ETM FAKLTES MATEMATK VE FEN BLMLER ETM BLM
EĞİTİM FAKÜLTESİ MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ FEN BİLGİSİ EĞİTİMİ ABD FBÖ 314 -Özel Öğretim Yöntemleri I PROF. DR. SÜLEYMAN YAMAN
Yaklaşım ve Stratejiler FBÖ 314 -Özel Öğretim Yöntemleri I Hafta-4
1. STRATEJİNİN, YÖNTEM, MODEL VE TEKNİKTEN FARKI Strateji, belirlenen yönteme ulaşmak için, öğrenme etkinliklerinin düzenlenmesidir. Öğrenme etkinlikleri ise, belirlenen bir öğrenme kazanımına ulaşmak için yapılan işlerin tamamına denir (Tan, Kayabaşı ve Erdoğan, 2003).
Bir öğrenme sürecinde kullanılan; strateji belirlenen kazanıma ve temel alınan öğretim modeline, öğretim yöntemi stratejiye, teknik yönteme, taktik ise tekniğe bağlıdır. Teknik, öğretmeninin yöntemi kendine özgü uygulamasıdır. Yöntem ise bilgiyi iletmek için izlenen yoldur (Tan, Kayabaşı ve Erdoğan, 2003; Joyce ve Weil, 1980).
2. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ Bir konunun öğretiminde seçilmesi gereken ilk unsur, öğretim stratejileridir ve önemli üç strateji şunlardır: 1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi 2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi 3. Araştırma-Soruşturma Yoluyla Öğretim Stratejisi
1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi Buluş yoluyla öğretim stratejisi, Bruner tarafından geliştirilmiştir. Bu stratejide, belli bir problem alanı ile ilgili veri toplayıp, analiz ederek bütüne ulaşmak hedeflenmektedir. Bu süreçte daha önce öğrenilmiş olan bilgilerle, öğrenilecek olanlar arasındaki bağa odaklanılır. Bruner’e göre bilgi edinmenin eylemsel, imgesel ve sembolik olmak üzere 3 farklı biçimi vardır. Bunlar gelişim oldukça eylemselden semboliğe doğru ilerler. 1. Eylemsel dönemde, bilgiler varlıklarla birebir fiziksel etkileşim kurularak kazanılır. 2. İmgesel dönemde modeller, bilgiler daha çok görsel imgelerle oluşturulur. 3. Sembolik dönemde ise dil ve semboller önem arz etmektedir.
1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi-2 Bruner'e göre, bireyler bir probleme ilişkin konunun temel yapısını (kavramları, ilkeleri, kuramları) tümevarım yoluyla keşfederler. Bu amaçla öğrenenlere çok fazla örnek sunulmalıdır. Öğrenen örneklerdeki benzerlik ve farklılıkları gözleyerek, inceleyerek genel yapıyı keşfetmeye çalışır. Bruner aynı zamanda, sezgisel düşünmeye de özel bir önem vermiştir.
1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi-3 Buluş yoluyla öğretimde öğretimin en temel yolu, öğrencilerin temel yapıyı kendilerine bulmasının (keşfetmesinin) sağlanmasıdır. Öğrencilerin temel yapıları keşfetme sürecinde aktif olmaları vurgulanmaktadır. Bruner'e göre bireyi harekete geçiren en önemli üç güdü; merak, başarılı olma, birlikte çalışmanın bir arada deneyimlenmesidir.
1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi-4 Buluş Yoluyla Öğretimde Önemli Noktalar: 1. Öğrenme yaşantıları düzenlenirken öğrencinin hazır bulunuşluk seviyesine dikkat edilmeli, 2. Öğrenme etkinlikleri, eylemsel, imgesel düzeyden, sembolik seviyeye doğru düzenlenmeli, 3. Yeterli sayıda örnek sunulmalı, 4. Sözel ipuçları ve sorularla öğrenci yönlendirilmeli, 5. Sekil, şema ve benzeri imgesel araçlar kullanılmalı, 6. Sezgisel düşünme modellenmeli ve teşvik edilmeli.
1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi-5 Spiral-Sarmal Program: * Bruner tarafından önerilmiştir. * Bu yaklaşımda, keşif sürecine uygun olarak konuların yeri ve zamanı geldikçe tekrar öğretilmesi söz konusudur. * Tekrar süreci devam ederken, her basamakta konuların kapsamı genişletilir. Genişleyen içerik tekrarın üstüne kurulur. * Bu programın temelinde yeni öğrenilen bilgilerin daha önce öğrenilmiş olanlar üzerine inşa edilmesi düşüncesi vardır.
1. Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi-6 Buluş Yoluyla Öğretimin Dezavantajları: 1. Buluş yoluyla öğrenme çok zaman almaktadır, 2. Stratejiyi çok iyi bilen kişiler tarafından yürütülmesi gerekmektedir, 3. Bu stratejinin uygulanmasında çok sayıda araç gerece gereksinim vardır, 4. Maliyeti yüksektir, 5. Her konu buluş yoluyla öğretime uygun olmayabilir.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi-1 David Ausubel'in önerdiği, “anlamlı sözel öğrenme” yaklaşımında, bilgilerin öğrenciye sunularak kazandırılması esas alınır. Sunuş yoluyla öğrenme, bilgilerin çok dikkatli bir şekilde düzenlenmiş, sıralanmış ve öğrenci tarafından alınmaya hazır bir durumda verilmesi sürecidir. Öğrenenlerin bir şeyi anlamlı bir şekilde öğrenebilmesi, eski bilgileri ile yeni bilgilerini ilişkilendirilmesi sonucu sağlanmaktadır.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi-2 Anlamlı öğrenmenin sağlanabilmesi için, öğrenenlere yeni bilgilerin organize edilmiş, sıralı ve son hali oluşmuş şekilde verilmesi gerekmektedir. Ausubel’e göre bireyler, öğrendiklerini buluş şeklinde değil de “sözel etkileşimle öğrenme” şeklinde, daha kısa sürede kazanabilirler. Buluşla öğrendikleri her şey anlamlı olmayabilir.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi-3 David Ausubel, “anlamlı sözel öğrenmenin” psikolojik temellerini şöyle açıklamaktadır: 1. Yeni öğrenilecek bilgi daha önceki bilgilerle ilişkilendirilmelidir. Aksi takdirde, öğrenme ezbere olur ve anlamlı olmaz. 2. Her öğrenme bir bilgi ünitesi içerir ve bu üniteler kendi içinde bir bütün oluşturur. Bu sebeple, yeni bilgiler belli bir düzen içinde olmalı ve sıralandırılarak sunulmalıdır. 3. Yeni bilgi tutarsız veya öğrenenin daha önceki bilgileriyle çelişiyorsa bilgiyi anlamak zorlaşır. 4. Bilişsel içerikli bir bilgiyi öğrenmede etkili olan zihinsel süreç tümdengelimdir. Öğrenen öğrendiği bilgiyi farklı durumlara ve problemlere uygulayabiliyorsa, bilgi anlamlı bir şekilde öğrenilmiştir.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi-4 Sunuş yoluyla öğretim, sadece düz anlatım yönteminin kullanılmasını vurgulamaz. Soru-cevap ve tartışma yöntemlerinin kullanılması ve resim, tablo ve şemalar üzerinde çalışılması gibi etkinliklere de vurgu yapılmaktadır. Bu yaklaşımda öğretmenin görevi, bilginin anlaşılmasını sağlamak için, öğrenenin daha önce öğrendikleriyle yeni bilgileri birleştirilmesine yardımcı olmaktır. Sunuş yoluyla öğretimde, genel kavram ilk olarak öğretilmeli, sonra bu kavramın altında yatan özel kavramlara ve örneklere yer verilmelidir.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi-5 Ausubel, sunuş yoluyla öğretimde, “ön-düzenleyicilerin” (grafikler, kavram haritaları, ağları, tablolar vb. ) önemini vurgulamıştır. İki tür ön-düzenleyici vardır: 1. Karşılaştırmalı ön-düzenleyiciler: Öğrenilecek bilgi ile ilişkili eski bilgileri hatırlatma amacı için yapılandırılırlar. 2. Açıklayıcı ön-düzenleyiciler: Öğrenilecek bilgileri sunar.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi 6 Sunuş Yoluyla Öğretimin genel olarak üç basamağından söz edilebilir: • Ön-düzenleyicilerle, öğreneni ve içeriği öğrenmeye hazır konuma getirmek. • ·* Öğrenilecek bilginin ayrıntılarını adım ve ayırt etmelerle öğrenene sunmak. ·* Öğrenilecek bilginin ana noktalarını çeşitli örneklerle uygulatarak öğrenenin birleştirme, kaynaştırma ve ilişkilendirme yapmasını sağlamak.
2. Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi-7 1 - Organize ediciler kullanılmalı (Yapılacak sununun ana hatları ders başında sunulmalı) 2 - Sunumda çok sayıda ve çeşitte örnekler kullanılmalı. 3 - Sunumda resim, şema, tablo, grafik gibi organize ediciler kullanılmalı. 4 - Öğrenilecek bilgi içerisindeki kavram ve ilkeler arasındaki benzerlikler ve farklılıklara vurgu yapılmalı. 5 - Öğrenilecek bilgiler anlamlı ve tutarlı bir bütünlük içinde sunulmalıdır. 6 - Öğrenenlerin kendi kelimelerini kullanmaları sağlanmalıdır. Ezbere öğrenme teşvik edilmemelidir.
3. Araştırma-Soruşturma Yoluyla Öğretim Stratejisi 1 Bu strateji John şekillendirilmiştir. Dewey’in görüşlerine üzerine Bu stratejinin temel düşüncesi ve amacı, öğrenmede bilim insanlarının deneyimledikleri süreçleri ve yolları deneyerek öğrenmektir. Araştırma-soruşturma stratejisi, öğrenenin aktif olduğu ve belirli problemler veya sorular üzerinde, verileri analiz ederek ve bilimsel süreç becerilerini kullanarak çözüme veya sonuca ulaşmayı içerir (Bell, Smetana, Binns, 2005).
3. Araştırma-Soruşturma Yoluyla Öğretim Stratejisi 2 Araştırma–inceleme yoluyla öğretim süreci, sorularla başlar. Sorular, öğrenci ya da öğretmen tarafından sorulmuş olabilmektedir. Bu yaklaşımın temel noktaları; 1. Bir problem cümlesi yapılandırmak 2. Bir strateji belirlemek. 3. Bir plan oluşturmak. 4. Planı hayata geçirmek. 5. Sonuçları, problem sorusu açısından kontrol etmek. Bu süreç içerisinde, bireyler hipotez oluşturabilir, veri toplayabilir, verileri analiz edebilir, deney yapabilir ya da karşılaştırmalar yapabilir.
3. Araştırma-Soruşturma Yoluyla Öğretim Stratejisi 3 Tablo 1. Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim Stratejisi Skalası (Buck, Bretz & Towns, 2008 Kriterler A-S Yoluyla Öğretim Strateji si Türleri Problem /Soru Teori/Temel Bilgi İşlemler Bilgisi/ Tasarım Sonuçların Analizi Sonuçların Sunulması Sonuçların Yorumu + + + + + Seviye 1: Rehberli araştırmainceleme + + + Seviye 2: Açık araştırma -inceleme + + Seviye 3: Otantik araştırmainceleme - - - Seviye 0: Doğrulama Seviye 1/2: Yapılandırılmı ş araştırmainceleme
Problem: 6. , 7. , ve 8. sınıf öğrencilerine, sırası ile “canlıların özellikleri”, “proteinler” ve “genetik hastalıklar” konularını işleyeceksiniz. Bu üç farklı grup öğrenci ile üç farklı konunun işlenmesi için hangi strateji veya stratejileri tercih edersiniz? Neden?
- Slides: 22