Podstawy zarzdzania Ewolucja teorii organizacji i zarzdzania dr

Podstawy zarządzania Ewolucja teorii organizacji i zarządzania dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Plan wykładu • Wprowadzenie • Kierunek klasyczny - początek nauki o zarządzaniu • Szkoła behawioralna • Nowoczesne metody zarządzania • Podsumowanie dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Klasyczne teorie zarządzania PODEJŚCIE NAUKOWE Frederick Taylor – Teoria naukowej organizacji pracy Henry Gannt - Czasowo-premiowy system płac Henri le Chatelier – Cykl działania zorganizowanego PODEJŚCIE ADMINISTRACYJNE Henry Fayol – nurt administracyjny Max Weber – koncepcja idealnej biurokracji dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Frederick Taylor (1859 -1915) • Prekursor podstaw nauki o organizacji • W 1902 r. opublikował pierwszą na świecie pracę z zakresu nauki organizacji pt. „Zarządzanie zakładem wytwórczym”, a w roku 1911 r. „Zasady naukowego zarządzania” • Jego działalność naukowo – badawcza została poparta wieloletnim doświadczeniem zawodowym w przemyśle • W swojej karierze zajmował niemal wszystkie stanowiska, od robotnika po dyrektora znalezienie „jednego, najlepszego sposobu” na wykonanie danej pracy dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Frederick Taylor (1859 -1915) q Niska wydajność indywidualna pracowników – główny hamulec rozwoju „Powolne wykonywanie pracy jest najpoważniejszym problemem, z którym musimy sobie poradzić w Stanach Zjednoczonych” (F. Taylor) q Na podstawie badań Taylor zidentyfikował podstawowe czynniki powodujące niską wydajność pracy: § Wadliwy system wynagradzania – ukrywanie prawdziwych możliwości produkcyjnych § Brak zgodności pomiędzy cechami pracowników i wymaganiami pracy § Przekonanie pracowników, że wzrost produkcji prowadzi do wzrostu bezrobocia dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Podejście naukowe do zarządzania (3) 4 zasady zarządzania wg F. Taylora 1. Naukowo opracować każdy element pracy na danym stanowisku w miejsce praktykowanych metod typu „mniej więcej” 2. Naukowo dobrać pracowników i następnie szkolić ich do wykonywania pracy 3. Współpracować z pracownikami w celu realizacji zadań zgodnie z opracowanymi naukowymi zasadami 4. Dzielić pracę i odpowiedzialność między kierownictwo a pracowników dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Henry Gantt (1861 -1919) • amerykański inżynier, jeden z prekursorów nauki o zarządzaniu, współpracownik Taylora • opracowanie i wdrożenie czasowo-premiowego systemu płac >bonusowy system Gantta wykonanie dziennej normy = dniówka + premia niewykonanie dziennej normy = dniówka • kierownik otrzymywał premię za każdego pracownika, który wykonał dzienną normę • wykresy Gantta – graficzne przedstawienie rozkładu czynności zadań w czasie dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Wykresy Gannta PONIEDZIAŁEK 75 WTOREK 125 ŚRODA 150 dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Henri le Chatelier (1850 -1936) Wybór celu Kontrola wyników Cykl działania zorganizowanego Wykonanie stosownie do planu Zbadanie środków i warunków Przygotowanie środków i warunków dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Efekty naukowego zarządzania Efekty pozytywne Efekty negatywne q Wzrost wydajności q Degradacja człowieka q Obniżenie kosztów q Zmęczenie psychiczne i q Wzrost jakości q Wzrost zysków fizyczne q Wzrost wyzysku dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Nurt administracyjny • Główni twórcy: Henri Fayol, Max Weber • Cel: opracowanie ogólnych, uniwersalnych zasad działalności administracyjnej • Wybrane założenia: - formalizacja – podstawa racjonalizacji działań - hierarchia zapewniająca porządek - zarządzanie (administracja) – dyscyplina, którą kierownicy powinni doskonalić dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Henry Fayol – system zarządzania CZYNNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA PIRAMIDA UZDOLNIEŃ w zależności od miejsca w hierarchii, pracownicy charakteryzują się różnymi uzdolnieniami Techniczne Handlowe Finansowe Ubezpieczeniowe Administracyjne SYSTEM ZARZĄDZANIA ZASADY ZARZĄDZANIA dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW FUNKCJE ZARZĄDZANIA Przewidywanie Organizowanie Rozkazywanie Koordynowanie Kontrolowanie

14 zasad Fayola (1) 1. Podział pracy 2. Autorytet 3. Dyscyplina 4. Jedność rozkazodawstwa 5. Jednolitość kierownictwa 6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu 7. Sprawiedliwe wynagrodzenie dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

14 zasad Fayola (2) 8. Centralizacja 9. Hierarchia (kładka Fayola) 10. Ład 11. Odpowiednie traktowanie pracowników 12. Stabilność zatrudniania personelu 13. Inicjatywa 14. Zgranie personelu (duch jedności) dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Max Weber (1864 -1920) • Koncepcja idealnego typu organizacji biurokratycznej • Założenie: każda organizacja zmierzająca do ustalonych celów, składająca się z tysięcy jednostek, wymaga ściśle kontrolowanej regulacji swojej działalności • Biurokracja – typ porządku społecznego, instytucji nastawionej na bezosobowość, efektywność oraz pewność funkcjonowania dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Idealne typy władzy prawomocnej TRADYCYJNA opiera się na wierze w trwałość pewnego porządku RACJONALNA oparta na przekonaniu o „legalności” zasad i normatywnych reguł sprawowania władzy CHARYZMATYCZNA oparta na szczególnych cechach jednostki i prawomocności ustalonych przez nią norm dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Osiągnięcia i ograniczenia szkoły klasycznej + Prezentacja rozwiązań i koncepcji, które zachowały swoją popularność i aktualność + Stosowanie naukowych metod zarządzania usprawniło działanie przedsiębiorstw - Nadmierne rozdrobnienie czynności - Nadmierna koncentracja na aspektach technicznych - Koncentracja tylko na kwestiach wewnętrznych dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Nurt behawioralny • Zwolennicy kierunku klasycznego skupiali się na kontrolowaniu i standaryzacji zachowania jednostek • Zastosowanie podejścia klasycznego nie zapewniało zadowalającej wydajności produkcji i harmonii pracy • Spojrzenie behawioralne kładło nacisk na indywidualne procesy i postawy oraz zachowania grupowe • Efektywność i niezawodność działań pracowników zależy od ich pozytywnego stosunku do organizacji jako całości • Główni przedstawiciele Elton Mayo, Abraham Maslow, Douglas Mc. Gregor dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Model organizacyjny behawiorystów • Decentralizacja procesu decyzyjnego • Skupienie uwagi na grupach a nie na jednostkach • Uznanie zaufania za siłę bardziej integrującą pracowników niż władza • Traktowanie przełożonego nie tylko jako przedstawiciela władzy, lecz także jako element systemu komunikacji wewnętrznej • Położenie większego nacisku na odpowiedzialność niż na zewnętrzną kontrolę dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Piramida Abrahama Maslowa Samorealizacja Uznanie Przynależność Bezpieczeństwo Potrzeby fizjologiczne dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Douglas Mc. Gregor - Teoria XY Teoria X i teoria Y odzwierciedlają dwa skrajne zespoły poglądów menedżerów na swoich pracowników Teoria X – negatywny pogląd na pracowników jej poglądy odpowiadają naukowemu zarządzaniu Teoria Y – pozytywny pogląd na pracowników powiązana z teorią stosunków międzyludzkich dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Założenia teorii X i Y Teoria X • • ludzie nienawidzą pracy • menedżerowie muszą kontrolować pracowników i zmuszać ich do pracy wolą samokontrolę niż kontrolę zewnętrzną i kary • nie unikają zaangażowania i odpowiedzialności ludzie wolą by nimi kierowano, unikają odpowiedzialności • są zdolni do kreatywności i oryginalności • w obecnych organizacjach intelektualny potencjał nie jest w pełni wykorzystywany lubią pracować i starają się unikać pracy dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Nowoczesne metody zarządzania • • • Benchmarking Outsourcing TBM – Zarządzanie oparte na czasie Just in time TQM dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Benchmarking • Uczenie się od innych firm osiągających dobre wyniki poprzez porównywanie ich produktów, procesów z własnymi • Systematyczny pomiar i porównywanie przedsiębiorstwa do lidera w danej dziedzinie, które mają pomóc w usprawnieniu • Rodzaje benchmarkingu: - Wewnętrzny - Konkurencyjny - Funkcjonalny dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Outsourcing • Rezygnacja z usług, które nie mają istotnego znaczenia dla firmy i mogą być świadczone przez specjalistyczne przedsiębiorstwa • Mała integracja danej działalności z podstawowym profilem firmy dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Time Based Mangement • Instrument podnoszenia konkurencyjności przedsiębiorstwa przez lepsze wykorzystanie czasu dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

Oszczędność czasu • • • Likwidacja wąskich gardeł Przyspieszenie obiegu informacji Decentralizacja kompetencji decyzyjnych Zwiększenie odpowiedzialności wykonawców Przebieg równoległy procesów Zmiana kolejności czynności dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW

TQM • W zagadnienia jakości włączani są wszyscy uczestniczący w procesie wytwarzania produktu • W. Deming – klasyk koncepcji TQM (lata 50. i 60. XX w. ) • 4 zasady TQM: Ø Ø Jakość jest głównym celem działalności Jakość jest zadaniem każdego w przedsiębiorstwie Jakość to zapobieganie wadom, a nie ich wykrywanie Jakość jest pojęciem wielowymiarowym (procesy, systemy) dr Emilia Grzegorzewska Wydział Technologii Drewna SGGW