Davlat va huquq asoslari fanidan ananaviy avgust kengashlari

“Davlat va huquq asoslari” fanidan an’anaviy avgust kengashlari materiallari Respublika ta’lim markazi ijtimoiy fanlar va ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘limi metodisti M. T. A’loxanov

Aholining huquqiy madaniyatini oshirish va huquqiy tarbiyasini yaxshilash yuzasidan olib borilayotgan ishlar — davlat siyosatining asosiy yo‘nalishlaridan biri etib belgilab berilgan.

Davlat va huquq asoslari fanini o‘qitishning maqsadi: o‘quvchilarni huquqiy ongi, huquqiy madaniyatini yuksaltirish, o‘quvchilarga davlat va huquqning kelib chiqishi, davlat va huquqning o‘zaro munosabati, huquq sohalari, qonunlar, huquqning inson hayotidagi ahamiyati haqidagi bilimlarni berish, o‘quvchilarning dunyoqarashini kengaytirish, mantiqiy, ijodiy, erkin va mustaqil fikrlashini shakllantirishdan iborat.

Davlat va huquq asoslari fanini o‘qitishning vazifalari: § o‘quvchilarning asosiy huquqiy tushuncha, nazariya va qonuniyatlar to‘g‘risidagi bilimlarini shakllantirish; • o‘quvchilarda konstitutsiyaviy burch, majburiyatlarni bilish va ularga rioya qilish ko‘nikmasini hosil qilish; • huquq ta’limi mazmunining hozirgi ijtimoiy hayot va fan-texnika yutuqlari bilan bog‘lanishini ta’minlash asosida o‘quvchilarni ongli ravishda kasb tanlashga yo‘naltirish; • o‘quvchilarni o‘zlarining va o‘zgalarning huquqlarini bilishlari, burch va majburiyatlariga rioya qilishlariga yo‘naltirish; • davlat va uning qonunlarini hurmat qilish, ularga nisbatan oqilona munosabatda bo‘lish fazilatlarini yosh avlod ongiga singdirish; • o‘quvchilarda o‘z xatti-harakatlarini belgilangan me’yorlar doirasida tartibga solish va boshqara olishni tarbiyalashdan iborat. • huquqiy bilimlar zaminida huquqiy normativ hujjatlar, zamonaviy qonunchilik yutuqlari, tarixda yashab ijod etgan buyuk allomalar va hozirgi kunda faoliyat olib borayotgan olimlarning huquq faniga oid ishlari bilan tanishtirish orqali o‘quvchilarni milliy istiqlol va vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, huquq fanidan olgan bilimlarini hayotda qo‘llay olish kompetensiyalarini shakllantirishdan iborat.

2018 -2019 -o’quv yilida foydalaniladigan dasturlar 10 -sinf “Davlat va huquq asoslari" 11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 -yil 803 -F sonli farmoyish asosida 2017 -2018 -o‘quv yilidan joriy etildi. O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus kasbhunar ta’limi markazining 2017 yil 18 -avgustdagi 4365 QQ bilan tasdiqlangan o‘quv dasturidan foydalaniladi.

2018 -2019 -o‘quv yilida foydalaniladigan dasturlar O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi hamda Xalq ta’lim vazirligining 2010 -yil 1 -iyuldagi 62/2/4/1 sonli qo‘shma hay’at majlis qarori. 8 -sinf “O‘zbekiston davlati va huquqi asoslari” 9 -sinf “Konstitutsiyaviy huquq asoslari”

“O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o‘rganishni tashkil etish to‘g‘risida”gi 2001 -yil 4 -yanvardagi F-1322 -sonli farmoyishi asosida v 1 -4 -sinflarda ‘‘Konstitutsiya alifbosi” kursi “O‘qish”, “Atrofimizdagi “Tabiatshunoslik”, “Odobnoma” hamda tarbiyaviy soatlar tarkibida olam”, 10 soatdan jami 40 soat; v 5 -6 -sinflarda “Konstitutsiya olamiga sayoxat” kursi “Vatan tuyg‘usi” fanidagi mavjud takrorlash va nazorat ishlarini o‘tkazish uchun ajratilgan soatlar hisobidan alohida dastur asosida 17 soatdan; v 7 -sinfda “Konstitutsiya olamiga sayohat” kursi maktab komponenti hisobidan 17 soat; v Bu mashg’ulotlar dars jadvaliga kiritiladi va V, VII sinf jurnalida alohida bet ajratilib qayt qilinishi lozim.

O’quv rejada fanlarga quyidagicha soat taqsimlangan 8 -sinf • Haftada 1 soat, jami: • 34 soat 9 -sinf • Haftada 1 soat, jami: • 34 soat 10 -sinf Haftada 1 soat, jami: 34 soat 11 -sinf • Haftada 1 soat, jami: • 34 soat

8 -sinf O‘zbekiston davlati va huquqi 11 -sinf Davlat va huquq asoslari 2018 -2019 o‘quv yili 10 -sinf Davlat va huquq aoslari 9 -sinf Konstitutsiyaviy huquq asoslari

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” darsligi Mualliflar: N. Ismatova, O. Karimova Darslik: 5 ta bob va 28 ta mavzudan iborat! 2018 -yil chop etildi.

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” darsligi mundarijasi

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” darsligi Darslik tom ma’noda yoshlarni mustaqil hayotga tayyorlashda eng kerakli manbaa hisoblanadi: v. Oila, nikoh, er-xotin munosabatlari; v. Jinoyat, jazo, javobgarlik va xavfsizlik masallari; v. Yangi joriy etilgan fan “Tadbirkorlik asoslari” fanining huquqiy asoslari, moliyaktedit tizimi, byudjet; v. Hozirgi kundagi dolzarb masalalardan biri “Ekologiya” masalasi; v. Jinoyat-protsessual qonun hujjatlari; v. Jinoyat protsessual qonunchiligidagi holatlar o’z aksini topgan.

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” fani dasturi 5 ta bobdan iborat. № BOB 1 2 I BOB. 3 II BOB. 4 III BOB. 5 IV BOB. 6 V BOB. Nomi Soat KIRISH. 1 soat OILA HUQUQI. 7 soat JINOYAT HUQUQI. 13 soat MOLIYA HUQUQI. 5 soat EKOLOGIYA HUQUQI 2 soat PROTSESSUAL HUQUQ 6 soat

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” fan dasturidagi mavzular № 1 2 3 4 5 6 7 Mavzu BOB Kirish. Soat 1 soat Oila jamiyatning asosiy bo‘g‘ini Nikoh tuzish tartibi va shartlari Er-xotinning shaxsiy huquq va majburiyatlari I BOB. Oila huquqi. Er va xotinning mulkiy huquq va majburiyatlari Er va xotin mol-mulkining shartnomaviy tartibi Jinoyat huquqining maqsadi, vazifasi va tamoyilari 7 soat

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” fan dasturidagi mavzular № Mavzu 8 Jinoyat huquqining maqsadi, vazifasi va tamoyilari 9 Jinoyat belgilari 10 Jinoiy javobgarlik va jazo tizimi 11 Fuqarolarning Konstitutsiya va qonunlarda mustahkamlab qo‘yilgan huquq va erkinliklariga qarshi jinoyatlar 12 Oilaga, yoshlarga va axloqqa qarshi jinoyatlar 13 Tinchlik va xavfsizlikka qarshi jinoyatlar 14 Iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar BOB Soat II BOB. JINOYAT HUQUQI. 13 SOAT

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” fan dasturidagi mavzular № 15 16 17 Mavzu BOB Soat II BOB. JINOYAT HUQUQI. 13 SOAT III BOB. MOLIYA HUQUQI. 5 SOAT Hokimiyat boshqaruv tartibiga qarshi jinoyatlar Jamoat xavfsizligiga qarshi jinoyatlar Axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlar 18 O‘zbekistonda moliya-kredit tizimi 19 Moliyaviy-huquqiy munosabatlar 20 O‘zbekiston Respublikasi davlat byudjeti va byudjet huquqi 21 Davlat daromadlarini huquqiy tartibga solish 22 Davlat kreditining huquqiy asoslari

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” fan dasturidagi mavzular № 23 Mavzu Tabiatni muhofaza qilishning huquqiy asoslari 24 Ekologik huquqbuzarlik uchun javobgarlik 25 Jinoyat-protsessual qonun hujjatlari 26 Jinoyat protsessi ishtirokchilari 27 Jinoyat protsessual qonunchilikda aniqlanishi lozim bo‘lgan holatlar BOB Soat IV BOB. EKOLOGIYA HUQUQI 2 SOAT V BOB. PROTSESSUAL HUQUQ 6 SOAT

11 -sinf “Davlat va huquq asoslari” fanidan O‘quvchilar o‘quv faoliyati natijalariga qo‘yiladigan talablar voilaviy munosabat ishtirokchilarining huquq va majburiyatlari, ularni tartibga soladigan normativ hujjatlardan foydalana oladi; vjinoyat uchun jazo muqarrarligini anglaydi; v jinoyatni ochishda tegishli organlarga murojjat qiladi; vsud yig‘ilishlarida ishtirok etish va guvohlik berish tartiblarini anglaydi; vmoliyaviy masalalarda huquqiy munosabat bildira oladi; vjinoyat protsessida ishtirok etishda belgilangan talablarga rioya qiladi; vdalil va isbotning o‘zaro aloqadorligini anglaydi.

Huquq darslarida foydalaniladigan ta’lim vositalari Matnli metodik materiallar Tasvirli vositalar Audio, intrnet Ijtimoiy roliklar Tarixiy va milliy manbalar Huquqiy manbalar

11 -SINF UCHUN TAQVIMIY MAVZU REJA NAMUNASI (Davlat va huquq asoslari) № Ajratilgan soat Mavzu nomlari Rejada A B V Amalda G II BOB. JINOYAT HUQUQI. (13 -SOAT) 1 Jinoyat huquqining maqsadi, vazifasi va tamoyilari 2 Jinoyat belgilari 3 Jinoiy javobgarlik va jazo tizimi 4 Fuqarolarning Konstitutsiya va qonunlarda mustahkamlab qo‘yilgan huquq va erkinliklariga qarshi jinoyatlar 1 5 Oilaga, yoshlarga va axloqqa qarshi jinoyatlar 1 6 Tinchlik va xavfsizlikka qarshi jinoyatlar 1 7 Iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar 8 Hokimiyat boshqaruv tartibiga qarshi jinoyatlar 1 9 Jamoat xavfsizligiga qarshi jinoyatlar 1 10 Axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlar 1 1+1* 3. 09 4. 09 11. 09 18. 09 19. 09 10. 09 17. 09 1+1* *Uslubiy birlashmaning 27. 08. 18 yildagi 1 -sonli bayonnomasida ko‘rib chiqildi A B V G Uyga vazifa

Taqvim-mavzu rejasi bo‘yicha eslatma Yuqorida berilgan taqvim mavzu reja namuna sifatida berilyapti. 11 -sinf Davlat va huquq asoslari dasturi avvalgilaridan farqi mavzularga ajratilgan soatlar endilikda bob uchun beriladi. Taqvim-mavzu reja tayyorlashda o‘qituvchi o‘zi ijodiy yondoshgan holda mavzularga o‘zi soat ajratadi. Ayrim boblarda soatlar mavzular sonidan ko‘p, shuning uchun, sinf o‘quvchilarining salohiyatidan va mavzularning murakkablik darajasidan kelib chiqib taqvim mavzu reja tayyorlanadi.

Huquq fanlaridan bilim berish jarayonida asosan mantiqiy fikrlash, matn bilan ishlash, shuningdek, muammoli vaziyatlarga yechim topishga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun quyidagi interfaol metodlardan foydalanishni tavsiya etiladi! “SWОТuniversal tahlili” Muammoli vaziyat yaratish Muammolar va muammoli vaziyatlarga yechim topish uchun

“Zinamazina” “Bumerang” Matn bilan ishlashga yo‘naltirilgan interfaol metod va usullar “Keys-stadi” “Insert”

“Esse” “Klaster” “FSMU” Mantiqiy fikrlashni rivojlantirish uchun tavsiya etiladigan interfaol metodlar.

“MUAMMOLI VAZIYAT” METODI “Muammoli vaziyat” metodi ta’lim oluvchilarda muammoli vaziyatlarning sababini va oqibatlarini tahlil qilish hamda ularning yechimlarini topish bo‘yicha ko‘nikma va malakalarni shakllantirishga qaratilgan. “Muammoli vaziyat” metodining tarkibiy tuzilishi quyidagicha: Ø muammoli vaziyat tavsifini keltirish; Ø o‘quvchilarni guruhlarga bo‘lish; Ø guruhlarning muammoli vaziyatning kelib chiqish sabablarini aniqlashi; Ø guruhlarning muammoli vaziyatni oqibatlari to‘g‘risidagi fikrlarini jamlash bosqichi; Ø guruhlarning muammoli vaziyatni yechimini ishlab chiqish bosqichi; Ø to‘g‘ri yechimlarni tanlash bosqichi.

Mavzu: Axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlar “Muammoli vaziyat” interfaol metodi 1 -guruh Sabablari Oqibatlari 2 -guruh 3 -guruh Yechimlari Sabablari Oqibatlari Yechimlari Sabablar Oqibatlari i Yechimlari

Internet imkoniyatlaridan foydalanish orqali ta’lim samaradorligiga erishish www. rtm. uz eduportal. uz Respublika ta’lim markazi Multimedia umumta’lim dasturlarini rivojlantirish markazi www. multimedia. uz

“Davlat va huquq asoslari” fanining o‘qitilishida metodik tavsiyalar v. Dars jarayonida zamonaviy metodlardan foydalanish; v. Innovatsion muhitda ilg‘or texnologiyalardan foydalanib, interfaol metodlar yordamida darslarni tashkil qilish; v. Axborot kamunikatsion texnologiyalaridan dars jarayonida foydalanish; v. Dars jarayonida o’quvchilarni qiziqtira olish va ularni faol ishlashga o‘rgatish; v. Darsga aloqador ko‘rgazmali va shunga o‘xshash vositalardan dars jarayonida foydalanish; v. Natijada ta’limda sifat va samaradorlik oshadi.

E’tiboringiz uchun rahmat!