesproken tekst buiten beschouwing.

Vraag 25 Pasolini zag het Italië van na de Tweede Wereldoorlog razendsnel veranderen in een kapitalistische maatschappij. Vanuit deze observatie maakte hij met Medea een kritische film over deze ontwikkeling. Dit filmfragment is een scène uit het begin van de film, waarin Jason en zijn mannen Medea’s geboortedorp binnenvallen. De scène symboliseert Pasolini’s kritiek op het opkomende kapitalisme. Bespreek twee manieren waarop Pasolini hier het kapitalisme bekritiseert. Geef daarbij steeds aan wat zijn kritiek inhoudt en hoe hij dat verbeeldt. https: //www. youtube. com/watch? v=x. JFKP-l. Kx. Vk

Vraag 26 Pasolini’s Medea is een typische arthousefilm voor een high-artpubliek. Regisseurs van Hollywoodfilms nemen Jasons zoektocht naar het Gulden Vlies regelmatig als onderwerp voor grote films, maar Medea speelt daarin zelden een rol. Over de relatie tussen Medea en Jason zijn weinig Hollywoodfilms gemaakt. Geef twee verklaringen voor het feit dat deze tragedie kennelijk niet geschikt werd geacht voor een massapubliek.

In Kill Bill 1 wordt Beatrix Kiddo, gespeeld door Uma Thurman, bij het voorbereiden van haar bruiloft neergeschoten door een bende huurmoordenaars. De leider van deze bende is Bill, de ex-geliefde van Beatrix. Zij is hoogzwanger van Bill, maar gaat nu met iemand anders trouwen. Beatrix raakt in een coma, waaruit ze vier jaar later ontwaakt. Haar kind is spoorloos verdwenen. Ze neemt zich voor om alle bendeleden inclusief Bill te vermoorden. In Kill Bill 2 ontdekt Beatrix dat Bill intussen haar dochter heeft opgevoed. Als ze dat ontdekt, raakt ze aanvankelijk in verwarring, maar haat jegens Bill zit zo diep dat ze hem toch doodt. Daarna vertrekt ze met haar dochter. Kill Bill is een ode van Tarantino aan de films en de muziek waarmee hij is opgegroeid. De film zit boordevol citaten en heeft kenmerken van ouderwetse Aziatische vechtfilms, westerns en Japanse animatiefilms (anime). Verder is de soundtrack opvallend gevarieerd en bevat de film veel zorgvuldig gechoreografeerde vechtscènes. https: //www. youtube. com/watch? v=i. Ie 2 u. A 4 Bi. T 0

Vraag 27 In 2003 en 2004 bracht de Amerikaanse filmmaker Quentin Tarantino de films Kill Bill 1 en 2 uit. Ook Kill Bill gaat over de wraak van een vrouw op haar ex-geliefde. Pasolini liet in zijn film het gewelddadige aspect van de wraak niet zien. Tarantino legt op het geweld juist de nadruk. Hij vindt dat de meest vermakelijke factor. Noem twee manieren waarop Tarantino hier de nadruk op de vermakelijke kant van geweld legt. Leg daarna uit hoe het komt dat geweld in de massacultuur zo’n grote vermaaksfunctie kon krijgen.

Vraag 28 De manier waarop Tarantino in Kill Bill geweld vormgeeft, is representatief voor het postmodernisme. Geef aan waarom dit postmodernistisch is.