Psychologische diagnostiek bij kinderen en jeugdigen Drs Hanneke
Psychologische diagnostiek bij kinderen en jeugdigen Drs. Hanneke Visser – van Balen Capaciteitsgroep Ontwikkelingspsychologie
Kenmerkend voor diagnostiek bij kinderen • Te maken met kind, maar ook met ouders en leerkrachten (wie heeft er een probleem? ) • Kinderen zijn volop in ontwikkeling • Instrumentkeuze • Verhouding spelen-presteren
Het hypothesentoetsend model 1. 2. 3. 4. 5. Aanmelding Klachten inventariseren Clusteren van probleemgedrag Hypothesen formuleren Psychodiagnostisch onderzoek (hypothesen toetsen) 6. Conclusies en advies
Waarom HTM? Systematisch werken om ‘kokerkijken’ te voorkomen
4 soorten hulpvragen • Wat is er met dit kind aan de hand? (onderkennend) • Wat is de oorzaak van het probleemgedrag? (verklarend) • Hoe kan dit kind geholpen worden? (indicerend) En daaraan voorafgaand soms nog: • Hoe moet ik verwoorden wat ik ervaar? (verhelderend)
Casus: Corine Leeftijd: School: Gezin: Aanmelder: Setting: 8; 6 jaar groep 1 -2 -3 -4 -4 moeder (36), vader (37), Marleen (14), Jan. Jaap (10), Corine (8) (ouders gescheiden) moeder afdeling Psychologie van een streekziekenhuis
1. Reden van aanmelding • Hoofdpijnklachten • Bedplassen (enuresis nocturna)
2. Klachten inventariseren Het gesprek…
3. Clusteren • Cognitief functioneren • Werkhouding • Sociaal functioneren • Emotioneel functioneren • Lichamelijk functioneren hoofdpijn, enuresis nocturna
4. Hypothesen opstellen Op grond van de literatuur! • Hoofdpijn – migraine • Enuresis nocturna – lichamelijke oorzaak • Hoofdpijn - cognitieve overeising
• Hoofdpijn/enuresis nocturna – faalangst • Hoofdpijn/enuresis nocturna – laag zelfbeeld • Hoofdpijn/enuresis nocturna -ervaren stressvolle familieomstandigheden
5. Het psychodiagnostisch onderzoek Cognitieve overeising: WISC-III Faalangst: ZAT, VAK, observatie Laag zelfbeeld: ZAT, CBSK, tekeningen, dierkeuzetest Ervaren familieomstandigheden: FRT
Zinnen Aanvul Test (ZAT) Bijvoorbeeld: Ik……. . Het leukste vind ik…. . Op school……. Meisjes…… Ik houd niet van…. .
Competentie Belevingsschaal voor Kinderen (CBSK) Schalen: 1. Schoolvaardigheden 2. Sociale acceptatie 3. Fysieke verschijning 4. Sportieve vaardigheden 5. Gedragshouding 6. Zelfwaardering
Bijvoorbeeld: Sommige kinderen zijn tevreden over hoe ze eruit zien Maar… Andere kinderen zijn niet tevreden over hoe ze eruit zien Een beetje waar voor mij? Helemaal waar voor mij?
Vragenlijst voor Angst bij Kinderen (VAK) Schalen: 1. Falen en kritiek 2. Het onbekende 3. Verwondingen of kleine dieren 4. Gevaar en dood 5. Medische zaken
Bijvoorbeeld: Niet bang, een beetje bang of erg bang? • • • Voor de klas iets moeten vertellen Straf krijgen van moeder Geesten of spoken Slangen Ziek worden op school
• Familie Relatie Test (FRT) • Bender Gestalt Test
Dierkeuzetest Bijvoorbeeld: • Vlieg – tijger – slang – rijpaard • Hond- stier – vlo – duif • Konijn – ooievaar – koe – arend • Beer – hengst – gans - pauw
Problemen bij toetsing • Schijnbaar tegenstrijdige resultaten • ‘Net op het randje’ • Interpretatie van projectief materiaal Weging van resultaten….
6. Conclusies en advies
- Slides: 21