Univerzitet u Istonom Sarajevu Medicinski fakultet Foa Lichen

Univerzitet u Istočnom Sarajevu Medicinski fakultet Foča Lichen planus Davor Rikić Foča 2010. Gorica Rogan

Lichen planus je hronična recidivantna dermatoza, koja se karakteriše epidermo -dermalnim, ravnim papulama ružičaste ili ljubičaste boje.

Relativno česta upalna bolest kože i sluzokoža. Javlja se kod oko 1 -2% stanovništva. Ime vodi porijeklo od dvije riječi: • Lichen = lišaj • Planus = ravan

Etiopatogeneza • Uzrok je najčešće nepoznat, mada provocirajući faktori mogu biti neki lijekovi, virusne infekcije i emocionalni stres. • Lihen planus (LP) nije zarazna bolest. • Bolest nije nasledna, nema nikakve veze sa ishranom i nije karcinom.

Etiopatogeneza • U osnovi oboljenja je imunološka reakcija celularnog tipa, pri čemu nastaje imunološko oštećenje na ćelijama bazalnog sloja epiderma. • Smrt keratinocita nastaje procesom apoptoze pri čemu ove ćelije bivaju odstranjene transepidermalno.

Klinička slika • Klinička slika je karakteristična. • Pojavljuju se male lichenske papule, veličine zrna prosa, najpre okruglog a potom karakterističnog poligonalnog oblika. • Površina im je ravna i sjajna sa prisutnim belim prugama (fenomen mrežice, Wickhmannove strie).

Klinička slika • Papule ne konfluiraju već se grupišu u plaže dajući izgled mozaika. • Svrab je najčešće intenzivan. Nastale promjene su obično linearno rasporedjene (češanje, ogrebotina) i ova pojava se naziva izomorfni fenomen-KOEBNER. • Predilekciona mesta su fleksorne (pregibne) strane ručja, podlaktice, lumbosakralna regija, predeo pojasa, ali promene mogu da budu i generalizovane po koži čitavog tela izuzev lica.

Klinička slika Lezije mogu biti ograničene na predilekciona mjesta, ali se proces može generalizovati i u najtežim slučajevima i dati sliku eritrodermije.

Predilekciona mjesta za lichen planus: • • • Koža Usta Genitalije Nokti i Skalp

Lihen planus na koži LP kože karakteriše se crveno-purpurnim, zaravnjenim papulama koje mogu jako da svrbe. Neke mogu imati beli čipkasti izgled tzv. Wickhamove strije. Mogu se javiti bilo gde na telu, ali se najčešće viđaju na unutrašnjim stranama ručnih i skočnih zglobova. Javlja se i na donjem delu leđa, vratu, genitalijama i retko na poglavini i noktima

Lihen planus na koži • Mehurovi se retko javljaju osim u posebnim slučajevima koje onda zovemo bulozni lihen planus. • Najčešće nestaje unutar dvije godine, a posle povlačenja zaostaje smeđe prebojena koža. • Kod oko 20% slučajeva bolest se može ponovo javiti.

Lihen planus usta • LP usta se javlja na sluzokoži obraza, ali može i na jeziku, usnama i desnima. • Obično počinje mrljom na kojoj su fine bele linije i tačke što u početku ne pravi probleme. • Teži oblici dovode do bolova uz pojavu ranica i rana u ustima.

Lichen planus genitalija Lichen planus na genitalijama se ređe javlja kod muškaraca nego kod žena. Najčešće je bez tegoba. Kada se manifestuje, javlja se osecaj bola, pečenja, crvenila, koji se mogu intenzivirati pri seksualnom odnosu.

Lichen planus noktiju je rijetka manifestacija LP. Obično su zahvaćeni samo neki nokti šaka ili stopala, mada mogu biti i svi. Promene na noktima mogu da se jave samostalno ili u sklopu LP negde drugde na telu. Promene su u rasponu od cepanja nokatne ploče, uzdužnih brazdi do gubitka nokatne ploče.

Lichen planus na skalpu Na skalpu – Lichen planus se javlja u vidu crvenila, iritacije do trajnog gubitka kose (lichen planopilaris).

Dijagnoza • Postavlja se na osnovu anamneze, kliničke slike, histopataloškog nalaza.

Liječenje Ne postoji lek koji dovodi do izlečenja LP, ali terapija je efikasna u oslobađanju od svraba i povlačenja ospe. Najčešće se koriste topijski kortikosteroidi u vidu kremova i masti ili neki drugi antiupalni lekovi i antihistaminici (lekovi protiv alergije) uzeti oralno. Fototerapija Teži slučajevi lihena mogu biti liječeni davanjem ciklosporina.

Prognoza Lihen planus je benigno oboljenje, ali može da perzistira mjesecima ili godinama i može da se povrati!!!

Hvala na pažnji!!!