ANG PAMUMUHAY NG MGA PILIPINO SA PANAHON NG

ANG PAMUMUHAY NG MGA PILIPINO SA PANAHON NG MGA ESPANYOL

Pangkabuhayan

1. MONOPOLYO NG TABAKO �itinatag ito ni Jose Basco y Vargas noong ika- 1 ng Nobyembre 1782 �Layunin: upang madagdagan ang kita ng pamahalaan at ng di na umaasa pa sa Mexico

�may multa ang mga magsasakang hindi makatupad sa itinakdang aanihin. �sa Maynila, dinadala ang mga dahon ng tabako �nakilala ang Pilipinas na pangunahing tagagawa ng tabako sa alin mang bansa sa Silangan.

�mabuting epekto: -ang pamahalan ay nakapagpagawa ng kalsada, gusali, tulay at nakapagpalagay ng karagdagang ilaw sa mga bayan �di mabuting epekto: -bumaba ang produksyon ng pagkain �umabot sa hari ang katiwaliang bunga ng monopolyo kaya ipinatigil ito at tuluyang nahinto sa panahon ni Gobernador Primo de Rivera taong 1882.

2. ANG KALANG GALYON �nakilalang Kalakalang Maynila- Acapulco �malaki ang halagang kinikita sa kalan subalit hindi lahat ay nabigyan ng pagkakataon para lumahok.

Mga kasali sa Kalakalang Galyon: 1. gobernador-heneral 2. mga prayle 3. miyembro ng Royal Audencia 4. mga inulila ng mga Kastila 5. mga kaibigan ng mga opisyal �upang sila ay makalahok sa kalang Galyon, kailangan nilang

�boleta- tawag sa tiket para makakuha ng puwesto sa loob ng galyon para sa kanilang mga kalakal. �magandang epekto: -dahil sa kalang Galyon umunlad ang Maynila -malaking kita ng pamahalaan ay nakadagdag sa pananalapi ng bansa

�hindi gaanong mabuting epekto ng Kalakalang Galyon: -napabayaan ang pamamahala sa mga lalawigan at pagpapaunlad ng pagsasaka at ang iba pang industriya -nakaranas ang mga tao ng kakulangan sa pagkain

�Dahil sa katiwalian at pang-aabusong naganap sa kalang galyon, kaya binuwag ito ni Haring Ferdinand VII noong 1813.

3. ANG POLO �pinairal ng sapilitan ang patakarang polo y servicio sa Pilipinas �pinilit ang lahat ng mga kalalakihang may gulang na 16 hanggang 60 na maglingkod sa pamahalaan sa loob na 40 araw sa isang taon

�polista- tawag sa mga kalahok sa polo �kailangan silang gumawa ng mga daan, gusali, simbahan at tulay �nagtratrabaho ng walang tigil at walang pahinga �ang mga maykaya ay hinahayaang magbayad ng falla o multa sa halip na magtrabaho.

�hindi magandang epekto: -napabayaan ang mga pananim sapagkat -ipinadadala sila sa malalayong lugar para magtrabaho sa -napalayo sila sa kanilang mga mahal buhay na umaasa sa kanila upang mabuhay -naging sanhi ng pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Espanyol

4. ANG BANDALA �sapilitang pagbibili sa pamahalaan ng mga produkto pansakahan �upang madagdagan at lumaki ang kita ng pamahalaan nagtakda ito ng kota ng produktong kailangang ipagbili ng mamamayan

�hindi magandang epekto: -binibili ng pamahalaan ang mga ani ng mga magsasaka sa murang halaga -inuutang pamahalaan ang produkto na madalas ay hindi na rin nababayaran

5. ANG TRIBUTO �ang mga mamamayan ay kailangang magbigay ng buwis �sa simula , walong reales o isang piso ang hinihingi sa bawat pamilya at kalahating real naman sa walang asawa ngunit nasa hustong edad

�itinaas ito at naging sampung reales noong at labindalawang reales. �pinalitan ang tributo ng sedula noong 1885 at pinagbayad ang mga may edad 18 pataas. �mga taong maaaring di magbayad ng tributo: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kastilang dito nakatira sa Pilipinas mga prayle mga inulila ng mga opisyales na Kastila mga cabeza de barangay Principalia mga tapat na katutubong sundalo mga matatandang may edad na animnapu

�ang nakukolektang pera ay ginagamit sa mga proyekto ng pamahalaan tulad ng pagtatayo ng simbahan, paaralan, gusali at iba pa �maaaring mabayaran ang tributo sa pamamagitan ng salapi o produkto �ngunit kapag marami ang ani, binababaan ng presyo at pinipilit ang mga tao na magbayad ng salapi. Dahil sa di makatarungang paniningil ng buwis, nag-alsa ang mga Pilipino laban sa mga Kastila

6. OBRAS PIAS �pondong kaloob ng mga mayayamang tao sa mga relihiyosong orden �inilalaan para sa gawaing pagkakawanggawa sa mga sumusunod: 1. ospital 2. edukasyon 3. pangangalaga sa mga may kapansanan, mahihirap at kapuspalad

�nagsilbing bangko komersyal ng mga negosyante �ipinautang ng mga prayle ang mga salapi at kumita ng malaking interes �dumating ang panahon at naubos ang pondo. Di- nakabayad ng pagkakautang mga negosyante dahil sa pagkalugi sa mga lumulubog at nawawalang galyon.

7. Ang Real Compania de Felipinas �Ika-10 ng Marso 1785 nang itatag ang Real Compania de Felipinas. �lumabas ito sa panunungkulan ni Gobernador-Heneral Basco. �Layunin ng Espanya na maitaguyod ang kalan nito sa Pilipinas at malinang likas na yaman ng kolonya.

�Ang Kompanya ay naging kakumpetensya ng Kalakalang Galyon na nang nagtagal ay nabuwag din dahil sa di- mabuting pamamalakal sa kompanya.

Pampulitika

� Ang Pamahalaang Sentralisado �Ang kapangyarihan ng pamahalaan ay nagmumula sa pamahalaang pambansa. �Sakop nito ang buong kapuluan at nasa pangangasiwa nito ang lalawigan, lungsod, munisipyo at barangay at lahat ng may kaugnayan sa kapakanan at ng buong kapuluan.

�Ang Gobernador heneral: �pinakamataas na pinuno na hinirang ng hari ng Espanya upang mamuno sa kolonya �pangulo ng Real Audencia o ang kataasang Hukuman ng Pilipinas �maaari niyang ipagpaliban ang pagpapatupad ng batas kung sa akala niya ay di napapanahon para sa Pilipinas. Tinatawag itong cumplase

�Vice Real Patron-titulo din ng gobernador heneral bilang pinakamataas na kinatawan ng hari ng Espanya na may titulong Real Patron �upang maiwasan ang pagmamalabis ng gbernador heneral, isinasagawa ang imbestigasyong tinatawag na residencia

�visitador-isang opisyal ng pamahalaan ng Espanya na ipinadadala sa kolonya upang siyasatin ang paraan ng pamamahala nito. �Pamahalaang Lokal �Barangay-pinakamaliit na pamahalaang lokal �pinamumunuan barangay ng cabeza de

�Cabeza de barangay- dating datu o galing sa hanay ng mga cacique �Tungkulin ng cabeza de barangay: ◦ -nangungolekta ng buwis ◦ -naghahanap ng polista ◦ -tagapamayapa ◦ -walang sahod, ngunit kapalit ng kanyang paglilingkod ay hindi siya pinagbabayad ng buwis at hindi kailangang magtrabaho

�Bayan o pueblo- ang pinuno ay ang gobernadorcillo ◦ -galing sa hanay ng cacique ◦ -hinahalal siya mula sa mga principales ◦ -maliit ang sahod ngunit ang katungkulan ay simbolo ng mataas na antas sa lipunan

�Tungkulin ng gobernadorcillo: ◦ -naghahanda para sa rehistro ng mamamayan ◦ -pagkalap ng kalalakihan para sa polo ◦ -nagsisilbing hukom sa kasong sibil ◦ -tagapamahala ng koreo ng bayan

Ang Sistema ng Pamahalaang Panlalawigan ◦ Encomienda- simula ng lalawigan sa kapuluan �-galing sa salitang Espanyol na encomendar ibig sabihin ay “ipagkatiwala” �-ipinagkatiwala ng hari sa isang opisyal na tinatawag na encomiendero ang lupaing nasakop at ang mga katutubong nakatira roon.

�Tungkulin ng encomiendero: -ituro ang kulturang Espanyol -ipaunawa at ituro ang Katolisismo -mangulekta ng buwis �naging mapang-abuso ang encomiendero kaya binuwag ito at pinalitan ng alcaldia �Alcaldia o pook na payapa -pinamumunuan ng alcalde mayor

�hinihirang ng gobernador heneral �Tungkulin: ◦ -mangolekta ng buwis ◦ -magpasya tungkol sa mga kaso ◦ -nagpapagawa ng tulay o kalsada ◦ Corregimiento o lalawigang may nagaganap na kaguluhan o labanan � -pinamumunuan ng corregidor

�Ayuntamiento- pamahalaang itinatag para sa mga lungsod ◦ -pinamumunuan ng cabildo (binubuo ng alcalde, regidores at iba pa)