4 Do Dr Hatice KUMCAIZ Anket Kendini anlatma

4 Doç. Dr. Hatice KUMCAĞIZ

Anket Kendini anlatma tekniklerinden birisidir. Anket, çok çeşitli alanlarda olduğu gibi pdr de de yaygın olarak kullanılmaktadır.

4 Anket; belirli bir konuda, bir çok kimsenin kişisel olarak görüşlerini, tutum ve duygularını saptama aracı ile düzenlenmiş bir soru formudur. 4 Bireyin ailesi, kişisel nitelikleri, çeşitli konulara ilişkin duygu ve düşünceleri hakkında bilgi etmek amacıyla hazırlanmış yazılı sorular grubudur

4 Bu soruların neler olacağı ve soru sayısı araştırmacının amacına bağlı olarak değişmektedir. 4 Anketler çok sayıda sorulardan oluşması ve kısa sürede çok sayıda kişiye uygulanarak bir çok konuda bilgi toplanması nedeniyle başta araştırmacılar olmak üzere hemen herkes tarafından yaygın olarak uygulanan bir tekniktir.

4 Anket sorularını hazırlamak uzmanlık işidir. 4 Anketteki sorular birey hakkında bilgi toplamaya yöneliktir. 4 Anket kullanılırken toplanan bilgilerin gizli tutulacağı, bilgileri amaç dışı başkaları ile paylaşılamayacağı açıkça belirtilmelidir. 4 Ancak bu şekilde, anketlerin dolduranlar tarafından daha ciddiyet ve samimiyetle ele alınması ve böylece doğru bilgilerin toplanması sağlanabilir.

4 Anketin en önemli avantajlarından biri kısa bir sürede, çok sayıda insandan yine çok sayıda bilgi toplamaya uygun olmasıdır. 4 Geçerlik ve güvenirliği düşük olmasına karşın, kolay ve ucuz oluşu ve çok sayıda kişiden kısa sürede bir çok konuda görüş alma olanağı sağlaması nedeniyle anket, en çok kullanılan tekniklerden birisidir.

4 PDR hizmetlerinde anket, öğrenciyi tanımada sıklıkla başvurulan bir tekniktir. Öğrencilerin sosyo-ekonomik düzeyleri, okul içi ve okul dışı etkinlikleri, geleceğe ilişkin planları, çeşitli konulara ilişkin görüş, algı ve beklentileri, kişisel nitelikleri ve ailesi ile ilgili bilgileri toplamak amacıyla anketten yararlanılabilir.

4 PDR hizmetlerinde hazır anket yerine amaca uygun olarak yeni anketlerin hazırlanması tercih edilmelidir. 4 Ankette sorulan soruların neler olması gerektiği ve soru sayısı anketi hazırlayan kişinin amacına bağlı olarak değişebilir. 4 Anketlerde çeşitli sorular kullanılmaktadır.

Ankette sorulan soruların neler olması gerektiği ve soru sayısı anketi hazırlayan kişinin amacına bağlı olarak değişebilir. Ankette çeşitli sorular kullanılmaktadır. Anketlerde kullanılan sorular, bilgi toplama amacına, yapıtlı olup olmamalarına, bir değişken olarak, ölçülmesi amaçlanan niteliklere göre dört çeşide ayrılır.

1 -Açık uçlu sorular 2 -Kapalı uçlu sorular 3 -”Diğer” seçeneğinin de yer aldığı kapalı uçlu sorular, “evet”, “hayır” veya “var”, “yok” biçiminde yanıtlanan sorular 4 -Derecelendirme soruları

1. Açık Uçlu Sorular; bir sorulur ve bireyin yazarak yanıtlaması istenir. Örn: sizce enflasyonun en önemli nedeni nedir? (Lütfen yazınız) ………. gibi

2. Kapalı Uçlu Sorular: Bir sorulur ve seçenekler verilir. Bu çeşit sorularda, cevaplar belirli seçeneklerle sınırlandırılmıştır. Bireyden verilen “seçeneklerden” kendisine en uygun gelen seçeneği bulup işaretleyerek cevaplandırması beklenir. Örn: Kaç yaşında evlendiniz? ( )17 yaş ve daha küçük ( )18 -20 ( )21 -25 ( )26 -30 ( )31 yaş ve daha büyük

3 -İçinde “Diğer” Seçeneği Bulunan Sorular : Bu sorular aslında kapalı uçlu sorulardır. Ancak sorunun niteliği gereği seçenekler tam olarak sunulmadığı için “diğer” seçeneği de konularak bireylerin seçeneksiz kalmamaları amaçlanır. Örn. Televizyonda en çok hangi programı izliyorsunuz? ( )Haberler ( )Eğlence ( )Spor ( )Belgesel ( )Diğer (Lütfen yazınız)………….

Anketlerde bazı sorular da “evet” veya “hayır” diye yanıtlanması gereken sorular biçimindedir. Bu çeşit sorularda orta yanıt olmaz. Örn: Herhangi bir derneğe veya kulübe üye misiniz? ( ) Evet ( ) Hayır

4 4 -Derecelendirmeli Sorular : Bu tür sorularda, soru ve seçenekler kapalı uçlu soru türüne benzer, ikisi arasındaki fark, derecelendirme türü sorularda, ölçülen nitelik ya da değişkenin azlık ve çokluğuna göre, soruya verilen seçeneklerin, dereceli olarak, azdan çoğa, ya da çoktan aza doğru sıralama olmasıdır.

4 Örn : Öğretmenlerinizin size davranışlarından ne derece memnunsunuz? ( ) 1. Oldukça memnunum ( ) 2. Kısmen memnunum ( ) 3. Memnun değilim 4 Örn: Tv programlarını nasıl buluyorsunuz? 4 ( ) 1. Çok iyi 4 ( ) 2. İyi 4 ( ) 3. Orta 4 ( ) 4. Kötü 4 ( ) 5. Çok kötü

Amacına uygun, kullanışlı ve güvenilir bir anket için, 4 Bu konuda bilgili ve tecrübeli olmak, 4 Çeşitli kaynaklardan yararlanmak, 4 Uzman görüşüne başvurmak, 4 Ankette amaca uygun sorular bulundurmak, 4 Anketi yanıtlayan birey, her soruda kendisine uygun seçenek bulabilmeli,

Okullarda anket geliştirilirken; 4 1 -Anketin ne amaçla kullanılacağı, 4 2 -Hangi düzeyde, hangi sınıflarda ve ne zaman anketin uygulanacağı, 4 3 -Anketi kimlerin uygulayacağı, 4 4 -Ankette toplanan bilgilerin kimlerin özetleyip analiz edeceği açıkça belirlenmelidir.

Anketlerde Sorularında Dikkat edilecek Hususlar 1 -Anketlerde her şeyden önce , cevaplama güvenliğini ve katılma oranını yüksek tutmak için net ve yeterli bir açıklamaya gerek vardır. 2 -Anketin kapsadığı alan yada konu mutlaka sınırlı tutulmalıdır. Elde hazır bulunan bilgiler tekrar sorularak yada gereksiz sorulara yer vererek anketin hacmi genişletilmemelidir.

3 - Ankette çok özel ve kişisel sorulardan kaçınmalıdır. 4 -Anket soruları mesajı kişiye iletecek biçimde açık seçik ve anlaşılır olmalıdır. 5 -Ankette bireyi yönlendirici ya da ön yargılara dayalı sorular sorulmamalıdır. 6 -Anketteki soru türleri, anket uygulanacak grubun niteliklerine uygun olmalıdır. 7 -Anketteki soru sayısı uygulanacak grubun eğitim ve kavrayış düzeyine göre ayarlanmalıdır.

8 -Dosyalarda hazır bulunan ve bilinen bilgiler ankette yer almamalı, sorular yeni bilgiler elde etmeye yönelik olmalıdır. 9 -Ankette yer alan toplam soru, anketi alan bireylerin fazla zamanını almayacak ancak kapsam geçerliliğini zedelemeyecek sayıda olmalıdır.

10 -Anketteki sorular kapalı uçlu olmalı, olabildiğince açık uçlu sorulardan kaçınılmalı, açık uçlu sorular bir ikiyi geçmemelidir.

11 -Anket uygulamadan önce bir “deneme formu” hazırlanıp “pilot” çalışma yapıldıktan sonra anket sorularında gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. 12 -Hazırlanacak anketlerde öncelikle baş kısmında soruların nasıl yanıtlanacağı, anketin amacı belirtilmelidir

13 -Ankette soruların yeri ve sırası uygun şekilde saptanmalıdır 14 -Anketin genel görünüşü, baskısı, soru düzeni sıkıntı yaratmayacak şekilde olmalıdır.

Anketin Uygulanması; 1. Gruplara uygulanabilir. 2. Bireylerle görüşülerek uygulanabilir. 3. Posta ile yollanarak uygulanabilir. 4. Telefon görüşmesi yaparak uygulanabilir.

4 En sağlıklı ve ekonomik yollardan biri, anketin uygulayıcılar tarafından ve gerekirse anketörler yardımıyla gruba uygulanmasıdır. 4 Bu yolla uygulama koşulları sağlanarak, grubun soruları olursa yanıtlanarak, grup güdülenerek, doğru bilgilere ulaşılabilir. 4 Anketler, gruba uygulanırken, bireyler birbirlerinin verdiği cevaplardan etkilenmeyecek bir oturma düzeninde uygulanmalıdır.

Anket bireysel görüşme yolu ile uygulanabilir. Bu yol topluca bireylere ulaşılmadığı durumlarda ve daha çok okuma yazma sorunu olanlar için kullanılmaktadır. Bu yolla araştırma yapanlar, bilgi toplamak için çok sayıda anketör kullanmaktadır.

Bireysel görüşme yolu ile anket uygulama şekli ekonomik olmayan ve oldukça zaman alıcı bir yoldur.

4 Posta yolu ile anket uygulamada, anket gönderilirken posta pulu ve zarf da gönderilmektedir. Güvenilir bir yöntem değildir. 4 Bilgisayar aracılığıyla da anket yapılmaktadır. Ancak bilgisayarı olanlar anketi cevaplandırdıkları için genellenememektedir. 4 Değerlendirme : Bilgisayar aracılığıyla yapılmaktadır.

l Arzu (İstek ) Listesi l Daha çok okul öncesi eğitim düzeyinde ve ilköğretimde kullanılan arzu listeleri aracılığıyla çocuk, doyurulmamış gereksinimlerini, arzularını, gerginlik, sıkıntı ve sorunlarını, ifade edemediği duygularını, güdü ve umutlarını ifade etme olanağı bulmaktadır. l Uzmanlar ve öğretmenler de bu yolla çocuğu çeşitli yönlerden tanıma fırsatı yakalayabilmektedir.

l İstek listesi aynı zamanda tamamlanmamış cümlelerden de oluşturulabilmektedir. l İstek Listesi, ister soru cümleleriyle, ister tamamlanmamış cümlelerden oluşmuş olsun öğrencinin kendi istekleri doğrultusunda cevaplandırılması beklenir. l Onun için liste bir güven ortamı hazırlandıktan sonra öğrencilere doldurtulmalıdır.

l Arzu listeleri çerçevesinde çocuklara sorulacak sorulardan bir kaçı söyle sıralanabilir: 1 -Bir dilek perisi çıkıp sizi üç dileğinizi sorsa ona ne yanıt verirdiniz? , l 2 -Bir uçan halıya binseydiniz nasıl bir yere gitmek isterdiniz? l 3 -Bir sihirli güce sahip olsaydınız dış görünüşünüzde ne gibi değişiklikler yapmak isterdiniz? l 4 -Tekrar dünyaya gelseydiniz nasıl bir kişi olmak isterdiniz? l

l Sorulara verdikleri yanıtlar aracılığı ile çocuğun doyurulmamış gereksinimleri, arzuları, gerginlik, sıkıntı ve sorunları, ifade edemediği duyguları, güdü ve umutları, özlem ve sıkıntıları, kişilik yapısı, sosyal destek sistemi ve içinde yaşadığı koşul ve olanaklar ile algıları hakkında bilgi toplanabilir. l l Bu teknik aracılığıyla çocuk kendini bazı yönlerden daha iyi tanıyabilir, bir iç görü kazanabilir.

Zaman Cetveli 4 Öğrencinin günlük zamanını nasıl değerlendirdiğini, hangi aktivitelere ne kadar zaman harcadığını ve buna ilişkin duygu ve düşüncelerini öğrenmektir. 4 Zamanı iyi kullanma konusunda öğrencinin kendisini disipline edebilmesine yardımcı olabilir. 4 Zaman cetveli, en basit şekli ile günün saatlerini gösteren bir sayfaya, öğrencinin sabahtan akşam yatıncaya kadar yaptığı faaliyetleri, çeşidi ve süresi ile kaydetmesidir.