DEY MESAFELERN YKSEKLKLERN LLMES Do Dr Hakan ARSLAN

• DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Doç. Dr. Hakan ARSLAN

DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Noktalar arasındaki düşey mesafelerin ölçülmesine “yükseklik ölçmesi” ya da “nivelman” denir. Bir noktanın yüksekliği deniz seviyesi ile o nokta arasındaki düşey mesafeyi ifade eder. Buna o noktanın “kotu” da denir. Yüksekliği önceden belirlenmiş bir çok başvuru noktası vardır. Ülkemizi kaplayan ve birbirleriyle üçgensel alanlar oluşturan bu noktalara “nirengi” denir.

DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Geometrik Metod İle Yükseklik Tayini Yatay gözleme doğrusu elde ederek bu gözleme doğrusu ile yüksekliği bulunacak nokta arasındaki düşey mesafeyi ölçme esasına dayanır. ia Δh HA A Δh = HA - HB Δh = ib - ia HA – HB = ib-ia ib B HB Kıyas düzlemi HB = HA - (ib-ia) HB = HA - Δh

DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Yatay Gözleme ile Noktalar Arasındaki Düşey Mesafelerin Ölçülmesi Bu amaçla miralar kullanılır. Metrik ve Amerikan Tipi miralar

DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Mira Okumaları 1. 100 1. 120 1. 132 1. 150 1. 2 1. 173 1. 198 1. 204

DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Trigonometrik Metod İle Yükseklik Tayini m α B HA Kıyas düzlemi E HB=HA+i+h-m h=E x tan α i A h HB HB=HA+i+(Extanα)-m

NİVELMAN ALETLERİ İki tip nivelman aleti vardır. 1. Sabit dürbünlü elevasyon vidasız nivo. alt yapı 2. Sabit dürbünlü elevasyon vidalı nivo. Nivo Dürbün Kabarcıklı düzeç üst yapı Ayak takımı alt yapı Sehba

NİVELMAN ALETLERİ

Profil nivelmanı bir hat üzerinde yapıldığından sadece yol veya sulama kanalı gibi projelerin hazırlanmasında kullanılmaktadır. Ancak arazinin genelindeki tepe ve çukur noktaların yeri ve yüksekliklerinin yani arazi yüzeyi biçimininde bilinmesi gerekir.

Bir alan üzerindeki noktaların yüksekliklerinin bulunması işlemine yüzey nivelmanı denir. Diğer bir deyimle, yüksekliği bilinen bir noktadan yararlanarak bir satıh üzerindeki noktaların yüksekliklerinin bulunmasıdır. Yüzey Nivelmanının temel amacı topografik haritanın çizilmesidir. Yüzey Nivelmanı arazide ışınsal metot veya kareler ağı metodu ile yapılabilir.

Yüzey Nivelmanı Aşamaları (1) § İlk olarak arazi hakkında bilgi almak için arazi gezilir. § Araziye hakim olan, karakteristik noktaları gören alet duraklarının yerleri kazıklar yada tebeşirle belirlenip, arazi krokisi hazırlanır. § Nivelman aleti belirlenen duraklardan ilkine kurularak tesviyesi yapılır, kuzeyle yaptığı açı pusula ve jalon yardımı ile belirlenip yatay açı sıfırlanır.

Yüzey Nivelmanı Aşamaları (2) § Nivelman aleti okumaya hazır hale getirildikten sonra arazinin karakteristik noktalarına saat yönünde numaralar verilerek mira yardımıyla okumalar yapılır. Okunan alt, orta, üst kıl ve yatay açı değerleri yüzey nivelmanı cetveline işlenir. § Bir duraktaki noktaların hepsi okunduktan sonra müteakip durağa okuma yapılarak durak değiştirilir. Yeni duraktaki ilk okuma bir önceki durağa yapılmalıdır. Bu okuma, yeni duraktaki gözleme ekseni yüksekliğinin bulunmasında kullanılır.

Yüzey Nivelmanı Aşamaları § Her alet durağında yapılacak ilk işlem nivelman aletinin boyunun ölçülmesidir. § Her alet durağında yatay açı bir önceki alet durağına göre sıfırlanmalıdır.

1 9 7 2 N I 8 3 10 II 5 4 7 6 19 18 11 14 20 III 13 12 15 16

YM=(Alt kıl – üst kıl)x 100= Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı (g) Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl Noktalar 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 H 1=850. 0 m 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 III. de i=1. 554 m. Ölçüldü. III II 15 16 17 18 19 20

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl Noktalar 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 H 1=850. 0 m 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 III. de i=1. 554 m. Ölçüldü. III II 15 16 17 18 19 20

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl Noktalar 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 III. de i=1. 554 m. Ölçüldü. III II 15 16 17 18 19 20 H 1=850. 0 m Topla

Gözleme ekseni yüksekliği Mira orta kıl değeri I 850. 000 m

851. 264 m orta kıl değeri Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Nokta yüksekliği Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl Noktalar 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 III. de i=1. 554 m. Ölçüldü. III II 15 16 17 18 19 20 851. 264 H 1=850. 0 m Çıkar

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Orta kıl Alt kıl 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 III II 15 16 17 18 19 20 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 Yükseklikler G. E. Y. 851. 264 Topla Net Noktalar 850. 000 849. 938 849. 722 850. 072 849. 843 849. 932 850. 028 848. 882 H 1=850. 0 m II. de i=1. 546 m ölçüldü. III. de i=1. 554 m. Ölçüldü.

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler Orta kıl Alt kıl G. E. Y. 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 851. 264 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 850. 428 II I 8 9 10 11 12 13 14 III II 15 16 17 18 19 20 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 Net Noktalar 850. 000 849. 938 849. 722 850. 072 849. 843 849. 932 850. 028 848. 882 H 1=850. 0 m II. de i=1. 546 m ölçüldü. Çıkar III. de i=1. 554 m. Ölçüldü.

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 851. 264 850. 000 849. 938 849. 722 850. 072 849. 843 849. 932 850. 028 848. 882 H 1=850. 0 m 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 850. 428 849. 007 849. 175 849. 102 849. 176 849. 152 849. 116 849. 305 849. 331 849. 525 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III II 15 16 17 18 19 20 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 Topla Noktalar III. de i=1. 554 m. Ölçüldü.

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl Noktalar 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 851. 264 850. 000 849. 938 849. 722 850. 072 849. 843 849. 932 850. 028 848. 882 H 1=850. 0 m 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 850. 428 849. 007 849. 175 849. 102 849. 176 849. 152 849. 116 849. 305 849. 331 849. 525 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 851. 079 III II 15 16 17 18 19 20 Çıkar III. de i=1. 554 m. Ölçüldü.

Alet Dur. Gözlem Noktaları I 1 2 3 4 5 6 7 II Mira Okumaları Üst kıl Yatay mesafe (m) Yatay açı Yükseklikler G. E. Y. Net Orta kıl Alt kıl Noktalar 1. 069 1. 224 1. 454 1. 016 1. 367 1. 155 1. 024 2. 082 1. 264 1. 326 1. 542 1. 192 1. 421 1. 332 1. 236 2. 382 1. 459 1. 428 1. 630 1. 368 1. 475 1. 509 1. 448 2. 682 39. 00 20. 40 17. 60 35. 20 10. 80 35. 40 42. 40 60. 00 80. 20 102. 40 156. 40 207. 30 236. 40 243. 20 336. 40 203. 20 851. 264 850. 000 849. 938 849. 722 850. 072 849. 843 849. 932 850. 028 848. 882 H 1=850. 0 m 1. 121 1. 073 1. 188 1. 176 1. 109 1. 216 1. 025 0. 876 0. 578 1. 421 1. 253 1. 326 1. 252 1. 276 1. 312 1. 123 1. 097 0. 903 1. 721 1. 433 1. 464 1. 328 1. 443 1. 408 1. 221 1. 318 1. 228 60. 00 36. 00 27. 60 15. 20 33. 40 19. 20 19. 60 44. 20 65. 00 0 42. 40 86. 10 144. 20 201. 40 279. 60 313. 40 361. 60 341. 00 850. 428 849. 007 849. 175 849. 102 849. 176 849. 152 849. 116 849. 305 849. 331 849. 525 II. de i=1. 546 m ölçüldü. II I 8 9 10 11 12 13 14 III 1. 872 1. 818 1. 298 1. 392 1. 454 1. 648 1910 2. 197 2. 034 1. 608 1. 624 1. 729 1. 933 2. 093 2. 522 2. 250 1. 918 1. 856 2. 004 2. 218 2. 276 65. 00 43. 20 62. 00 46. 40 55. 00 57. 00 36. 60 0 36. 20 97. 40 222. 10 290. 20 310. 60 346. 90 851. 079 848. 882 849. 045 849. 471 849. 455 849. 350 849. 146 848. 986 III. de i=1. 554 m. Ölçüldü. III II 15 16 17 18 19 20

KARELER AĞI İLE YÜZEY NİVELMANI Araziye çakılan kareler ağında okumalar yapılır. Arazi yüzeyi engelsiz ve düzgün olduğunda uygulanabilir. Özellikle arazi tesviyesi yapılacak alanlarda uygulanır. I II IV

• Tesviye Hesapları Yrd. Doç. Dr. Hakan ARSLAN

Tesviye Hesapları Tesviye, arazi yüzeyini dozer, greyder gibi büyük arazi makinalarıyla düzleştirme işlemidir. Tesviye yapılacak bir alanda öncelikle yüzey nivelmanı işleminin tamamlanmış olması gerekir. Tesviye için genellikle kareler ağı şeklinde yüzey nivelmanı yapılır. Yüzey nivelmanı ışınsal metodla yapılmışsa tesviye yapmak mümkündür. Ancak hesaplamalar kareler ağına göre daha karmaşıktır.

Kareler Ağına Göre Tesviye Hesapları Kareler ağına göre yüzey nivelmanı yapılırken arazi birbirinin aynı olan karelere bölünür. Kazıklar harfle dirildikten ve numaralandırıldıktan sonra nivelman yapılır. Her bir kare hücre olarak ele alınır. Yüzey nivelmanı yapılırken her bir karenin her bir köşesinin yüksekliği belirlenir. Bu değerler tesviye hesaplamalarında doğrudan kullanılır.

Arazinin Doğal Eğimlerinin Belirlenmesi

Kareler ağının köşelerine o noktalara ait yükseklikler yazılır. A 1 2 B D C 8. 03 8. 11 8. 20 8. 78 Sıra toplamı 33. 12 Sıra Ort. 7. 05 6. 98 6. 91 7. 10 28. 04 7. 01 8. 28 X=7. 37 6. 85 6. 75 6. 64 7. 00 27. 24 6. 81 Kolon Topl 21. 93 21. 84 21. 75 22. 88 88. 40 22. 10 Kolon Ort. 7. 31 7. 28 7. 25 7. 63 29. 47 7. 37=Hm 3

Ağırlık merkezinin yüksekliğinden hareketle ızgara köşe noktalarının tesviye yüksekliklerinin hesaplanır. Bunun için apsis veya ordinat doğrultusundaki eğim değerlerinden faydalanılır. X veya Y doğrultusuna göre eğim artıyor ise ağırlık merkezinden uzaklaştıkça mesafeye bağlı olarak kazı ve dolguda hesaplanacak yükseklikler belirlenir.

1 A B C D 7. 97 8. 03 8. 06 8. 11 8. 15 8. 20 8. 24 8. 78 7. 23 7. 05 7. 32 6. 98 7. 41 6. 91 7. 50 7. 10 6. 67 6. 64 7. 76 7. 00 Y 2 3 X=7. 37 6. 49 6. 85 6. 58 6. 75 X

Nivelmanla belirlenen ızgara köşe yüksekliklerinden hesapla bulunan tesviye yükseklikleri çıkarılır. Çıkan değer artı ise o köşede kazı, eksi ise o köşede dolgu yapılacaktır. Hesaplamalarda önemli olan kazı dolgu oranının belirlenmesidir. Kazı dolgu oranı= (Kazı/Dolgu)*100 şeklinde hesaplanır. Bu oranın %110 -140 arasında olması gerekir. İlk hesaplamalarda bu oran sağlanmaz ise kazı ve dolgu değerlerinden çıkarma ve ekleme yapılır.

A 1 Y 2 3 B C D 8. 15 8. 20 8. 24 8. 78 7. 97 8. 03 8. 06 8. 11 0. 06 K 0. 05 K 0. 54 K 0. 05 K 7. 23 7. 05 0. 18 D 6. 49 6. 85 0. 36 K 7. 32 6. 98 0. 32 D 6. 58 6. 75 0. 17 K X 7. 41 6. 91 0. 50 D 6. 67 6. 64 0. 03 D 7. 50 7. 10 0. 40 D 7. 76 7. 00 0. 24 K