Bilgi Sistemi Organizasyonlar ierisindeki kontrol ve karar verme
Bilgi Sistemi Organizasyonlar içerisindeki kontrol ve karar verme mekanizmalarında kullanılacak bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve dağıtılmasını sağlayan bileşenlerden oluşan yapıdır. 1
Karar Verme Seviyeleri 1) Stratejik karar verme (Stratejik Planlama) 2) Taktik karar verme (Yönetsel Kontrol) 3) Operasyonel karar verme (Operasyonel kontrol) 2
Karar Verme Seviyeleri 1) Stratejik karar verme: Geleceğe yöneliktir ve bu kararların belirsizlik seviyesi oldukça yüksektir. • Organizasyonun amaçlarının belirlenmesi ve bu amaçlara ulaşmak için uzun dönemli planlar yapılmasını gerektirir. • Örneğin, önümüzdeki 5 yılda hangi ürünler geliştirilecek, personel politikası ne olacak? 3
Karar Verme Seviyeleri 2) Taktik karar verme: Stratejik seviyede verilen kararların yerine getirilmesi, kaynakların etkili ve verimli kullanılması için verilen kararlardır. • Organizasyonun amaçlarını yerine getirmek için kaynakların tahsis edilmesi işidir. • Örneğin, geliştirilecek ürünler tesis planlaması, personel ve iş gücü planlaması. 4
Karar Verme Seviyeleri 3) Operasyonel karar verme: Taktik seviyedeki kararların yürütülmesi için gerekli görevlerin etkin ve verimli bir biçimde yapılması. • Taktik seviye genellikle kişilerle operasyonel seviye ise görevlerle ilgilidir. • Örneğin, stokların yeniden sipariş zaman ve miktarının belirlenmesi, çalışanların işlere atanması. 5
Karar Türleri 1) Yapısal Kararlar 2) Yapısal Olmayan Kararlar 6
Karar Türleri 1) Yapısal Kararlar: Problemlerin çok iyi tanımlandığı ve programlanmış kararlardır. Karar mekanizması mevcut politika ve prosedürlerle belirlendiği için karar vericinin çok müdahale etmesini gerektirmez. Bu kararlar bilgi sistemleri kullanılarak rahatça verilebilir. Örneğin, stoklar belli bir seviyenin altına inince sipariş verilmesi gibi. 7
Karar Türleri 2) Yapısal Olmayan Kararlar: Problemlerin çok iyi tanımlanmadığı ve karar vermek için mevcut politika ya da tanımlı prosedürlerin olmadığı kararlardır. Karar verici rasyonel bir karar verebilmek için bilgiye ihtiyaç duyar. Karar verici bilgi sisteminin sunduğu verileri kullanarak sezgisel kararlar verir. Doğru kararı vermenin tek bir yolunun olmadığı ve çok seçenekli durumlarda verilen kararlardır. Örneğin, yeni bir pazara açılma, yeni bir ürün geliştirme, mevcut bir ürünün veya sürecin değiştirilmesi gibi. 8
Yönetim Seviyelerindeki Karar Türleri Yapısal Olmayan Kararlar Stratejik Taktik Yapısal Kararlar Operasyonel 9
Bilgi ve Karar Verme Yöneticiler doğru zamanda doğru kararı vermek zorundadır. Bunun için yöneticinin: 1) Organizasyonun amacını ve politikalarını bilmesi 2) Bilgi sistemleri tarafından üretilen verileri anlaması 3) Bu verileri doğru olarak yorumlaması beklenir. Yani; bilgi ihtiyacını verilecek kararlar, verilecek kararları da amaçlar belirler. Amaçlar Kararlar Bilgi İhtiyacı 10
Karar Verme Süreci Yapısal olmayan kararların verilmesinde aşağıdaki adımlar izlenir 1) Amaçların belirlenmesi 2) Kısıtların tanımlanması 3) Alternatiflerin belirlenmesi 4) Uygun bilgilerin toplanması 5) Alternatiflerin değerlendirilmesi 6) En uygun alternatifin seçilmesi Örnek: BBY Bölümünde öğrencilerin bilgi sistemi tasarımı gerçekleştirebilmeleri için bir laboratuvar kurulması düşünülüyor, karar verme süreci nasıl olacaktır? 11
Karar Verme Süreci Doğru kararların verilmesi çok önemli. 1) Augmented Reality Show 12
Bilgi Sistemi Tedarik Zinciri 13
Bilgi Sistemlerinin Boyutları 14
Organizasyon Ortak bir amaca yönelik olarak bir araya gelmiş birim ve insanlardan oluşan yapıdır. Organizasyonlar, gerçekleştirilen işin niteliğine bağlı olarak farklı birimlerin bir arada çalışabilmesini sağlamalıdır. 15
Yönetim Organizasyonun yüze geldiği pek çok durumla ilgili olarak gerekli politikaların geliştirilmesi, uygulama planlarının oluşturulması, karar mekanizmaların belirlenmesi ve olası problemlerin çözümlenmesinde karar merciidir. Organizasyonlarda 3 seviyede yönetici bulunur 1) Üst seviye yöneticiler (Senior managers) 2) Orta seviye yöneticiler (Middle managers) 3) Operasyonel yöneticiler (Operational managers) 16
Teknoloji Organizasyonun faaliyet gösterdiği alanla ilgili uygulanabilecek her türlü yöntem, bilimsel gelişme ve araçları ifade eder. Bilgi sistemleri için teknoloji 1) Bilgisayar donanımı (Computer Hardware) 2) Bilgisayar yazılımı (Computer Software) 3) Depolama teknolojileri (Storage Technology) 4) İletişim teknolojisi (Communication Technology) 17
Kurumsal Bilgi Sistemleri 18
4 Ana Türde Kurumsal Bilgi Sistemi (Yönetici Destek Sistemleri) (Yönetim Bilgi Sistemleri) (Karar Destek Sistemleri) (Birim İşleme Sistemleri) 19
Bilgi Sistemlerinin Temel Özellikleri 20
Transaction Processing Systems Birim bazda işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bilgi sistemi. - Sipariş yönetimi, Muhasebe, Maaş bordro, Otel rezervasyon v. b. 21
Management Information Systems Birim bazdaki bilgi sistemlerinin entegrasyonu ve yönetilmesini sağlayan bilgi sistemi. 22
Decision Support Systems MIS tarafından üretilen çıktıları/raporları kullanarak karar Verilmesini sağlayan bilgi sistemidir/ yazılımdır. 23
Executive Support Systems Yöneticilerin organizasyonla ilgili verecekleri kararları daha kolay almalarını sağlayacak, organizasyonda üretilecek her türlü veriyi işleyip sunabilen bilgi sistemleridir. Internal Data -TPS / MIS - Financial - Model -Analysis External Data -Dow Jones - Standart&Poors - Internet news 24
Kurumsal Bilgi Sistemleri Arası İlişki 25
- Slides: 25