ETM FAKLTES TEMEL ETM BLM SINIF ETM ANABLM

EĞİTİM FAKÜLTESİ TEMEL EĞİTİM BÖLÜMÜ SINIF EĞİTİMİ ANABİLİM DALI SNÖ 408 -İlköğretimde Kaynaştırma Dr. Öğr. Üyesi, Ceren ÇEVİK KANSU

Özel Gereksinimi Olan Diğer Öğrenciler SNÖ 408 -İlköğretimde Kaynaştırma Hafta-7

DEĞERLENDİRME VE BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMLARINI GELİŞTİRME Anahtar Kavramlar: Eğitsel değerlendirme, tarama, tanılama, yerleştirme, performans düzeyi, formal değerlendirme, informal değerlendirme, bireyselleştirilmiş eğitim programı, öğretim uyarlamaları, sınav uyarlamaları, alternatif değerlendirme

EĞİTSEL DEĞERLENDİRME VE PROGRAM GELİŞTİRME �Özel gereksinimi olan öğrenciler için uygun kararlar verilebilmesi, tıbbi ve psikometrik verilerin yanı sıra tüm gelişim ve akademik disiplin alanlarındaki eğitsel gereksinimlerinin belirlenmesine bağlıdır.

EĞİTSEL DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN ADIMLARI • Farkına Varma-Tarama • Ayrıntılı Değerlendirme-Tanılama • Özel Eğitime Uygunluğunu Belirleme ve Yerleştirme • Programı Planlama-BEP • Öğrencideki Değişiklikleri ve İlerlemeleri Değerlendirme • Öğretim Programını Değerlendirme

Farkına Varma-Tarama • Tarama sürecinde çeşitli formel ve informel değerlendirme tekniklerine yer verilebilir. Grup başarı ve zekâ testlerinin yanı sıra öğretmen yapımı testlere, beceri envanterlerine, davranış kontrol listelerine, günlük gözlemlere ve öğrenci görüşmelerine yer verilebilir. • Bu değerlendirmede ölçümler, öğrencinin başarı düzeyini, sınıfta sunulan kavramları ve becerileri anlama derecesini tanımlamada kullanılır. Değerlendirme süresince, kişisel ve çevresel etmenleri de tanımlamak önemlidir. Akademik ve davranışsal işlemlere ek olarak konuşma, görme ve işitme uzmanları tüm öğrencileri rutin sağlık taramalarından geçirmeli ve bu taramalar rutin olarak sürdürülmelidir.

Farkına Varma-Tarama • Uzmanlar tarama sürecinde özel önlemler almalı ve pek çok etmeni göz önünde bulundurmalıdır. • Bunlar: • - Tarama testleri, yeterlik ve yetersizliklerden daha çok genel performansı ölçer. Ayrıntılı değerlendirmede tarama testlerini kullanmaktan sakınmalıdır. - Taramalarda öğrencilerin yetersizlikleri tanılanamaz, dolayısıyla adlandırma yapılmamalıdır. - Anne babalar tarama sürecine tam katılarak yeterli bilgiyi vermelidir. - Uzmanlar tarama ölçüm sonuçlarına dayalı olarak öğrenciyi etiketlemeden sakınmalıdır.

Ayrıntılı Değerlendirme-Tanılama • Genelde tanılama sürecinde yer alan değerlendirme işlemleri; • (a) sosyal-duygusal ve uyumsal değerlendirmeler için projektif test formları, davranış dereceleme ölçekleri, gözlemler, klinik görüşmeler, bilişsel işlevleri ölçen standart testlerin yer aldığı psikolojik değerlendirme, • (b) öğrenci, öğretmen, anne baba ile yapılan görüşmelerde sağlık, eğitsel ve sosyal öz geçmişe ilişkin bilgi toplama, • (c) sınıf gözlemlerini ve başarı testlerini içeren eğitsel değerlendirme ve • (d) işitsel ve görsel keskinliği ölçen testler ve fiziksel incelemeleri içeren tıbbi değerlendirmelerdir. Tüm değerlendirme işlemleri ve ölçmeler, başvuru sürecinde açıklanan sorunlara bağlı olarak gerçekleştirilir. Eğer iletişim problemleri varsa konuşma ve dil değerlendirmesine gerek vardır. Eğer büyük ve küçük kas gelişimi ile ilgili problem varsa iş uğraşı terapistinin ya da fizyoterapistin değerlendirmelerine yer verilmelidir.

Özel Eğitime Uygunluğunu Belirleme ve Yerleştirme • Tanılama sürecinin son adımlarından biri de özel eğitim hizmeti için uygunluğuna karar verilen öğrenci için uygun yerleştirme ve özel eğitim hizmetlerinin neler olabileceğini belirlemektir. Özel gereksinimi olan öğrenciler, en az kısıtlayıcı eğitim ortamı olan genel eğitim hizmetlerinden, en çok kısıtlayıcı eğitim ortamı olan ev ya da yatılı okul gibi ayrı özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılabilir. • Yerleştirme kararı, öğrencinin bireysel özelliklerine ve eğitim gereksinimlerine dayandırılır. Örneğin hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrenci için; genel eğitim sınıflarında eğitim alması kararı verilebilir. Bunun yanı sıra öğrencinin, örneğin dil ve konuşma, okuma yazma gibi gereksinim duyduğu alanlarda ek hizmet alması istenebilir. Ayrıca öğrencilerin öğrenmesine katkıda bulanacak yardıma teknolojik araçları kullanması istenebilir.

Programı Planlama-BEP • BEP, öğrencilerin eğitim gereksinimlerini karşılamak için uygun eğitim ortamlarından ve destek hizmetlerden en üst düzeyde yararlanmasını öngören yazılı dokümandır. Öğrenciye özgü programlar; öğretmen, anne baba, uzman ve eğer uygunsa öğrencinin ortaklaşa katılımı ile geliştirilir. • Öğrenci özel eğitim hizmetlerine ulaştığı zaman okula dayalı BEP geliştirme birimi tarafından BEP geliştirilmeye başlanır. Ancak yetersizliği olan öğrenciler için BEP geliştirebilmek için öğrencinin tanılanmış olması yetmemektedir. Aynı zamanda öğretime nereden başlayıp sırasıyla nelerin öğretilmesi ve nasıl öğretilmesine ilişkin eğitsel kararlar alınması gerekmektedir. Bu kararların alınabilmesi için var olan programda öğrencinin yapabildikleri eğitsel değerlendirme yoluyla belirlenmelidir. Öğrencinin çeşitli öğrenim alanlarında işlevde bulunma düzeyleri, informel değerlendirme teknikleri ile belirlenebilir.

Öğrencideki Değişiklikleri ve İlerlemeleri Değerlendirme • Özel gereksinimi olan öğrenci, öğretim sürecinde sık izlenmelidir. Çocuğun performansındaki ilerlemeler gözlem, gelişimsel kontrol listeleri, dereceleme ölçekleri ve ölçüt bağımlı testlerle izlenmelidir. Performansı izleme etkinliklerinde; • (a)sorun alanlarıyla ilgili sistemli bilgi toplanmalı, (b)hedeflenen becerilerin yeterliğine ilişkin veriler analiz edilmeli, (c)bireyselleştirilmiş eğitim programında öğrenciler için belirlenmiş olan uzun ve kısa dönemli amaçlardaki ilerlemeler not edilmeli ve • (d) öğrenilmiş becerilerin başka ortamlarda gerekli olduğunda kullanılıp kullanılmadığı gözlenmelidir. Bu tür bilgiler, öğretim planında gereksinim duyulan değişikliklerin yapılmasında, özel eğitim ve destek hizmetlere ilişkin yeni kararların alınmasında kullanılmalıdır.