Metodologija za ispitivanje komunalnog otpada Hristina Stevanovi arapina

Metodologija za ispitivanje komunalnog otpada Hristina Stevanović Čarapina SEPA Beograd januar 2007

Sadržaj Osnovne informacije Zahtevi za izgradnju i izveštavanje Potreba za standardizacijom u oblasti upravljanja otpadom Izrada uputstva za opštine

Opšta definicija Otpad prouzrokuje neprihvatljiv uticaj na : n Zdravlje ljudi n Na životnu sredinu

Osnovne informacije Identiifkacija : • generatora • količina i sastava otpada • tipova • Postojećih metoda tretmana

Podaci o otpadu Utvrđivanje količina i sastava : n n za određivanje sistema za upravljanje Za definisanje postrojenja za tretman za utvrđivanje stanja životne sredine Za izveštavanje prema međunarodnim organizacijama

Ispitivanje otpada ? ? ? Razumevanje osobina i karakteristika tokova otpada Poboljšavanje rada opštine-grada Uvođenjem i edukacija u cilju minimizacije uspostavljanja reciklaže Podaci /informacije su od interesa za zajednicu koja gradi postrojenja za tretman i preradu otpada

Količina komunalnog otpada poreklo broj stanovnika Način stanovanja način sakupljanja Mogućnost in situ izdvajanja sekundarnih sirovina godišnje doba ekonomski razvoj

Nivo i razvoj analiza otpada Prostorna dimenzija Internacionalni nivo- za izveštavanje prema međunarodnim organizacijama i prema EU zakonima Nacionalni i regionalni nivo- za strateško upravljanje otpadima Lokalni – za formulaciju lokalnih planova, kao i izradu planova za reciklažu, sakupljanje, opcije tretmana Preciznost i tačnost podataka Snimak bez statističkog praćenja, za brzu ocenu sastava otpada u gradu- vrlo jeftina i najmanje tačna Studija sastava otpada sa statistički validnim rezultatima Studija sastava sa statistički validnim rezultatima, uz identiifkaciju generatora otpada i njihovom prostornom distribucijom- dugotrajna i skupa

Uzorak je najmanja jedinica : Koja se može separatno izvaditi iz matične količine Koja može biti separatno sortirana Za koju se mogu uraditi posebni rezultati Za prethodno definisanu zapreminu otpada na pr. 1 m 3 Za prethodno definisanu masu napr. 100 kg

Morfološki sastav čvrstih otpadaka maseni udeo pojedinih vrsta otpadaka u karakterističnom uzorku otpada. Na morfološki sastav utiče: n n broj stanovnika i stepen razvoja naselja, godišnje doba, klima i geografski položaj

Metodologija Definisanje n Načina uzorkovanja zavisno od: w w w n n n broja stanovnika Veličine naselja Strukture naselja Izrada plana uzorkovanje Izrada protokola za zaštitu zdravlja Definisanje vrste otpada koji će se ispitivati w

Standard za ispitivanje Predlažu tri načina (nivoa uzorkovanja) komponenti otpada: n n n analiza otpada direktno iz domaćinstava, analiza otpada iz kontejnera u okviru naselja ili kombinacija obe metode

Šta se sve određuje Fizičke kararkteristike Hemijske karakteristike Mikrobiološke karakteristike

Karakteristike uzorkovanja • Sortiranje materijala i kategorija • Trening ispitivača • Određivanje načina sakupljanja materijala • Višednevno kontinualno merenje • Tokom više godina • Najmanje višednevno u svakom godišnjem dobu

Sortiranje materijala 10 Kategorija Crni metali Aluminum PET plastične boce HDPE plastika • Staklo • Organski otpad • Papir • Ostali otpad

Slike iz procesa uzorkovanja

Kvalitativna analiza otpada se bazira na utvrđivanju morfološkog sastava otpada , a prema zahtevima I u saglasnosti sa kategorizacijom prema Katalogu otpada. Šema organizacije - veličine sa koje se otpad sakuplja u opštini. - šema uzorkovanja se bazira na koncepciji uzorkovanja n n za opštine ispod 30. 000 stanovnika Za opština iznad 30. 000 stanovnika Uvažavajući različitosti rasporeda stanovanja u opštinama, pri uzorkovanju se mora voditi računa da se uključe specifičnosti otpada koji nastaje u centralnim zonama grada, obodnim zonama grada kao i u seoskim područjima.

kvalitativna procena otpada Opština (grad) Nivo uzorkovanja Kontejneri Broj stanovnika <30 000 > 30 000 min 1 sektor min 2 sektora min 3 sub sektora (min 3 sub sektora) min 3 sub sektora (min 6 sub sektora) min 3000 l po sektoru min 1 sektor min 3 sub sektora (min 3 sub sektora) min 3000 l po sektoru min 1 selo po opštini min 1 sektor min 3 sub sektora (min 3 sub sektora) min 3000 l po sektoru Zona Centralna zona opštine Periferija Selo Komercijalna zona

ANALIZA OTPADA Dat um Sist em Grad Kragujevac Analiza Oblast Struktura Sistem Iznos xxxxxxx 1 Mešani otpad, jedna prodavnica, 20% domaćinstava… 1. 100 Litar Rezultati: kg Lit ar % Biorazgradivi otpad - - Papir - - Karton - - Fe-Metal - - Ne Fe-Metal - - Plastika/Komp - - PET - - Folija - - Tekstil - - Neklasifikovani zapaljivi otpad - - Neklasifikovani nezapaljivi otpad - - Staklo Metal Kompozitni otpad . Plastika Poseban kućni otpad Sitne komponente Rezultati: - 0 24. 06. 20 06 1, 1 m³ Specifična gustina kg/m³

Kvantitativna analiza otpada Opština (grad) Nivo uzorkovanja Kese za otpad Broj stanovnika <30 000 > 30 000 Frekventnost 21 dan min 1 sektor min 2 sektor min 3 sub sektora (min 3 sub sektora) min 3 sub sektora (min 6 sub sektora) min 20 domaćinstava po sub-sektoru min 60 domaćinstava ukupno min 120 domaćinstava ukupno min 1 sektor min 3 sub sektora (min 3 sub sektora) min 60 domaćinstava ukupno min 20 domaćinstava po sub sektoru min 60 domaćinstava ukupno min 1 selo po opštini min 1 sektor min 3 sub sektora (min 3 sub sektora) min 2 sub sektora (min 2 sub sektora) min 20 domaćinstava po sub sektoru min 60 domaćinstava ukupno min 40 domaćinstava ukupno Sektor Centralna zona opštine Periferija Selo

Selo Raca ZON A Ss V I I X 25 Jun 06 Prvi dan Posled nji dan 16 July 06 X X I I I X I V X V II XV III X XX Dan 10 Dan 11 Dan 12 Dan 13 Dan 14 Dan 15 Dan 16 Dan 17 Dan 18 Dan 19 Dan 20 Dan 21 Domaćinstvo[HH ] I III I V V Dan 1 Dan 2 Dan 3 Dan 4 Dan 5 Dan 6 Dan 7 Dan 8 Dan 9 PE/HH

Šta na kraju snimanje podataka Zapisivanje podataka

Kragujevac Primarna analiza- direktno date kese, 22 o dom. n Centar Kragujevca, Periferni delovi, Sela Sekundarna analiza- iz kontejnera n Centar Kragujevca, komercijalna i industrijska zona , Periferni delovi, Sela, 230 domaćinstava , 21 dan ispitivanje

Winter Average 0% 1% 2% 1%0% 3% 6% 3% 4% 0% 7% 4% 69%

Predlog Izrada instrukcija i uputstava za sve indikatore otpada , shodno zahtevima EEA Uvođenje standardizacije i metodologije za analize otpada u nacionalnoj standardizaciji Postavljanje minimalnih standarda sa kojima se analize moraju raditi, imajući u vidu postavke ponovljivosti i to naročito: za određen tip otpada, jedinica za uzorkovanje, klasifikacije za sortiranje, statističkih standarda Uvođenje uslova akreditacije laboratorija Postavljanje odgovarajućih kriterijuma za selekciju iznad i ispod tih minimalnih standarda , u cilju omogućavanja krajnjem korisniku da izabere odgovarajući metod zavisno od specifičnih zahteva.

Kako ? Tehnička Radna Grupa Problemi otpada u selu Problemi otpada u gradu Izmena Informacija Metodologija uzorkovanja Izmena informacija

Hvala na pažnji !