RENME YAKLAIMLARI PROF DR RECA DOAN renme Yaklamlar

ÖĞRENME YAKLAŞIMLARI PROF. DR. RECAİ DOĞAN

Öğrenme Yaklaşımları Yapılandırmacılık İşbirlikli Öğrenme Proje Tabanlı Öğrenme Probleme Dayalı Öğrenme Aktif Öğrenme Yaşam Boyu Öğrenme

Yapılandırmacılık En önemli özelliği öğrenenin bilgiyi yapılandırmasına, oluşturmasına, üretmesine, yorumlamasına ve geliştirmesine fırsat vermesidir. Yapılandırmacılık çevre ile insan beyni arasında güçlü bir bağ kurmadır. Bilgiyi algılamak, bilgiyi yapılandırmak değildir. Öğrenen yeni bilgi ile karşılaştığında, dünyayı tanımlamak ve açıklamak için önceden oluşturduğu kurallarını kullanır ve algıladığı bilgiyi açıklamak için yeni kurallar oluşturur. Piaget, J. Dewey, Vygotsky, Bruner ve Gestalt’ın katkılarıyla geliştirilmiştir.

Yapılandırmacılık, bir öğretim kuramı değil, daha çok bir felsefedir; dünyayı görme ve algılama şeklidir; bilgi ve öğrenmenin doğasıyla ilgili bir yaklaşımdır.

Yapılandırmacı Öğrenme Kuramları Bilişsel Yapılandırmacılık: J. Piaget Sosyo-Kültürel Yapılandırmacılık : L. S. Vygotsky Radikal Yapılandırmacılık : E. Von Glasersfeld

Yapılandırmacı Yaklaşım Hedefler Eğitimin hedefi; bilgiyi nasıl ve nerede kullanacağını bilen, kendi öğrenme yöntemlerini tanıyıp etkili bir biçimde kullanan ve yeni bilgiler üretmede önceki bilgilerinden yararlanan bir insan modeli yaratmadır. Öğrenme, aktarılan belirli bir bilgi kümesini almayı değil, öğrenenlerin etkili düşünme, usa vurma, sorun çözme ve öğrenme becerileri kazanmasını içerir.

Öğrenme Yaşantıları Öğrenenler demokratik bir sınıf ortamında günlük yaşam problemlerinin karmaşıklığını çözerek yaşam boyu kullanacakları bilgilerini oluştururlar. Sınıf ortamı, öğrenenleri öğrenmeye motive etmek ve öğrenenlerin konuya ilgisini çekmek için öğrenmeye uygun olarak düzenlenir. Bu düzenlemenin nasıl olacağına öğretmen ve öğrenenler birlikte karar verirler. Eğitim ortamı bilgilerin aktarıldığı bir yer değildir. Öğrenmenin öğrencinin entelektüel etkinlikleriyle sağlandığı, sorgulamaların ve araştırmaların yapıldığı, düşünme, uslamlama, sorun çözme ve öğrenme becerilerinin geliştirildiği bir yerdir.

Değerlendirme Yapılandırmacı öğrenmede hedeflerin ve öğrenme yaşantılarının belirlenmesinde olduğu gibi, sınama durumlarında da öğretmen-öğrenci işbirliği esastır. Bu yaklaşımda sınama durumlarının işlevi, öğrenene yardımcı olmaktır. Değerlendirme yapılsa da öğrenme devam eder. Bu anlayışta değerlendirme öğretimden bağımsız değil, öğretimin bir parçası niteliğindedir. Geleneksel ölçme araçları yerine, önceki öğrenmelerin yeni durumlara uygulanması değerlendirilir.

Öğretmen Özellikleri Bilgiyi aktaran değil, uygun öğrenme yaşantılarını sağlayan ve öğrenenlerle birlikte öğrenen olmalıdır. Yansıtıcı düşünür. Öğrenenlerin hem birbirleri ile hem de kendisi iletişim kurmaları için cesaretlendirir. Öğrenene soru sorar ama neyi yada nasıl düşüneceğini söylemez. Öğretmen otorite değil, sınıf içinde gözlemcidir.

Öğrenci Özellikleri Birey öğrenme sürecinde seçici, yapıcı ve etkindir. Öğretmenin kontrolü bireydedir. Öğrenen kendi kararlarını kendi alır. İş birliğine açıktır. Metabilişsel düşünür. Öğrenenler bilgiyi araştırıp keşfederek, yaratarak, yorumlayarak ve çevre ile etkileşim kurarak yapılandırır. Böylece içerik ve süreci aynı zamanda öğrenirler.

Yapılandırmacı yaklaşımda eğitim ortamı bilgilerin aktarıldığı bir yer değildir. Öğrenmenin öğrencinin entelektüel etkinlikleriyle sağlandığı, sorgulamaların ve araştırmaların yapıldığı, düşünme, uslamlama, sorun çözme ve öğrenme becerilerinin geliştirildiği bir yerdir. Eğitim ortamları, bireylerin öğrenme ortamıyla daha fazla etkileşimde bulunmalarına, dolayısıyla zengin öğrenme yaşantıları geçirmelerine olanak sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Yapılandırmacı Sınıf Ortamı

Yapılandırmacı Bilgi Kaynakları Birey bir önceki öğrenme sürecinde edindiği deneyimi, yeni öğrenmeleri için kullanır. Yapılandırmacı görüşte öğrencilerin daha çok birincil kaynaktan öğrenmeleri desteklenmektedir. Birincil bilgi kaynakları öğrencilerin birebir gözleyerek ya da doğrudan deneyimler yaşayarak edindikleri bilgi kaynaklarıdır. Birincil kaynaklardan bilgi edinmeleri sırasında üst düzeyde katılım ve zihinsel çaba gerekir. İkincil bilgi kaynakları ise başka kişiler tarafından oluşturulmuş bilgilerdir.

5 E Modeli Yapılandırmacı Yaklaşıma göre dersin işlenmesi sürecini ifade eder. 5 E modelinin aşamaları aşağıdaki gibidir: Girme (Engage) Keşfetme (Explore) Açıklama (Explain) Derinleştirme (Elaborate) Değerlendirme (Evaluate)

5 E ve 7 E Modelleri Arasındaki Farklar

İş birliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin küçük gruplar oluşturarak bir problemi çözmek ya da bir görevi yerine getirmek üzere ortak amaç uğruna birlikte çalışma yoluyla bir konuyu öğrenme yaklaşımıdır. Gruplar ilgi, ihtiyaç, ön öğrenmeler ve başarı düzeyi farklı öğrencilerden oluşturulmalıdır. J. Dewey ve Vygotsky tarafından geliştirilmiştir. Bu öğrenme sürecinde bireylerin değil grubun ortak bir amacı vardır. Önemli olan üyelerin hep birlikte çalışarak bu amacı gerçekleştirmesidir. Gruplar heterojen olup 2, 4 ve 6 kişiden oluşur.

Temel Öğeler Olumlu Dayanışma/Bağlılık Sosyal/Toplumsal Beceriler Sürecin Değerlendirilmesi Bireysel Sorumluluk Grup Ödülü (Ortak Ödül) Eşit Başarı Paylaşılmış Liderlik Bireysel ve Grup Değerlendirme 17

İşbirliğine Dayalı Öğrenme Teknikleri Takım Oyun Turnuvaları Tekniği İşbirliğine Dayalı Bireyselleştirilmiş Okuma ve Kompozisyon Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği Karşılıklı Sorgulama Ayrılıp Birleşme Tekniği (Jigsaw) Takım Destekli Bireyselleştirme Küçük Grupla Öğrenme Tekniği Grup Araştırması Yöntemi 18

Avantajları Bilişsel öğrenmelerin yanında sosyalleşme, dayanışma, görev paylaşımı, takım ruhu, ait olma, sorumluluk alma gibi duyuşsal alan öğrenmeleri üst düzeyde gerçekleştirir. Öğrencilerin ilgi, dikkat ve güdülenmişlik düzeylerinin arttırır. Akademik öz güveni ve Empatik düşünme becerisini geliştirir. Derse etkin katılımı artırarak disiplin sorunlarını azaltır. Öğretimi bireyselleştirerek her bir öğrencinin öğrenmesini sağlar.

Sınırlılıkları Geleneksel grup çalışması veya küme çalışması olarak algılanması sürecin niteliğini düşürür. Bireysel süreçlerle daha iyi öğrenen öğrenciler için uygun olmayabilir. Gruplar heterojen oluşturulamaz ise işbirlikli öğrenmeden söz edilemez. Başarılı öğrencilerin öğretmen gibi görülmesi niteliği düşürür. Çalışmaların değerlendirilmesi zor olabilir. Bazı öğrenciler işleri arkadaşlarının üzerine bırakabilir.

İş Birlikli Öğrenme Grupları Geleneksel Öğrenme Grupları Bireysel sorumluluk vardır. Bireysel sorumluluk yoktur. Heterojen grup yapısı görülür. Homojen grup yapısı hakimdir. Başarı veya başarısızlık gruba aittir. Başarı veya başarısızlık bireye ait değildir. Paylaşılmış liderlik vardır. Görevlendirilmiş tek lider vardır. Değerlendirme ürün ve sürece yöneliktir. Sadece ürüne yönelik değerlendirme söz konusudur. Sosyal becerilerin gelişimi hedeflenir. Sosyal becerilerin öncelikli değildir. Öğretmen öğrencilerin öğrenmesine rehberlik eder. Öğretmen bilgi aktaran ve süreci yönetendir.