TAHAKKUK LKESNN VERG MEVZUATI AISINDAN DEERLENDRLMES YEN TTK

TAHAKKUK İLKESİNİN VERGİ MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ YENİ TTK DÜZENLEMELERİNİN MALİ HUKUKA ETKİLERİ

TAHAKKUK İLKESİNİN VERGİ MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Tahakkuk İlkesi: Tahakkuk ilkesine göre; gelir ve giderler gerçekleştikleri veya kesinleştikleri dönemde gelir veya gider yazılır. Ödendikleri veya tahsil edildikleri dönem; içinde bulunulan dönemden farklı olsa bile, gerçekleştikleri veya kesinleştikleri dönemin geliri veya gideri olarak kaydedilir.

Örneğin; 2017 Aralık ayında çalışan işçinin ücreti ile ilgili ücret hesaplamaları ve tahakkuk kaydı 31. 12. 2017 tarihinde yapılır. Net ücretin işçiye ödenmesi, kesilen sigorta primlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi, kesilen gelir vergisi ve damga vergisinin Vergi Dairesine ödenmesi takip eden dönem 2018 Ocak ayında yapılmasına rağmen işçiye ödenen ücret 2017 Aralık ayının gideridir.

GELİR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE Bilanço esasında ticari kazancın tespiti GVK Madde 38 Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır.

İşletme hesabı esnasında ticari kazancın tespiti GVK Madde 39 İşletme hesabı esasına göre ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki müspet farktır.

Basit usulde ticari kazancın tespiti GVK Madde 46 Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır.

Serbest meslek kazancının tespiti GVK Madde 67 Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE Kurum Kazancının Tespiti Safi kurum kazancı; kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır.

Hesap Dönemi Bilanço esasında, işletme hesabı esasında, basit usulde, serbest meslek kazancında ve kurum kazancının tespitinde ortak nokta; hesap dönemidir. Tüm kazançların elde edilmesinde bir hesap dönemi baz alınmaktadır.

Tahsil Esası Ancak; serbest meslek kazançlarında tahsil esası söz konusu iken, diğer tüm kazançlarda tahakkuk esası söz konusudur. Yani serbest meslek kazançlarında gelirin oluşumu tahsil edilmesine bağlanmıştır. Tahsil edilmeyen bir gelir o dönemin geliri olarak yazılamaması gerekir.

KDV KANUNUNA GÖRE Verginin konusunu teşkil eden işlemler KDVK Madde: 1 Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir: 1. Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, 2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı, 3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:

Sorun SMMM Hasan KUTLU; defterlerini tuttuğu müşterisi Tamer TURAN’dan defter tutma ücreti olarak aylık 500 TL almaktadır. 2017 Aralık ayında tacir Tamer TURAN’ın defterleri tutulmuş, ancak maddi durumunun kötü olmasından dolayı tahsilat yapılamamıştır. Bu durumda SMMM Hasan KUTLU serbest meslek makbuzu düzenleyecek midir?

Çözüm KDV Kanunu’na göre serbest meslek hizmetinin icrası KDV’yi doğuran olaydır. Serbest meslek hizmetinin icrası ile KDV’nin hesaplanması ve ay sonunda KDV Beyannamesinde gösterilmesi gerekir. Serbest meslek hizmet bedelinin tahsil edilip edilmemesi verginin tahakkukunu etkilemez.

GİB 20. 07. 2011 Tarihli Özelgesinde “- Katma değer vergisi bakımından vergiyi doğuran olay malın teslimi veya hizmetin ifasına bağlı olduğundan, serbest meslek faaliyetine ilişkin kazancın tahsil edilmediği durumlarda düzenlenecek serbest meslek makbuzunda, sadece KDV tutarına yer verilerek “……. . TL mal teslimine / hizmet yapılmasına ilişkin olup bedeli tahsil edilmemiştir. ” şeklinde notun yazılması, – Serbest meslek kazancında tahsil esası geçerli olduğundan (kazancın kısım tahsil edildiği durumlar dahil) serbest meslek makbuzunun tahsil edilen tutar kadar düzenlenmesi ve makbuz üzerinde “KDV için ……. gün ve…. . … sayılı serbest meslek makbuzu düzenlenmiştir. ” şeklinde notun yazılması, gerekmektedir. Diğer taraftan, işlemlere taraf olanların düzenlenen serbest meslek makbuzuna dayanarak KDV’ni indirim konusu yapması mümkündür. “ denmektedir.

Örnek 31. 12. 2017 tarihinde brüt 500 TL’lik defter tutma ücreti SMMM Hasan KUTLU’ya ödenememiştir. SMMM Hasan KUTLU Aralık ayı makbuzunu aşağıdaki gibi kesmiştir.

SMMM HASAN KUTLU Atatürk Bulvarı No: 19 Buca İZMİR Buca VD: 97654985390 SERBEST MESLEK MAKBUZU TC Tarih : 31. 12. 2017 Sayın: TURAN TİCARET Tamer TURAN Menderes Bulvarı No: 20 Buca İZMİR Buca VD: 12345678901 ÜCRETİN NE İÇİN ALINDIĞI Aralık ayı defter tutma ücreti Seri : A Sıra : 999 35 BRÜT ÜCRET STOPAJ %20 “ 500. TL mal teslimine / hizmet yapılmasına ilişkin olup bedeli tahsil edilmemiştir. ” NET ÜCRET KDV %18 NET ALINAN 500 TL 90 TL Yalnız; Doksan Türk Lirası’dır. Basım Yeri: Kocadağ Matbaacılık 1. Sanayi Sitesi No: 45 Bornova İZMİR Bornova V. D. 1450035450 MBAYDAL

DEFTER TUTMA ÜCRETİ MUHASEBE KAYDI MN AÇIKLAMALAR 98 ---------31. 03. 2018 --------191 İNDİRİLECEK KDV 336 DİĞ. ÇEŞİTLİ BORÇLAR 999 num. SMM ile Aralık ayı defter tutma ücreti KDV’sinin kaydı. BORÇ ALACAK 90 90

Örnek 03. 01. 2018 tarihinde 2017 Aralık ayına ait brüt 500 TL’lik defter tutma ücreti SMMM Hasan KUTLU’ya ödenmiştir. SMMM Hasan KUTLU Aralık ayı makbuzunu aşağıdaki gibi kesmiştir.

SMMM HASAN KUTLU Atatürk Bulvarı No: 19 Buca İZMİR Buca VD: 97654985390 SERBEST MESLEK MAKBUZU TC Tarih : 03. 01. 2018 Sayın: TURAN TİCARET Tamer TURAN Menderes Bulvarı No: 20 Buca İZMİR Buca VD: 12345678901 Seri : A Sıra : 007 35 ÜCRETİN NE İÇİN ALINDIĞI Aralık ayı defter tutma ücreti “KDV için 31. 12. 2017 gün ve 999 sayılı serbest meslek makbuzu düzenlenmiştir. ” BRÜT ÜCRET STOPAJ %20 NET ÜCRET KDV %18 NET ALINAN 500 TL 100 TL 400 TL Yalnız; Dödrt Yüz Türk Lirası’dır. Basım Yeri: Kocadağ Matbaacılık 1. Sanayi Sitesi No: 45 Bornova İZMİR Bornova V. D. 1450035450 MBAYDAL

DEFTER TUTMA ÜCRETİ MUHASEBE KAYDI MN AÇIKLAMALAR 03 ---------03. 01. 2018 --------770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 336 DİĞ. ÇEŞİTLİ BORÇLAR 102 BANKALAR HS 360 ÖD. VERGİ VE FONLAR 360 01 Stopaj 100 TL 007 numaralı serbest meslek makbuzu ile Aralık 2017 defter tutma ücretinin ödenmesi. BORÇ ALACAK 500 90 490 100

Çözüm Mevcut; KDVK Madde 10 Vergiyi Doğuran Olay: “a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması, ” ifadesinin “a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması; serbest meslek erbabı için mal veya hizmet karşılığı bedelin tahsil edilmesi” şeklinde değiştirilmesi sorunu çözecektir.

YENİ TTK DÜZENLEMELERİNİN MALİ HUKUKA ETKİLERİ

Tek Ortaklı Şirket MADDE 329 - Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. MADDE 338 - Anonim şirketin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya daha fazla kurucunun varlığı şarttır. 330 uncu madde hükmü saklıdır. • MADDE 573 - Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur.

Tek Üyeli Yönetim Kurulu MADDE 359 Anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur. MADDE 623 (1) Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir.

Yönetim Kuruluna İlişkin Diğer Düzenlemeler MADDE 359 - (A. Ş. ) (2) Bir tüzel kişi yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sadece bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunur; … Tüzel kişi adına sadece, bu tescil edilmiş kişi toplantılara katılıp oy kullanabilir. (5) Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin pay sahibi olduğu şirketlerde, sayılan tüzel kişiler veya bunların gerçek kişi temsilcileri yönetim kuruluna seçilebilir. Yönetim kurulu üye sayısı ikiden fazla olan şirketlerde üyelerin tamamının aynı kamu tüzel kişisinin temsilcisi olmaması şartıyla kamu tüzel kişisini temsilen birden fazla gerçek kişi yönetim kuruluna seçilebilir. MADDE 623 (L. Ş. ) (2) Şirketin müdürlerinden biri bir tüzel kişi olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler.

Bağımsız Denetim MADDE 397 - (1) (Değişik: 26/6/2012 -6335/18 md. ) Dördüncü fıkra uyarınca denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. 01. 2018 tarihinden itibaren 19. 12. 2012 tarihli 2012/4213 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen ve 16. 02. 2016 tarih ve 20168549 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Revize edilen hadler çerçevesinde bağımsız denetime tabi olup; Tek Başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte aşağıdaki üç ölçütten en az ikisini iki yılda sağlayan şirketler , 6102 Sayılı TTK ve 660 Sayılı Kamu Gözetim Kurumu’na ait Kanun Hükmünde Kararname gereğince bağımsız denetime tabidir.

Söz Konusu 2016/8549 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre Genel Ölçütler; a) Aktif toplamı 40 milyon ve üstü Türk Lirası. b) Yıllık net satış hasılatı 80 milyon ve üstü Türk Lirası. c) Çalışan sayısı 200 ve üstü, olarak belirlenmiştir

İnternet Sitesi Açma Zorunluluğu MADDE 1524 Denetime tabi olan sermaye şirketleri, kuruluşlarının ticaret siciline tescili tarihinden itibaren üç ay içinde bir internet sitesi açmak ve bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına özgülemek zorundadır. İnternet sitesinde yayımlanacak içerikler, bu Kanunda belli bir süre belirtilmiş ise bu süre içinde, belirtilmemiş ise içeriğin dayandığı işlemin veya olgunun gerçekleştiği tarihten, tescil veya ilana bağlandığı durumlarda ise tescil veya ilanın yapıldığı tarihten itibaren en geç beş gün içinde, şirketin kuruluşundan internet sitesi açılıncaya kadar geçen sürede yayımlanması gereken içerikler de bu sitenin açıldığı tarihte siteye konulur.

Ultra Vires Yasağı – Yetki Dışı İşlem Yasağı Kapsam ve sınırlar MADDE 371 (1) Temsile yetkili olanlar şirketin amacına ve işletme konusuna giren her tür işleri ve hukuki işlemleri, şirket adına yapabilir ve bunun için şirket unvanını kullanabilirler. Kanuna ve esas sözleşmeye aykırı işlemler dolayısıyla şirketin rücû hakkı saklıdır. (2) Temsile yetkili olanların, üçüncü kişilerle, işletme konusu dışında yaptığı işlemler de şirketi bağlar; meğerki, üçüncü kişinin, işlemin işletme konusu dışında bulunduğunu bildiği veya durumun gereğinden, bilecek durumda bulunduğu ispat edilsin. Şirket esas sözleşmesinin ilan edilmiş olması, bu hususun ispatı açısından, tek başına yeterli delil değildir. (3) Temsil yetkisinin sınırlandırılması, iyi niyet sahibi üçüncü kişilere karşı hüküm ifade etmez; ancak, temsil yetkisinin sadece merkezin veya bir şubenin işlerine özgülendiğine veya birlikte kullanılmasına ilişkin tescil ve ilan edilen sınırlamalar geçerlidir. (4) Temsile yetkili kişiler tarafından yapılan işlemin esas sözleşmeye veya genel kurul kararına aykırı olması, iyi niyet sahibi üçüncü kişilerin o işlemden dolayı şirkete başvurmalarına engel değildir.

• (5) Temsile veya yönetime yetkili olanların, görevlerini yaptıkları sırada işledikleri haksız fiillerden şirket sorumludur. Şirketin rücû hakkı saklıdır. • (6) Sözleşmenin yapılması sırasında, şirket tek pay sahibi tarafından ister temsil edilsin ister edilmesin, tek pay sahipli anonim şirketlerde, bu pay sahibi ile şirket arasındaki sözleşmenin geçerli olması sözleşmenin yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır. Bu şart piyasa şartlarına göre günlük, önemsiz ve sıradan işlemlere ilişkin sözleşmelerde uygulanmaz. • (7) (Ek: 10/9/2014 - 6552/131 md. ) Yönetim kurulu, yukarıda belirtilen temsilciler dışında, temsile yetkili olmayan yönetim kurulu üyelerini veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanları sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları olarak atayabilir. Bu şekilde atanacak olanların görev ve yetkileri, 367 nci maddeye göre hazırlanacak iç yönergede açıkça belirlenir. Bu durumda iç yönergenin tescil ve ilanı zorunludur. İç yönerge ile ticari vekil ve diğer tacir yardımcıları atanamaz. Bu fıkra uyarınca yetkilendirilen ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları da ticaret siciline tescil ve ilan edilir. Bu kişilerin, şirkete ve üçüncü kişilere verecekleri her tür zarardan dolayı yönetim kurulu müteselsilen sorumludur.

Şarta Bağlı Sermaye Artırımı MADDE 463 - (1) Genel kurul, yeni çıkarılan tahviller veya benzeri borçlanma araçları nedeniyle, şirketten veya topluluk şirketlerinden alacaklı olanlara veya çalışanlara, esas sözleşmede değiştirme veya alım haklarını kullanmak yoluyla yeni payları edinmek hakkı sağlamak suretiyle, sermayenin şarta bağlı artırılmasına karar verebilir. (2) Sermaye, değiştirme veya alım hakkı kullanıldığı ve sermaye borcu takas veya ödeme yoluyla yerine getirildiği anda ve ölçüde kendiliğinden artar.

2. Sınırlar MADDE 464 - (1) Şartlı olarak artırılan sermayenin toplam itibarî değeri sermayenin yarısını aşamaz. (2) Yapılan ödeme, en az, nominal değere eşit olmalıdır. 3. Esas sözleşmedeki dayanak MADDE 465 - (1) Esas sözleşme; a) Şarta bağlı sermaye artırımının itibarî değerini, b) Payların sayılarını, itibarî değerlerini, türlerini, c) Değiştirme veya alım hakkından yararlanabilecek grupları, d) Mevcut pay sahiplerinin rüçhan haklarının kaldırılmış bulunduğunu ve bunun miktarını, e) Belli pay gruplarına tanınacak imtiyazları, f) Yeni nama yazılı payların devrine ilişkin sınırlamaları, içerir. (2) Tahviller ve benzeri borçlanma araçlarına bağlı değiştirme ve alım hakları içeren tahviller veya benzeri borçlanma araçları, öncelikle pay sahiplerine önerilmiyorsa, esas sözleşme ayrıca; a) Değiştirme veya alım haklarının kullanılma şartlarını, b) İhraç bedelinin hesaplanmasına ilişkin esasları, da açıklar. (3) Şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin esas sözleşme hükmünün tescilinden önce tanınmış bulunan değiştirme ve alım hakları batıldır.

4. Pay sahiplerinin korunması MADDE 466 - (1) Şarta bağlı sermaye artırımında, tahvillere ve benzeri borçlanma araçlarına bağlı olarak değiştirme ve alım hakları içeren senetler ihraç edildiği takdirde, bunlar önce, mevcut payları oranında, pay sahiplerine önerilir. (2) Bu önerilmeye muhatap olma hakkı, haklı sebeplerin varlığında kaldırılabilir veya sınırlandırılabilir. (3) Şarta bağlı sermaye artırımı için gerekli olan rüçhan ve önerilmeye muhatap olma haklarının kaldırılması veya sınırlandırılmasından dolayı, hiç kimse haklı görülmeyecek bir şekilde yararlandırılamaz veya kayba uğratılamaz. 5. Değiştirme veya alım hakkını haiz bulunan kişilerin korunması MADDE 467 - (1) Kendilerine nama yazılı payları iktisap etme hakkı tanınmış bulunan değiştirme veya alım hakkını haiz alacaklılar veya çalışanlar, bu tür payların devirlerinin sınırlandırılmış olduğu gerekçesiyle, söz konusu hakları kullanmaktan engellenemezler; meğerki, bu husus, esas sözleşmede ve izahnamede saklı tutulmuş olsun.

2) Değiştirme veya alım hakları, sermaye artırımı yapılması, yeni değiştirme veya alım hakları tanınması veya başka bir yolla kayba uğratılamaz; meğerki, değiştirme fiyatı indirilmiş veya hak sahiplerine uygun bir denkleştirme sağlanmış ya da aynı şekilde, pay sahiplerinin hakları da kayba uğratılmış olsun. 6. Sermaye artırımının gerçekleştirilmesi a) Hakların kullanılması, sermaye taahhüdü MADDE 468 - (1) Değiştirme ve alım hakları, esas sözleşmenin şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin hükmüne gönderme yapan yazılı bir beyan ile kullanılır; mevzuat, ihraç izahnamesinin yayımlanmasını gerekli gördüğü takdirde, buna da göndermede bulunulur. (2) Taahhüdün ifası, para yatırılması veya takas yoluyla bir mevduat veya katılım bankası aracılığıyla gerçekleştirilir. (3) Pay sahipliği hakları sermaye taahhüdünün ifası ile doğar. b) Uygunluğun doğrulanması MADDE 469 - (Mülga: 26/6/2012 -6335/42 md. )

c) Esas sözleşmenin uygun duruma getirilmesi MADDE 470 - (1) (Değişik: 26/6/2012 -6335/23 md. ) Yönetim kurulu, sermaye artırımı beyannamesinde, yeni çıkarılan payların sayısını, itibarî değerini, türlerini, belirli gruplara tanınan imtiyazları veya hesap döneminin sonundaki sermayenin durumunu belirler. Yönetim kurulu esas sözleşmeyi mevcut duruma uyarlar. (2) (Mülga: 26/6/2012 -6335/23 md. ) d) Ticaret siciline tescil MADDE 471 - (1) Yönetim kurulu, hesap döneminin kapanmasından itibaren en geç üç ay içinde, esas sözleşme değişikliğini ticaret siciline tescil ettirir; sermaye artırımına ilişkin yönetim kurulu beyannamesini (…) (2) sicile tevdi eder. (1)(2) 7. Esas sözleşmeden çıkarma MADDE 472 - (Değişik: 26/6/2012 -6335/24 md. ) (1) Değiştirme ve alım haklarının sona ermesi üzerine yönetim kurulu, şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin hükmü esas sözleşmeden çıkarır. Hüküm sicilde de silinir.

En az sermaye tutarı MADDE 332 - (1) Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye elli bin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüz bin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Bakanlar Kurulunca artırılabilir. (2) Bu Kanun anlamında kayıtlı sermayeli anonim şirketlerde başlangıç sermayesi, kuruluşta ve sisteme ilk geçildiğinde haiz olunması zorunlu sermayedir; çıkarılmış sermaye ise, çıkarılmış payların tümünün itibarî değerlerinin toplamını temsil eder. (3) Halka açık olmayan anonim şirketler gerekli şartları artık haiz olmadıkları takdirde, Gümrük ve Ticaret Bakanlığından izin alarak kayıtlı sermaye sisteminden çıkabilecekleri gibi, bu sisteme alınırken aranan nitelikleri kaybettiklerinde, istemleri bulunmasa bile aynı Bakanlık tarafından sistemden çıkartılırlar. (4) 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 12 nci maddesi hükmü saklıdır.