ETM FAKLTES MATEMATK VE FEN BLMLER ETM BLM
EĞİTİM FAKÜLTESİ MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ FEN BİLGİSİ EĞİTİMİ ABD FBÖ 314 -Özel Öğretim Yöntemleri I PROF. DR. SÜLEYMAN YAMAN
Öğrenme Modelleri 2 FBÖ 314 -Özel Öğretim Yöntemleri I Hafta-2
1. İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ Vygotsky, bireyler arası sosyal etkileşimi, öğrenmenin vazgeçilmez koşullarından biri olarak ele almıştır. Vygotsky’e göre öğrenme, bireyin fiziksel çevre ve çevredeki diğer insanlarla etkileşiminin bir ürünüdür. Bu düşüncenin eğitim ortamına uygulanması ile heterojen gruplarda çalışan bireylerin bir amaç için çabalamaları söz konusudur (Johnson, Johnson ve Holubec, 1993). İşbirliğine dayalı öğretim, ortak bir amaca ulaşmak için grup olarak çalışma becerilerini temel alır. Bu tür çalışmalarda öğrenciler 3 -4 kişilik gruplarda ortak bir amaç için çalışırlar.
İŞBRİLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-2 İşbirlikli öğrenme yaklaşımda, öğrencilere; * kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme gibi bilişsel davranışlar, * sosyal beceri, sorumluluk alma, iletişim becerisi, dinleme, odaklanma, empati, yardımlaşma, saygı duyma gibi duyuşsal davranışlar kazandırılabilir. * ayrıca öğrencileri derste pasif olmaktan kurtararak aktif katılım sağlaması önemlidir.
Yakınsal Gelişim Alanı (Zone of Proximal Development) ZPD YGA Arkadaşlarımla beraber bu kadar daha öğrenirim Kendi başıma bu kadar öğrenirim 5
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-3 İşbirlikli öğrenmede altı önemli öğe olduğu kabul edilmektedir; 1. Olumlu yönde karşılıklı dayanışma (Ortak amaca ulaşmanın tek yolu, grup üyelerinin azami çaba sarf etmeleridir) 2. Yüz yüze etkileşim (Tartışma, değerlendirme, cesaretlendirme, övme ve yardımlaşma yüze etkileşim gerektirir) 3. Bireysel değerlendirme (Grubu oluşturan her bireyin güçlü olmasını sağlamak, bunu değerlendirmek ve bu güçlülüğün grup performansına yansımasını değerlendirmek gerekir) 4. Kişiler-arası yetenekler (Birbirine güven, etkili konuşma, anlaşmazlık çözümü gibi sosyal becerilerin geliştirilmesi için ortam sağlanmalıdır) 5. Grup İşlem Süreci (Amaçlarını nasıl başardıkları ve etkili çalışma becerilerinin nasıl sağladıkları üzerine öğrencilere tartışma ortamı saplanmalı, dönütler verilmeli) 6. Eşit Başarı Fırsatı (Her bireyin, başarmak için kaynaklara ulaşım fırsatının eşit olması) (Stahl, 1996; Slavin, 1980; Johnson, Johnson & Smith, 1991)
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-4 Tablo 1. İşbirlikli ve Bireyselci öğretimlerin karşılaştırılması
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-5 İşbirliğine dayalı öğrenme yaklaşımında öğretmenin rolü, öğrencileri yönlendirme, gruplar arası ilişkileri düzenleme ve grup içindeki işbirliğine ve etkileşime rehberlik yapmaktır. Öğretmen grupların oluşturulmasında, gruptaki öğrenci sayısının belirlenmesinde ve grupların heterojen veya homojen gruplar olmasında aktif rol alır. İşbirlikli öğrenmede, gruplardaki öğrenci sayısının 3 -4 kişi olması önerilmektedir ve grupların, farklı becerilerdeki öğrencilerden oluşturulması önemli görülmektedir.
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-7 Heterojen Grup Oluşturma; No Öğrenci Adı Puan 4 Üyeli Grup (12/4=3) 1 Piaget 93 A 2 Vygotsky 90 B 3 Bruner 88 C 4 Bandura 85 C 5 Gagne 70 B 6 Dewey 65 A 7 Watson 60 A 8 Pavlov 45 B 9 Thorndike 40 C 10 Tolman 35 C 11 Novak 32 B 12 Gowin 30 A
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-8 No Öğrenci Adı Puan 4 Üyeli Grup (12/4=3) 1 Piaget 93 A 6 Dewey 65 A 7 Watson 60 A 12 Gowin 30 A 2 Vygotsky 90 B 5 Gagne 70 B 8 Pavlov 45 B 11 Novak 32 B 3 Bruner 88 C 4 Bandura 85 C 9 Thorndike 40 C 10 Tolman 35 C Grup Adı A GRUBU B GRUBU C GRUBU
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-7 Homojen Grup Oluşturma; No Öğrenci Adı Puan 4 Üyeli Grup (12/4=3) 1 Piaget 93 A 2 Vygotsky 90 A 3 Bruner 88 A 4 Bandura 85 A 5 Gagne 70 B 6 Dewey 65 B 7 Watson 60 B 8 Pavlov 45 B 9 Thorndike 40 C 10 Tolman 35 C 11 Novak 32 C 12 Gowin 30 C
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİ-9 İşbirlikli Öğretim Teknikleri; • Öğrenci Takımları ve Başarı Bölümleri Tekniği • Takım Oyun Turnuva • Küçük Grupla Öğrenme Tekniği • Grup Araştırması Yöntemi • Ayrılıp-Birleşme Tekniği (Jigsaw I ve Jigsaw II)
1. Öğrenci Takımları ve Başarı Bölümleri Tekniğin Uygulanma Süreci; • Öğrenciler 4 -5 kişilik takımlara ayrılır. • Takımlar kendi içlerinde çalıştıktan sonra bir test uygulanır. • Öğrenciler testten aldıkları puana göre başarı sırasına dizilir. • En başarılı 6 öğrenci 1. grup, sonraki 2. grup vb… olarak ayrılır. • 1. gruptakiler takımlarına 8, • 2. gruptakiler örneğin takımlarına 6, • 3. gruptakiler örneğin takımlarına 4 puan kazandırırlar. • Her öğrenci becerisi ve başarısı oranında takımına katkı getirir. Öğrenci kendisini kendi başarı grubundakilerle karşılaştırır.
2. Takım Oyun Turnuva Tekniğin Uygulanma Süreci; 1. 3 -4 kişilik (Beceri, cinsiyet ve yarışçı olma gibi özelliklere göre) gruplar oluşturulur. 2. Turnuvaya uygun ünite, konular ve materyaller seçilir. Turnuva için sorucevap kartları hazırlanır. Öğretmen ön bilgiyi sunar. 3. Her grup turnuva için hazırlık yapar. 4. Her gruptan bir kişi turnuvaya katılır. Her hafta katılan üye değiştirilir. 5. Okuyucu; soruyu okur ve cevap verir. İlk meydan okuyucu; ilk cevabın yanlışlığını iddia eder ve cevap verir. İkinci meydan okuyucu; ikinci cevabın yanlış olduğunu iddia eder ve cevap verir, Üçüncü meydan okuyucu, üçüncü cevabın yanlış olduğunu iddia eder ve doğru cevabı verip, cevap kartını okur. (Doğru cevaplayan kartı puan olarak alır, okuyucu yanlışsa bir puan eksilir). 6. En yüksek puan alan takım turnuvayı kazanır.
İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Küçük Grupla Öğrenme Tekniği) • 2 -6 kişilik gruplar, öğretmenin belirlediği ana konunun alt konularından birini seçerek araştırırlar. • Grubun her üyesi alt konunun bir bölümünü alır. • Kendi grup arkadaşlarıyla tartışırlar. • Sınıfa sunu yaparlar. 15
İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Grup Araştırması Yöntemi) • Bir konu alt konulara ayrılarak gruplara dağıtılır • Grup üyeleri bu alt konuyu bölümlere ayrılır ve iş bölümü yapılır. – Her bir grup üyesi diğer grup üyelerinin çalışmasına bağımlıdır. • Öğrenciler arası iletişim sağlanır – İletişim ve sosyal becerilerinin gelişmesi için etkinlikler yapılabilir 16
3. Ayrılıp-Birleşme Tekniği (Jigsaw I ve II) Jigsaw I (Birleştirme-I) Tekniğin Uygulanma Süreci; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. “Birleştirme I” tekniği, Aranson tarafından geliştirilmiştir. 3 -4 kişilik gruplar oluşturulur. Tüm gruplar aynı üniteyi öğrenirler. Ancak ünite 3 -4 alt bölüme ayrılır. Konular grup üyesi başına bir parça olacak şekilde bölünür. Her gruptaki bir üye ünitenin belli bir bölümünü öğrenmek üzere seçer. Her üye kendi konusunu çalışır. Daha sonra farklı gruplardaki aynı konuyu alan üyeler bir araya gelerek “uzmanlık grupları”nı oluştururlar. Uzmanlık gruplarında konu açıklanır, derinlemesine tartışılır. Uzmanlık gruplarındaki öğrenciler, konularını tam olarak öğrendikten sonra kendi gruplarına dönerler. Konularını diğer grup arkadaşlarına öğretmeye çalışırlar. Öğrenciler, grup içinde ünitenin tüm bölümlerini birbirlerine öğrettikten sonra tüm üniteyi kapsayan bir izleme testi alırlar. İzleme testinden elde ettikleri puanlar bireysel olarak değerlendirilir (Avşar & Alkış, 2007).
3. Ayrılıp-Birleşme Tekniği (Jigsaw I ve II) Jigsaw II (Birleştirme-II) Tekniğin Uygulanma Süreci; 1. 3 -4 kişilik gruplar oluşturulur. Tüm gruplar aynı üniteyi öğrenirler. 2. Ancak, ünite 3 -4 alt bölüme ayrılır. Konular grup üyesi başına bir parça olacak şekilde bölünür. 3. Her gruptaki bir üye ünitenin belli bir bölümünü öğrenmek üzere seçer. Her üye kendi konusunu çalışır. 4. Daha sonra farklı gruplardaki aynı konuyu alan üyeler bir araya gelerek “uzmanlık grupları”nı oluştururlar. Uzmanlık gruplarında konu açıklanır, derinlemesine tartışılır. 5. Uzmanlık gruplarındaki öğrencilere, uzmanlık derecelerini test etmek için sınav uygulaması yapılır. 6. Uzmanlık gruplarındaki öğrenciler, sınavdaki durumlarına göre, kendi gruplarına dönüp dönemeyecekleri belirlenir. Konularını diğer grup arkadaşlarına öğretmeye çalışırlar. 7. Öğrenciler, grup içinde ünitenin tüm bölümlerini birbirlerine öğrettikten sonra tüm üniteyi kapsayan bir izleme testi alırlar. İzleme testinden elde ettikleri puanlar bireysel olarak değerlendirilir (Avşar & Alkış, 2007).
Çoklu Zeka Kuramı -1 Geleneksel (davranışçı) zeka anlayışında insanlar; zeki olanlar ve zeki olmayanlar olarak ikiye ayrılır. ÖSS, OKS, LES gibi sınavlarda yüksek puan alanlar zeki, düşük puan alanlar ise zeki değil olarak sınıflandırılırlar. Bu sınavlarda daha çok öğrencilerin Türkçe ve Matematik alan becerileri ölçüldüğünden, yüksek puan alanlar bu becerileri gelişmiş olanlardır. Dünyanın en zeki insanlarından biri olan Einstein, okulda oldukça başarısız olmuştur. Beentofen ise 28 yaşında işitme kaybı yaşamış fakat bütün ünlü eserlerini bu yaştan sonra yapmıştır. Oxford İngilizce Sözlüğün geliştirilmesinde büyük katkıları olan Dr. Minor, çalışmalarını akıl hastanesinde sürdürmüştür.
Çoklu Zeka Kuramı -2 Çoklu Zeka Kuramı, var olan zeka anlayışlarına karşı çıkmış ve onları şu açılardan eleştirmiştir: • • • Zekanın değişmez ve sabit olması söz konusu değildir. Zeka niceliksel olarak ölçülüp, tek sayıya indirgenemez. Zeka tekil değildir. Zeka gerçek hayattan soyutlanamaz. Zeka öğrencilerin gelecekteki başarılarını tahmin etmek ve onları sınıflandırmak için kullanılmamalı.
Çoklu Zeka Kuramı -3 Çoklu zeka kuramı Harward Üniversitesi’nde çalışan Howard Gardner tarafından 1983 yılında ortaya atılmıştır. Mevcut zeka anlayışını yeterli görmeyen Gardner, geliştirdiği Çoklu Zeka Teorisi’nde (Multiple Intelligence) insanların yedi farklı zeka alanına (doğa zekası 1996 yılında eklenmiştir) sahip olduğunu öne sürmüştür. Yine Gardner’e göre zeka tek bir faktörden oluşmamakta, aksine her bireyde farklı derecelerde var olan bir beceridir.
Çoklu Zeka Kuramı -4 Gardner’ e göre, Her birey tüm zeka alanlarına sahip olarak doğar ancak çeşitli çevresel faktörlerin etkisiyle bazı zekalar diğerlerine göre daha fazla gelişim gösterir. İnsanların düşünce tarzları birbirinden farklıdır. Her birey kendi zihinsel güç ve zayıflıklarıyla öğrenme ortamına katılır. Eğitimde kalite, bu farklılıkların dikkate alınması ile oluşturulur. Birey, farklı zeka bileşenlerinin farkında olursa karşılaştığı problemleri çözmede daha başarılı olur ve daha iyi öğrenir.
Çoklu Zeka Kuramı -5 Çoklu zeka kuramını daha iyi anlatmak için beslenme örneği kullanılır. İnsanlar tek yönlü beslendiklerinde birçok rahatsızlıkla karşılaşırlar. Sürekli karbonhidrat, yağ veya protein alan bir öğrencinin sağlıklı gelişim göstermesi beklenemez. Çünkü insan vücudu diğer besinlere de aynı düzeyde ihtiyaç duymaktadır. Bu tür beslenme insan metabolizmasını nasıl olumsuz etkiliyorsa, öğrencilere sürekli aynı tarz eğitim verilmesi de onların sahip oldukları potansiyellerin gelişmesini o düzeyde olumsuz etkilemektedir. Yani öğrencilerin sahip oldukları özellikler dikkate alınarak en uygun zamanda ve düzeyde ihtiyaç duydukları bilgiler verilmelidir. Bilgiler yalnızca sözel ve sayısal olmamalı, birden çok duyu organını uyarıcı nitelikte olmalıdır.
Çoklu Zeka Kuramı -6 Gardner’ e göre Zeka; bireyin; Bir veya birden fazla kültürde değer verilen bir ürün ortaya koyabilme yeteneği, Gerçek yaşamda karşılaştığı problemlere yaratıcı çözümler üretebilme yeteneği, Yeni ve kompleks bir problemi
Çoklu Zeka Kuramı -7 ÇOKLU ZEKANIN ALANLARI
Çoklu Zeka Kuramı -8 SÖZEL - DİLSEL ZEKA Birey, kendi diline ait kavramları etkili bir biçimde kullanabilir. Okuma, yazma, dinleme, konuşma en belirgin özellikleridir. Kelime hazneleri oldukça fazladır. Soyut ve simgesel düşünme, kavram oluşturma, dilbilgisi, şiir, hikaye yazma, anlatma ve mizah gibi karmaşık olguları içeren yeteneklere sahiptirler.
Çoklu Zeka Kuramı -9 SÖZEL ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Şair Yazar Avukat Sunucu Politikacı Oyun editörü Gazeteci İşadamı olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı -10 MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA Sayısal veya mantıksal/matematiksel zeka; problemler çözme, matematiksel işlemler yapma, analiz/sentez yapma, tümevarımsal ve tümdengelimsel çıkarımlarda bulunma, ilişki ve farklılıkları belirleme becerilerine sahip bireylerde bulunur.
Çoklu Zeka Kuramı -11 MANTIKSAL/MATEMATİKSEL ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Bilim adamı Matematikçi Bilgisayar programcısı Muhasebeci Mühendis Ekonomist İstatistikçi olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı -10 GÖRSEL-UZAMSAL ZEKA Görsel dünyayı doğru ve yaratıcı biçimde algılama becerisini içerir. Bu becerinin gelişmesi için film, video, bilgisayar, fotoğraf, tablo, harita, grafik, karikatürler, poster, slayt gibi etkinlikler yapılır. Bu alan; bireyin objektif olarak gözlemleme veya görsel ve uzaysal fikirleri grafiksel olarak sergileme kabiliyetlerini içerir. Bu zekaya sahip olan insanlar, renge, çizgiye, şekle, biçime, uzaya ve bu olgular arasındaki ilişkilere karşı duyarlıdırlar.
Çoklu Zeka Kuramı -13 GÖRSEL/UZAMSAL ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Mimar Denizci Pilot Heykeltıraş Ressam İzci Avcı olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı -14 MÜZİK/RİTMİK ZEKA Bireyde en erken gelişen zekadır. Çünkü ses ve ritmin bireyin bilincini etkilemesi diğer zekalardan daha önce oluşur. Sınıfta müzik ve ritm içeren etkinliklerin gerçekleştirilmesi, öğrencileri öğrenmeye motive eder.
Çoklu Zeka Kuramı -15 MÜZİK/RİTMİK ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Müzisyen Şarkıcı Söz yazarı Orkestra şefi Bestekar Müzik öğretmeni Dansçı olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı -16 BEDENSEL/KİNESTETİK ZEKA Konuşurken ve duygularını ifade ederken vücut dillerini etkili şekilde kullanırlar. Problemleri çözmede fiziksel performansları üst düzeydedir. Sınıf içinde pasif olmaktan hoşlanmazlar. Vücutlarını öğrenme sürecine katarak daha etkili öğrenirler. Vücudunu kullanarak, oyun oynayarak veya yeni bir ürün yaratarak duygularını ifade etme yeteneğine sahiptirler.
Çoklu Zeka Kuramı -17 BEDENSEL/KİNESTETİK ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Aktör Cerrah Sporcu Dansçı Balerin Tamirci Teknisyen Mimar Heykeltıraş olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı -18 İÇSEL/ÖZEDÖNÜK/DUYGUSAL ZEKA Kendilerini çok iyi tanıyan, duygu ve düşüncelerinin farkında olan bireylerin özelliğidir. Ruhsal yapıyı gerektirici etkinliklerden hoşlanır. Kim olduğunu, hangi duyguları neden hissettiğini düşünen bireylerde görülür. Kendini tanıma, öz-güven, hedefler belirleme, kişisel sorunları çözümleme becerilerine sahiptirler. Ayrıca başkalarına kendini ifade etme yeteneğine sahiptirler.
Çoklu Zeka Kuramı -19 İÇSEL/ÖZEDÖNÜK/DUYGUSAL ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Politikacı Din adamı Öğretmen Psikolog Yazar Araştırmacı Şair Felsefeci Filozof olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı - 20 SOSYAL/KİŞİLER ARASI ZEKA Çevredeki diğer kişilerle çok iyi iletişim kurma becerisine sahip bireylerde görülür. Bu bireyler grup içinde işbirliği içerisinde çalışma yeteneğine sahiptirler. Sosyal faaliyetlere katılmaktan hoşlanırlar. Empati yetenekleri oldukça gelişmiştir. Diğer bireylerle vakit geçirmekten hoşlanırlar. Bireylerle iletişim kurma, onları anlama, ruh durumlarını ve yeteneklerini tanımaya önem verirler.
Çoklu Zeka Kuramı - 21 SOSYAL/KİŞİLER ARASI ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Politikacı Lider İş adamı Pazarlamacı Psikolog Organizatör Danışman Öğretmen Rehber İşletme olabilirler.
Çoklu Zeka Kuramı - 22 DOĞA ZEKASI Bu zeka alanı, diğer yedi zeka alanına Gardner tarafından 1996 yılında eklemiştir. Bu beceriye sahip bireyler, doğada bulunmaktan zevk alırlar ve doğaya karşı çok hassastırlar. Hayvan beslemek ve bitki yetiştirmekten hoşlanırlar. Çevre bilinçleri oldukça gelişmiştir. Yaşadıkları çevrenin sağlıklı olması için çaba harcarlar.
Çoklu Zeka Kuramı - 23 DOĞA ZEKASI BASKIN OLAN KİŞİLER Biyolog Zoolog Arkeolog Çevre bilimci Ziraatçı Çiçekçi Çiftçi Gezgin Belgeselci olabilirler.
ZEKA ÇEŞİTLERİ Özellikleri Öğrenme Stili İlgili Meslek Alanları Sözel Zeka Dil becerisi oldukça gelişmiştir. Diyalok kurmada başarılıdır. Konuşarak, dinleyerek, okuyarak ve görerek Yazar, şair, öğretmen, gazeteci, politikacı, avukat, sunucu Problem çözmeyi sever. Analiz ve sentez yapar. İlişki ve farklılıkları ayırt eder. Sınıflayarak, sıralayarak ve soyutlayarak öğrenir. Tümevarım ve tümdengelim yapar. Bilim adamı, matematikçi, mühendis, istatistikçi, ekonomist bilgisayar programcısı Görsel/Uzamsal Zeka Haritaları, çizelgeleri, filmleri kolay okur ve anlar. Renk ve şekillere duyarlıdır. Görselleştirme (resim, grafik, video, sunu-slayt- vb. . ) yaparak ve hayal kurarak öğrenir. Mimar, denizci, ressam, fotoğrafçı, pilot, gezgin, izci, heykel traş Müziksel/Ritmik Zeka İlk gelişen zekadır. Melodi, ses ve ritimleri sever. Müzik aletini çalmada beceriklidir. Öğrenmede müzik, ritim ve melodiyi kullanır. Çalışırken sesli ortamları tercih eder. Müzisyen, şarkıcı, besteci, müzik öğretmeni, tiyatrocu, dansçı Bedensel/ Kinestetik Zeka Vücudunu ve ellerini ustalıkla kullanır. Fiziksel performansları üst düzeydedir. Dokunarak, yaparak ve hareket ederek öğrenir. Hissederek öğrenmeyi tercih eder. Aktör, cerrah, sporcu, dansçı, balerin, tamirci, teknisyen, mimar, heykel traş Çevresiyle ilişki kurmayı, işbirliği yapmayı sever. Empati kurar. Paylaşımcıdır. İşbirliği yaparak vöğrenir. Etkileşime girmekten hoşlanır. Politikacı, öğretmen, psikolog, doktor, işadamı, danışman, organizatör, pazarlamacı Duygu, düşünce ve yeterliklerinin farkındadır. Kendini iyi ifade eder. Bireysel becerilerine göre kişisel öğrenmeyi sever. Özgüveni yüksektir. Yazar, sanatçı, din adamı, öğretmen, felsefeci, filozof, araştırmacı Çevreye karşı duyarlığı yüksektir. Bitki ve hayvanlarla ilgilenmeyi sever. Araştırama, gözlem yapma ve inceleme becerileri yüksektir. Biyolog, zoolog, ziraat mühendisi, arkeolog, çevre bilimci, çiftçi, gezgin Mantıksal/ Matematiksel Zeka Kişiler Arası/Sosyal Zeka Kişisel/İçsel Zeka Doğa Zekası
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ ZEKA ALANLARININ GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Faktörler Örnek Kaynaklara ulaşım şansı Keman veya Piyano gibi enstrümanlara ulaşma sansı Tarihsel-kültürel etkenler Matematik-fen ağırlıklı bir müfredata ağırlık veren bir okul sistemi Coğrafi etkenler Köyde yetişmiş bir çocuğun daha gelişmiş bir doğa zekasının olması Ailevi etkenler Ressam olmak isteyen bir kişinin ailesinin avukat olmasını istemesi
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ ÇOKLU ZEKA KURAMININ EĞİTİMDEKİ YERİ-1 a. Yaygın Eğitim Anlayışı ve Çağdaş Eğitim Anlayışı Farklılıkları Yaygın Eğitim Yaklaşımı Yenilikçi (Çağdaş) Eğitim Yaklaşımı Tüm sınıfa yönelik öğretim Küçük çalışma grupları ile öğretim Dar etkinlik yelpazesi Çok değişik etkinlikler Etkinliklerin sadece öğretmen bakış açısından belirlenmesi Etkinliklerin öğrencilere yöenlik olarak, öğrencilerle belirlenmesi Okuldaki öğrenme ve gerçek yaşantı arasında bağlantısızlık Okul ve gerçek bütünleştirilmesi Dinleme ile öğrenme Yaparak öğrenme Bilişim teknolojilerinin kullanılmaması Etkili bir şekilde bilişim teknolojilerinin kullanımı yaşamın
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ ÇOKLU ZEKA KURAMININ EĞİTİMDEKİ YERİ-2 b. Çoklu Zeka Kuramına Uygun Etkinlik Örnekleri Kişisel Zeka: Konuya yönelik kendini değerlendirme etkinliği, seçenek sağlanarak oluşturulan ödevler katalogu, bireysel ödevler Sosyal Zeka: Grup çalışması, işbirlikli öğrenme Doğa Zekası: Bahçe oluşturma, canlı besleme, interaktif doğa oyunları, yeni bir çevre düzenleme Müzikal/Ritmik Zeka: Beste oluşturma, kavram-ritim etkinliği, müzik dinleme Bedensel-Kinestetik Zeka: Yap-boz etkinliği, yaparak gösterme etkinliği, taklit, drama
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ Görsel-Uzamsal Zeka
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ Mantıksal-Matematik Zeka
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ Dil-Sözel Zeka
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ ÇOKLU ZEKA KURAMININ EĞİTİMDEKİ YERİ-3 c. Çoklu Zeka Kuramına Göre Değerlendirme Çoklu zeka kuramına göre, öğrencilerin değerlendirilmesinde merkezi önemi olan bazı noktalar mevcuttur; 1. Geniş oranda zihinsel kapasiteleri değerlendirme gereksinimi, 2. Süreç üzerinde değerlendirme, 3. Değerlendirmeyi, hem zayıf hem de güçlü yönlerin belirlenmesi için yapma, 4. Zeka alanlarına uygun olan ortamda değerlendirme yapma.
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ Çoklu zeka kuramı etkinliklerinde BİRLİKTE kullanılacak değerlendirme araçları 1. Portfolio (Ürün dosyası) 2. Gelişim raporları 3. Profil ölçekleri 4. Bağımsız öğrenci projeleri 5. Öğrenci dergileri 6. Dereceleme ölçekleri 7. Standart testler
ÇOKLU ZEKA KURAMI ODAKLI ÖĞRETİM MODELİ Problem: 20 kişilik bir sınıfta “çevre kirliliği” konusu işlenecektir. Çoklu zeka kuramına uygun bir şekilde desenlenecek bir öğretim, öğrencilerin güçlü olan zekalarına mı yoksa zayıf olan zekalarına mı odaklanmalı? Neden?
3. BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Beyin temelli öğretim modeli, insan beyninin işlevi ve yapısına dayanan, nörobilim ve bilişsel psikoloji ile bağlantı kuran bir öğretim yaklaşımıdır (Demirel, Erdem, Koç, Köksal ve Şendoğdu, 2002).
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM Beyin temelli öğretim, öğretime bireysel, MODELİ gelişimsel ve sosyo-psiko-kültürel açıdan bakmaktadır. Bu öğretim yaklaşımı bütüncül bir yaklaşımdır (Brewer, 1999; Caine ve Caine 1995). Beyin temelli öğretimin felsefesi, beyin süreçleri ile tutarlı öğrenme imkanlarının sunulmasının öğrenmeyi kolaylaştıracağı düşüncesidir (Brewer 1999).
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Beynin Kısımları ve İşlevleri
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Korteks (Beyin Kabuğu): Serebral korteksin görevi düşünme, istemli hareket, dil, sonuç çıkarma, algılama ve diğer bilinçli üst düzey düşünme becerileridir. Beyin Sapı: Beyin sapındaki bazı alanlar kan basıncı, kalp hızı ve solunum gibi hayati fonksiyonların düzenlenmesinden sorumludur. Beyin sapındaki yapılar, omurilik soğanı (medulla oblangata), köprü (pons), retiküler formasyondur. Retiküler Formasyon: Serebral korteksi gelen duyusal sinirlere karşı uyarır. Pons: Omurilik soğanı ile orta beyni birleştirir ve retiküler formasyonu oluşturur. Omurilik Soğanı: Solunum hareketlerini ve kalbin çalışma hızını kontrol eder. Kan damarlarının büzülüp genişlemesi, yutma, öksürme, hapşırma, kusma, tükürük salgılama gibi istemsiz hareketlerin merkezidir.
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Beyincik: Görevi hareket, denge ve duruşun sağlanmasıyla ilgilidir. Kulaktaki yarım daire kanallarından aldığı mesajlara göre vücudun dengesini sağlar. Vücudun duruşunu, kasların kasılma derecesini, kalbin çalışma hızını, solunum hareketlerini, damarlarının büzülüp genişlemesini, yutma, öksürme, hapşırma, kusma, tükürük salgılama gibi eylemleri, kas hareketlerinin zamanlamasını ayarlar; kısacası istemsiz hareketlerin merkezidir. Hipotalamus: Vücut ısısının düzenleyicisidir. Aynı zamanda hipofiz bezini kontrol eder. Duyguların, açlığın, cinselliğin, susuzluğun düzenlenmesinde rol oynar.
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Talamus: Çevreden gelen duyusal bilgiyi alıp bunu kortekse iletir. Ayrıca korteksten gelen bilgileri de omurilik ve beynin diğer kısımlarına iletir. Kısaca, duyusal ve motor bilgilerin birbiriyle bütünleştirilmesini sağlar. Limbik Sistem: Bir uyarıya karşı gösterilen duygusal tepkiyi kontrol eder. Hipokampus: Öğrenme ve hafıza olaylarıyla ilgilidir. Bazal Ganglia: sorumludur. Hareketlerin koordinasyonundan
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ NÖRONLAR Sinir hücrelerine nöron denmektedir. Akson ve dendrit denilen uzantıları vardır. Başka hücrelerden gelen uyarılar dendritlerin uçlarından alırlar ve aksonların uçlarından diğer hücrelere iletilirler. Üç çeşittirler: Duyu nöronu: Duyu reseptöründen aldığı uyartıları merkezi sinir sistemine (beyin ve omurilik) taşır. Ara nöron: Bunlar, merkezi sinir sisteminde bulunurlar. Duyu nöronlerının getiridiği bilgileri değerlendirirler ve sonuçlarını motor nöronlara aktarırlar. Motor nöron: Bunlar, merkezi sinir sistemindeki ara nöronlardan aldıkları bilgiyi kas ve salgı bezi gibi yapılara götürürler.
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Beyin İşlev Modelleri * Sağ-Sol Yarıküre Modeli * Üç Katmanlı Beyin Modeli
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ 1. Sağ-Sol Yarıküre Modeli
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ 2. Üç Katmanlı Beyin Modeli
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Neokorteks: Görevi düşünme, istemli hareket, dil, sonuç çıkarma, algılama, irade ve diğer bilinçli üst düzey düşünme becerileridir. Limbik Sistem: Bir uyarıya karşı gösterilen duygusal tepkiyi kontrol eder. (şefkat, merhamet, üzüntü, korku gibi duygular ve kayıtları). Sürüngen Beyin: İçgüdüsel ve refleksif davranışların oluşmasını sağlar.
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Beyin temelli öğretimin on iki temel ilkesi mevcuttur. Bu ilkeler, Caine ve Caine (1991: 79 -87) tarafından yapılandırılmıştır. *Beyin paralel işlemcidir *Anlamı araştırma doğuştandır *Öğrenme fizyoloji ile ilişkilidir *Her beyin tek ve eşsizdir *Anlamı araştırma örüntüleme yoluyla oluşur *Örüntü oluşturmada duygular önemlidir *Beyin parça ve bütünleri eş zamanlı olarak işlemler ve kendiliğinden yapar *Öğrenme hem odaklanmış dikkati hem de çevresel algılamayı içerir *Öğrenme bilinçli ve bilinçsiz süreçleri içerir *İki tür bellek vardır sistemi vardır: Uzamsal bellek sistemi ve ezberleyerek öğrenme sistemi *Olgu ve beceriler doğal, uzamsal bellekte yer aldığında en iyi şekilde anlaşılır ve hatırlanır *Öğrenme teşvikle artar ve korkuyla azalır
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ *Beyin paralel işlemcidir: İnsan beyni bir seferde birden çok işlem yapmaktadır. Örneğin; mikroskop kullanan bir kişi, görsel örüntü hareketi, biçim, renk algısı, hız, kas koordinasyonu gibi bilgileri eş zamanlı işler. *Anlamı araştırma doğuştandır: Anlamlılaştıma ve bağdaştırma insan beyni için uyumsal bir yönelimdir. *Öğrenme fizyoloji ile ilişkilidir: Beyin,
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ *Her beyin tek ve eşsizdir: Her bireyin beyni, kendine özgü bağlantılara ve yaşamla şekillenmiş özel bir yapıya sahiptir. *Anlamı araştırma örüntüleme yoluyla oluşur: Örüntü, bilgilerin organizasyonu ve sınıflandırılması anlamına gelir. Bireyin önceki öğrenmeleri ile yeni öğrenmeleri arasında ilişki kurulması anlamlı öğrenmedir ve bunu sağlamanın yolu örüntü oluşturmaktır. *Örüntü oluşturmada duygular önemlidir: Beyinde duygusal ve bilişsel süreçler birbirinden ayrılmaz. Duygular, bellek işlevi açısından bilginin depolanmasında ve geri getirilmesinde kolaylık sağlar.
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ *Beyin parça ve bütünleri eş zamanlı olarak işlemler ve kendiliğinden yapar: Sol beyin bilgi parçalarını, sağ beyin bilgileri bütünler olarak organize eder. Her iki beyin de çoğu etkinlikte birlikte işlev görür. *Öğrenme hem odaklanmış dikkati hem de çevresel algılamayı içerir: Beyin bilgileri dikkat sürecinden geçirerek, bilinçli bir şekilde algılar. *Öğrenme bilinçli ve bilinçsiz süreçleri içerir: Beyinde bilinçli öğrenmelerin yanı sıra, öğrenenin çevreden gelen uyarıcılarla farkına varmadan etkişimi ile de öğrenme söz konusudur (latent öğrenme).
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ *İki tür bellek vardır sistemi vardır: Uzamsal bellek sistemi ve ezberleyerek öğrenme sistemi; uzamsal bellek sistemi günlük deneyimlerle, ezberleyerek öğrenme sistemi ise olgu ve becerilerle ilgilenir. *Olgu ve beceriler doğal, uzamsal bellekte yer aldığında en iyi şekilde anlaşılır ve hatırlanır: Beyin bilgiyi, anlamlı yaşamsal içerikte yer almasına dayalı olarak sınıflandırır ve depolar. Bilginin hatırlanması, tüm duyuların kullanımına, öğrenenin karmaşık ve etkileşimli yaşantılar geçirip, geçirmediğine bağlıdır.
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ BTÖ İlkesi İlke No Eşleştirme Alanı Uygulama No Uygulama *Beyin paralel işlemcidir 1 1 Renkli poster, resim, tablo ve grafikleri bir arada kullanma *Anlamı araştırma doğuştandır 2 2 Film izleme, video izleme, şarkı söyleme, mizah ve oyunlarla konuyu işleme *Öğrenme fizyoloji ile ilişkilidir 3 3 İlgi çekici, güncel, anlamlı ve zengin içeriklerle öğretimi desenleme *Her beyin tek ve eşsizdir 4 4 Yeni bir konuya başlamadan önce, konunun önceki öğrenmelerle ilgisini açıklamak *Anlamı araştırma örüntüleme yoluyla oluşur 5 5 Nefes alma etkinlikleri, bireysel ihtiyaçları gidermek (su, tuvalet vb. ) için kolaylık sağlanması *Örüntü oluşturmada duygular önemlidir 6 6 Konuya, üniteye ve derse bütüncül bakmayı sağlamak için ilişkilendirme tablosu kullanma *Beyin parça ve bütünleri eş zamanlı olarak işlemler ve kendiliğinden yapar 7 7 Başlama etkinliklerinde ses, görüntü ve efekt kullanma *Öğrenme hem odaklanmış dikkati hem de çevresel algılamayı içerir 8 8 Kendini ve deneyimlenen süreci değerlendirme, yansıtma etkinlikleri *Öğrenme bilinçli ve bilinçsiz süreçleri içerir 9 9 Önemli maddelere ilişkin hatırlama listesi veya tablosu oluşturma (sınıfta sürekli peryodik tablo ve elementlerin günlük hayattaki kullanım alanlarına ilişkin tanıtım tablosu bulunması) *İki tür bellek vardır sistemi vardır: Uzamsal bellek sistemi ve ezberleyerek öğrenme sistemi 10 10 Gezi, proje ve kamp gibi gerçek deneyimleri sağlama etkinliği *Olgu ve beceriler doğal, uzamsal bellekte yer aldığında en iyi şekilde anlaşılır ve hatırlanır 11 11 Daha esnek değerlendirme, pozitif kısımlara vurgu ve bireysel tehdit içermeyen danışma ve iletişim uygulaması *Öğrenme teşvikle artar ve korkuyla azalır 12 12 Laboratuvarda görsel, işitsel, duyuşsal ve motor etkinliklerin çeşitlendirilerek yapılması
BEYİN TEMELLİ (NÖROFİZYOLOJİK) ÖĞRETİM MODELİ Beyin Temelli Öğrenme ve Geleneksel Yöntemin Karşılaştırılması (Caine ve Caine 1994: 133, Akt. Demirel, Erdem, Koç, Köksal ve Şendoğdu, 2002). Kriterler Geleneksel Beyin Temelli Bilgi kaynağı Öğretim süreci iki yönlüdür. Öğrenme karmaşıktır. Sosyal etkileşim ile bütünleştirilmiştir. Sınıf organizasyonu- Sınıf yönetimi Öğretmen kontrollüdür Öğretmen rehberliğinde öğrenci merkezlidir. Ürün Bilgi ezbere dayalıdır. Bilgi yapılandırılmıştır ve kalıcıdır.
- Slides: 70