Havza Meslek Yksekokulu Turizm ve Otel letmecilii Program

Havza Meslek Yüksekokulu Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı TOİ 238 -İnsan Kaynakları Yönetimi Öğretim Görevlisi Cemile AÇIKALIN

EĞİTİM VE GELİŞTİRME TOİ 238 -İnsan Kaynakları Yönetimi Hafta-8

EĞİTİM Eğitim, işletme içinde veya dışında düzenlenmiş programlar yolu ile çalışana bilgi, yetenek kazandırma, tutum ve davranışlarını değiştirme ve geliştirme yönündeki faaliyetlerdir. Eğitim ve geliştirme olmadan, çalışanların yeteneklerini, becerilerini, bilgilerini, deneyimlerini güncellemek ve performanslarını arttırmak söz konusu değildir. 3

EĞİTİMİN ÖNEMİ Eğitimin Örgüt Açısından Önemi: Örgüt açısından eğitim faaliyetinin önemi, sahip olunan insan kaynağında fark yaratarak, çalışanların moral ve motivasyonlarının artmasını sağlamak, verimliliği arttırarak, rekabet ortamında işletmeye güç kazandırmaktır. Eğitimin Çalışanlar Açısından Önemi: Eğitimle motive edilmiş, çeşitli bilgi ve yetenekle donatılmış olan çalışanların performansları artar. Yüksek verimlilik göstermeleri söz konusudur. Ayrıca, çalışanın aldığı eğitim, yeni bir iş bulması ve bu işe kolay adapte olması açısından yarar sağlamaktadır. 4

YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME KAVRAMLARI Yetiştirme; belirli bir işin gerektirdiği nitelik ve yeteneklerin bireye kazandırılmasına ilişkin eğitsel faaliyetlere denir. Geliştirme; kişide bulunan bilgi ve yeteneklerin mevcut iş için yeterli düzeyde olsa bile, hem bireyin daha verimli çalışması hem de farklı pozisyonlarda istihdamı için kendisine yeni bilgi ve yeteneklerin kazandırılması ya da mevcut olanların geliştirilmesine denir.

EĞİTİMDE ÖĞRENME Eğitim bilimi açısından öğrenme, bireyin çevresindeki yeni bilgi ve uyarıları, sezgiye ya da bilgiye dayanarak belli bir süreç dahilinde algılaması ve bunları özümseyip davranışlarına yansıtmasıdır. Öğrenme; kişi, grup ya da örgüt düzeyinde olabilir.

EĞİTİM FAALİYETİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR Eğitim faaliyeti yerine getirilirken, örgüt iç ve dış çevre koşullarını dikkate almalıdır. *işgücü arzı yapısındaki değişiklikler, *insan kaynağı sağlamadaki güçlükler, *işe alma-işten çıkarma, *iş güvenliği konularındaki yasal düzenlemeler, *genel ekonomideki değişiklikler, *işletmenin mali durumu eğitim faaliyetini yakından etkileyen çevresel unsurlardır.

EĞİTİMİN AMAÇLARI İşletmelerde gerçekleştirilen eğitim amaçları şu şekildedir: • Hizmet ya da mal üretimini arttırmak • Kaliteyi iyileştirmek • Çalışanlara işle ilgili bilgi, beceri, tutum ve davranışlar kazandırmak veya mevcut olanları geliştirmek • İş kazalarını azaltarak, iş sağlığı ve güvenliğini korumak • Malzeme ve hammadde israfını önlemek, hata oranlarını azaltarak bakım ve onarım giderlerini düşürmek • Çalışanların işe uyumunu sağlayarak işgücü devrini azaltmak • Çalışanların güven duygusunu geliştirmek • Çalışanların donanımlarını arttırarak kariyerlerinde ilerlemelerine olanak sağlamak • Örgütün amaçlarıyla bireysel amaçları uyumlaştırmak • Örgütsel etkinliği arttırmak 8

EĞİTİMİN İLKELERİ Eğitimde izlenen ilkeler: 1. 2. 3. 4. 5. Eğitimde süreklilik Eğitimin yararlılığı Eğitimde fırsat eşitliği Eğitimin planlı olması Eğitilenlerin etkin katılımı

EĞİTİM PLANLAMA SÜRECİ Eğitim planlama sürecinin aşamaları: 1. Eğitim ihtiyacının saptanması 2. Eğitim programının hazırlanması ve uygulanması 3. Eğitimin değerlendirilmesi 10

1. Eğitim İhtiyacının Saptanması İşletmelerde eğitim ihtiyacını ortaya çıkaran nedenler: • Teknolojik, ekonomik ve toplumsal gelişmeler ve değişmeler sonucunda, mevcut personelin bilgi ve becerisinin yetersiz kalması • Personelin potansiyel yeteneklerinin ortaya çıkarılıp geliştirilmesinin işletmeler için önemli kaynak oluşturması • Yoğun rekabet ortamında donanımlı işgücünün rekabette etkin rol oynaması • Temel bilgi ve yeteneklerin hedeflenen performansa ulaşmayı engellemesi • Yeni yasal düzenlemeler 11

Ø Eğitim ihtiyacı, performans açığı olarak tanımlanabilir. Ø Eğitim ihtiyacı için çalışanların mevcut performansı ile olması gereken performansının karşılaştırılması gereklidir. Ø Eğitim ihtiyacını belirleyebilmek için 3 tür analiz gerçekleştirilir: ØÖrgüt analizi Øİş analizi ØKişi analizi 12

2. Eğitim Programının Hazırlanması ve Uygulanması Eğitim programı hazırlama aşamaları: (Eğitim programlarının 4 boyutu) 1. İhtiyaçlara göre amaç belirleme 2. Eğitim programının kapsamının belirlenmesi 3. Eğitim yönteminin seçimi 4. Eğitim sonuçlarının ölçülmesinde izlenilecek yolların saptanması

2. Eğitim Programının Hazırlanması ve Uygulanması • Hangi bölümlere eğitimde öncelik verileceğinin belirlenmesi, eğitim sonrasında hangi sorunların giderileceğinin veya hangi yönlerinin geliştirileceğinin saptanması eğitimin amaçlarını oluşturur. • Eğitim faaliyetlerinin hangi organlar tarafından gerçekleştirileceği, eğitime katılacak kişilerin ve eğitimcilerin seçimi, eğitim konusunun belirlenmesi, eğitimin yeri, zamanı ve süresinin tespiti eğitimin kapsamını oluşturur. • Eğitimde kullanılabilecek en iyi yöntem diye bir durum söz konusu değildir. Eğitimin amacına, kişilere ve öğretilmek istenen konuya göre en uygun yöntem seçimi gerçekleştirilmelidir. Yani yöntem bilgi aktarımını sağlayacak somut bilgiyi içerebileceği gibi, pratik bilgi vermeye yönelikte olabilmektedir. • Eğitim gerçekleştikten sonra sonuçların, eksikliklerin ve aksaklıkların nasıl giderileceği de belirlenmelidir.

3. Eğitimin Değerlendirilmesi • Eğitimin değerlendirilmesi, eğitim alan işgörenlerin, eğitim öncesi ve sonrası performanslarının karşılaştırılmasıdır. Eğitim faaliyetlerini değerlendirebilmek için; Ø İlk olarak, katılımcıların eğitim programı hakkındaki düşünceleri belirlenmeye çalışılır. Ø Daha sonra, eğitimi alan bireylerin öğretilenleri, ne derecede öğrendiklerinin belirlenmesi gelir. Ø Sonra, eğitime katılımın işgörenlerin davranışlarında ne gibi değişikliklere yol açtığı sorusuna cevap aranır. Ø En son olarak da, davranışların, gerçekleştirilen eğitime ne ölçüde bağlı olduklarının saptanması gereklidir.

EĞİTİM YÖNTEMLERİ Belli başlı eğitim yöntemleri: 1. İş Başında Eğitim 2. İş Dışında Eğitim 3. Elektronik Ortamda Eğitim

1. İş Başında Eğitim • İş başında eğitim yöntemi, çalışan kişinin görevini yaparken, işinden uzaklaşmadan eğitime tabi tutulması, yani kişinin öğrenmesi gerekenleri fiilen uygulayarak edinmesine dayanan bir yöntemdir. • Bu yöntemin uygulanmasında gerçek araç, gereç ve doküman kullanılır. İşgörenden üretimde bulunması istenir, ancak bunu tam bir performansla gerçekleştirmesi beklenmez.

İş Başı Eğitimin Yararları ü İşbaşı eğitim yöntemleri daha az giderle uygulanabilir. Eğitim araç ve gereçlerine ayrıca yatırım yapılması gerekmez. ü Eğitim, iş sırasında gerçek iş koşullarında yapıldığı için öğretilen bilgileri hemen uygulama olanağı vardır. ü Eğitim sırasında işgören işinden uzaklaşmadığı için işte önemli bir

İş Başı Eğitimin Sakıncaları • Eğitimi veren ustabaşı veya sorumlu kişi, iyi bir eğitici olmayabilir. • Öğrenme aşamalarında büyük oranda hatalı ve bozuk mal üretilebilir, makine ve donanım kaybı olabilir. • Çalışma koşulları, gürültü gibi durumlardan dolayı olumlu bir eğitim ortamı oluşturulamayabilir.

2. İş Dışında Eğitim İşdışı eğitim yöntemleri genellikle teorik bilgiler vermeye ve kişilerarası beceriler kazandırmaya yönelik, işgöreni işinin başından uzaklaştırarak, işletmenin içinde veya dışında eğitim faaliyetinin yapıldığı yöntemdir.

İş Dışı Eğitimin Yararları v İş dışı eğitim, uzman bir eğitici tarafından yapıldığı için, daha etkili olabilmektedir. v İşbaşına göre daha sistematik ve planlı bir eğitim söz konusudur. v İş dışında uygulanan yöntemlerle çok sayıda işgören aynı anda yetiştirilebilir. v Eğitimin maliyeti, işbaşında eğitimin maliyetine göre daha nettir. v Diğer işletmelerden kişilerinde katıldığı programlarda, kişi başkalarının deneyimlerinden de yararlanma imkanı elde eder.

İş Dışı Eğitimin Sakıncaları q. Eğitimden sonra, gerçek çalışma koşullarına geçişte, bireyler uygulama ve uyum güçlükleriyle karşılaşabilirler. q. Eğitime katılanların işlerinden uzaklaşmaları üretim kaybına neden olur. qİş başı eğitime göre genellikle daha maliyetli ve organizasyonu daha zordur.

3. Elektronik Ortamda Eğitim Elektronik ortamda eğitim, günümüzde eğitimi geleneksel sınıf ortamından çıkararak, bilgisayar ortamına, web ortamına taşımakta ve sanal sınıflarda eğitim olanağı sağlamaktadır. Maliyetten ve zamandan tasarruf sağlamak, bilgiye ulaşma kolaylığı, eğitimle verilmek istenen bilgilerin güncelleşme kolaylığı e-eğitimin yararları