Hoe kunnen we de relatie tussen erfgoed en

Hoe kunnen we de relatie tussen erfgoed en onderwijs actief verbeteren?

Uitgangspunt • Hoe kunnen we leerkrachten-in-spe vanuit de opleiding warm maken voor erfgoed? • Hoe kunnen we leerkrachten-in-spe een museumbezoek op maat aanbieden opdat zij het museum/ erfgoed later gebruiken als leeromgeving met hun leerlingen?

Ontstaan • In 2013 werd het netwerk erfgoededucatie Limburg opgericht, ondertussen omgedoopt tot het netwerk ‘Erfgenoten’ • Binnen dat netwerk zijn verschillende werkgroepen ontstaan, waaronder deze werkgroep die focust op de relatie erfgoedsector en lerarenopleiding.

Partners • De erfgoedactoren – Museum DE MINDERE St. -Truiden – Openluchtmuseum Bokrijk – Provinciaal Gallo-Romeins museum Tongeren – Stedelijke musea Hasselt en abdijsite Herkenrode – Musea Maaseik • Het onderwijs – PXL- Education

Doelen • Hogeschool PXL wil een actieplan uitwerken voor haar lerarenopleidingen om studenten te enthousiasmeren rond de erfgoedproblematiek en het erfgoedgebeuren (opdat leerkrachten in opleiding op hun beurt later hun leerlingen passioneren voor erfgoed). Met dit actieplan hopen we andere hogescholen met een lerarenopleiding te inspireren.

Doelen • Musea en erfgoedsites willen een museumbezoek op maat uitwerken, zodat de studenten geïnspireerd geraken en het museum / erfgoed later – met hun leerlingen - ook gebruiken als leeromgeving. • Deze methodiek moet later ook gemakkelijk overgenomen kunnen worden door andere musea en erfgoedsites.

Evolutie • Vanaf september 2014 wordt de werkgroep begeleid door Tijl Bossuyt van kunsteducatieve organisatie De Veerman. • Dit is mogelijk dankzij de financiële steun van de provincie Limburg.

Werkwijze • Werkoverleg met de partners van de werkgroep olv Tijl • Literatuuronderzoek o. a. via bachelorproef student • Onderzoek binnen de lerarenopleiding – Via een enquête extern – Via een bevraging intern • Onderzoek binnen de erfgoedsector via werkbezoeken • Uittesten van cases

Werkoverleg partners • Op zeer regelmatige basis met takenpakket tussen opeenvolgende overlegmomenten • Op locatie om het werkterrein van de verschillende partners te leren kennen

Enquête extern: lerarenopleidingen • Afname enquête: januari 2015 • Verwerking: februari- maart 2015 • 104 respondenten uit 10 Vlaamse lerarenopleidingen

Enquête • Deelnemers workshop: invullen enquête • Doel: eigen antwoorden aftoetsen aan (voorlopige) resultaten enquête

Enquête: eerste conclusies • 65% van de respondenten bezocht in 2013 of 2014 een museum of erfgoedsite (vraag 1) • De bezoeken zijn mooi verspreid over de verschillende opleidingsjaren ( vraag 2 c) • De barrières om toch geen bezoek te brengen waren duidelijk: op de eerste plaats tijdsgebrek, op de tweede plaats afstand ( vraag 3 b)

Welke competenties willen we de student bijbrengen op het vlak van kennis? (Vraag 4 a)

Conclusie kennis • Meer dan de helft van de respondenten maakt een combinatie van verschillende competenties • Kennis over methodologie en werkvormen scoorde het hoogste, gevolgd door historische kennis

Welke competenties willen we de student bijbrengen op het vlak van vaardigheden? (Vraag 4 b)

Conclusie vaardigheden • Meer dan de helft van de respondenten maakt een combinatie van verschillende competenties. • Opvallend is dat gidsvaardigheden amper gekozen worden.

Welke competenties willen we de student bijbrengen op het vlak van attitudes? ( vraag 4 c)

Conclusie attitudes • Meer dan de helft van de respondenten maakt een combinatie van verschillende competenties. • ‘Sensibiliseren’, ‘bijbrengen van respect en interesse voor het verleden’ en ‘openstaan voor verschillende cultuuruitingen hier en elders in verleden en heden’ scoren min of meer gelijk

Conclusie : andere competenties (vraag 4 d) • Bezieling, plezier, beleving en authenticiteit, passie, enthousiasme, …

Conclusie (vraag 6 a)

Eerste conclusies • De kadering bij het opzet en het educatief aanbod van het museum is de meest verkozen formule (vraag 6 a) • De meerderheid verkiest 2 uren tot een halve dag, langer mag een museumbezoek niet duren (vraag 6 b) • Het bezoek kadert in een lessenreeks: uitgangspunt, verdieping of aanvulling (vraag 6 c)

Eerste conclusies • 2/3 de van het museumbezoek vindt onder begeleiding plaats: hetzij door een gids , hetzij door de lector zelf (vraag 6 d) • Het museum kan de lector ondersteunen door materiaal ter beschikking te stellen (voorbereiding of verwerking) ( vraag 6 e)

Eerste conclusies • Meer dan de helft van de respondenten maakt een combinatie van verschillende antwoordmogelijkheden ( vraag 7 a) • Alleen digitale mogelijkheden worden als minder belangrijk ervaren ( vraag 7 b)

Conclusie (vragen 7 a en 7 b)

Werkwijze bevraging intern • Bevraging van verschillende opleidingen binnen PXL-Education. • Conclusie: – veel aandacht voor erfgoed in verschillende vakken – maar de definitie van erfgoed is onvoldoende gekend – > Gevolg: de lectoren beseffen niet dat ze met erfgoed bezig en benoemen dit niet.

Werkwijze werkbezoeken • Onderzoek binnen de erfgoedsector -> bevraging musea via individuele bezoeken Doel respons 4 musea: – – – STAM M Leuven Bellevue Museum MAS Het Literair Museum

Conclusie werkbezoeken • De erfgoedinstellingen gaan traditioneel te werk: – Een bezoek op eigen niveau van de student – Een bezoek op het niveau van de leerlingen die ze later les zullen geven – Eventueel aangevuld met opdrachten • Duur: ongeveer een halve dag • Meestal gegeven door een gids of medewerker

Werkwijze cases Ontwikkelen van een pakket voor studenten lerarenopleiding in Het Stadsmus • 2 de jaar bachelor secundair onderwijs project kunstvakken • Enquête: hoe geïnteresseerd ben jij in musea? • Drie inleidende sessies – De stad: verschillende werkvormen zoals tekenopdrachten, brainstorm, mental mapping, … – De zaal ‘Hasselt groeit’ over stadsontwikkeling: verschillende werkvormen zoals verzin een gidsbeurt bij een voorwerp, zoek zelf informatie op, … – Brainstorm over inhoud en vorm

Werkwijze cases Ontwikkelen van een pakket voor studenten lerarenopleiding in Het Stadsmus • Samenwerken in kleine groepjes + terugkoppeling • Test met het doelpubliek • Voorstelling van het pakket • Enquête: hoe geïnteresseerd ben jij nu in musea?

Werkwijze cases: Onze gewesten tijde van de Gallo-Romeinen anders bekeken • 1 ste jaar bachelor secundair onderwijs geschiedenis in de module klassieke oudheid • 2 groepen en 2 werkwijzen • Opzet en werkwijze van groep 1: – Hoofdzaken uit cursus halen. – Bezoek Gallo-Romeins museum olv een goede gids.

Werkwijze cases: Onze gewesten tijde van de Gallo-Romeinen anders bekeken • Opzet en werkwijze van groep 2: – Hoofdzaken uit cursus halen. – 3 manieren bedenken om de inhoud op een actieve , boeiende manier weer te geven. – Gallo-Romeins museum bestuderen in functie van inhoud en wijze van voorstelling. – Eigen museum ontwerpen dat beantwoordt aan eisen van de student wat inhoud en voorstelling betreft.

Timing • Korte termijn: – Verdere verwerking enquête – Verderzetten werkbezoeken • Middellange termijn: – Focusgroep opstellen met geïnteresseerde respondenten – Uittesten van de cases – Conclusies van de enquête, bevraging, werkbezoeken en cases • Lange termijn ( 2015 -2016) – Try-out – Implementatie – bijsturing

PASSIE VOOR ERFGOED IN DE LERARENOPLEIDING HELP! WE MOETEN NAAR HET MUSEUM YES! WE MOGEN NAAR HET MUSEUM