DOJRZAO SZKOLNA DZIECI 6 LETNICH Joanna Goska psycholog

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA DZIECI 6 -LETNICH Joanna Goska – psycholog Magdalena Łuszkiewicz – pedagog Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 23

KIEDY DZIECKO JEST GOTOWE DO ROZPOCZĘCIA NAUKI? Na przestrzeni lat rozumienie terminu „gotowość (dojrzałość) szkolna” zmieniało się. Jeżeli dziecko: v Jest odpowiednio przygotowane do rozpoczęcia nauki czytania, pisania i liczenia v Nawiązuje dobre relacje z rówieśnikami v Jest w stanie podjąć samodzielny wysiłek i pokonuje trudności

Na osiągnięcie gotowości szkolnej ma wpływ dojrzewanie dziecka w wybranych aspektach rozwoju ROZWÓJ UMYSŁOWY – ROZWÓJ SPOŁECZNY poznawczy ROZWÓJ FIZYCZNY ROZWÓJ EMOCJONALNO PERCEPCYJNO- - MOTYWACYJNY MOTORYCZNY

WPŁYW ROZWOJU FIZYCZNEGO NA FUNKCJONOWANIE DZIECKA W SZKOLE Odporność na choroby i zmęczenie, Ogólna sprawność ruchowa, Sprawność narządów zmysłów (wzrok i słuch), funkcjonowania układu nerwowego, Koordynacja wzrokowo-ruchowa, czyli wykonywanie czynności ruchowych pod kontrolą wzroku (pomaga przy wycinaniu, manipulowaniu przedmiotami, rzucaniu i łapaniu piłki), Sprawność narządów artykulacyjnych, Sprawność manualna (dłoni i palców) (potrzebna do pisania, rysowania, wykonywania czynności samoobsługowych: zapinania guzików, wiązania sznurowadeł)

Na co warto zwrócić uwagę? �Czy dziecko lubi zabawy ruchowe? �Czy chętnie uczestniczy w zespołowych grach ruchowych? �Czy jest w stanie zachować określoną pozycję przez jakiś czas (spokojnie stać, siedzieć)? �Czy dziecko dobrze widzi i słyszy? �Czy męczy się szybciej niż rówieśnicy?

Co może zrobić rodzic? Zapewnić dziecku odpowiednią ilość ruchu, najlepiej na świeżym powietrzu, Stwarzać okazje do spotkań z rówieśnikami, gier i zabaw zespołowych. Nie lekceważyć sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że dziecko źle widzi lub słyszy. Rozwijać sprawność grafomotoryczną dziecka i umiejętności samoobsługowe.

ROZWÓJ PERCEPCYJNO-MOTORYCZNY Wskazuje na ścisły związek między rozwojem ruchowym a rozwojem poznawczym dziecka. Dotyczy tego, w jaki sposób mózg odbiera, selekcjonuje i interpretuje docierające do niego bodźce oraz jak na te bodźce reaguje zachowaniem.

ELEMENTY ROZWOJU PERCEPCYJNO – MOTORYCZNEGO ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ orientacja przestrzenno – kierunkowa aspekty sprawności manualnej ruchy narzędziowe (praksje) analiza i synteza wzrokowa analiza i synteza słuchowa

ORIENTACJA PRZESTRZENNO - KIERUNKOWA czyli zdolność odróżniania strony lewej od prawej oraz określania relacji przestrzennych typu nad, pod, za. Umożliwia piszącemu dziecku orientację na kartce papieru oraz podjęcie decyzji, jak względem siebie ułożyć elementy graficzne pisma, które jest zestawem kresek i kółek położonych względem siebie w różnych relacjach przestrzennych.

ZNACZENIE ORIENTACJI KIERUNKOWO-PRZESTRZENNEJ DLA NAUKI CZYTANIA I PISANIA

ZNACZENIE ORIENTACJI KIERUNKOWO – PRZESTRZENNEJ DLA NAUKI MATEMATYKI Ø Nauka geometrii Ø Rozwiązywanie grafów Ø Orientacja w układzie współrzędnych

SPRAWNOŚĆ MANUALNA Umiejętność odpowiedniego dostosowania siły nacisku mięśni dłoni podczas pisania/rysowania. • Zręczność, sprawność ruchów rąk podczas wykonywania czynności samoobsługowych (zapinanie guzików, wiązanie kokardki). Wykonywanie ruchów ciągłych (szlaczki, pisanie). Współpraca dłoni pod kontrolą wzroku.

PRAWIDŁOWY CHWYT PRZYBORU DO PISANIA Umożliwia długotrwałe i efektywne pisanie/rysowanie

Ćwiczenia orientacji przestrzenno – kierunkowej oraz sprawności manualnej Zabawy/polecenia angażujące orientację kierunkowo – przestrzenną (połóż to na półce po lewej. . . itp. ), chodzenie pod tzw. „dyktando”) Pytanie dziecka, w której ręce trzyma określony przedmiot. Proponowanie dziecku różnych form aktywności plastycznej (np. malowanie palcami, szerokimi pędzlami na dużych arkuszach papieru, nawlekanie koralików, lepienie z plasteliny, wycinanie). Zwracanie uwagi na prawidłowe trzymanie przyborów

ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA I SŁUCHOWA Kompetencja umysłu, polegająca na rozkładaniu na podstawowe elementy docierających do mózgu wrażeń słuchowych (wszelkich odgłosów, dźwięków mowy) i wrażeń wzrokowych (obrazów otoczenia, figur złożonych, pisma) oraz ponownym ich syntetyzowaniu i interpretowaniu, warunkująca opanowanie umiejętności czytania i pisania.

Integracja funkcji wzrokowych i słuchowo-językowych Dla prawidłowego funkcjonowania dziecka w szkole niezbędna jest wzajemna integracja procesów analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej która warunkuje skuteczne nabywanie umiejętności czytania i pisania.

Ćwiczenia funkcji wzrokowo-przestrzennych, pamięci wzrokowej, analizy i syntezy wzrokowej üSzukanie różnic/podobieństw w obrazkach. üDorysowywanie brakujących elementów. üUkładanie puzzli, gry typu Memo. üUkładanie, rysowanie według wzoru. üPokonywanie labiryntów, łączenie punktów.

Ćwiczenia funkcji słuchowo-językowych, pamięci słuchowej, analizy i syntezy słuchowej słowa Rozpoznawanie odgłosów (np. głosy zwierząt, dźwięki pojazdów, czynności). Rozróżnianie wyrazów o podobnym brzmieniu (np. kos-koc, płotek-młotek, pies-piec, nos-noc, ząb, dąb). Dzielenie wyrazów na głoski, sylaby oraz składanie wyrazów z usłyszanych głosek/sylab. Nazywanie głosek na początku i końcu wyrazu. Ćwiczenie pamięci słuchowej.

ASPEKTY ROZWOJU UMYSŁOWEGO ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ Uwaga Pamięć Myślenie

UWAGA Zdolność kierowania uwagi na wybrany obiekt (zgodny z poleceniem nauczyciela) – uwaga dowolna i skupiania jej przez określony czas – trwałość uwagi to kompetencje niezbędne dla funkcjonowania dziecka podczas zajęć w szkole i nauki.

Ćwiczenia doskonalące uwagę i pamięć dziecka �Nauka wierszyków, piosenek. �Gry typu MEMO. �Zabawy polegające na zapamiętywaniu układu przedmiotów, następnie odgadywanie, co się zmieniło. �Nauka kolejności dni tygodnia, pór roku itp. �Zagadki, zawierające w treści dwie więcej wskazówek. lub

MYŚLENIE Myślenie dziecka przekraczającego próg szkoły powinno charakteryzować się możliwością operowania informacjami tak, aby rozumiało proste pojęcia, zasady, reguły i prawidłowości. Powinny pojawić się także początki umiejętności wnioskowania. (Dziecko potrafi opowiedzieć własnymi słowami oglądany obrazek lub usłyszaną historyjkę, co świadczy o rozumieniu przekazywanych treści). Niezbędny jest również pewien zakres wiedzy o otaczającym dziecko środowisku – rodzinie, relacjach czasowych itp.

Operacyjność myślenia Zdolność do czynności intelektualnych, zwanych operacjami logicznymi: grupowania obiektów w klasy (kategoryzowanie) ustalania relacji między obiektami (np. więcej/mniej), niezbędna do prawidłowego organizowania wiedzy o rzeczywistości, a więc funkcjonowania w ogóle, zwłaszcza w warunkach szkolnych. Dziecko 5 -letnie znajduje się na etapie myślenia przedoperacyjnego, dlatego niezwykle ważne jest wspieranie rozwoju operacyjności myślenia dziecka u progu szkoły.

Jak wspierać rozwój myślenia u dziecka? �Proponować dziecku gry planszowe. �Nie wyręczać, dać dziecku szansę, aby samo znalazło rozwiązanie problemu. �Proponować gry/zabawy, polegające na tworzeniu klas (np. dzielenie zbioru obrazków na grupy: zwierzęta, rośliny itp. ) �Bawić się z dzieckiem w porównywanie obiektów pod względem wielkości, liczebności itp.

MOWA Mowa czynna: - dziecko powinno posługiwać się mową wiązaną, dysponować odpowiednim zasobem słów i pojęć, mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym i gramatycznym, formułować komunikaty tak, aby mogło zostać zrozumiane. Mowa bierna: - dziecko powinno posiadać odpowiedni zasób słów i pojęć, a także poziom rozumienia mowy, który pozwalać będziecku odbierać i właściwie interpretować komunikaty nadawane przez innych.

ELEMENTY ROZWOJU EMOCJONALNO – MOTYWACYJNEGO ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ panuje nad emocjami chętnie się uczy, jest dociekliwe utrzymuje porządek, dba o swoje rzeczy jest wytrwałe, systematyczne i obowiązkowe prawidłowo reaguje na pozytywne lub negatywne uwagi chętnie wykonuje zadania reaguje adekwatnie do sytuacji (bez wybuchania złością, bez płaczu, drażliwości, lękliwości)

UMIEJĘTNOŚĆ POKONYWANIA TRUDNOŚCI Dziecko dojrzałe do szkoły próbuje pokonywać trudności: podejmuje wysiłek, mimo niechęci, szuka rozwiązania zadania, nawet jeśli nie domyśli się go w pierwszej chwili, niezadowolone z efektów swojej pracy, nie zniechęca się, podejmuje kolejne próby.

EMPATIA Dziecko zaczyna uświadamiać sobie uczucia innych osób, co z kolei stanowi podstawę dla kształtowania się dojrzałych uczuć i relacji społecznych, takich jak współczucie, przyjaźń Rozwój emocjonalno – motywacyjny ma bardzo istotny wpływ na funkcjonowanie społeczne dziecka.

JAK WSPIERAĆ ROZWÓJ EMOCJONALNO – MOTYWACYJNY DZIECKA? �Rozmawiać z dzieckiem o uczuciach. �Uwrażliwiać dziecko na potrzeby i uczucia innych osób poprzez rozmowy oraz prezentowanie właściwych postaw społecznych. �Powierzać dziecku obowiązki i odpowiedzialne zadania (dostosowane do wieku). �Rozbudzać w dziecku ciekawość poznawczą poprzez bogactwo doświadczeń, muzea, kino intelektualnych i kulturalnych. . . (książki, wystawy, muzea, kino, teatr, wycieczki).

ASPEKTY ROZWOJU SPOŁECZNEGO ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ Dziecko dobrze funkcjonujące: szybko odnajduje się w grupie adaptuje się w nowym otoczeniu słucha innych bez przerywania wypowiedzi liczy się z potrzebami kolegów przyjmuje komunikat kierowany do grupy jako adresowany do siebie jest „wrażliwe” na opinie nauczycieli i innych osób dorosłych

ROZUMIENIE ZASAD I NORM SPOŁECZNYCH Dziecko dojrzałe do szkoły zaczyna rozumieć zasady i normy społeczne oraz staje się zdolne do ich przyswajania i przestrzegania. Dziecko uczy się zasad – i co istotne- stosuje się do nich również wtedy, gdy nikt z dorosłych nie patrzy

Jak wspierać rozwój społeczny dziecka? �Dawać dziecku jak najwięcej okazji do kontaktów z rówieśnikami. � Stwarzać dziecku okazje do radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych. �Inspirować dziecko do zachowań prospołecznych (działania na rzecz innych). �Rozmawiać z dzieckiem o jego uczuciach związanych z przeżytymi sukcesami oraz porażkami.

Sześciolatek kończący oddział przedszkolny: Potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce, rozumie polecenia typu: narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek zaczynając od lewej strony kartki, Potrafi uważnie patrzeć, rozpoznaje i zapamiętuje to, co jest przedstawione na obrazkach, dostrzega podobieństwa i różnice pomiędzy obrazkami, Wykazuje się sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania, Interesuje się czytaniem i pisaniem, jest gotowy do podjęcia nauki czytania i pisania, Słucha np. opowiadań, baśni, rozmawia o nich, jest zainteresowane poznawaniem nowej wiedzy, Układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w prostych słowach.

Dziękujemy za uwagę życzymy wszystkim przyszłym Uczniom pomyślnego startu szkolnego Autorzy prezentacji: Dorota Zientak i Monika Postuła PPP Nr 23