Gotowo szkolna 6 latkw Szkoa Podstawowa Nr 9

Gotowość szkolna 6 -latków Szkoła Podstawowa Nr 9 im. Marii Skłodowskiej – Curie w Pruszkowie

Drodzy Rodzice! Wasze dzieci mają już 6 lat. Niedługo rozpoczną naukę w szkole podstawowej. Początek nauki jest szczególnie istotnym momentem zarówno w życiu każdego dziecka, jak i jego rodziny. Aby nauka w szkole stała się dla Waszych pociech prawdziwą przygodą, musi się ona pojawić w momencie, który nazywamy GOTOWOŚCIĄ SZKOLNĄ.

Dojrzałość, gotowość, przygotowanie Obecnie powszechnie używa się zamiennie terminów: • DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA • GOTOWOŚĆ SZKOLNA • PRZYGOTOWANIE DO SZKOŁY Definicje powyższych pojęć są podobne, a podstawę ich różnicowania może stanowić zarówno rozumienie samego procesu dojrzewania, jak też roli uczenia się w procesie rozwojowym.

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA to… „…osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych klasy pierwszej. ” Wilgocka-Okoń

Gotowość szkolna… jest pojęciem szerszym, zakłada bowiem nie tylko stopień rozwoju, ale także wszystkie czynniki, które mają wpływ na przygotowanie dziecka do podjęcia nauki szkolnej. „Gotowość nie jest stanem, na który wystarczy czekać, ale trzeba ją wykształcić. ” Bruner

Gotowość szkolna… jest efektem współdziałania wrodzonych predyspozycji, zdobytych doświadczeń dziecka i aktywności dorosłych, stwarzających warunki do rozwoju. Kluczowym zadaniem rodziców w tym okresie jest stymulowanie rozwoju dziecka poprzez poszerzanie jego wiedzy o świecie i wzbudzanie w dziecku ciekawości w trakcie codziennych obowiązków i zabaw.

Dziecko musi być gotowe w całości Liczne badania dowodzą, że pomyślny start dziecka w szkole zależy od dojrzałości dziecka we wszystkich aspektach rozwoju.

Kryteria rozwoju kluczowe dla gotowości szkolnej Gotowość szkolna Rozwój fizyczny Rozwój umysłowy i poznawczy Rozwój emocjonalno motywacyjny Rozwój społeczny

Rozwój fizyczny a funkcjonowanie dziecka w szkole odporność na choroby i zmęczenie koordynacja i sprawność ruchowa sprawność narządów zmysłów funkcjonowanie w szkole sprawność narządów artykulacyjnych sprawność manualna czytanie pisanie nabywanie wiedzy komunikacja

Gotowość szkolna dziecka w aspekcie dojrzałości fizycznej Oznacza, że dziecko jest zdrowe, silne, mające na tyle energii, by sprostać siedzeniu w ławce, noszeniu tornistra, czynnemu spędzaniu przerwy na korytarzu szkolnym czy też zajęciom fizycznym podczas lekcji wychowania fizycznego.

Gotowość szkolna dziecka w aspekcie dojrzałości fizycznej Zaobserwuj, czy Twój sześciolatek: • chętnie wdrapuje się na drabinki, biega, gra w berkageneralnie czy lubi się „ruszać”, czy ma siłę, czy też często się męczy i nie chce podejmować wysiłku fizycznego • podczas zabawy w „spacer po linie” potrafi uczynić parę kroków nie schodząc z liny • potrafi swobodnie jeździć na rowerze, skręcać, pokonywać niewielkie wzniesienia • wchodzić po schodach naprzemiennie- noga za nogą (a nie na zasadzie dostawiania nóżki do nóżki) • lepi z plasteliny czy ciastoliny; zapina guziki, wiąże sznurowadła • rysuje po śladzie • wycina proste wzory (kwadrat, trójkąt, pofalowana linia) • odwzorowuje koło, kwadrat, trójkąt • buduje proste konstrukcje z klocków takie, jak: wieża, most, brama

Gotowość szkolna dziecka w aspekcie dojrzałości procesów poznawczych Kluczowe dla rozpoczęcia nauki w szkole są: • • • Uwaga Pamięć Spostrzeganie wzrokowe (percepcja wzrokowa) Spostrzeganie słuchowe (percepcja słuchowa) Myślenie Mowa Od sprawnego funkcjonowania procesów poznawczych w dużej mierze zależy sprawność czytania i pisania.

Procesy poznawcze uwaga • dziecko w początkowym okresie nauki szkolnej powinno umieć skupiać uwagę przez około 15 -20 minut; • pomimo dominacji uwagi mimowolnej, powinno w pewnym zakresie samo sterować uwagą (tzw. uwaga dowolna), aby skłonić się do zajmowania także tymi sprawami, które są dla niego mniej ciekawe i nie przykuwają uwagi automatycznie; • powinno umieć podporządkować uwagę poleceniom nauczyciela i być zdolne do np. przerwania zabawy i zwrócenia uwagi na czynność zalecaną przez dorosłego

Procesy poznawcze pamięć Dziecka wieku około 6 lat ma pamięć: • mimowolną – dziecko zapamiętuje to, co je interesuje, sprawia przyjemność, ma zabarwienie emocjonalne; • mechaniczną – dziecko, chcąc zapamiętać daną informację domaga się wielu powtórzeń • mało trwałą – wielokrotnie trzeba dziecku przypominać o czymś, co nie jest dla niego ważne • o małej gotowości przypominania – dziecko wymaga np. przypomnienia początku tekstu, którego wcześniej się uczyło Sprawność zapamiętywania zależy od koncentracji uwagi – jeśli dziecko nie zwróci uwagi na materiał, nie zostanie on zmagazynowany w pamięci trwałej.

Procesy poznawcze spostrzeganie wzrokowe i słuchowe (percepcja wzrokowa i słuchowa) Czytać i pisać można nauczyć się tylko przy dobrym spostrzeganiu. Dzieci do około 5. roku życia spostrzegają rzeczywistość wszystkimi zmysłami. W wieku około 6 -7 lat przechodzą na spostrzeganie wzrokowe i słuchowe, wykorzystując zakodowane w mózgu wcześniejsze doświadczenia zebrane za pomocą innych zmysłów.

Procesy poznawcze spostrzeganie wzrokowe (percepcja wzrokowa) 6 -latek powinien: • analizować i syntetyzować elementy na obrazku i zależności między nimi • różnicować elementy liter (np. „kółko” i „laseczka") • różnicować zależności między elementami („laseczka” przed „kółkiem” skierowana w dół to litera „p”, za kółkiem skierowana do góry – „d”, „łódeczka” to „n”, a „łódeczka do góry dnem” to „u” itp. )

Procesy poznawcze spostrzeganie słuchowe (percepcja słuchowa) Dziecko 6 -letnie powinno: • wsłuchiwać się w opowiadane bajki i czytane książki, także chętnie poruszać się w rytm muzyki lub tamburynu • odróżniać słuchowo wszystkie głoski (ta zdolność nosi nazwę słuchu fonemowego), • dzielić proste wyrazy sylaby (analiza słuchowa) – np. rozłożyć słowo „mama” na sylaby: ma-ma • łączyć głoski w wyrazy (synteza słuchowa), • słuchowo różnicować rymy i rytm mowy

Procesy poznawcze myślenie Dziecko 6 -letnie powinno: • charakteryzować się możliwością operowania informacjami tak, by możliwe stało się rozumienie prostych pojęć, prostych zasad, reguł, prawidłowości • być zdolny do wnioskowania przyczynowoskutkowego i klasyfikowania obiektów do prostych kategorii pojęciowych • mieć wiedzę na temat siebie i otoczenia, wiedzę o świecie roślin i zwierząt • orientować się w czasie i przestrzeni

Procesy poznawcze - mowa • mowa 6 -latka powinna pełnić już funkcję komunikatywną • sześciolatek powinien porozumiewać się pełnymi zdaniami, mieć odpowiednio duży zasób słów i znać na tyle wiele pojęć, by korzystać z poleceń i komentarzy nauczyciela oraz rozumieć czytane teksty • powinien prawidłowo wymawiać głoski, by je prawidłowo analizować i syntetyzować w procesie nauki pisania i czytania W rozwijaniu tego aspektu gotowości szkolnej nieocenioną pomocą są wspólne lektury i rozmowy z dorosłymi. Kłopoty z mówieniem w szkole staja się kłopotami z pisaniem i czytaniem – dziecko popełnia błędy i trudno mu korzystać z książek.

Gotowość szkolna dziecka w aspekcie dojrzałości procesów emocjonalno-motywacyjnych Dziecko 6 -letnie powinno, choć w pewnym stopniu: • umieć opanowywać emocje – szczególnie złość i agresję, • mieć poczucie obowiązku i odpowiedzialności za siebie (rozwiązuje ćwiczenia pomimo, ze nie ma ochoty - wie, że powinno) • starać się pokonywać napotkane trudności (dzieci niegotowe do szkoły np. nie chcą rano wstać, nie chcą pisać, gdy nie mają na to ochoty, nie robią tego, czego nie lubią, nie rozumieją konieczności ćwiczeń),

Gotowość szkolna dziecka w aspekcie dojrzałości procesów emocjonalno-motywacyjnych c. d. • dzieci gotowe do szkoły lubią poznawać otaczający świat, wytrwale badać i dociekać (dzieci niedojrzałe interesują się okazjonalnie na krótko nowymi treściami) • dziecko powinno także mieć ukształtowane uczucia społeczne (współczucie, przyjaźń)

Gotowość szkolna w aspekcie dojrzałości społecznej 6 -latek powinien: • mieć poczucie przynależności do grupy – dzięki niemu uwagi skierowane do całej klasy dziecko odnosi także do siebie • rozumieć podstawowe zasady i normy społeczne, oraz być zdolnym do ich stosowania i przyswajania • być zdolnym do oderwania się od dziecięcego egocentryzmu na rzecz działania motywowanego prospołecznie (np. pomoc koledze)

Gotowość szkolna w aspekcie dojrzałości społecznej c. d. • mówi w sposób zrozumiały o swoich potrzebach i decyzjach • umieć współżyć w grupie • mieć zdolność do porównywania siebie z innymi, która jest podstawą samooceny i jednym z głównych czynników motywacyjnych w życiu człowieka • zwraca uwagę na inne dzieci, przewiduje skutki zachowania swojego i innych

Dojrzałość matematyczna Obok wymienionych zakresów gotowości szkolnej ważnym obszarem dla udanego startu w szkole jest również dojrzałość matematyczna.

Dojrzałość matematyczna c. d. Dojrzałość do nauki matematyki obejmuje następujące obszary: 1. Zdolność i gotowość do liczenia: • sprawne przeliczanie przedmiotów rzeczywistych oraz reprezentacji ikonicznych i symbolicznych (czyli obrazów, schematów), • zdolność odróżniania prawidłowego liczenia od błędnego – wykrywania i korygowania • pomyłek popełnianych w przeliczaniu przez inne osoby i siebie samego, • umiejętność dodawania i odejmowania w zakresie 10 w pamięci lub na palcach.

Dojrzałość matematyczna c. d. 2. Operacyjne rozumowanie na poziomie konkretnym, czyli: • zdolność uznawania stałości, umiejętność spostrzegania równoliczności zbiorów, pomimo zmiany układu przestrzennego ich elementów; dziecko powinno rozumieć, że 10 kasztanów „w kupce” to tyle samo, co 10 kasztanów ułożonych w rządek (dzieci niegotowe do nauki matematyki kierują się przede wszystkim wskazówkami wizualnymi i są np. przekonane, że 5 słoni to więcej niż 5 mrówek – bo słonie są większe), • zdolność do wyznaczania konsekwentnej serii w kolejności rosnącej lub malejącej (np. układania patyczków od najkrótszego do najdłuższego).

Gotowość szkolna = dobry start • Jeśli dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole, osiągnęło dojrzałość w opisanych obszarach, bez problemu i z radością opanuje podstawy edukacji. • Pomyślny start dziecka w szkole może zadecydować o jego późniejszym, pozytywnym stosunku do nauki.

Brak gotowości szkolnej Jeśli masz wątpliwości, czy Twoje dziecko poradzi sobie z obowiązkami szkolnymi, porozmawiaj o tym z nauczycielem dziecka, być może wystarczy objąć dziecko w domu i/lub w przedszkolu dodatkowymi ćwiczeniami stymulującymi opóźnione sfery rozwoju.

Brak gotowości szkolnej Negatywna ocena dojrzałości szkolnej przez nauczyciela powinna, na wniosek rodzica, zostać potwierdzona w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (od maja do sierpnia). Jeżeli okaże się, że deficyty rozwojowe są odkryte późno lub są bardzo nasilone (obejmują wiele sfer), wskazanie jest odroczenie obowiązku szkolnego.

Odroczenie obowiązku szkolnego służy wyłącznie dobru dziecka, dając mu szansę na nadrobienie zaległości i uniknięcie wielu problemów i upokorzeń w trakcie wieloletniej nauki w szkole! W porę udzielona pomoc może zminimalizować późniejsze stresy szkolne dziecka, dając mu szansę na pełną realizację wrodzonych możliwości.

Literatura wykorzystana w opracowaniu: • E. Gruszczyk-Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze. WSi. P, Warszawa 2006. • B. Janiszewska, Ocena dojrzałości szkolnej. Seventh Sea, Warszawa 2006. • E. Koźniewska (red. ), Skala Gotowości Szkolnej. CMPP-P, Warszawa 2006. • B. Wilgocka-Okoń, Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich. Wydawnictwo Akademickie • „Żak” , Warszawa 2003. • Czy Twoje dziecko jest gotowe do szkoły? Informator dla rodziców 5 - i 6 -latków. Niepubliczna Poradnia Psychologiczno -Pedagogiczna „Asto”, Mszana Dolna, 2008.

Życzymy udanego startu ! Dyrekcja i nauczyciele ze Szkoły Podstawowej Nr 9 w Pruszkowie