Psychologia rozwojowa wieku dojrzaego Paulina Wrbel Instytut Psychologii

Psychologia rozwojowa wieku dojrzałego Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ

Tematyka kursu Wprowadzenie do psychologii rozwojowej wieku dojrzałego. Omówienie tematyki kursu. Podstawowe pojęcia z zakresu psychologii rozwoju człowieka w cyklu życia - charakterystyka okresu dojrzałości. � Rola wsparcia społecznego w życiu człowieka. Wsparcie społeczne i jego rodzaje. Wpływ wsparcia na różne aspekty życia człowieka. � Radzenie sobie w sytuacjach trudnych. Pojęcie radzenia sobie i jego rodzaje. Wpływ różnych sposobów radzenia sobie na dobrostan psychiczny i zdrowie somatyczne. � Człowiek i choroba. Ciało i psyche. Zależności somatopsychiczne i psychosomatyczne. � Umysł ponad nastojem - w jaki sposób nasze myślenie wpływa na nasz nastrój? Wprowadzenie do terapii poznawczo-behawioralnej. �

Tematyka kursu Życiowe straty i żałoba. Sytuacja straty jako sytuacja kryzysowa. Fazy żałoby. Radzenie sobie ze stratą. � Psychopatologia wieku dojrzałego. Omówienie chorób i zaburzeń psychicznych charakterystycznych dla wieku dojrzałego. � Warsztat: Zwalczyć melancholię – psychoterapia poznawczobehawioralna osób z depresją. � Warsztat: Pokonać lęk - psychoterapia poznawczobehawioralna osób z zaburzeniami lękowymi. �

Warunki zaliczenia � 2 nieobecności �Aktywność na zajęciach �Przygotowanie referatu

Psychologia rozwoju człowieka zajmuje się przemianami psychiki człowieka jakie zachodzą od momentu jego poczęcia (zapłodnienia) do śmierci.

Na ogół przyjmuje się istnienie następujących faz rozwojowych człowieka: � zapłodnienie ◦ okres embrionalny ◦ okres płodowy � niemowlęctwo (1 rok życia) � wczesne dzieciństwo (2 i 3 rok życia) � średnie dzieciństwo (od 4 do 6 roku życia) � późny okres dzieciństwa (od 7 do 10 lub 12 roku życia) � okres dojrzewania, (13 -18 lat) � wczesna dorosłość (18 -25 lat) � dorosłość (25 -60 lat) � starość (+60 lat) � śmierć

Rozwój w okresie dorosłości Okres dorosłości dzielimy na 3 względnie równe części (Helen Bee): �wczesny okres dorosłości (20 – 40 lat) �środkowy okres dorosłości (40 – 60 lat) �późny okres dorosłości (od 60 lat)

Rozwój w okresie dorosłości Podział ten odzwierciedla: �zmianę ról, jaka następuje w wieku ok. 40 lat, kiedy dzieci zaczynają opuszczać dom, a kariera zawodowa osiąga szczyt; �fakt, że maksimum możliwości fizycznego i poznawczego funkcjonowania, obserwowane od 20. roku życia, zaczyna wyraźnie opadać w wieku 40 lub 50 lat,

Rozwój w okresie dorosłości � Pierwotny proces starzenia się (Birren, Schroots, 1996) fundamentalne i nieuniknione zjawisko starzenia się, które nie jest zaciemnione przez różne choroby; � Wtórny proces starzenia się produkt działania środowiska, naszych nawyków lub chorób. � Rosnąca liczba badań pokazuje, że pierwotny proces starzenia się jest powolniejszy, a także rozpoczyna się później niż zazwyczaj przypuszczamy. � Niektóre ze zmian, które uznajemy za dzieło procesu starzenia się pierwotnego, mogą okazać się produktem procesu starzenia się wtórnego.

Rozwój w okresie dorosłości 20 -30 letni człowiek w porównaniu z ludźmi w wieku średnim i późnej dorosłości � ma więcej tkanki mięśniowej � najwyższą zawartość wapnia w tkance kostnej � lepszy wzrok, słuch, powonienie � większą zdolność pobierania tlenu � bardziej skuteczny system immunologiczny � jest silniejszy, szybszy � posiada umiejętność szybszej regeneracji po wysiłku fizycznym � ma zdolność przystosowywania się do zmiennych warunków (różnice temperatur, natężenia światła)

Rozwój w okresie dorosłości Środkowa dorosłość (35 -60 lat) (Ericson) �Kryzys psychospołeczny: produktywność kontra stagnacja �Cel rozwoju: potrzeba opiekowania się i troska o los młodszych generacji �Główna cnota: troska �Centralny proces: dopasowanie osoba -środowisko, twórczość

Rozwój w okresie dorosłości Późna dorosłość (powyżej 61 lat) (Ericson) �Kryzys psychospołeczny: integralność Ja vs desperacja i rozpacz �Cel rozwoju: osiągnięcie mądrości życiowej w wyniku pozytywnego bilansu życia �Główna cnota: mądrość �Centralny proces: introspekcja

Zadania rozwojowe w ciągu życia (wg Havighurst’a, 1972) �Wiek średni ( 36 – 60 lat) • Wspomaganie dorastających dzieci tak, aby stawali się odpowiedzialnymi i szczęśliwymi ludźmi dorosłymi. • Osiągnięcie dojrzałej odpowiedzialności społecznej i obywatelskiej. • Uzyskanie i utrzymywanie zadowalającej sprawności w pracy zawodowej. • Wypełnienie wolnego czasu zajęciami typowymi dla ludzi dorosłych. • Traktowanie małżonka/i jako osoby. • Akceptowanie i dostosowanie się do fizjologicznych zmian wieku średniego. • Przystosowanie do starzenia się rodziców.

Zadania rozwojowe w ciągu życia (wg Havighurst’a, 1972) �Późna dojrzałość (powyżej 60 lat) • Przystosowanie się do spadku sił fizycznych. • Przystosowanie się do emerytury i zmniejszonych dochodów. • Pogodzenie się ze śmiercią współmałżonka/i. • Utrzymywanie stosunków towarzyskich z ludźmi w swoim wieku. • Przyjmowanie i dostosowywanie się do zmiennych ról społecznych. • Urządzenie w sposób dogodny fizycznych warunków bytu.