REK 181 ANATOM FZYOLOJ KONU 3 DER VE

REK 181 ANATOMİ & FİZYOLOJİ KONU 3 DERİ VE YARDIMCI ORGANLARI ŞÜKRAN NAZAN KOŞAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Rekreasyon Bölümü Egzersizde Beslenme ve Metabolizma Anabilim Dalı

DERİ VE YARDIMCI ORGANLARI v Deri, kıllar, tırnaklar, ter ve yağ bezleri ve duyu reseptörlerinden oluşur. v Vücudu dış etkenlere karşı koruyarak ve vücut sıcaklığını düzenlemeye yardım ederek homeostazı korur. v Duyu algılamasını sağlar v Derideki renk değişiklikleri veya lekeler sistemik hastalıklar veya doğrudan deri hastalıkları hakkında fikir verir v Dermatoloji: Deri hastalıklarının teşhis ve tedavisiyle ilgilenen tıp uzmanlığıdır. 4

FONKSİYONLARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Vücut sıcaklığını düzenler Vücuttan difüzyon yoluyla su kaybını engeller Kan depolar Vücudu dış etkenlerden korur, koruyucu örtü oluşturur Bağışıklık sistemiyle ilgili hücreleri barındırır Deriyle ilgili duyuları algılamamızı sağlar Madde emilimini ve atımını sağlar Madde sentezler (örneğin; D vitamini) 5

DERİ Vücudumuzun en büyük organı Yüzey alanı: 1. 5 -2. 5 metre kare Ağırlığı: 4. 5 -5 kg Toplam vücut ağırlığının %7’sini oluşturur Su geçirmez Esnek Yıkanabilir Yumuşak ancak dayanıklı 6

DERİNİN KATMANLARI

DERİNİN KATMANLARI 1. 2. 3. Epidermis Dermis • Epidermisin altında bulunur • Fibröz konnektif dokudan oluşur • Dayanıklıdır • Kan akımı zengindir Subkutaneal katman/Hipodermis • Dermisin altında yer alır • Deri altı yağ dokusu ve konnektif dokudan oluşur • Deriyi alttaki dokulara bağlar 8

EPİDERMİS VE KATMANLARI • • • Keratinize olmuş epitel hücrelerden oluşur Kan akımı yoktur Avuç içi ve ayak tabanında daha kalındır (0. 8 -1. 4 mm) 9

EPİDERMİSTE BULUNAN BAŞLICA 4 HÜCRE TİPİ 10

EPİDERMİSTE BULUNAN BAŞLICA 4 HÜCRE TİPİ 11

EPİDERMİSTE BULUNAN BAŞLICA 4 HÜCRE TİPİ 1. KERATİN HÜCRELERİ: Epidermal hücrelerin %90’ını oluşturur Epidermisin en alt tabakasında üretilir, yeni hücreler üretildikçe üst tabakalara doğru ilerler ve canlılığını yitirir. Her gün milyonlarcası deriden atılır Fibröz bir protein olan keratini üretir Keratin, deri ve altındaki dokuları yırtılma, mikroplar, sıcaklık ve kimyasallara karşı korur Ayrıca, su geçirmez bir tabaka oluşturan granülleri salgılar. Bu granüller vücuda su giriş-çıkışını azaltır ve yabancı maddelerin girişini engeller 12

EPİDERMİSTE BULUNAN BAŞLICA 4 HÜCRE TİPİ 2. MELANOSİT HÜCRELERİ: • Epidermal hücrelerinin %8’ini oluşturur • Melanin pigmentini sentezler • Melanin; • Sarı-kırmızı veya kahverengi-siyah pigmenttir • Deriye rengini verir • Melanosit hücreleri, melanini keratin hücrelerine transfer eder, böylece deriyi ultraviyole ışınlarından korur • Ancak, kendileri UV ışınlarına karşı çok duyarlıdır 13

EPİDERMİSTE BULUNAN BAŞLICA 4 HÜCRE TİPİ 3. LANGERHANS HÜCRELERİ: • Epidermal hücrelerin %1 -4’ünü oluşturur • Kırmızı kemik iliğinde üretilir ve deriye transfer edilir • İntraepidermal makrofaj hücreleri olarak da bilinirler • Deriye giren mikroplara karşı immün yanıtı başlatırlar • Langerhans hücreleri UV ışınlarına karşı çok duyarlıdır 14

EPİDERMİSTE BULUNAN BAŞLICA 4 HÜCRE TİPİ 4. MERKEL HÜCRELERİ: • En az bulunan epidermal hücrelerdir • Sivrileşmiş görünüme sahiptir • Epidermisin en alt tabakasında bulunur ve böylece dermisteki sinir hücreleriyle bağlantı yapar • Dokunma duyusu için duyu reseptörü görevi yapar 15

EPİDERMİS: DERİNİN RENGİ Kalıtsal ve çevresel faktörler deri rengini belirler • Genetik Faktörler • Çevresel Faktörler • Fizyolojik Faktörler 16

EPİDERMİS: DERİNİN RENGİ Kalıtsal ve çevresel faktörler deri rengini belirler • Genetik Faktörler • Melanin miktarı • Melanin granüllerinin büyüklüğü • Albinolarda melanin bulunmaz • Çevresel Faktörler • Güneş ışığı • UV lambalarından gelen UV ışınları • X-ışınları • Fizyolojik • • Faktörler Dermis hücrelerinin dilatasyonu veya konstriksiyonu Karoten birikimi Siyanoz Sarılık 17

EPİDERMİS: DERİNİN RENGİ Deriye rengini veren 3 pigment vardır: Melanin Karoten Hemoglobin 18

DERMİS VE KATMANLARI 21

DERMİS VE KATMANLARI 22

SUBKUTANEAL KATMAN/HİPODERMİS 23

DERİNİN YARDIMCI ORGANLARI Dermis kökenli olan derinin yardımcı organları şunlardır: Kıllar Tırnaklar Ter bezleri Yağ bezleri 25

DERİNİN YARDIMCI ORGANLARI KILLAR 26

DERİNİN YARDIMCI ORGANLARI TIRNAKLAR Tırnağın başlıca bölümleri; Tırnak gövdesi Serbest tırnak ucu Tırnak kökü kkk Lunula Eponişyum Tırnak matriksi 28

DERİNİN YARDIMCI ORGANLARI TER BEZLERİ Deride 2 tip ter bezi bulunur: Ekrin ter bezleri Çevresel ısı artışı ve egzersiz koşullarında aktif Doğrudan kanalıyla deriye açılır Apokrin tez bezleri Duygusal stres Doğrudan deriye açılmaz Kanalı kıl folikülüne açılır 30

DERİNİN YARDIMCI ORGANLARI YAĞ BEZLERİ Yağ bezleri kıl folliküleri ile birlikte bulunurlar. Bu bezlerin boşaltım kanalları kıl foliküllerine açılır. Salgılarına sebum ismi verilir. 34

VÜCUT SICAKLIĞININ DÜŞÜRÜLMESİ 36

VÜCUT SICAKLIĞININ YÜKSELTİLMESİ 37