CMLE TAMAMLAMA TESTLER SUNUM PLANI Cmle Tamamlama Teknii

CÜMLE TAMAMLAMA TESTLERİ

SUNUM PLANI Cümle Tamamlama Tekniği Beier Cümle Tamamlama Testi Rotter Cümle Tamamlama Testi

CÜMLE TAMAMLAMA TEKNIĞI Cümle tamamlama testleri, tamamlama tekniğine göre yarım bırakılmış cümleler kullanılarak geliştirilmiştir. Bu teknikte deneklere bir cümlenin bir ya da daha fazla kelimesi verilerek bunları gerçek duygularını yansıtacak şekilde tamamlayarak tam bir cümle kurması beklenmektedir (Akkoyun, 2012).

Cümle tamamlama testlerinde tamamlanması istenen yarım bırakılmış cümleler vardır. Ben… Ben zevk alırım… Beni kızdıran şey… Bana acı veren şey… Erkekler… Dans etmek… Spor yapmak… (Kaplan ve Saccuzzo, 2009)

Diğer projektif tekniklerde olduğu gibi cümle tamamlama testlerinde de bireyler, değerlerini, çatışmalarını, motivasyon kaynaklarını, korkularını yansıtırlar. Yönerge: Nasıl hissettiğinizi göstermek için aşağıdaki cümleleri tamamlayınız. En iyi özelliğim… Annem… Babam… En büyük korkum… … (Gregory, 2012)

Cümle tamamlama tekniği, çağrışım tekniğine benzemekle birlikte uyarıcıların uzunluğu bakımından farklıdır. Burada denekten beklenen tepki daha uzundur. Çağrışım tekniğinde olduğu gibi denekler uyarıcı kelimelerin anlamlarını değişik algılamak ve çarpıtmak gibi eğilimler gösterebilirler. Ancak deneklerden çabuk yanıt vermeleri istenirse bu durum kısmen önlenebilir (Akkoyun, 2012).

Cümle tamamlama testlerinde serbest yanıt şekli kullanılmakta, deneklere yanıtlama bakımından bir kısıtlama getirilmemektedir. Denekler testin amacını aşağı yukarı tahmin etseler bile neyin iyi, neyin kötü olacağından pek emin olamayacaklarından testin amacını anlamayabilirler. Ancak entelektüel bir denek, böyle bir testte vermek istemediği bilgileri saklayabilir ve istediği yanıtları verebilir (Akkoyun, 2012).

Bu testlerde, denekten aklına gelen ilk düşünceleri yazarak hemen bir cümle kurmasını isteyen, hıza önem veren; deneğin duygularına daha çok önem veren, kendi duygularını ifade edecek cümleler kurmasını isteyen iki yöntem kullanılmaktadır. Testlerin uyarıcı kelimeleri birinci tekil veya üçüncü tekil şahıslar olabileceği gibi bazen yüklem cümleleri de kullanılabilir. Uyarıcı cümleler yapılandırılmış veya yapılandırılmamış olabilir (Akkoyun, 2012).

Yarım bırakılmış cümlelerin tamamlanması beklenir. Beni kızdıran şey…. . Aklımda…. Kadınlar…. (Anastasi, 1961)

Cümle tamamlama testleri kişiliğin yapısından çok içeriği ile ilgili bilgiler sağlamaktadır. Kişinin duyguları, tutumları, bazı nesne ve kimselere karşı olan tepkileri ele alınmakta, ama kişiliğini belirleyen yapı ortaya konmamaktadır (Akkoyun, 2012).

Diğer projektif tekniklere göre kişilik hakkında oldukça yüzeysel bilgiler vermekle birlikte, bu testlerin diğer dillere ve kültürlere uyarlanması kolaylaşmaktadır. Bu testlerde objektif bir puanlama sistemi geliştirildiği için bu testler ayırt etme, seçme amacıyla grup testi olarak kullanılabilir. Ayrıca bu testler, projektif tekniklere getirilen en önemli eleştiriyi karşılamaktadır (Akkoyun, 2012).

Cümle tamamlama testleri ilk olarak zeka ve dil becerisini ölçmek için kullanılmıştır. Cümle tamamlama testindeki gelişimler şöyle olmuştur (Akkoyun, 2012): 1928’de Payne’ın mesleki rehberlikte kullanılmak üzere cümle tamamlama testi geliştirmesi. 1930’da Tendler’in deneklerin duygusal yönlerini belirlemeyi amaçladığı 20 maddelik test yayınlaması.

1938’de Wheeler’in bir seri sıfatların karşılaştırılmasından oluşan uyarıcı kelimeler kullanarak oluşturduğu test. 1938’de Cameron’nun normaller ve normal olmayanların düşünce süreçlerini ve dil yapılarını kıyaslamayı amaçlayan 15 maddelik test geliştirmesi.

1941’de Lorge ve Thondike’ın 70 değişkene göre değerlendirilen, hıza önem veren 240 maddelik cümle tamamlama testi. 1943’te Sanford’un, Murray’ın kişilik kuramına göre düzenlediği 30 maddelik cümle tamamlama testi. 1946’da Rodhe ve Hildreth’in Payne’nin geliştirdiği testi gözden geçirerek oluşturdukları 64 maddelik test.

II. Dünya savaşından sonra Hutt, Holzberg ve Shor’un orduda kullanılmak üzere geliştirmiş oldukları testler. 1947’de Rotter ve Willerman’ın Hutt, Holzberg ve Shor’un geliştirmiş olduğu test maddelerinden hareketle cümle tamamlama testleri geliştirmeleri. 1947’de Stein’nın 100 maddelik cümle tamamlama testi geliştirmesi.

BEIER CÜMLE TAMAMLAMA TESTI İndiana Üniversitesi profesörlerinden Delton C. Beier (1960) tarafından Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nde psikoloji öğretmeni iken geliştirilmiş, Test ve Araştırma Bürosu tarafından Türkçe kopyası çoğaltılmıştır. Test, bireylerin tavır ve duygularını yansıtır. Tamamlanmamış cümlelerden oluşan projektif bir testtir (Özgüven, 2004).

Yazar, el kitabında bunların denemelik olarak geliştirildiğini ve ülkemiz için üzerinde bazı çalışmaların yapılmasına gerek olduğunu belirtmektedir. Bu testin uygulanması ile ilgili olarak yapılan bir çalışmada, testlerin birçok maddesinin diğer cümle tamamlama testlerindeki örneklere göre daha çok yapılandırılmış olduğu için projektif değerinin azaldığı, bazı maddelerin herkesten ayrı tepki alındığı için ayırt edici olmadığı görülmüştür (Akkoyun, 2012).

Örneğin, cinsel hayatım… maddesinde tüm yanıtlar “normaldir veya iyidir” şeklinde verilmektedir. Bu nedenle bunun gibi maddeler ayıklandığında geriye 42 maddenin kaldığı görülmüştür. Bu cümle başlangıçlarında Rotter Cümle Tamamla Testi’ ndeki maddelerde aynı olduğu anlaşıldığından, Beier’ın testleri yerine Rotter’ın testleri ile ilgili çalışmaların yapılması tercih edilmiştir (Akkoyun, 2012).

Beier cümle tamamlama testlerinde, diğer cümle tamamlama testlerinin hiçbirinde olmayan çözümleme ve yorumlama için farklı bir sistem önerilmektedir. Verilen analiz kağıdında geçmişe karşı, geleceğe karşı ve genel tutumlar gibi 13 alanda hangi maddelere bakılacağı belirtilmektedir. Bu uygulayıcılara çözümlemeye başlarken kolaylık sağlamaktadır. Uygulayıcılar sadece belirtilen maddelere baktıklarında başka verileri atlayabilmektedirler (Akkoyun, 2012).

Beier’in önerdiği madde tahlili kağıdı da, bu maddelere +, - ve 0 işaretlerinden birisinin ve bunların toplamlarının belirtileceği şekilde düzenlenmiştir. El kitabında psikolojik yönden sağlıklı duygu, tutum, ilgi gibi ifade eden tepkilere (+) işaretinin; olumsuz ve sağlıklı olmayan tutum, duygular ifade eden tepkilere (-) işaretinin; uygun görülen ancak ne sağlıklı ne de bozuk bir ruh sağlığının işareti olmayan tepkilere (0) işaretinin verilmesi önerilmektedir (Akkoyun, 2012).

Akkoyun, (2012) bu testi değerlendirdiği bir çalışmasından bahsederken şu noktaları vurgulamıştır; Bir grup testi, birbirlerinden bağımsız değerlendiren puanlayıcıların işaretlemeleri arasında (+) işaretleri bakımından %82, (-) işaretleri bakımından % 69, (0) işaretlemeleri bakımından % 48 uzlaşma sağlanabildiği görülmüştür. Özellikle 0 işaretlerinde görülen düşük uzlaşmanın, bu işaret için örneklerin verilmemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Beier cümle tamamlama testlerinin güvenirlik ve geçerliği ile ilgili yapılmış çalışmalar bulunmamaktadır. Yapılan bazı araştırmalarda yalnızca durum saptama amacıyla kullanıldığı görülmektedir (Akkoyun, 2012). Seber (1977) ergenlerin sorunlarını incelemiş ve inceleme grubunda karşı cinse yönelik tutumlarda ve genel tutumlarda diğer değişkenlere göre daha çok problemin olduğu belirtilmektedir (Akt. Akkoyun, 2012).

Beier cümle tamamlama testinin puanlayıcılar arası güvenirliği (+) ifadeler için. 80, (-) ifadeler için. 70, yönsüz ifadeler için 0. 50 civarında bulunmuştur (Akkoyun, 1993; Akt. Özgüven, 2004).

MADDE SAYISI YAŞ FORM A 56 8 -18 FORM B 67 13+ (Özgüven, 2004)

DEĞERLENDIRME İLGILI TEMEL ALANLAR 1) Geçmişle ilgili tutumlar 2) Gelecekle ilgili tutumlar ve amaçlar 3)Benlik duygusu ve sahip olduğu yeteneklerle ilgili tutumlar 4) Anneyle ilgili tutumlar 5) Babayla ilgili tutumlar 6) Ev ve aile iliksileriyle ilgili tutumlar

7) Arkadaşlarla ilgili tutumlar 8) Otoriteye karsı sergilenen tutumlar 9) Korku ve endişeler 10) Suçluluk duyguları ve ahlak gelişimi 11) Okul ve isle ilgili tutumlar 12) Cinsel yasamla ilgili tutumlar 13) Çeşitli durumlarla ilgili tutumlar

KULLANIM ALANLARI Ülkemizde bu testler Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde, Hastanelerin Psikiyatri servislerinde ve ortaöğretim kurumlarında sıklıkla kullanılmaktadır (Akkoyun, 2012). Beier cümle tamamlama testleri rehberlik servislerinin psikolojik danışma işlemlerinde, kişilik ve duygusal hayat ile ilgili özellikleri belirlemede yararlanılabilecek araçlardır. Bu araçların kullanılması geliştirilmesi ve sonuçlarının yorumlanması diğer psikolojik ölçme araçlarına oranla daha karmaşık ve güç olmaktadır (Özoğlu, 1976).

BEIER CÜMLE TAMAMLAMA TESTI 1. Zaman açısından ekonomiktir. 2. Genellikle bireyin önemli bazı duyguları, tavırları, kaygıları hakkında çabuk ve oldukça doğru bir özetini verir. 3. Bireylerin kendileri ve dünyaları hakkında ortaya çıkarılamayan sorunların ifade edilmesi ya da açığa çıkarılması için fırsatlar hazırlar.

4. Çabuk değerlendirilebilir, kullanışlı ve esnek bir araştırma aracıdır. Öğrencilerin moralini izlemek, verem, sağırlık gibi çeşitli sağlık sorunları olan kimselerin tavırlarını, duygularını ve problemlerini bulmak için de kullanılır. 5. Diğer yansıtıcı testlerden farklı olarak cümle tamamlama testi güvenirlik ve geçerliğinden bir şey kaybetmeden gruplara da uygulanabilir.

6. Diğer yansıtıcı testlerle karşılaştırıldığında cümle tamamlama testinin değerlendirilmesi oldukça kolaydır. 7. Cümle tamamlama testlerine verilen cevapları “iyi” ya da “kötü”, “doğru” ya da“yanlış” cevapları yoktur. Bu bakımdan cevap veren açısından su ya da bu şekilde cevaplandırmaya karsı fazla direnme olmaz.

KAYNAKÇA Akkoyun, F. (2012). Projektif teknikler. Ankara: Nobel Yayınevi. Anastasi, A. (1961). Psychological Testing. New York: The Macmillan Company. Gregory, R. J. (2011). Psychological testing: History, principles and aplications (6. Edition). Boston: Allyn & Bacon. Kaplan, R. M. & Saccuzzo, D. P. (2009). Psychological testing: Principles and applications and issues. (6. Edition). Belmont, CA: Wadsworth.

Özgüven, E. (2004). Psikolojik testler. Ankara: PDREM Yayınları. Özoğlu, S. Ç. (1976). Psikolojik ölçme araçlarının okullarda rehberlikte kullanılması sorunu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 9(1), 243 -253.