r Gke KELAHMET I Mevzuat II Yarg Kararlar

Öğr. Gökçe KELAHMET

I. Mevzuat II. Yargı Kararları III. Bilimsel Görüşler

HİYERARŞİK SIRAYLA q Türkiye Cumhuriyeti Anayasası q Kanunlar ve Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanı Kararnamesi (OHAL CBK) q Milletlerarası Andlaşmalar [Any m. 90] q Cumhurbaşkanı q Diğer Kararnamesi Düzenliyici İşlemler

q Anayasa Mahkemesi Kararları q Yargıtay Kararları q Danıştay Kararları q Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları

� Genel Eserler: belirli bir hukuk dalının bütünü hakkında bilgi verirler. ÖR: Borçlar hukuku Alanında yazılmış bir kitap � Monografiler Belirli tek bir konuyu derinlemesne inceleyen kitaplardır ÖR: Kira Sözleşmeleri � Makaleler

I. Hukuk Kuralları II. Din Kuralları III. Ahlak Kuralları IV. Örf ve Adet Kuralları

HUKUK NEDİR? Hukuk, hukuk kurallarının bir araya gelmesinden oluşmuş bir düzendir.

Hukuk Kuralları, devletin yetkili organları tarafından konulan ve insan davranışlarını düzenleyen ve cebir ile müeyyidelendirilmiş yasaklardır emir ve

BİR KURALIN «HUKUK KURALI» OLARAK NİTELENDİRİLEBİLMESİ İÇİN 4 UNSURU/ŞARTI YERİNE GETİRMİŞ OLMASI GEREKMEKTEDİR. 1. Normatiflik 2. Konu Bakımından 3. Düzenleyen 4. Cebir ile Müeyyidelendirilme

Hukuk kuralından bahsedebilmek için, Emir ve Yasak içeren bir cümle olmalıdır. Sınıfta sigara içmek yasaktır. Şu ağacın yaprakları güzeldir Bir hukuk kuralının emir ve yasak içermesi, bir olması gerekeni ifade etmesine «NORMATİFLİK» denir.

muhattabı «İNSAN» olmalıdır. İnsan dışındaki varlıkların davranışlarını düzenlemeye yönelik emir ve yasaklar hukuk kuralı OLAMAZ. i. e. : güneş saat 5. 00’da doğacak

Emir ve yasağın, herhangi bir kişi değil, DEVLETİN YETKİLİ ORGANLARI tarafından konulması gerekmektedir. Kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi(TBMM ) Yönetmelik Baanlıklar ve Kamu Tüzel Kişileri

Hukuk kuralının ihlali halinde, ihlal eden kişiye karşı bir «Müeyyide» uygulanmalıdır. «Müeyyide» hukuk kuralının ihlali halinde hukuk düzeni tarafından öngörülen ve devlet tarafından uygulanan «cebir» dir.

«Cebir » kişinin hayatına (ölüm cezası), hürriyetine (hapis cezası), malvarlığına(para cezası, tazminata mahkûmiyet verilen bir vb. ) şeklinde ortaya çıkmaktadır. zarar

Emir ve yasaklar içeren İnsan davranışlarını düzenlemeye yönelik Devletin Yetkili Organları tarafından konulan Cebir, Müeyyide ile donatılmış

Din Kurallarının Özellikleri 1. Normatiflik Emir & Yasak 2. Konu Bakımından «İnsan davranışını» düzenlemeye yönelik 3. Din kurallarının koyucusu «İlahi irade» 4. Müeyyide «manevi»

Din ve Hukuk Kuralları arasında çakışma da çatışma da olabilir. Çakışma « hırsızlık yapmak» yasaklanmıştır. Çatışma «Türk hukuk düzeninde, Medeni Hukuk’a göre, birden fazla evlenmek» yasaktır. kadın ile

«Ahlak kuralları» kişinin kendi vicdanı tarafından konan ve yine kişinin kendi davranışlarını düzenleyen ve vicdan azabı ile müeyyidelendirilmiş emir ve yasaklardır.

1. Normatiflik 2. muhatap «insan davranışı» 3. Ahlak kurallarının muhatabı ile koyucusu «AYNI KİŞİDİR» . Hukuk kurallarının koyucu ise , koyan kişinin dışındaki bir BAŞKA KİŞİDİR. 4. Müeyyide «vicdan azabı»

Ahlak ve Hukuk Kuralları arasında örtüşme vardır. Ø Ahlakın emrettiğini ÇOGUNLUKLA hukuk da emreder. Ø Tam bir örtüşme YOKTUR. Usul hukuku kurallarının ahlak ile bir ilgisi

« Örf ve adet kuralları» kişinin BELİRLİ BİR TOPLUMSAL ÇEVRE tarafından konan ve İNSAN DAVRANIŞLARINI düzenleyen ve uyarma, kınama, dışlama, linç gibi çok değişik MÜEYYİDELERİ olabilen EMİR ve YASAKLARDIR.

1. Normatiflik 2. muhatap «insan davranışı» 3. Bu Kuralların Koyucusu «belirli bir toplumsal çevre, toplumun kendisi » iken hukuk kuralları devletin yetkili organları koyulmaktadır. 4. Müeyyideleri ayıplama kınama, dışlama, dövme hatta öldürme/linç gibi şekillerde ortaya çıkmaktadır.

Örf ve adet kuralları aşağıdaki ihlalleri halinde söz konusu olan müeyyideleri itibari ile 3 kategoriye ayrılabilirler «Teamül» «kınama» «Adetler» «gruptan atılma» «Örfler» linç (cebri müeyyyide)

Ø Teamül ve adetlerin müeyyideleri cebri nitelikte değildir Ø Hukuk kurallarının müeyyideleri ise CEBRİ niteliktedir. Ø Örf ve adet kurallarının da müeyyideleri cebri niteliktedir.

Ø Hukuk kurallarının ihlali halinde Cebir uygulamaya sadece devlet yetkilidir ve hukuka uygundur. Ø Örf ve adet kurallarının ihlaline tepki olarak gösterilen cebir çoğunlukla hukuk düzenine aykırıdır ve bir haksız fiil veya suç oluşturur.

Hukuk ile Örf ve Adet arasında çakışma da çatışma da olabilir. Çakışma «hukuk, bazen örf ve adet kurallarına gönderme yaparak, bu kuralları hukuk haline getirebilmektedir. » Çatışma «kan davası»