MATANDANG PANITIKAN ITO AY MGA AWIT NG MGA

  • Slides: 55
Download presentation
MATANDANG PANITIKAN

MATANDANG PANITIKAN

ITO AY MGA AWIT NG MGA PILIPINONG NINUNO AT HANGGANG NGAYON AY KINAKANTA O

ITO AY MGA AWIT NG MGA PILIPINONG NINUNO AT HANGGANG NGAYON AY KINAKANTA O INAAWIT PA RIN

 Ito ay mga awit ng mga Pilipinong ninuno at hanggang ngayon ay kinakanta

Ito ay mga awit ng mga Pilipinong ninuno at hanggang ngayon ay kinakanta o inaawit pa rin. Sa kabuuan, ang mga kantahing- bayan noong panahon ng pre-kolonyal ay mga katutubong awitin ng ating bansa tulad ng mga sumusunod :

Iba pang awiting bayan: • An-naoy (Igorot) – Paggawa ng mga palayan sa gilid

Iba pang awiting bayan: • An-naoy (Igorot) – Paggawa ng mga palayan sa gilid ng bundok. • Tub-ob (Monobo, Agusan) – pag-aani ng palay • Dururu (Negrito, Pinatubo) – pangunguha ng kahoy na panggatong. • Harana (Tagalog) – panawagan sa binate sa dalaga sa tapat ng bintana na karaniwang sinasaliwan ng gitara. • Layew (Pangasinan) – isang awit ng pagpuri pagkaraang paakyatin na sa bahay ang

KARUNUNGANG BAYAN • Ito ay nagpapatalas ng isipan upang mag-isip at bigyangkahulugan ang mga

KARUNUNGANG BAYAN • Ito ay nagpapatalas ng isipan upang mag-isip at bigyangkahulugan ang mga mahalagang kaisipang nakapaloob dito o ang mga salitang inilalarawan nito.

BUGTONG Ang mga ito ay nagtataglay ng butil ng karunungang hinabi sa maikli at

BUGTONG Ang mga ito ay nagtataglay ng butil ng karunungang hinabi sa maikli at patugmang pahayag upang ipasagot sa iba.

1. Likido ang ikinabubuhay niya Hangin ang ikinamamatay niya 2. Ito namang pinsan ko

1. Likido ang ikinabubuhay niya Hangin ang ikinamamatay niya 2. Ito namang pinsan ko Saka lang kikilos kung pinapalo. 3. Bahay ni Donya Ines Napaliligiran ng butones

4. Lumuluha walang mata, lumalakad walang paa 5. Ako ay may kaibigan, kasama ko

4. Lumuluha walang mata, lumalakad walang paa 5. Ako ay may kaibigan, kasama ko kahit saan 6. Dumaan ang hari, nagkagatan ang mga pari

7. Bumili ako ng alipin, mataas pa sa akin. 8. Kung kailan mo pinatay,

7. Bumili ako ng alipin, mataas pa sa akin. 8. Kung kailan mo pinatay, saka pa humaba ang buhay. 9. Walang sala ay ginapos, tinapakan pagkatapos. 10. Itapon mo kahit saan, babalik sa pinanggalingan.

1. AKO AY NASA GITNA NG DAGAT, NASA HULI NG DAIGDIG, AT NASA UNAHAN

1. AKO AY NASA GITNA NG DAGAT, NASA HULI NG DAIGDIG, AT NASA UNAHAN NG GLOBO! • Sagot: letrang 'G'

2. SI MARIO AY ISA SA LIMANG MAGKAKAPATID. ANG MGA PANGALAN NILA, UMPISA SA

2. SI MARIO AY ISA SA LIMANG MAGKAKAPATID. ANG MGA PANGALAN NILA, UMPISA SA PANGANAY AY SINA ENERO, PEBRERO, MARSO, ABRIL AT ______. ANO ANG PANGALAN NG BUNSO SA MAGKAKAPATID? • Sagot: Mario

3. KUNG ANG GUMAGAPANG SA ASO AY PULGAS, SA DAMO AY AHAS, SA ULO

3. KUNG ANG GUMAGAPANG SA ASO AY PULGAS, SA DAMO AY AHAS, SA ULO NG TAO AY KUTO. . . ANO NAMAN ANG GUMAGAPANG SA KABAYO? • Sagot: Plantsa

4. MAY SAMPUNG IBON NA NAKADAPO SA ISANG MALIIT NA SANGA NG PUNO. LIMANG

4. MAY SAMPUNG IBON NA NAKADAPO SA ISANG MALIIT NA SANGA NG PUNO. LIMANG MAYA, DALAWANG PIPIT AT DALAWANG KUWAGO AT ANG ISA AY UWAK. BINATO NI BATO ANG SANGA. TINAMAAN AT NALAGLAG ANG UWAK. ILANG MAYA ANG NAIWAN SA SANGA? • Sagot: 5

5. ANONG MERON SA JEEP, TRICYCLE, BUS NA WALA SA EROPLANO? • Sagot: side

5. ANONG MERON SA JEEP, TRICYCLE, BUS NA WALA SA EROPLANO? • Sagot: side mirror

KUBA. 4 NA LALAKE AT 1 NA BABAE, ANG 4 NA LALAKING KUBA AY

KUBA. 4 NA LALAKE AT 1 NA BABAE, ANG 4 NA LALAKING KUBA AY NAG ASAWA NG 4 NA KUBA AT ANG NAGING ANAK NILA AY MGA NAGING KUBA RIN. ANG 1 BABAE NA KUBA NAMAN AY NAG ASAWA NG HINDI KUBA, AT ANG ANAK NILA AY HINDI KUBA. . T: BAKET HINDI NAGINGKUBA ANGANAK NILA? • Sagot: kasi hindi kuba yungapelyido ngnapangasawa nya

SIYA AY MAY ANIM NA TARGET SINA: SANNY, YOHEY, NILDA, MOYMOY, OCHOCO, AT IBARA.

SIYA AY MAY ANIM NA TARGET SINA: SANNY, YOHEY, NILDA, MOYMOY, OCHOCO, AT IBARA. PARA MAKUMPLETO ANG MISYON KAILANGAN NYANG PATAYIN SILA SA TAMANG PAGKAKASUNOD-SUNOD. IN WHAT ORDER DAPAT GAWIN NG KILLER, ANG PAGPATAY, SINO ANG UUNAHING PAPATAYIN, HANGGANG HULI? • Sagot: Moymoy, Ibara, Sanny, Yohey, Ochoco, Nilda (MISYON)

ITAWID ANG LEON, ANG KAMBING T ANG DAMO SA KABILANG PAMPANG. ISA-ISA LAMANG NIYANG

ITAWID ANG LEON, ANG KAMBING T ANG DAMO SA KABILANG PAMPANG. ISA-ISA LAMANG NIYANG ISASAKAY ANG MGA ITO SA BANGKA. KAPAG INUNA NIYA ANG LEON, KAKAININ NAMAN NG KAMBING ANG DAMO SA PAMPANG SA SANDALING IWAN ANG MGA ITO NG BANGKERO, ANG ISUSUNOD NIYANG ITATAWID AT IIWAN SA KAMBING AY LEON O DAMO. KAKAININ NG LEON ANG KAMBING KUNG LEON ANG ITATAWID AT KAKAININ NAMAN NG KAMBING ANG DAMO KUNG DAMO ANG UUNAHING ITAWID. ANO ANG GAGAWIN NG BANGKERO?

SAGOT: UNAHING ITAWID NG BANGKERO SA KABILANG PAMPANG KAMBING. BALIKAN NIYA ANG DAMO. ISAKAY

SAGOT: UNAHING ITAWID NG BANGKERO SA KABILANG PAMPANG KAMBING. BALIKAN NIYA ANG DAMO. ISAKAY NIYA ULI ANG KAMBING SA BANGKA AT ITO ANG IIWAN SA PAMPANG NA KINAROROONAN NG LEON. AT ANG LEON NAMAN ANG KANYANG ISAKAY AT IIWAN SA KABILANG PAMPANG NA KINAROROONAN NA NG DAMO. HINDI KAKAININ NG LEON ANG DAMO. SAKA BALIKAN NIYA ANG KAMBING AT TATLO ANG NASA KABILANG PAMPANG.

SALAWIKAIN • Salawikain: Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa. • Kahulugan: Hindi

SALAWIKAIN • Salawikain: Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa. • Kahulugan: Hindi sapat na tayo ay humingi ng awa sa Diyos, kailangan din natin na pag-ukulan ng sikap at gawa upang matamo ang

SALAWIKAIN • Salawikain: Lahat ng gubat ay may ahas. • Kahulugan: Saan man sa

SALAWIKAIN • Salawikain: Lahat ng gubat ay may ahas. • Kahulugan: Saan man sa ating lipunan ay mga taong traydor na gumagawa ng mga bagay na nakalalason o nakasisira sa samahan ng bawat isa.

SALAWIKAIN • Salawikain: Kung ano ang puno, siya ang bunga. • Kahulugan: Ginagamit sa

SALAWIKAIN • Salawikain: Kung ano ang puno, siya ang bunga. • Kahulugan: Ginagamit sa paghahambing ng anak sa kanyang mga magulang. Sapagkat ang mga magulang humuhubog sa pagkatao at pag-uugali ng anak, ang anak ang nagiging larawan ng pagkatao at pag-uugali ng kanyang mga magulang. Ang mabuti (o masamang) anak, ay karaniwang ibinubunga ng mabuti (o masamang) mga magulang.

 • Taong walang kibo, nasa loob ang kulo. • Ngayon tutukain, ngayon kakahigin.

• Taong walang kibo, nasa loob ang kulo. • Ngayon tutukain, ngayon kakahigin. • Paglundag ng matandang kambing, pati mga anak, naglulundagan din.

 • Ang mabigat ay gumagaan kapag pinagtulung-tulungan. • Kung sino ang masalita, Siyang

• Ang mabigat ay gumagaan kapag pinagtulung-tulungan. • Kung sino ang masalita, Siyang kulang sa gawa. • Ang tunay na kaibigan, Nakikilala sa kagipitan. • Ang pili nang pili, Natapatan ay bungi.

1. Abot-tanaw Kahulugan: Naaabot ng tingin Halimbawa: Aking napagtanto na tayo pala ay abot-tanaw

1. Abot-tanaw Kahulugan: Naaabot ng tingin Halimbawa: Aking napagtanto na tayo pala ay abot-tanaw ng Panginoon. 2. Anak-dalita Kahulugan: Mahirap Halimbawa: Marami akong kaibigan na anak-dalita. 3. Amoy tsiko Kahulugan: Lango sa alak, lasing Halimbawa: Amoy tsiko ng umuwi si Alex sa bahay. 4. Asal hayop Kahulugan: Masama ang ugali Halimbawa: Hindi lahat ng mayaman ay asal hayop. 5. Balitang kutsero Kahulugan: Maling balita / Hindi totoong balita

6. Basag-ulo Kahulugan: Away Halimbawa: Mahilig sa basag-ulo si Paking. 7. Bilang na ang

6. Basag-ulo Kahulugan: Away Halimbawa: Mahilig sa basag-ulo si Paking. 7. Bilang na ang araw Kahulugan: Malapit ng mamatay Halimbawa: Bilang na ang araw ni Aling Linda. 8. Bukang liwayway Kahulugan: Malapit nang mag-umaga Halimbawa: Hindi namalayan ni George ang oras kaya bukangliwayway na ng siya’y makauwi. 9. Butas ang bulsa Kahulugan: Walang pera Halimbawa: Butas ang bulsa ni Mang Cesar kung kaya’t hindi siya nakabayad agad ng kuryente.

10. Di makabasag-pinggan Kahulugan: Mahinhin Halimbawa: Sadya namang di makabasag pinggan iyang anak ni

10. Di makabasag-pinggan Kahulugan: Mahinhin Halimbawa: Sadya namang di makabasag pinggan iyang anak ni Ka Miling. 11. Di malaglagang karayom Kahulugan: Napakaraming tao Halimbawa: Di malaglagang karayom ang rally kanina. 12. Halang kaluluwa Kahulugan: Masamang tao Halimbawa: Halang kaluluwa ng taong gumawa ng karumal-dumal na krimen. 13. Hawak sa leeg Kahulugan: Sunud-sunuran Halimbawa: Palibhasa’y hawak sa leeg ng kanyang amo kaya kahit anong iutos ay sinusunod ni Inday. 14. Hindi madapuan ng langaw Kahulugan: Sobrang pinoprotektahan Halimbawa: Hindi madapuan ng langaw ang batang iyan. 15. Itaga sa bato Kahulugan: Tandaan Halimbawa: Kahit kayla’y hindi na ako pupunta pa rito. Itaga mo yan sa bato!

KAHULUGAN NG HANAY A. ISULAT LAMANG LETRA NG TAMANG SAGOT. HANAY B HANAY A

KAHULUGAN NG HANAY A. ISULAT LAMANG LETRA NG TAMANG SAGOT. HANAY B HANAY A 1. Kabiyak ng dibdib A. Lumaki sa yaman 2. Kalapating mababa ang lipad B. Nanliligaw 3. Lantang gulay D. Halos di na maigalaw ang katawan sa sobrang pagod 4. Lawit ang dila 5. Kumukulo ang sikmura 6. Lumagay sa tahimik 7. Nagsusunog ng kilay 8. Kutsarang ginto sa bibig 9. Naniningalang-pugad 10. Kapit-tuko C. Mahigpit ang hawak E. Asawa F. Nagpakasal G. Nagugutom H. Sobrang pagod I. Masipag mag-aral J. Babaeng bayaran

IBA PANG ANYO NG UNANG TULA

IBA PANG ANYO NG UNANG TULA

ANG TUGMAANG PAMBATA • ay mga tula, berso, kanta, o awiting kinawiwilihan ng mga

ANG TUGMAANG PAMBATA • ay mga tula, berso, kanta, o awiting kinawiwilihan ng mga bata dahil sa pagkakaroon ng mga ito ng nakasisiyang mga tugmaan ng tunog, tinig, at mga salita.

 • Nililinang • sining sa pagasalita ng bata • Napapalawak ang talasalitaan ng

• Nililinang • sining sa pagasalita ng bata • Napapalawak ang talasalitaan ng mga bata • Napupukaw ang pag-iisip imahinasyon ng mga bata at • Nasasanay ang mga bata sa pakikinig • Nababatid ng mga bata ang ugali, tradisyon, gawain, pamumuhay at

KAHALAGAHAN NG TUGMANGPAMBATA • Para masiyahan ang bata sa gawaing bahay • Nakakatulong upang

KAHALAGAHAN NG TUGMANGPAMBATA • Para masiyahan ang bata sa gawaing bahay • Nakakatulong upang alisin sa babasa ang simangot at hapis • Ginagamit sa unang hakbang sa pagsasalita at pagbasa • Nagpapasigla rin sa mga bata

TUGMA SA ARAW AT BUWAN Enero, Pebrer. O, Marso, Abril, Mayo Hunyo, Hulyo, Agosto

TUGMA SA ARAW AT BUWAN Enero, Pebrer. O, Marso, Abril, Mayo Hunyo, Hulyo, Agosto Setyembre, Oktubre Nobyembre, Disyembre Lubi-lubi

Sampung mga daliri, kamay at paa Dalawang tainga, dalawang mata Ilong na maganda.

Sampung mga daliri, kamay at paa Dalawang tainga, dalawang mata Ilong na maganda.

BULONG • Ang bulong ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang tao

BULONG • Ang bulong ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang tao sa kapuluan ng Pilipinas. • Mga halimbawa ng uri ng bulong na nagtataboy ng masasamang diwa o maligno

BULONG umalayu deketam e pesan a ore ni kamalotan de tabiang ni makedepat Tabi

BULONG umalayu deketam e pesan a ore ni kamalotan de tabiang ni makedepat Tabi tabi po!

 • Alim (Epiko ng mga Ifugao) • Bantugan (Epikong Mindanao) • Bidasari (Epikong

• Alim (Epiko ng mga Ifugao) • Bantugan (Epikong Mindanao) • Bidasari (Epikong Mindanao) • Darangan (Epikong Maranao) • Haraya (Epikong Bisaya) • Hudhud: Ang Kuwento ni Aliguyon (Epiko ng mga Ifugao) • Humadapnon (Epikong Panay) • Ibalon (Epikong Bicolano)

 • Indarapatra at Sulayman (Epikong Mindanao) • Lagda (Epikong bisaya) • Labaw Donggon

• Indarapatra at Sulayman (Epikong Mindanao) • Lagda (Epikong bisaya) • Labaw Donggon (Epikong Bisaya) • Lam-ang (Epikong Ilokano) • Maragtas (Epikong Bisayas) • Tulalang (Epiko ng Manobo) • Tuwaang (Epiko ng mga Bagobo) • Ullalim (Epiko ng Kalinga)