Traksiyon Uzm Fzt Kaan Ycel Spinal traksiyon Eklem

Traksiyon Uzm. Fzt. Kağan Yücel.

■ Spinal traksiyon: Eklem yüzeylerini veya kemik fragmanlarını ayıracak ve çevre yumuşak dokuyu gerip, uzatacak şekilde bir gücün veya güç sistemlerinin uygulandığı bir tekniktir.

■ ■ Spinal traksiyonun amacı ağrısız, fonksiyonel düzelme sağlanmasıdır. Traksiyon, uygun yönde yeterli miktar ve sürede bir kuvvetin uygulanması ile elde edilir. Aynı anda hastanın vücudu eşit ve zıt kuvvetle buna karşı koyar. Hastanın düzgün pozisyonlanması ve doğru çekme a çısıyla traksiyon belli bir spinal alana lokalize olabilir.

Traksiyon uygulama teknikleri ■ ■ Kuvvet, genellikle mekanik bir çekme sistemi ile (ağırlıkları olan) uygulanır. Spinal traksiyon en yaygın olarak servikal ve lomber bölgede kullanılır. Torasik bölge, sakrum ve pelvis traksiyonunun etkileri çok azdır. Bu bölgelerde kullanımı dislokasyon, kırık stabilizasyonu veya konjenital deformite ve skolyoz düzeltilmesi ile sınırlıdır.

■ ■ ■ Traksiyon; continous (sürekli), ağırlığı korunmuş ve intermittan (aralıklı) olabilir. Tüm tiplerde tedavi kuvveti, traksiyona karşı vücut yüzey rezistansını aşmalıdır. Vücut yüzey rezistansı= vücut segmentinin ağırlığının 1/2 si + ilişkili yumuşak doku rezistansı

■ ■ Sürekli traksiyon: Genellikle 10 -14 gün boyunca, hergün birkaç saat süreyle sabit bir kuvvet uygulanır. Uzun süreli olması nedeniyle yalnızca hafif miktarlarda kuvvet uygulanabilir.

■ ■ Ağırlığı korunmuş traksiyon: Sürekli traksiyondan daha fazla, intermittan traksiyondan daha az miktarda kuvvet uygulanır. Yine sürekli olarak ancak 45 dakikayı geç meyecek şekilde (20 -60 dak. arası) uygulanır. Bu rölatif olarak kısa süre nedeniyle, daha fazla kuvvet uygulanabilmektedir. Bu tip traksiyonla, kasların gevşemesi ve yumuşak dokuların gerilmesi sağlanabilmekte ve kemik yüzeylerin ayrılması mümkün olmaktadır. Yatan hastalarda hergün, ayaktan tedaviye gelenlerde haftada 3 kez uygulama yapılabilir.

■ ■ ■ İntermittan (aralıklı) traksiyon: Kısa süreli daha fazla kuvvet uygulamalarıdır. Her tedavi siklusunda kuvvet yavaş arttırılıp, azaltılır. Bir makara veya motorize sistemle uygulanabilir. Süre ayarlanabilir ve zamanı planlanmış, ritmik bir şema ile uygulanır veya hasta tarafından manuel olarak kontrol edilebilir. Çekme genellikle 15 -60 sn süren gevşetme şeklinde aralıklı olarak kuvvet uygulayan mekanik bir cihazla yapılır. Amacı, kemik yüzeyleri birbirinden ayırmak, eklemi mobilize etmek, yumuşak dokuları germek ve eklem etrafındaki kasları gevşetmektir. Tedavi süresi genellikle 10 -30 dakdır.

Servical Traksiyon 1. Manuel Servikal Traksiyon ■ ■ Terapist tarafından 15 -60 sn süreyle veya ani tek hareket olarak uygulanır. Mekanik traksiyon uygulamasından önce kullanılır.

2. Mekanik Servikal Traksiyon ■ ■ ■ Omurgaya yönelik olarak serbest bir ağırlık ve ç ekme sistemi ile omurgaya yönelik germe işlemidir. Çekme serbest ağırlık ve makara sistemiyle uygulanır. Servikal vertebralar üzerinde yeterli çekme uygun aygıtla sağlanabilir. Ev kullanımı i çin olan üniteler 9 kg veya daha fazla su veya kum kapsayan bir çanta ve kapıya monte edilmiş bir makara sistemini i çerir. Tedavi haftada 3 -4 kez toplam 10 seanstır.

■ ■ ■ a) İntermittan mekanik servikal traksiyon: Traksiyon ç ekmeleri arasında saniyeler süren dinlenme periyodları olan motorize traksiyondur. Devamlı (statik) traksiyona kıyasla, bu yöntem daha rahattır. Hastalar daha fazla kuvveti tolere edebilirler.

b. Devamlı (statik) mekanik servikal traksiyon: ■ ■ ■ Motorize statik mekanik servikal traksiyon: Paraspinal kaslardaki güçsüzlüğü indüklemek iç in devamlı bir traksiyon uygulanır. Bu da teorik olarak daha fazla eklemin servikal omurgaya aktarılmasını sağlar. İntermittan traksiyona kıyasla, bu yöntem daha az rahattır ve hastaların çoğu daha az miktarda ağırlığı tolere edebilmektedir.

■ ■ Non-motorize statik mekanik servikal traksiyon: Evde uygulanan bir yöntemdir. Oturur pozisyonda (çekme sistemi duvara veya kapıya bağlanarak)veya supin pozisyonda (ç ekme sistemi yatağa bağlanarak) uygulanabilir.

Lumbal Traksiyon 1. Manuel Lomber Traksiyon ■ ■ Mekanik lumbal traksiyon uygulamasından önce kullanılan bir spinal manipülasyon tipidir. Hastaya manuel traksiyon uygulanabilmesi, için ya yan yatar pozisyonda olur ya da supin pozisyonda olur.

2. Mekanik Lomber traksiyon: ■ ■ Bir masa ve çekme sistemi vardır. a. İntermittan mekanik lomber traksiyon: Geleneksel intermittan mekanik lumbal traksiyon: Her bir traksiyon ekmesi arasında istirahat periyodları (5 -15 sn) sağlayan motorize çekme sistemi kullanılır. Tedavi süresi 20 -30 dakikadır.

Vertebral aksiyal dekompresyon (VAX-D) terapötik masası: ■ ■ intermittan mekanik lomber traksiyon sağlayan, tamamen otomatik bir sistem kullanan, yeni geliştirilmiş bir split masasıdır. Hasta masa üzerinde prone pozisyonda yatar. Minimal anterior-posterior basınç larla, doğal anatomik spinal kolon ç izgileri boyunca lateral pelvik bölgelere distraksiyon kuvvetleri uygulanır. Tedavinin her bir seansı 30 -45 dakika süren, 2 -3 haftadan uzun süre günde bir veya iki kez uygulanan 10 -20 dekompresyonrelaksiyon sikluslarından ibarettir.

■ ■ b. Devamlı (statik) mekanik lomber traksiyon: 10 -30 dakika boyunca sabit bir ağırlık (intermittan lomber traksiyondan az sürekli lomber traksiyondan fazla) uygulanır. İntermittan traksiyon kadar iyi tolere edilemez.

c. Sürekli mekanik lomber traksiyon: ■ Birkaç saat boyunca (20 -40 saate kadar olabilir) hafif ağırlıklar uygulanır. ■ Lumbal vertebraların distraksiyonunda etkili değildir.

3. Su içinde traksiyon (hidrolik) ■ ■ ■ Su içinde yapılan traksiyonda, hasta tedavi havuzunda hiç bir yere bağlı olmadan serbest çe hareket edebilmektedir. Hastanın beline ya da bileklerine 5 -20 kg arası değişen ağırlık bağlanır. Halka şeklinde su üstünde yüzebilen bir yastık göğüs çevresinden ge çirilir ve hasta su içinde vertikal olarak asılı kalır. Su içi traksiyon hastaların ilk bir iki günlük alışma dönemi geçtikten sonra 20 dakikalık seanslar halinde uygulanır. Traksiyondan sonra hastanın yatağında yarım saat dinlenmesi ön koşuldur.

4. Yer çekimi yardımlı traksiyon ve inversiyon traksiyonu ■ ■ En yeni tekniklerdendir ve biç ok durumda uygulanabilir. Bu traksiyon tipinde, hastaya distraksiyonu kolaylaştıracak bir şekilde pozisyon verilir. Tedavi süresi genellikle 10 -30 dakikadır. Traksiyon aleti yerç ekimi hedef dokunun traksiyonuna yardımcı olabilecek şekilde yerleştirilir.

■ ■ İnversiyon traksiyonunda hasta ayak bileklerinden veya alt ekstremitedeki başka bir bölgeden tutularak baş aşağı pozisyona getirilir. Traksiyon kuvveti yer çekimidir. Ancak hipertansiyon, kanama sorunları ve glokom gibi kontrendikasyonları mevcuttur. Tolerans noktasına kadar inversiyon terapisi yapılan bel ağrılı hastalarda başağrısı, görme bulanıklığı, peteşi ve kas iskelet sistemi sorunları gibi tedaviyle ilgili yeni şikayetler gelişebilir.

TEDAVİNİN ETKİLERİ VE ETKİ MEKANi. ZMASI ■ Traksiyon terapötik etkinliğini hareket segmentinin çeşitli kısımları üzerinde gösterir. Bu etkileri şunlardır:

1. İntervertebral segment genişler. ■ Nachemson sırtüstü pozisyonda uygulanan 30 kglık traksiyonun L 3 seviyesinde intradiskal basıncı %25 düşürdüğünü göstermiştir. ■ İntradiskal basıncın azalmasıyla intervertebral aralık genişler, böylece diskin yer değiştirmiş kısımları orijinal yerlerine gelebilir. 2. İntervertebral foramina genişler. Böylece sinir kökü üzerindeki direkt bası kalkar. Kan kapaksız paravertebral venöz pleksusu terkeder; ödem geriler.

■ ■ 3. Anterior ve posterior longitudinal ligamanlar ve paravertebral kaslar gerilir. Kaslar gevşer ve nöral elemanlar ile kan damarları üzerindeki bası azalır. Posterior longitudinal ligaman gerginliği disk herniasyonunu azaltır.

■ 4. İntervertebral eklemleri normal pozisyonuna getirir. Apofizyel eklemleri ayırır ve böylece anormal faset pozisyonunu düzeltir.

■ ■ 5. Disk volümünü arttırır. Yeterli bir traksiyonla negatif intradiskal basınç oluşur. Ekstradiskal ve intradiskal aralıklar arasındaki basın ç farkı disk yönünde sıvı akımını hızlandırır. Negatif basıncın emme kuvveti ile nükleer materyalin epidural aralıktan intervertebral aralığa geç mesi sağlanabilir.

■ ■ Ancak traksiyonun sonucu, uygulanan kuvvetin gücüne ve yönüne, kuvvetin uygulanma süresine, vücudun durumuna, vücudun konturlarına, yapısına ve hastanın yattığı yüzeye bağlıdır. Traksiyon uygulanırken amaç , minimal kuvvet harcayarak maksimum sonucun elde edilmesidir.

TRAKSİYONUN ENDİKASYONLARI ■ Sinir kökü sıkışması (disk hernisi, intervertebral foramen darlığı, osteofit ve ligaman basısı, spondilolistezis, travma, servikal sinir kök basısı veya radikülopatisine sekonder boyun ve kol ağrıları ile lomber radikülopatiye bağlı alt sırt ağrısında kullanılır)

■ ■ Subakut eklem ağrısı Dejeneratif eklem hastalığı (traksiyon eklem hareket a çıklığını düzeltir) Diskojenik ağrı (vertebraların ayrılması ağrıyı azaltır) Kronik evrede kompresyon fraktürü (vertebral kolonun gerilip, uzatılması kompresif güç leri azaltır)

■ ■ ■ Eklem hipomobilitesi (intermittan çekme eklem mobilitesini arttırır) Paraspinal kas spazmı Nonspesifik alt sırt ağrısı, akut servikal veya lomber strain ve diğer yumuşak doku anormalliklerinde

TRAKSİYONUN KONTRENDİKASYONLARI ■ ■ Traksiyon uygulamasında yetersiz deneyim en önemli kontrendikasyondur. Eklemler, ligamanlar, kemikler ve kasları etkileyen tümör (primer kemik veya spinal kord) tüberküloz, osteomyelit, diskit gibi enfeksiyon hastalıkları Romatoid Artrit, ileri osteoporoz gibi lokal veya sistemik hastalıklarda yapılar traksiyon kuvvetlerine dayanabilecek durumda olmadıklarından uygulanmaz.

■ ■ ■ Vasküler bası varlığında, vasküler hastalıklarda (kayışın basıncı dolaşımı daha çok bozacağından) Stabil olmayan kırıkta Akut enflamasyonda (eklemi irrite edip inflamasyonu arttıracağı için) Traksiyon, omuriliği diskle temas haline gelecek şekilde çekebileceğinden servikal bölge orta hat disk hernisinde uygulanmaz. Temporamandibuler eklem disfonksiyonu olan hastalarda servikal traksiyon uygulanmaz.

■ ■ Belirgin karotis ve vertebral arter hastalğı olanlarda uygulanmamalıdır. Vertebrobaziller arter hastalığı olanlarda traksiyon yapılması özelliklede fleksiyon yerine ekstansiyon yapılması posterior dolaşımı bozar. Myelopati klinik durumları varsa uygulanmaz. Lomber ve torasik kayışların basıncının tehlikeli olabileceği durumlarda hamilelik, hiatus hernisi ve diğer hernili hastalar.

■ ■ Pulmoner hastalıklarda traksiyon uygulanmaz. Bronşit ve öksürüğü olanlarda öksürükle artan intraspinal basınç la birlikte ağrı arttacağından, traksiyondaki hasta öksürürse ağrı daha da şiddetlenebilir. Hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklarda Kauda ekina sendromunda lomber traksiyon uygulanmaz

■ ■ ■ Aortik anevrizma veya hemoroid gibi abdominal problemleri olanlarda dikkatli yapılmalıdır. Hastada ağrı anksiyete durumu rölatif kontrendikasyondur. Yaşlı kişilerde traksiyon yapılırken çok dikkat edilmelidir. Bu rölatif bir kontrendikasyondur.

■ Bulantı, baş dönmesi, temporamandibuler eklem disfonksiyonunun arttığı durumlar, boyun yumuşak dokularında ağrının artması halinde traksiyona son verilmelidir.

SERVİKAL TRAKSİYON

■ ■ ■ Manuel kuvvet (manipülasyon) veya bir başveya çene askısı ile (mekanize veya motorize kuvvet) uygulanır. Boyunda veya kulaklarda herhangi bir vasküler sisteme bası yapmayan askı mandibuler bölgeden ç ok occipital bölgeden çekme yapar. Servikal traksiyon hastalara oturur veya sırtüstü yatar pozisyondayken uygulanabilir; ancak sırtüstü pozisyonu daha ç ok önerilmektedir.

Oturur pozisyonda Traksiyon çekme kuvveti dokulara etki etmeden önce başın yaklaşık 5. 5 -6. 5 kg olan ağırlığının üstesinden gelinmelidir. ▪Oysa sırtüstü pozisyonda, baş traksiyon masasında istirahatte olacağından traksiyon kuvvetinin ç oğu doğrudan dokuların distraksiyonunda kullanılacaktır. ▪Ancak oturur pozisyonda doğru çekme açısını ayarlamak daha kolaydır. . ▪

■ ■ Traksiyonda boyun pozisyonu çok önemlidir. 20 -30 derece boyun fleksiyonu ile en iyi sonuçlar alınmaktadır. Ancak altta yatan neden ne olursa olsun, traksiyon sırasında boyun ekstansiyonu engellenmelidir

Çekme kuvveti: Oturma pozisyonunda en az 4. 5 kg. ’lık kuvvet başın ağırlığına karşı koymak için gerekmektedir. ■ Colachis ve Strohm 24 derece fleksiyonda iken 12. 5 kglık bir traksiyonun vertebral ayrılmaya neden olduğunu, ancak çekmeyi 22. 5 kga çıkarmanın ek bir ayrılma sağlamadığını göstermiştir ■ Bu, Judovichin servikal vertebrayı ayırmak i çin en az 11 kglık bir çekme gerektiği şeklindeki gözlemleriyle uyumludur. ■

■ ■ ■ Süre: Colahis ve Strohm 7 sn uygulanıp, 5 sn kesilen 12. 5 kglık bir ç ekmede maksimal ayrılmanın 25 dakikada oluştuğunu göstermiştir. Distraksiyon etkisi kısa sürelidir; traksiyondan 20 dakika sonra hiç bir ayrılma kanıtı gözlenmemektedir. Weisberg ise disk disfonksiyonlarında 5 -10 dakikalık, diğer durumlarda ise 10 -15 dakikalık bir çekme süresi önermektedir.

LOMBER TRAKSİYON

■ ■ ■ Pozisyon: Lomber traksiyon, sırtüstü veya yüzükoyun pozisyonda uygulanabilir. Pozisyon se çiminde hastanın rahatı ön planda olmalıdır. Traksiyon unilateral veya bilateral olarak uygulanabilir. Hastanın omurgasının pozisyonu (fleksiyon, ekstansiyon, nötral) hastadaki disfonksiyona bağlıdır.

Tedavi için hastannn pozisyonlandırılmasında, terapist iki prensibi gözönünde bulundurmalıdır: 1) hastanın pozisyonu, eklem yüzeyleri arasında optimum ayrılmayı sağlamalıdır. 2) eklem pozisyonu, nötral pozisyona olabildiğince yakın olmalıdır. Çünkü eklem kapsülü ve ligamanlar gevşedikçe istenilen traksiyon miktarı için gereken kuvvet azalacaktır. ■

■ ■ ■ Çekme kuvveti: servikalden daha fazla çekme kuvveti gerektirir. Pelvik kemerler veya yer çekiminin kullanımı veya inversiyon, lomber bölgeye traksiyon kuvveti uygulamak için gereklidir. Bu bölgede vücut direncinin üstesinden gelmek i çin oldukç a fazla miktardaki kuvvete bağlı olarak, vücudun alt kısmının distraksiyonu sırasında vücudun üst kısmını tutmak için torasik kemer veya korse gerekmektedir

■ ■ En etkin traksiyon masası, ortadan ayrımlı olanıdır, böylece sürtünme kuvveti minimuma indirilmiş olur. Hastanın vücudu ve yattığı masa arasındaki friksiyon katsayısı yaklaşık 0. 5 olduğundan, traksiyonda vücudun o kısmını horizontal olarak hareket ettirmek için vücut ağırlığının yarısı kadar bir kuvvet gerekecektir.

■ ■ Lomber traksiyon sırasında, vücut ağırlığının sadece yaklaşık yarısı ç ekilir; diğer bir deyimle friksiyon kuvvetinin üstesinden gelmek iç in vücut ağırlığının 1/4ü kadar bir traksiyon kuvveti gerekmektedir. Ortadan bölünmüş bir masada sürtünme kuvveti elimine olacağından uygulanan traksiyonel kuvvetin hemen hepsi dokuların distraksiyonunda kullanılacaktır.

■ ■ Süre: Eğer hasta tarafından tolere ediliyorsa, 20 dakikalık bir süre traksiyon için en çok önerilen süredir. Tedavi sıklığı günde 2 defa ile haftada bir uygulamaya kadar değişebilir.

Özet Traksiyon: 1. Sürekli; Az ağırlık, birkaç saat 2. İntermittan: Birkaç sn yada dak çekim, sonra gevşeme, 20 -30 dak, yüksek ağırlık, aralıklı 3. Statik: fazla ağırlık, 20 -60 dak. şekilde uygulanır. Hasta pozisyonu: yatarak, oturarak Yöntem çeşidi: elle, ağırlıkla, motorlu cihazla Kuvvet miktarı: boyunda ortalama 11. 5, belde 20 -40 kg

teşekkür ederim. . .