SKELET SSTEM skelet nedir Canllarda kemiklerden olumu eklem

İSKELET SİSTEMİ

İskelet nedir? Canlılarda kemiklerden oluşmuş eklem ve bağlarla birbirine tutturulmuş, etrafı kaslarla sarılı destek yapıya iskelet denir. İskelet organizmanın kendine özgü şeklinin oluşmasını sağlar. İskelet sistemi, biyolojide canlı organizmaya fiziksel desteklik sunan, iç organların korunmasını sağlayan, çoğunlukla minerallerden oluşan sistemdir.

İSKELET Dış İskelet İç İskelet

Dış İskelet • Organik ve inorganik maddelerden oluşur. • Vücudun dışında bulunur ektoderm kökenlidir. • Karada yasayan hayvanlarda fazla su ve ısı kaybını engeller. • Dış iskelette kaslar iskeletin iç yüzeyine bağlanmıştır. • Omurgasızlardan eklembacaklılar ve yumuşakçalarda görülür.

• Dış iskelet esnek bir yapıya sahip olmadığı ve hayvanın büyümesini sınırladığı için zaman atılır yerine daha geniş bir dış iskelet oluşturulur. ( kabuk değiştirme) • Dış iskelet çeşitli hayvanlarda değişik maddelerden oluşmuştur. • Örnek : kabuklular ve midyede Ca. CO₃lü kabuk eklem bacaklılarda ve çekirgelerde kitinden kabuktur.

Yumuşakçalar ( Mollusk) da İskelet Yumuşakçalarda Ca. CO₃ ten oluşan bir dış iskelet vardır. Dış iskelet vücudu dış etkilerden korur vücuda destek ve direnç verir. Hayvanın hareketini zorlaştırır. Bu canlılarda kabuk değiştirme yoktur. Kabuk kenarından halkalar şeklinde ekler oluşturarak büyür.

Eklem Bacaklılar (Arthropoda) da İskelet ü Eklem bacaklılarda deri hücrelerinin salgıladığı protein lipit Ca. CO₃ ten oluşan kütikulanın meydana getirdiği bir dış iskelet vardır. ü Dış iskelet su kaybını önler vücudu korur desteklik sağlar. ü Dış iskelet hayvan büyüdükçe düzenli aralıklarla değişir. ü Dış iskelet vücuda çoğunlukla çizgili kaslarla bağlanmıştır. Bu yüzden eklem bacaklılar hızı hareket eder.

İç İskelet • Embriyonun mezoderm tabakasından meydana gelir. • Kıkırdak dokudan oluşur ve daha sonra kemik dokuya dönüşür. • İç iskelette kaslar iskelete dıştan bağlıdır. • Omurgasızlardan süngerlerde, derisi dikenlilerde ve omurgalıların tümünde bulunur.

• İç iskelet boyca büyümeyi dış iskelet kadar sınırlamaz; hayvan ile birlikte büyür. • Üzeri çeşitli vücut örtüleri ile örtülmüştür. • Çeşitli hayvanlarda değişik özellik gösterir. • Örn: amphioxusta sırt tarafında uzanan bir ip şeklindedir. Süngerlerde küçük iğneler şeklinde (Ca. CO₃, silis gibi )omurgalılarda eklemlerle bağlı esnek bir iç iskelet vardır.

Süngerler ( Porifera) de İskelet Süngerlerde iç iskelet bulunur. Hücrelerin içinde Ca. CO₃, silis veya spongin gibi maddelerden oluşan küçük yapılı iğneler( spikül ) bulunur. Bu iğneler süngerlere desteklik sağlayarak bir iç iskelet oluşturur. Bazı hücreleri yapı bakımından düz kas hücrelerine benzer. Çok yavaş kasılarak ve gevşeyerek vücuda giren suyu atar.

Derisi Dikenliler ( Echinodermata ) de İskelet • Derinin altında kalkerli bir iç iskelet bulunur. Vücudun yüzeyinde görülen dikenler iç iskelete bağlıdır. İç iskelet ve dikenler vücudu korur ve desteklik sağlar.

Omurgalılarda İskelet Kordalılarda ve omurgalılarda iç iskelet bulunur. İç iskeletin en ilkel hali kordalılarda Amphioxusta görülür. Kordalıların sırtlarında vücut boyunca uzanan yumuşak yapıya notokard ( sırt ipliği ) denir ve iskelet olarak kabul edilir. Amphioxus gibi ilkel omurgalılarda notokard yasam boyu kalır.

Halkalı solucanlar ( Annelida ) da İskelet Hidrostatik iskelet vardır. Hidrostatik iskelet bir çok omurgasız hayvan grubunda vücut sıvısı; kas desteklik ve hareket görevi yapar.